8
'Je gaat dingen anders zien'
Zwart Amerika zit boordevol talent9
VEERTIG JAAR JORIN
Vrije
vrouwendag
in Leiden
Schrijver
Hermans:
'Ik snap
opwinding
niet'
Twee moord
aanslagen op
Mick Jagger
Museum voor de vrouw
DOMINEE JESSE JACKSON MOGELIJK PRESIDENTSKANDIDAAT
FRED RACKH
Mooie dag
Radactie:
Joke Korving
Rotterdams Nieuwsblad
zaterdag
5 maart 1983
Als klein jochie zat hij
meestal zo stilletjes ergens
in een hoekje te tekenen,
dat zijn ouders hem vaak
pas ontdekten als het ver
na bedtijd was. Maar al te
graag verstopte het jongetje
zich in het geroezemoes van
zijn oudere broers en zuster.
Kon hij tenminste onopge
merkt bezig zijn met wat hij
,het liefste deed: tekenen
^.tAls je diep in het hart van de
•"Haagse kunstschilder B. Jo-
J.r\n (84) kon kijken, zou hij
^waarschijnlijk nog steeds in
alle stilte en anonimitiet zijn
Z gang willen gaan. „Dat weet
ik wel bijna zeker", lacht zijn
«vrouw, de vroegere danseres
£en choreografe Han Rijnbeek
*<77).
'TVandaag opent acteur Henk
wan Ulsen in het slot Zeist de
.«expositie 'Veertig jaar Jorin'
'ri'die tot en met zondag 27
'^maart duurt. Het is de jubi
leumtentoonstelling van de
'^Hagenaar. ingericht door
»'Han Rijnbeek. „Ik heb het al
teerder gedaan en blijk er een
beetje gevoel voor te hebben.
La lies moet niet netjes op een
^"rijtje hangen. Je moet ruimte
scheppen, anders wordt hei
een rot tentoonstelling".
Het inrichten is trouwens
niet het enige waar ze zich
voor heeft ingespannen.
Sinds ze tien jaar geleden een
punt achter haar loopbaan
zette, is ze voortdurend in do
weer voor haar man. „Toen
ik stopte heb ik me vom Ijf
nomen: nu moet hij et Wc't
meer in de schijnweip« i
Het zou toch te gek zijn als al
dat mooie werk in het vuil
nisvat zou verdwijnen".
Jorin had toen al in binnen-
en buitenland geexposeerd,
maar onder de krachtige lei
ding van zijn vrouw volgde
het aantal tentoonstellingen
in een sneller tempo.
'Hij studeerde pharmacie.
maar de wetenschap moest
Vrouwelijke ambtenaren krijgen in Leiden volgende week dins
dag vrij om mee te doen aan activiteiten in het kader van de
Internationale Vrouwendag.
De vier PvdA - wethouders in het Leidse college van B en W
hebben dit besluit doorgedreven. De twee VVD-wethouders wa
ren tegen, net als de burgemeester. Zij vinden dat vrouwen geen
recht hebben op een extra vrije dag.
Het besluit geldt overigens alleen voor vrouwen die bij gemeen
telijke afdelingen werken. Onderwijzeressen mogen bijvoor
beeld niet van school wegblijven.
Han Rijnbeek en Jorin..,we hebben het goed samen-
uiteindelijk wijken voor de
kunst. Tenslotte was tekenen
al toen hij heel jong was voor
hem een passie. Jorin volgde
zijn opleiding aan de Vrije
Academie in Den Haag en in
Parijs. „In het begin heb ik
alleen getekend en geaqua
relleerd", zegt hij. „Later ben
ik pas gaan schilderen".
Even later: „Ik ben altijd be
zig geweest om tot een evolu
tie te komen. Aanvankelijk
schilderde ik bomen, planten
en mensen. Maar op 't laatst
ga je dingen anders zien en
dat deel je mee in je werk.
Dat gaat heel langzaam. Het
vloeit als het ware over. Je
kunt niet zeggen: ik ga even
van stijl veranderen. Je on
dergaat het en er gaan jaren
overheen voordat je tot die
conclusie komt".
Vijfenvijftig jaar zijn Han
Rijnbeek en Jorin nu ge
trouwd. „We hebben het
goed samen", knikken ze. Jo
rin: „Ik heb haar op het ijs
leren kennen en was meteen
geboeid door de manier
waarop ze zich bewoog. Haar
dansen Is altijd een inspira
tiebron voor mijn werk ge
weest".
