1
ROTTERDAM
Drie dagen keihard werken
voor negen minuten film
Buitenlands geld,
reischeques en 'n reisverzekering
kunt u ook in één keer regelen.
Bij de Bondsspaarbank!
BONDSSPAAR BANK
Hoopvol gestemd, maar 'wondermiddelen bestaan niet'
GOEIE BANK
Opnamen Vierde Man
in Vlaardingen:
Dramatisch
ongeluk
moet
telkens
weer over
Wat uw vakantiebestemming ook is, loop eerst even binnen bij de
Bondsspaarbank. Want wij kunnen u in één keer helpen met alle zaken
rondom uw vakantie. Dat geldt voor de meest voorkomende vreemde valuta,
dat geldt voor 'n reisverzekering, maar natuurlijk ook voor Nederlandse reis
cheques en Iraveliercheques.
En heeft u Eurocheques,
dan neemt u die natuurlijk mee.
Maar dat spreekt voor zich.
Dus waar u ook naar toe
gaat met vakantie, ga eerst naar
de Bondsspaarbank. Dan weet u
zeker dat alles in één keer in orde
komt En goed!
Buitenlands geld,
nu tijdelijk met vakantie
boek. Gratis.
I
Rotterdams Nieuwsblad
dinsdag
22 |um 1982 RW
Dijkzigt gaat Interferon testen
Botterdam Het Academisch Ziekenhuis
Botterdam gaat patiënten behandelen met In
terferon. Dijkzigt is voor het uitproberen van
dit anti-kankermiddel door firma's in Basel,
die dit schaarse middel in handen hebben,
'uitverkoren' boven ziekenhuizen in andere
delen van de wereld.
De hoogleraar chirurgie prof.dr. S. Jeekei en de internist dr.
W. Weimar, onder wiens verantwoordelijkheid het onder
zoek plaatsvindt, verwachten dat zij in juli of augustus met
de toepassing van Interferon kunnen beginnen. Ze bena
drukken dat het gaat om een test. De vraag waar alles om
draait is: is Interferon effectief of niet.
van patiënten die ook met dit
preparaat behandeld willen
worden." Dat is niet mogelijk.
Dijkzigt heeft voorlopig dertig
patiënten geselecteerd uit het
eigen ziekenhuis en uit zie
kenhuizen waarmee het al
langer op dit gebied samen
werkt: meer dan voldoende
voor het eerste onderzoek.
Na borst- en longkanker is
dikke-darm-kanker de meest
voorkomende vorm van kan
ker in Nederland. De ervaring
heeft geleerd, dat als er uit
zaaiingen zijn in andere weefs
els, de ziekte niet meer te be
strijden is door geneesmidde
len, chemotherapie (cytostatï-
nei gaai in eerste instantie om
dertig patiënten met colon-tu-
moren: kanker van de dikke
darm met uitzaaiingen in an
dere weefsels. Patiëntengroe
pen. die met andere behande-
lings-methoden niet te gene
zen zijn. „Als het bij die eerste
dertig mensen niet werkt", al
dus prof. Jeekei, „dan moeten
we opnieuw bekijken of de do
sis waarin we hel toedienen en
det manier waarop, de juiste
is."
Zowel hij als dr. Weimar laten
zich voorzichtig uit over de re
sultaten van het op handen
zijnde onderzoek. „Het leidt
ongetwijfeld tot telefoontjes
ca) bestraling of hormoonthe-
rapien. „Het is een type ziek
te". aldus prof. Jeekei, „waar
op de afgelopen vijftien jaar
alle mogelijke behandelingen
zijn geprobeerd, maar geen
door
Reina ten Bruggenkate
van allen boeken ze resultaten
in die zin dat het leven ver
lengd wordt." In Dijkzigt heeft
men nu de hoop gevestigd op
het middel Interferon. Zoals
de hoogleraar chirurgie het
uitdrukt: „We hopen dat de
patiënten minder klachten
hebben en/of langer leven."
Interferon is de laatste jaren
vaak aangekondigd als 'het
wondermiddel tegen kanker'.
Maar dr. Weimar zegt met
grote stelligheid: „Wondermid
delen bestaan niet. Je kunt
wel verwachten dat het bij be
paalde patiënten respons geeft,
maar een percentage durf ik
niet te noemen." Dr. Weimar
wordt beschouwd ais 'de meest
ervaren man in Nederland als
het gaat om de klinische toe
passing van Interferon*. Hij
promoveerde op dat onder
werp nadat hij de werking er
van had getest in verband met
het voorkomen en genezen
van infecties door virussen on
der meer bij patiënten na een
niertransplantatie- Toen hielp
het niet. Nu is duidelijk dat de
ingespoten hoeveelheden In
terferon destijds te gering wa
ren. Het middel wordt straks
weer gebruikt, maar dan in
doseringen die tien of vijftien
keer groter zijn.
