KUN5T/RTV
Negentien ontslagen bij VARA
Meta beschermt bedreigde
menssoorten
1
'Philoktet^: kil als een mummie
'Het boeit mensen te zien spreken en denken'
Kom naar
de grootste
woning van
Nederland!
Tj
Ondernemingsraad:
Willekeurig en incidenteeV
Visconti-
prijs voor
Orson Welles
gStiSBStiSu
FriihschopperWerner Höf er wordt 70
Engelse
pers kraakt
'Marilyn' lï
Oorlogs
misdaden
tegen nazi's op
Westduitse tv
Roiterdams Nieuwsblad
zaterdag
19 maart 1983
Hans Emmering Jan de Troye
i Milo Anstadt
Hilversum De ondernemings
raad van de VARA is 'kwaad en
verontwaardigd' over de negentien
gedwongen ontslagen, die directie
en bestuur van deze omroep in een
gisteren vrijgegeven rapport heb
ben aangekondigd.
De ontslagen, die volgens directie
en bestuur nodig zijn om een be
grotingstekort van 1,3 miljoen gul
den op te vangen, dragen aldus
de OR een willekeurig en inci
denteel karakter. De raad, die de
ontslagen onaanvaardbaar noemt,
verwijt het bestuur onzorgvuldig
handelen, door geen samenhan
gend reorganisatiebeleid met een
bijbehorend sociaal plan dat
overigens wel is opgenomen in de
omroep-cao voor te leggen. De
dienstenbond FNV zal 'op zeer
korte termijn' overleg voeren met
de ondernemingsraad en het per
soneel.
Volgens het rapport betreft de
maatregel zes medewerkers van de
televisiedienst, onder wie presen
tator Hans Emmering en regisseur
Eimert Kruidhof, twee bestuursle
den (Jan de Troye en Milo An
stadt), twee medewerkers van de
afdeling verenigingszaken en acht
medewerkers van de op te heffen
buitendienst van de VAR A-Gids.
„Het noemen van namen is niet
meer dan eerlijk", vindt VARA-
perschef Bob in 't Hout. „Er is bo
vendien gekeken naar de leeftijd
van de betrokkenen. Voor dege
nen die dicht bij het pensioen zit
ten is de wachtgeldregeling een
goede overbrugging. Voor de an
deren moet de VAR A-directie pro
beren passend werk in of buiten
de omroep te vinden. De voorne
mens van de directie moeten ove
rigens. behalve door de OR, ook
door de raad van toezicht worden
overgenomen".
Drama
Naast ontslagen dit jaar, en wel
licht ook in 1984, moet ook bij de
televisiedienst worden bezuinigd.
Het budget voor de afdeling drama
wordt drastisch ingekrompen, ter
wijl door het vooruit schuiven van
programma's en verlaging van
overige budgetten ruim een half
miljoen wordt bezuinigd. Eerder
was het oorspronkelijke tekort van
2,7 miljoen gulden al omlaag ge
bracht door bezuinigen op het aan
tal medewerkers van de radio
dienst en door het vertrek van
programmacommissaris Herman
van Wijk.
Volgens directie en bestuur is het
tekort veroorzaakt door sterk ge
daalde ad verten tie-inkomsten van
de VARA-uitgeverij (gids, boeken,
platen) en door de verminderde
bijdrage uit de algemene middelen
door de B-status van Veronica.
Wanneer ook EO en VPRO B-om-
roep worden verwacht de VARA
nog meer problemen.
Hilversum Meta de Vries is sinds enkele maanden een bedreigde menssoort.
'beschermvrouwe* van de Vereniging ter Bescherming Dat kan niet gezegd worden van haar collega Anne van
van Bedreigde Menssoorten. In die functie presenteert Egmond, die bij de start van het winterseizoen met het
zij elke dinsdagmiddag in AVRO-zendtijd het radiopro- programma begon, maar door ziekte al snel werd uitge-
gramma van de VBBM. Zelf voelt ze zich allesbehalve schakeld.
Het aiet er niet naar uit dat
Anne voor het zomerseizoen
geheel is hersteld. Op z'n
vroegst is zij in het najaar
weer beschikbaar. Tot dan be
hoort zij misschien niet tot de
bedreigde, maar zeker tot de
teleurgestelde menssoorten.
Meta: „Het programma is een
idee van Dick Poons- Naar
aanleiding van door luisteraars
ingestuurde kranteknipsels,
over mensen die op enigerlei
wijze worden 'bedreigd',
schrijf; Dick zijn teksten. Elke
week gebeurt er genoeg om
twee uur radio mee te vullen.