In vogelvlucht de loopbaan
van Han Rijnbeek. Ze danste
al toen ze drie was. Dacht
eerst niet aan een carriè,
maar besloot later toch een
opleiding te volgen in Parijs.
In de Franse hoofdstad
maakt ze in 1938 haar debuut
met een soloprogramma. Er
volgden vele toernee's door
binnen- en buitenland. Later
werd Han Rijnbeek actrice
bij een gezelschap in Vlaan
deren.
Han Rijnbeek: „We hebben
altijd respect gehad voor el-
kaars werk". Terugkomend
op Jorins tentoonstelling in
het slot Zeist zegt ze: „Het
gaat ons niet om de verkoop.
Zijn werk moet op de piaats
komen waar het hoort. Ik
kan het heel moeilijk verdra
gen als iemand een schilderij
koopt zonder iets van het
werk te begrijpen. We geven
het nog liever cadeau. Dan
maar geen geld".
De auteur Willem Frede-
rik Hermans is niet on
der de indruk van de op
winding die in Neder
land is ontstaan over zijn
reis naar Zuid-Afrika.
Hermans, die op uitnodi
ging van de Zuidafrï-
kaanse autoriteiten een
aantal lezingen zal hou
den, zei dit gisteren vlak
voor zijn vertrek voor de
NCRV-radio.
„De Nederlanders verve
len zich zo ontzettend,
dat ze z.ich steeds met za
ken in andermans land
willen bemoeien. Ik
woon al tien jaar niet
meer in Nederland. Waar
bemoeien de mensen 2ich
mee als ik ergens naar
toe ga". Aldus de in Pa
rijs wonende schrijver.
Hermans gelooft niet dat
er in Zuid-Afrika sprake
is van een dictatuur: „Ik
spreek daar zeker geen
oordeel over uit, voor ik
er geweest ben. Ik ben
überhaupt tegen alle
boyeotmaatregelen".
Een motorbende van de
Heli's Angels heeft de af
gelopen tien jaar twee
maal geprobeerd zanger
Mick Jagger van The Rol
ling Stones te vermoor
den. Aanleiding was een
wrok, die de bende had
overgehouden van een
Stones-concert, dat in 1969
in Califomië was gehou
den. Bij die gelegenheid
kwam een jongen door
messteken om het leven.
Hit zei gisteren een voor
malig bendelid voor een
juridisch comité van de
senaat. De 43-jarige man,
van wie alleen de voor-
Motorbende:
naam 'Butch' is bekend
gemaakt, zei: „Mick Jag
ger is door de bendes vo
gelvrij verklaard. Er zijn
twee aanslagen op hem
geweest en uiteindelijk
zal het lukken". Hij ver
klaarde, tijdens de zitting
die werd gehouden om de
relatie tussen motorben
des en georganiseerde
misdaad te onderzoeken,
dat de Heli's Angels den
ken dat Jagger zich in '69
tegen hen gekeerd heeft.
„Al tijdens dat concert,
waarvan de film 'Gïmme
Shelter' is gemaakt, werd
gediscussieerd over de
wijze waarop Jagger kon
worden vermoord".
De Deense stad Arhus op Jutland krijgt als eerste ter
wereld een museum voor de vrouw. Het is de bedoeling
dat de geschiedenis van de vrouw wordt uitgebeeld via
ondermeer wisselende exposities. Als eerste onderwerp
is de geschiedenis van het dienstmeisje geko2en.
Een groep van 40 vrouwen is bezig met de voorberei
ding van die tentoonstelling. In 1984 wil men in Arhus
het vrouwenmuseum openen. Later hoopt men er een
archief, een studiecentrum en een uitgeverij aan te kop
pelen.
Chicago De kans is
groot dat aan de strijd
om de Democratische
kandidatuur voor de
Amerikaanse presidents
verkiezingen van 1984
ook een zwarte gegadig
de zal deelnemen.
Aangemoedigd door het on
verwachte succes van het
Congreslid Harold Washing
ton, die nu op het punt staat
de geschiedenis in te gaan als
de eerste zwarte burgemees
ter van Chicago, de op een
na grootste stad van Ameri
ka, wordt achter de scher
men druk overleg gepleegd
over de mogelijkheden voor
een doeltreffende verkie
zingsorganisatie en de keuze
van een geschikte kandidaat.
