Wat de boer niet kent...
B
m
•I-#. tS i
- "'ll;
m
Krijgen
we de
smaak
te
pakken?
"J-
L'i
I
m
"f
av
:..Bi
Ritu
fred
w.,
ili
4p<
i>J| -RoSerd^N.e.wikd
i|.|l niaandag ,.-
SM#iMHsdh^#.sffiS:Ez^Rv/EY/Rw
Westland De -Westlandse glastuinbouw doet er van
alles aan doet om-uit de rode cijfertjes te komen. Bij
sommige- tuinders gebeurt dat op een bijzondere
manier. Zij schakelen over :op/éen nieuw, vaak nog
onbekend gewas.
Enkele jaren geleden begon men,op kleine schaal
bijvoorbeeld met de teelt van-aubergines.
Vakantiëgangers, die in zuidelijke landen kennis
maakten met de exotische produkten en ook in ons
land nog.wëléens'wilden wegdromen naar hun
herinneringen aan het smakelijke, nauwelijks bekend
produkt, bleken bereid hier forse bedragen neer te
tellen voor de eerste aubergines. Al snel werd het
areaal uitgebreid omdat de tuinder al snel door had
dat er een markt was voor zo'n nieuw produkt.
•lts
-De aanvankelijk - zeer hoge prijzen
daalden snelomdat de markt met
de al lang niet meer nieuwe groente
werd overspoeld. Maar toch wordt
op dit moment in het Westland een
aantal gewassen gekweekt, die de:
tuinder - ondanks de algehele 'ma-
laisè op de groentemarkt - een rede:
lijk tot - goed jaar- heeft bezorgd.
Enerzijds uit interesse, anderzijds
uit pure noodzaak schakelde men
over van de tomaat, de komkommer
en de sla op broccoli, courgettes, ret-
tich. schorseneren, venkel, ijsberg-.-
sla, oogmeloenen, "witte paprikas,
nieuwe koolsoorten en varianten op
de bestaande produkten.
Hoe gevoelig is de consument voor
deze nieuwe, produkten. Wie. zal,
mét het boodscbappenbriefje voor
'aardappelen, vlees, en groente' bij
de detailhandel in vervoering raken
bij het zien van groene- en oranje
bloemkolen, kouseband en Chinese
kool. Vaak worden" de produkten
nóg op te'gèringe schaal geteeld en
heeft een dure grootscheepse .pro
motiecampagne niet veel zin. Het
gevolg isdat men onder het motto
'wat dé boer niet kent...' de neus op
haalt voor die vreemde .gewassen,
waarvan men niet wéét hoe de be-
r reidsingswijze en de smaak is. Een
aantal van de eerder-genoemde pro-
duktén is eigenlijk niet nieuw meer.
We hebben ze gewoon vanuit zuide
lijke landen in ons eigen teeltpakket
'opgenomen.- j
Wisselvallig
Exporteur Cees Koorristra, die zetelt
|op|iyêiliri£ Westland" Zuidzégt:-het
/zo: -.Het probleem is dat; het aanbod
zo .wisselvallig- isl'En heb je dan een,
vrij .'constante vraag, dan ontstaan
:|;eir. irréë ëlë prijssch ommèlinge n He t*
is toch té gék dat je óp maandag
Atwee guldenAvoortèen .übrop 'ijsberg-.v
|sla nëerteltjitei^j]eenpaar; dagen..