Schaars artikel
Interferon is een schaars en
kostbaar artikel. De productie
ervan is in handen van slechts
enkele firma's. In laboratoria
is men er nu in geslaagd het
middel op grotere schaal te
vervaardigen met behulp van
de zogenoemde DN A-recombi
nanten.-techniek. Dat houdt in
dat door genetische manipula
tie ook bacteriën in staat zijn
menselijke producten te fabri
ceren, zoals Interferon. De
kwaliteit van het Interferon-
preparaat anno 1982 heeft een
grotere zuiverheid dan een
jaar of zes geleden. „Misschien
maakt dat ook verschil", aldus
Jeekei.
Prof.dr. J. Jeekei (links) en dr. W. Weimar: kijken of het werkt..
In tegenstelling tot chemische
middelen tegen kanker (cytos-
tatica), die vaak misselijkheid
en haaruitval veroorzaken,
zou Interferon weinig bijwer
kingen heben. „Het enige bij
verschijnsel ts, dat je er een
griepachtige gevoel van kunt
krijgen", aldus prof. Jeekei.
„Het is in elk geval minder
vervelend dan sommige ande
re therapién," Het gebruik van
Interferon is overigens goed
gekeurd door de medisch-ethi-
sche commissie van het acade
misch ziekenhuis, die zich uit
spreekt over al dit soort pro
jecten.
„Het enige nadeel op dit
blik is, dat je de mensenl
veel hoop geeft Daarom
ien we duidelijk stellen, <i
wij ook niet weten of Interfe
ron effectief is. dat het vw.
ons ook een proef is Door
publiciteit rond Interferon
er een enorm hoog verwad!
tingspatroon ontstaan. En 1
hei dan niet ormiiddelk.
vruchten afwerpt, dan zijn J
wel artsen als patiënten t
leurgesteld en sceptisch, ft"
zijn in principe ook seepüstf
maar onderzoekingen eldersi
de wereld hebben uitgewezp
dat Interferon bij een aatit
tumoren wel effectief js. 0^
bij een aantal gevallen van
dikke-darm-kanker en ds
heeft ons toch hoopvol gj
stemd. Maar hoe het uitpakt""
Dat moei het onderzoek ut
wijzen".
Prof. Jeekei en dr. Weimt
verwachten dat ze ongevet-
drie maanden tot een halfje
na de start van het onderzon
kunnen zeggen of dit Inletfr
ron werkt. „We zijn erg
nieuwd. Maar dat beteker,
wel dat we ons in toom mi*
ten houden als we in de eerst
maanden goede resultaten bot
ken."
De camera's worden ingesteld.
Voorbereiding voor de fatale klap, waarbij het betonijzer door de voorruit moet
gaan.
Dat was de klap. Ten koste van een camera...
Vlaardingen Hoewel de publieke belangstelling aanvan
kelijk betrekkelijk gering was hebben toch behoorlijk wat
Vlaardingers de laatste dagen kunnen zien, dat de filmwe
reld helemaal niet zo romantisch is als dikwijls wordt voor
gespiegeld. Het is gewoon keihard werken, lange, lange da
gen maken en telkens weer opnieuw beginnen voor slechts
enkele seconden film.
ue mm waar net om gaat is de
nieuwe Nederlandse speelfilm
De Vierde Man, naar het ge
lijknamige boek van Gerard
Reve. die aan het eind van dit
jaar in première' moet gaan.
Producent Rob Houwer, regis
seur Paul Verhoeven en de
vele acteurs en technische me
dewerkers werken a! sinds
half mei aan de opnamen, die
begin volgende week klaar
moeten zijn. Veel scènes uit de
film zijn in Vlissingen opgeno
men, maar omdat in die ge
meente niet veel meer van het
oude havengebied over is ge
bleven wilde Verhoeven enke
le belangrijke scènes m de ha
ven van Vlaardingen draaien.