De namen die nu sterk naar
voren komen, zijn die van
Amerika's oud-ambassadeur
bij de VS Andrew Young,
thans burgemeester van At
lanta en de felle, gedreven do
minee Jesse Jackson,
Sinds in 1972 het vrouwelijke
Congreslid Shirley ChishoJm
uit New York zich min of
,meer symbolisch kandidaat
stelde om de aandacht te vesti
gen op de ongelijkwaardige
positie van Amerika's zwarte
•bevolking, is de aandrang om
?ich binnen de democratische
partij nadrukkelijk te presen
teren, nimmer zo groot ge
weest. Oorzaak is vooral ook
de wijze waarop de ogen
schijnlijk kansloze Washington
tenslotte toch triomfeerde over
de voor hem superieure ver
kiezingsorganisaties van zijn
democratische rivalen in Chi
cago; mevrouw Jane Byrne, de
zittende burgemeester en Ri
chard Daley, zoon van de be
roemdste burgemeester uit de
150-jarige geschiedenis van dit
enorme industrie- en handels
centrum aan Lake Michigan,
waar de bevolking van meer
San drie miljoen in de VS al
leen door die van New York
wordt overtroffen.
Indruk
Goed, het blijft een feit dat
mevrouw Byrne en Richard
Daley elkaar voldoende stem
men afhandig maakten om de
^O-jarige Harold Washington
rn een gunstige positie te ma
noeuvreren.. Maar er is nie
mand in zowel het Democrati
sche als Republikeinse kamp,
Jfie niet onder de indruk is
van de ongekend hoge op
komst van de zwarte kiezers
'gn hun bereidheid zich als zo
danig te laten registreren,
lïet is vooral deze ontwikke
ling die de aandacht trekt Ze
ker nu men uitgebreide moge
lijkheden heeft om na te gaan
f hier van een werkelijke
tendens sprake is, dan. wel van
een incidentele uitslag.
LINKS:
Jackson:
'Wij hebben
een
vredesplan
voor het
Midden-
Oosten'.
Cartoonist
Lurie ziet dit
plan aldus.
RECHTS:
Jackson:
vriendelijke,
ontspannen
gezichts
uitdrukking
voor contact
in eigen
Want op 12 april moet Harold
Washington het in Chicago als
de Democratische kandidaat
opnemen .tegen de Republi
kein Bernard Epton. Andere
zwarte kandidaten doen een
gooi naar het hoogste ambt in
de steden Boston en Philadel
phia. En het lijdt geen twijfel
of deze stemmingpellers zullen
een belangrijke rol spelen in
de beslissing van het zwarte
kader om deel te nemen aan
het grote Democratische ver
door onze correspondent
Haye Thomas in Washington
kiezingsgevecht, waarvoor be
halve de koploper, de oud-
viee-president Walter Monda-
le, senator Alan Cranston, de
oud-gouverneur van Florida,
Reubin Askew, ook senator
John Glenn, de ex-ruïmte-
vaarder, en zijn collega's Hart
van Colorado en Hollings van
South-Carolina gegadigden
zÉn.
En die beslissing is zeer nabij,
vertelde ons de man die in het
aftasten van de mogelijkheden
zo'n belangrijke rol speelt: do
minee Jacksan. Wij spraken
hem in het hoofdkwartier van
de organisatie 'Push', die on
der de bezielende leiding van
Jesse Jackson ijvert voor de
politieke en economische ge
lijkwaardigheid van achterge
stelde groepen. Als baptist en
dominee legt de 43-jarige
JöCkson er de nadruk op dat
wij Push toch vooral moeten
zien als een oecumenische arm
van de kerk.
Qua uiterlijk is er door de ja
ren heen vrijwel niets veran
derd aan de fanatieke leerling
van wijlen dr. Martin Luther
King. Een vriendelijke, ont
spannen gezichtsuitdrukking
voor contact in eigen kring.
Voor elke buitenstaander
daarentegen de harde, kille en,
heel vaak cynische oogopslag
van de typische Angry Young
Man', die Jesse Jackson is ge
bleven.