:.:latër maar. yier dubbel^'és':.wordt"ge-
^gc^èn^yootó^iii^roidukè-; Bij éeri
normale. prijs rit oöp jikd ie gewassen
^wel op de gok, maar/dié/p njsschom-
melingen-..werken niet in het belang
yap Id e in trod uktie v3n zo'n mi e uw,
produkt. Je: zou in zo'n introduktie-
periode 'een vaste;: prijs' moeten' af-
.'sprekeri. pat'/kost/in-fhet/begiri" wel
"■'wat-I géi d ma ar dat. bomt er later,
Iwanneer het'produkt vis ingebur
gerd, - wélweer uit".- A J
-V olgen s ;Ko ornstra is 'dé promotie
^^l^^ètwé^pro^ukt vaak niét
iny overeenstemming met de be
schikbaarheid vanHet gewas. „Wat
leen 'fouten (zijn/ér/nïet gemaaktbij
-gele --Tomaten: Heel Duitsland
schreeuwde erom.; Wat.;, zié jé nóu
:-^..aan- gele tomaten? - Bij drie gulden
'ïl.WÜ niemand ze. en. als ze een tientje
- opbrengen, zijn' ze nier te krijgen.
""Toen iedereen in Duitsland wist,
wat dé" gele tomaat was, hoefde men
^;.zé niet 'meer.-Zo blijkt, dat je bij een
- goede campagne ook aan de vraag
moet :':tkunnenbeantwoorden"zégt
'•y. Kóornstra, die meent dat je met een
:|-!.v stabiel prijsniveau-f Veel meer van I
%-zo'h|nieuwlprodukt kari makend
.;,Met de.,aubergine is het ook niet zo V
;goed. gegaan;;. Het areaal werd in-
Ineens,'te. groot en de promotie bleef
/pachter", stelthij. Waar volgens de
^..Naaldwijker beslist wel een markt
.Ivoor lis, zijn de mini-komkommers:
;iDaar zit wel toekomst in. Maar nu
hebben we'nog hét; probleem', dat er
op één dag maar.zestig bakjes staan.
/Ze/zïjn schreeuwend duur en aan de
- vraag kunnen we niet voldoen", al
dus, Koomstra, - die als - exporteur
Inietrzó'.warm loopt-voór het nunóg'
kleinschalig aangeboden pakket van
-nieuwtjes.- En eigenlijk geldt dat ook'
voor de coiisument zelf. I
Fraai
;?ïDe 's-Gravenzander Maarten :van
i%Géèst(35) kweekte vroeger inzijn
"13.000 meter tellend bedrijf tomaten
én sla. Vijf jaar geleden schakelde
■ylhijover. Een half - jaar teelthij nu
radijs; hét andere halve jaarcour
gettes. „Ik wilde ook weieens .wat
fe'-andërs dan .^tomaten: Ten eerste.,- is
lilde teelt erg duur,/moei. je /tien .we-
- kenwachtenpp de eérste. oogst, ter-
-^ .wijl'decourgéttes/na vijf of zes we-:
kén/al-.worden .gesneden", vertelt
r.hij. Hij teélt 'dé courgettes -op.steen-
Vwol. „Moet je kijken wat een fraai
gewas/Het smaakt heerlijk" en voor-
%al jonge mensen;diegraag koken;
|w^plïbp*',zegt'.de trotse tuin-
-der,'«dié óók nog knolvenkel, broc-
^.'colij/iy slaK-fen. l-herfstchrysanten"
Samen met drie andere ourgettek-
- weker? 'heefr hij regelmatig coniao
:^'óvérj3éstóelt;^]Dé::cburgettés. worden«-/
^eind januari geplant en in maart ko-
- meri; dé„eerete/ vruchten* Op/20 juli
--k:twéek;:\ran augüstus 'gaah|de nieuwe/
:;te"rilantë'nééiPïwépKfei'n^^irt^'kiarWai:»ïi'*rs,'
Een kistje rettich. Het wordt ge
toond door kweker Dingeman
Hage, op het ogenblik de enige
Westlander die dit 'familielid' van
„de radijs en de. rammenas aanle
vert. Rettich heeft een smaak die
aan radijs doet denken. Het wordt
-in de bondsrepubliek voornamelijk
als borrelhapje geserveerd.