Ook in Amsterdam, Hilversum
en Noordwijk zijn opnamen
gemaakt.
bleven wat het was: een wat
slordige, veel drinkende
schrijver, die een liefdesrelatie
heeft met een niet onbemid
delde vrouw, maar daaronder
de sage van de Lorelei, de
vrouw die de mensen om
haarheen onweerstaanbaar
naar de ondergang trekt. Reve
was 20 blij met de manier
waarop het boek nu wordt
verfilmd, dat hij toestemming
gaf de hoofdpersoon, de schrij
ver Gerard, ook zijn achter
naam te geven: Gerard Reve.
Suspence
De film. die door scenario
schrijver Gerard Soeteman
naar het boek van Reve is ge
maakt, wordt op het ogenblik
ai volop besproken als de eers
te Nederlandse horror-film.
Toch is dat laatste met juist,
als we de producenten mogen
geloven. Weliswaar heeft Reve
in zijn boek "alle griezelele
menten en huiveringwekken
de symbolen gebruikt die te
bedenken zijn; de film moet
toch méér worden dan een
goedkoop griezel-product van
het bekende soort. Producent
Rob Houwer: „Je zou het een
suspence-film kunnen noe-
men, van het soort dat Hitch-
cock maak ie. Eigenlijk is dit
het enige beek van Reve dat
geschikt is om te verfilmen en
vfe zijn er erg gelukkig mee."
Houder is blij dat het team
Houwer/Verhoeven/Krabbé,
dat al enkele succesvolle speel
films op zijn naam heeft staan,
weer is opgebouwd, na een pe
riode waarin men afzonderlijk
aan het werk is geweest. Ge
lukkig is hij ook met camera
man Jan de Bont, die voor het
eerst sinds geruime tijd weer
in Nederland filmt. „Speciaal
voor deze film hebben we hem
dan ook een paar jaar naar
Amerika gestuurd". grapt
Houwer.
Overigens is Reve's boek niet
letterlijk omgezet: de filmma
kers hebben er heel wat eigens
aan toegevoegd en zelfs nieu
we personages laten opdraven,
omdat ze vonden dat het boek
in de zin van een filmscenario
niet af was. Het thema is ge-
Fataal ongeluk
De scènes die zaterdag, 2ondag
en vandaag op de Koningin
Wilbelminahaven in Vlaardin
gen zijn opgenomen, zijn erg
belangrijk in de film. Het ging
om een bijna-ongeluk, dat de
hoofdpersonen uit de film, de
schrijver Gerard (Jeroen
Krabbé) en zijn vriendin
Christine (Renêe Soutendijk)
overkomt en, enige tijd daar
na, een écht, fataal ongeval
waarbij de vriend van Gerard,
Herman (Thom Hofman), om
het leven komt. Vooral in dat
fatale ongeluk, dat gisteren en
vandaag is opgenomen, is erg
veel tijd gaan zitten om het
goed op de film te krijgen.
Die laatste scène zit dan ook
technisch behoorlijk ingewik
keld in elkaar. Gerard en Her-
voorruit en Herman is op
slag dood.
Timing
De hele scène, die in totaal ze
ker niet langer zal zijn dan
één minuut, is gisteren en
vandaag in vele afzonderlijke
shots opgenomen. Een van de
grootste problemen was de ti
ming van de begrafenisstoet,
de inhalende auto en de van
de andere kant naderende
vrachwagen. Vele malen
moest regisseur Paul Verhoe
ven de wagens weer in hun
uitgangspositie laten dirigeren,
omdat de bijna-botsmg net iets
door Paul Houkes
foto's: Jaap Rozema
man rijden in de auto langs de
haven en haJen daarbij een be
grafenisstoet in. Gerard, die
als passagier naast Herman zit,
ziet plotseling hoe op het lint
dat is bevestigd aan een graf
krans in de lijkauto de naam
'Herman* staat. „Je rijdt langs
je eigen begrafenis!" zegt hij
tegen Herman. Die kijkt ais
gebiologeerd naar de naam op
het lint, let niet meer op de
weg, maar kan na de kreet
„Kijk uit!!" van Gerard nog
net een toegemoetkomende
vrachtauto ontwijken. Met een
ruk gooit hij het stuur om,
rijdt langs de andere kant van
een wegversperring recht op
een kraanwagen in, die bezig
is een partij betonijzer op een
vrachtauto te laden. Het beto
nijzer ramt dwars door de
te ver van de wegversperring
of juist net iets te dichtbij tot
stand kwam.
Wat zeker niet de bedoeling
was gebeurde óók: de bijna-
botsing werd een echte bot
sing, toen tijdens de opnamen
de stuntman, die voor deze
shot de plaats van acteur
Thom Hoffman had ingeno
men, net iets te Iaat uitweek.