„Het is de hoogste tijd dat er
Iets gebeurt. Wij zwarten ver
tegenwoordigen zo'n 20 pro
cent van de stemmen in de
Democratische partij. Maar
qua zeggenschap is dat lang
niet in overeenstemming met
ons stemmenaantal. De tijd is
rijp om daarin verandering te
brengen. Wij moeten actief
aan het debat binnen de partij
deelnemen. En als de Demo
cratische partijconventie de
grote bekerfinale is, moeten
wij deelnemen aan de compe
titie die daaraan vooraf gaat.
En dat zijn de diverse voor-
verkiezingen, Als wij meedoen
is er natuurlijk een mogelijk
heid dat we het niet halen.
Maar als we niet meedoen,
staat onze nederlaag en daar
mee ons isolement vast".
Woede
Hij zegt het in korte, felle zin
nen. Zoals ook bij het aange
ven van Washingtons opmer
kelijke triomf in Chicago,
waarvoor Jackson en zijn Staf
van jonge energieke medewer
kers dag en nacht in de weer
zijn gpweest. „Washington is
op een golf van woede en frus
traties bij onze achtergestelde
mensen naar boven gekomen.
Dezelfde woede en frustratie
die tien jaar geleden hier ex
plodeerde in een uitbarsting
van fysiek geweld. Nu heeft
die woede zich ontladen in een
politieke opstand. Een massale
toeloop in de stemlokalen. En
dit kan het begin zijn van een
grote beweging. Van steeds
meer zwarte kiesgerechtigden
die zich laten registreren en
ook werkelijk hun stem doen
gelden".
Jesse Jackson gaat er van uit
dat binnen enkele weken de
beslissing valt over zwarte
deelname aan de Democrati
sche voorronden, En volgens
hem moei het mogelijk zijn om
daarvoor de noodzakelijke
verkiezingsorganisatie op de
been te krijgen. Ook wat be
treft de belangrijke financiën.
Aan kandidaten geen gebrek,
vindt hij. Ook als er van wordt
uitgegaan dat die goed moeten
kunnen praten en in staat
moeten zijn om niet alleen de
nationale, maar ook de eigen
specifieke behangen tegenover
de kritici en de pers te verde
digen.
„Zwart Amerika zit boordevol
talent. Er is geen enkele reden
voor een minderwaardigheids
complex. Mijn eigen kandida
tuur bevindt zich in het sta
dium van overweging. Bij mij
zelf en anderen. Maar er zijn
diverse kandidaten. Wij moe
ten tevoren goed vaststellen op
wie en wat wij ons richten. De
kans op een coalitie met de
Hispanics bij voorbeeld is
groot. En het hoeft echt niet zo
dat we alleen op etnische
stemmen kunnen rekenen.
Daar zijn bij voorbeeld de jon
geren die weieens een andere
boodschap willen. De anti-oor-
logsbewegingen. De ban-de-
bom-groepen. Wij hebben een
uitgebreid programma. In de
buitenlandse politiek denk ik
aan ons plan om Zuid-Afrika
te bevrijden van de apartheid.
We hebben een vredesplan
voor het Midden-Oosten.
Thuis willen we herscholing
en herindustrialisatie om het
gruwelijke kwaad van de
werkloosheid aan te pakken.
De middelen daarvoor moeten
vrijkomen door beperking van
de militaire uitgaven".
Het is duidelijk waarom Jesse
Jackson met de eveneens zeer
welsprekende Andrew Young
tot de voornaamste kandidaten
behoort. En het heeft er sterk
de schijn van dat als dominee
Jackson inderdaad gevraagd
wordt, hij de uitdaging zal
aanvaarden ook. Ondanks de
consequenties van grote span
ning en opwinding en mis
schien zelfs risico's voor eigen
welzijn.
Ook wat dit betreft is de man
die er bij was toen zijn grote
leermeester dr. Martin Luther
King in 1968 in Memphis werd
doodgeschoten, realist genoeg.
Hij gaat er echter van uit dat
dit soort risico's voor de ernst
van de zaak moeten worden
genomen. „Daar zijn de belan
gen groot genoeg voor. Want
als de juiste combinatie van
kiezers tot stand komt, kun
nen wïj best voor een nieuwe
verrassing zorgen".
Het klinkt als een belofte
en een waarschuwing te
gelijk.
Vandaag kan voor mij m'ej
meer stuk. Om een heel een
voudige en hoogst prozaï
sche reden.