Henk van, Doorne gaat. er prat op
de 'IJsslakoning' te worden ge
noemd. Hij kweekt deze sla ('een
teelt voor specialisten') sinds
1977.
gebeurt, sluit de bloem: zich én ontr.
wikkelt de vrucht' zich rilèt.,;We
hebben het ook metbijeri gepro-,
beerd, maar dié voélen -zich niet'
thuis; in zo'n kas. Vóór. elf -uur moe
iten. de I bloemen zijn bestuiven.
Daarna gaan zé dicht", .legt hij uit.
Maarten van Geest levert aan drie
hotels de courgettes waaraan de.
bloem nog vast zit.VDezeblóerneri,
die eetbaar 2ijn, wórden gevuld en
geldenals een culinair;/hoogstandje.
De/.prijs van der courgette varieert
van veertig cent tot één gulden/ vijf
tig/Van oorsprong komen ze 'uit
Züïd-Arnèrilca. Tri 'NederlandIshét
areaél van dit gewas slechts enkele
hectaren groot. Voorheen werden ze
geïmporteerd uit Sapnje, Frankrijk"
eri Ttalié, waar ze zucchetti worden
genoemd. Ze zijn familie van de
komkommer en kunnen een lengte
van meer dan een halve meter en
een gewicht van vijf kilo bereiken.
IJsslakoning
Henk van Doorne, die samen met
zijn vader een bedrijf runt in 's-
Gravenzande, kweekt knolvenkel,
ijsbergsla, oogmeloenen, sla en to-*
maten. Zijn hoofd teelt is 'gewone';
sla Het hele bedrijf telt 45.000 meter;
waarvan 14.000 meter glas. Henk,|
die eerst een tijd in Canada en'
Amerika zat als taxichauffeur en al
les aanpakte; wat hem voor de voë-
ten kwamz-roldé iri het bedrijf, nadat
hij was ingevallen voor ziekgewor-
den personeel. Sinds 1977 kweekt
hij ijsbergsla.
„In de eerste jaren hebben we daar
in veel geld verdiend. We waren de
eerste kweker ermee "en we vingen
rond een gulden vijftig per krop. Ze
noemden me ijsslakoning. Maar ja,
toen kwamen er meer op het idee
en de prijs daalde direct. Maar ijs
bergsla is een teelt voor specialisten.
Met collega's doe ik eigen rassen-'-
proeven en we brengen nu een
móoit produkt. Maar omdat er zo-
veélkwekers zijhl bijgekoméri; heb
ik dit jaar maar: tweeduizend meter
beplant tégen zesduizend meter de
yo,0.rg3ande jarenV; -zegt Henk,; die:
;in de /werkgroep ijsbergsla zit;'en
'zich., inzet-voor. ee^i betere verpak
king. „Zo"; zegt' hij. v.met alle blade-,
ren er nóg 'aan,: worden ze nu ver
pakt. Maar;in de toékorrist moet dat
„lit, «mperi
m
■-■■■
mm
Het kweken van courgettes op steenwoMs .de specialiteit van Maarten
?^ï®ga uc mei rommeitn - y Van Ge«st. Iedere morgen bestuift hij met een kwastje de:.vrouwelijke aoor
re.' ochtendVb«tuift^Maarten" 1 - 1 m m - 1 1 bloemen. Een secuur werkje dat vóór elf uur 's morgens dient te gebeu- Pieter
f meti een^kwastje vrouwelijke,II ren Daarna zijn de bloemen dicht. „Vooral jonge mensen zijn dol op Harcksen
- courgettes",, meent Van'Geest.--/I/. --ï:/-=1v-.-.-"v
door
Pieter
veranderen. /--Wij1 willen alleen de'?i
krop, del bol, verpakken"/ Het krop//:
gewicht van de Ijsbergsla, die van*/
oorsprong uit Californië komt, kan 'i
oplopen tot achthonderd gram. Het?'
produkt - leent zich prima 'vóór'l
rauwkostsalades; de smaak is pitti
ger dan die van gewone sla. Ook de
aangesneden krop is in de koelkast
og lang houdbaar.