De naderende vrachtauto ram
de de witte Peugeot, die in de
scène werd gebruikt, flink te
gen het achterspatbord, zodat
de filmploeg dusdanige came
ra-posities moest innemen dat
de forse deuk en het loshan
gende kofferdeksel op de film
niet meer zichtbaar zouden
zijn...
Ook gisteren, toen onder meer
moest worden opgenomen hoe
de bos betonijzer door de voor
ruit van de personenauto
dringt, ging er het een en an
der mis. Het kostte erg veel
moeite het ijzer op de juiste
wijze door de ruit te krijgen.
Dan weer schampte het ijzer
gedeeltelijk af, waarbij wel de
ruit en de sierlijsten werden
verbrijzeld, dan weer was de
hoek waarin een en ander ge
beurde niet correct. De mon
teurs van Peugeot, die achter
de hand werden gehouden,
moesten de auto diverse malen
van een nieuwe voorruit en
nieuwe sierlijsten voorzien,
voor regisseur Verhoeven te
vreden was.
In totaal zijn de afgelopen da
gen in Vlaardingen niet meer
dan acht of- negen minuten
film opgenomen. „Maar dat
klopt wel, hoor", aldus een
medewerkster van de afdeling
publiciteit van de Verenigde
Nederlandsche Filmcompagnie
BV van Rob Houwer. „Drie
minuten per dag is bij dit soort
scènes helemaal met zo gek."
Figuranten
Voor de opnamen in Vlaardin
gen heelt de Filmcompagnie
zo'n dertig amateurtoneelspe
lers uit Vlaardingen aange
trokken als figurant. Leden
van de amateurverenigingen
De Fakkel, Krijt, ONI, Varia,
het Masker en Argus, van de
Vlaardingse Kunststichting en
zelfs een ambtenaar van de af
deling culturele zaken op het
stadhuis zaten bijna drie dagen
lang in de begrafenisauto's,
schepten kruiwagens vol,
sjouwden met vaten, zakken
en pallets om ook iets van de
bedrijvigheid in de haven te
laten zien enzovoort. Ook dat
liep niet altijd van een leien
dakje. Nadat een bepaald shot
twee of drie maal was opgeno
men liep iemand geïrriteerd
de set op om tegen regie-assis
tent Jindra Markus uit te roe
pen: „Dat klopt helemaal niet!
Daar staan er een paar balen
kattebaksteentjes op een pallet
te laden, en die dingen gooien
ze naar elkaar toe. Ze vliegen
wel vijf meter door de lucht.
Dat gebeurt in de praktijk ge
woon niet 20!" Een kleine re
giebespreking met de figuran
ten was het gevolg van die op
merking. Bij de volgende
shots, die in de meeste geval
len om weer tal van andere
redenen werden afgekeurd,
werden de balen netjes opge
stapeld, zoals het hoort.
Telkens opnieuw
„Het is wel aardig om dit eens
mee te maken, maar eigenlijk
is dit helemaal niet leuk om te
doen. Je sjouwt je rot de hele
dag, telkens weer opnieuw be
ginnen, weer heen en weer lo
pen met die balen. Maar het is
erg leuk om te zien hoe zo'n
film gemaakt wordt" meende
een van hen. „Ja, ik zal ook
vreselijk blij zijn als het er op
staat", mopperde een ander
een beetje. De inzittenden van
de begrafenisauto's zeiden
vrijwel niets meer, toen ze
zich voor de zoveelste maal
moesten schrap zetten voor
het simpele ritje van vijftig
meter over de haven.
Cees Romers, de voorzitter
van de Vlaardingse culturele
raad, die zowel zijn vrouw als
zijn zoon onder de figuranten
wist, was zondag vrijwel niet
van de set af te slaan. „Het is
heel interessant om dit eens
mee te maken. Maar als je ziet
hoe vaak zo'n scène over moet,
dan realiseer je je wel dat de
inbreng van de acteurs eigen
lijk maar betrekkelijk gering
is. Het is uiteindelijk toch de
regisseur die helemaal bepaalt
hoe het moet worden."
Het duurt nog even voor de
opnamen in de bioscoop te
zien zijn. De mogelijkheid be-
staat echter, om al eerder he'
een en ander van de film if
zien. Veronica maakte dea
week opnamen van de bedrij
vigheden op de Vlaardinga
Koningin Wilhelminahafea
Die reportage zal binnen kor
op de tv te zien zijn.
RBSVEKZEKERiNG.
mzi-Uis