Misschien wilt u ook zo'n
mooie zarrdag hebben? Kijk
dan mei me mee naar ds
buis en verkeer met mij in
spanning over wie straks op
de Zwijnaardse Steenweg
(die overigens geasfalteerd
is) te Gent de eerste klassie
ke wielerwedstrijd van hei
seizoen wint.
Kijk met me mee naar hei
peloton dat weer op weg
gaatwant eerst nu ivordt
het recht lente: de tempera-
tuur mag dan ver voor de
2le maart al mooie waardeti
bereikt hebben, het voorjaar
kondigt zich pas goed aan als
de renners op weg gaan.
De winter is voorbij als de
schetterende wagen mei
knipperlichten, de vlag en
het bord 'Wielerkoers' dooi
het dampende land glijdt, de
weg inslaat naar de huizon
waar Stijn Streuvels en Ka-
rel van Wijnendaele hun
liefde voor Vlaanderen en
de kerels op hun ranke fiet
sen verwoordden. De knop
pen kunnen nu aan de bo
men komen, want glndi
schalt het door de radio's
aan boord van de volgwa-
gens: 'avanceren alsjebliefi,
er wordt gedemarreerd'.
Het is weer zo ver. Alle ra
men van de ploegleiderswa
gens kunnen weliswaar nog
niet open en de mekanieker
die buitenboord hangt, heeft
er nog wel een dikke trui bij
aan, maar toch. het nog wat
bleke zonnetje maakt het
rennerslint kleurig en men
kan met een pint in de hand
al een poosje aan de baan
staan zonder het al te koud
te krijgen het surrogaat
van de veldrit is genuttigd,
de 'zwaantjes' op hun zware
Harleys maken de weg vrij
voor de echte koers, de sta
minee bovenop de oude
Kwaremont heeft al aange
tekend wanneer de extra va
ten pils moeien worden be
zorgd. want de koers komt
ook dit jaar weer minstens
zes keer voorbij.
De wielen zijn gepoetst, de
stuurlinten smetteloos en zo
hoort het: men moet de eer
ste zonnestralen doen weer
kaatsen, het moet door de
blinkerende rijwielen wor
den doorgestuurd naar de
nog met winterse ogen knip
perende mensen, dat is pas
een echte lentebode.
Die van 'Het Volk' (dat is
een dagblad in Genten
daarom heet die Omloop zo)
hebben de doeken en de
borden uitgehangen, de pa
gina's gereserveerd en de
wieierverslaggevers hebben
de koffers gepaktwant zo
als de vogels in deze dagen
terugkeren, zo vliegen zij
voor maanden uit: de 'rit
naar de zon', de klassiekers,
de Vuelta, de Giro en de
Tour en pas in oktober, als
die zon alweer net zo bleek
is geworden als vandaag en
dan de laatste succesjagers in
het Ncorditaliaanse land be
schijnt, pas dan zal het weer
gedaan zijn.
Maatlaten we snel terugke
ren naar vandaag. Laten we
een plaatsje zoeken in Aalst
of Dendermonde of Ninove
of bij de bevoorrading die
misschien wel te Deerlijk
plaats vindt, of waar de
koers dan ook maar voorbij
zou kunnen komen. Laten
we alvast even oefenen ot
we in het langsruisende pe
loton in één oogopslag Jan
Raas of Fons de Wolf of het
nieuwste wonder Eric Van-
deraerden kunnen ontwa
ren. Laten we waf roepen
naar degenen die aansluiting
zoeken nadat ze de eerste
lekke banden al weer heb
ben gehadEn laten we on$
begeven in de pronostieken
en een wedje maken: hoe
veel geeft de man in het lo
kaal 'Bij Nonkel Nand' voor
een plaats van Frank Hoste
bij de eerste vijf?
Ja, kijk maar met me mee,
vanmiddag en zet de frituur
pan maar aan om ook op af
stand deel te hebben aan het
feest van de ouverture.
De 'Omloop van Het Volk',
de koers van Gent naar
Gent is daar, hel is zo ver,
de winter is voorbij, heus.
Zou het nog kunnen gaan
sneeuwen en hagelen? Wel
zeker. Maar dat is een
tie van een incidentje. De
renners gaan op pad en dan
is het voorjaar daar. En
daarom kan vandaag niet
meer stuk.