Bijenvolk
Cor Berkel, die zijn zévenduizend
meter tellend- bedrijf niet ver van
de Maasdijk heeft, kweekte dit jaar
voor het eerst oogmeloenen. Voor-*\
heen teelde hij chrysanten, sla, an-Z
jers en komkommers. „Toen de ra-"
dijs het laatste jaar 20 achterbleef in
prijs, ben ik gaan zoeken naar een
alternatieve teelt voor een ^deel van
de tuin. Ik heb nu tweeduizend me-
1 ter meloenen staan. En het bevalt
mé prima. Deze planten", zegt hij
wijzend op het fraaie, bijzonder
goed vruchtdragend gewas, „heb tk
op 1 juli geplant. De eerste weken is
het een enorm arbeidsintensieve'
teelt. Maar twee weken geleden.
kwamen de eerste vruchten er af/;
In het eind van de eerste /oktober-:-:
week hoop ik. alles eraf té hebben/
lik denk er hard over/om; het volfkii;
gend jaar weer te doen".5/
De Westlandse oogmeloen, met zijn//
geurige schil en honingachtige;*^
smaak, brengt, tussen twee en vier-/'
gulden op. "Per dag heb ik nu hon
derd tot honderdveertig bakken. De'
meeste worden geëxporteerd. Het
was een prima zomer zegt Berkel,
die de bestuiving in zijn kas met'?
succes overliet aan een bijenvolk/'"
De Westlandse oogmeloen laat zich.
voortreffelijk combineren met Ar-
dennerham tot ■■'•eenverrukkelijk
voorgerecht .Met een Pom mes Pari-;/
■siennes-boór kunnen/bolleyesuit'dé'C"
-vrucht worden gestoken, die in .dè/f
ham worden gewikkeld.
Borrelhapje
Dingeman Hage kweekt in--'zijn/zé^i
venduizend meter tellend bedrijf,
naast radijs/ het 'familielid' /rettich*,;
dat dok verwant is/aan de bij ons';
bekende, rammenas. i/Vier jaar-'gèlë'l^
den ben ik. ermee begonnen/; Daaraf
yoor zat ik; in sla eri tomaten. Maar^j
/daarvoor had ik zoveel personeel^/
nodig. Dat werd me veel te duur/^$
Nu doe ik het met m'n vrouwsa-i/f/
mén", zegt Dingeman, diérin /zijm||
jaarroridteelt iedere week een vakje
zaait. Rettich is een produkt, dat;,-!
qua smaak doet denken aan de ra
dijs en voornamelijk in -Duitsland
geliefd is als borrelhapje.
„Op dit moment ben ik de enige in
het Westland die ze aanlevert. Maar
m'n buurman kweekt ze ook en die
levert ook binnenkort weer. Op het -
ogenblik zijn de prijzen prima. Er/,
staan vijftig bakjes van me op de--
veiling en daar wordt om gevoch-/,
ten. Verleden week brachten ze';
rond een gulden veertig per stuk op.
Maar het is ook weieens slecht
gweest. Vorig jaar kreeg ik soms
maar dertig cent per stuk. Anderen
stoppen er dan mee, maar het isë
mijn hoofdteelt en ik ga gewoonT
door. Het gaat zo gek af en toe. De-
zélfde week als ze worden doorge-
draaid, brengen, ze op een dag in-;.-'
'eens een gulden op", vertelt hij. 'M
Volgens Dingeman Hage is het pró-v^
dukt te klein om een uitgebreide rer>i
clamecampagne te beginnen. „Bo-./.
vendién hebben de Duitsers in dè-y
zomer hun eigen rettich. Ze kwekerij
ze buiten maar de kwaliteit is
der goed", zegt hij. De rettich, ook/";:
.wel ijspegel genoemd,, wérd al 2600?;
jaar v. Chr./veel gegeten. De scherp
smakende /wortel leent zich ook-//
voor het verwerken in salades en/v
bevat veel vitamine/ C. -
Witte paprika ti
Vader en zoon Dirk en Pim Bruins-!
ma telen in Monster aubergines en-.;-;,
//witte J puntpaprika's. .Tweeduizend i j
van'/het tienduizend meter-grote beV;;:;
drijf kweekt het duo het.op Spaanse
pepers gelijkend gewas. „We begón-/„/
nen met witte paprika's 'in 1979.^
//Daarvóór kweekten we'Spaanse.per^v
pers, wat erg arbeidsintensief was;^
Deze witté "paprika wordt vöorna-üój
mei ijk geëxporteerd. Het^is'/metlu;
twintig ton per week tegen 656 ton;
rode paprika's een 'klein' produkt/'ja/
Ze worden ih. twee maten met dé^±-
hand gesorteerd",-legt Dirk Bruins/?ó:
ma uit,-
Acht weken na het poten kwamen.
de eerste paprika's van de plant„Lv
„We hebben in het begin hele goedé/y
prijzen" 'gehad.Maar van zes gulden y^.;
zijn zé nu naar een gulden per kiloi'y
teruggelopen//, vertelthij. ZDe teel/y':
/tomschakeling van tomaten riaah^f
/paprika's en aubergines heeft yol^'ij
gèns Dirk Bruinsm'a met ^ijri karakr„'ï:;
ter én dat yan zijn zoon te maken, /""„v
„We hebben alleDéi een rustige na<#:.
tuur. én we hadden geen zin oni"i;
/doo^ de/tomaten- te jagen. Aubergi--W
nes en -paprika's pluk je eenkèerll/j
per week. Het is niet zo zeer minder„|:
werk,' maar. het tempo." ligt lager./y
Dat ligt in»de aard van oris "gëzins;;|
bedrijf'vertelt hij. In deze papri-i|i
ka's - kent; mén -een/ aantal fasenri|;
„Als/je ze te,lang laat hangen, wor-;-^/
den ze rood én brengén zé. niets/i-
méér op. Ze hebben hun handels-^;
jwaarde als ze van wit net ëen bee^é
geel gaan worden. Ik vind deze pav?r
prika wat zachter van smaak", zegt/g/
Dirk Bruisma, die daaraan toevoegt.?;/-
dat witte paprika's nooit- een Jgroot',1-
produkt zullen worden/" De paprikajs|;
komt van .oorsprong uit Zuid-Oost:^;!-.
Azië. en, Zuid-Amerika-en -is/ dê/T
vrucht yari een eenjarige nachtscha- T
de-achtige/: plant De paprika leentg!
zich als borrelhapje; én., is bijzonder /-
geschikt om te vullen met pittig' ge-;-;
kruid gehakt. De. vrucht; bevat een 4/
bijzonder gróte hoëvëelhêid vitami-
ne c.;!;/;;/-/^/„"-/i/
H
1950 A
2157 (N
21K(TI
1:
d<
Pï
ro
':-9(
2245 (V
J G
2400(Ni
NEDE
tt!35(N(
1t500«i
1457, (Ki
st
19/25 De
M.OO(N(
2027 (K
Ik
Scèm
ro
Naar aai
over ritu
vqlgendi
In Ned e
wét vrijh
rieibele
dusook
Ie slachi
dierenm
methode
mét weir
én/zo b
én-y:;.^
Bisseer
druk m;
Horizont)
1. slee; T
doorlater
geslac
zekere;;1
n'lgsnoer
yan voet
word; 2
devverk;/
ziek noot;
luig; 24.
26./boon
bloéiwijzi
boot-yari
32/ schoi
Sr'ang; 3-
der; 36.
Verticaal
1- politie
kïppenlot
lidwoord;
vrucht; 5
boom; 7.
rofféri;9!
graan;/jz
(ast; 17.
dicht; 19
ffiïopga
22. pari,-
i.ddëlknaa
schip dei
4" i; 30/
fing;-3l,
sten; 33.
If 35// fc