Maar: in eerste instantie is dit
Orson Welles
Rome De Amerikaanse
filmregisseur en -acteur Orson
Welles (67) krijgt dit jaar de
Luchino Visconti-prijs voor
zijn 'vernieuwende en diep
gaande bijdrage tot de evolutie
van de filmtaal'. Welles wordt
ook geprezen om 'zijn grote
originaliteit en onafhankelijke
geest'.
De uit filmrecensenten en
schrijvers bestaande jury, ken
de de prijs toe op de dag dat
zeven jaar geleden regisseur
Visconti op 69-jarige leeftijd in
Rome overleed.
ADVERTENTIE
3 manifestaties in 1
een platenprogramma, waar
Dick gewoon een leuke wen
ding aan geeft".
Soms verandert Meta de tekst
wat: „Als een zin mij niet goed
bekt, bijvoorbeeld. En ook in
telefoongesprekken met luiste
raars kan ik me natuurlijk
niet aan een tekst houden".
Bellen
Zo kan het voorkomen dat
Meta belt met de bedreigde
menssoort sigarenhandelaar,
wanneer de zoveelste actie te
gen het roken is afgekondigd.
Recent belde zij nog met ie
mand van het overkoepelende
hengelsportorgaan, naar aan
leiding van een maatregel van
de overheid, die het voor
werklozen aantrekkelijk moet
maken om te gaan vissen.
Vraag van Meta: 'Zorgen vis
sende werklozen voor werklo
ze vissers?' Kortom: 'Wie is
hiér de bedreigde menssoort?'
Sommige luisteraars gaan heel
serieus op Meta's vragen in:
„Dat geeft ook niks. We leg
gen ze van te voren uit wat de
bedoeling is, hoe het program
ma in elkaar zit. De meesten
pakken dat goed op, sommigen
niet".
Terwijl de door Piet Wiel inga
uitgezochte platen draaien, re
peteert Meta haar teksten.
Wanneer ze die voorleest is ze
als een actrice, waarvan de ge
baren door de stem worden
overgebracht. Als luisteraar
kun je horen wat Meta letter
lijk en figuurlijk beweegt.
Wielinga, aan de andere kant
van de ruit, die de techniek
van de presentatie scheidt: „Ze
heeft een ontzettend mooie
stem voor dit soort program
ma's".
Piet Wielinga, die de muziek
voor bijna alle AVRO-Hiiver-
sum I-programma's uitzoekt:
„De Vereniging bestaat voor
zeventig procent uit muziek en
voor dertig procent uit gespro
ken woord. Hoewel die per
centages best eens wat kunnen
verschillen."
Radio, elke dinsdag, AVRO, Hit-
v. I, 14.0216.00: 'Vereniging
Ier bescherming van bedreigde
menssoorten'. Presentatie;
Meta de Vries. Teksten; Dick
Poors. Muziekkeuze: Plet Wie
linga.
door
Jacques
Geluk
Wanneer ze hem laat zien,
zegt ze: „Dat zijn allemaal
brieven voor 'Juist op zondag'.
Dat programma voorziet echt
in een behoefte". Voor de mu-
ziekminnende menssoorten is
er op maandagavond 'LP-Uur'
(Hilversum III), dat ook door
Meta wordt gepresenteerd.
Meta is een gelukkige mens
soort. De enige keer dat ze
zich de laatste tijd Vervelend
en bedreigd' voelde, was toen
ze het nu goed bewaakte NOS-
comptex niet in mocht zonder
pasje.
Meta de
vries van de
verenging
ter Bescher
mmg van
Mens
soorten
Het Nationale wooneebeurert
Internationale Keuken
Manifestatie
Vormgeving en goed wonen
openingstijden
za 19 en zo 20/3 van 10-17 uur
2l t/m vr 25/3 van 14-22 uur
za 26 en zo 27/3 van 10-17 uur
toegangsprijs f 7.50, kinderen tol
9 jaar gratis (kindercrèche aanwezig}
Kijken, kiezen en kopen-
van 19 t/m 27 maart
I ff YoofOciige tremtoegaogsMjetlen en
loweis btj 230MS-stations verkrijgbaar
Juisl op zondag
Meta is er niet alleen voor de
bedreigde menssoorten, zij is
er ook voor de sportieve en
erop uittrekkende soorten. Al
vijftien jaar lang op zondag
morgen met het programma
'Juist op zondag' via Hilver
sum III. Daarin geeft ze tips
voor trips, gelardeerd met
veel, door haar zelf uitgeko
zen, lichte muziek.
Nog maar net begonnen met
een uitzending van de 'vereni
ging' krijgt ze een dikke map.
Televisie, elke zondagmiddag,
Duitsland 1, 12.00 - 12.45: 'Der
internationale Frühgchoppen'.
Gelijktijdige uitzending via
WDR 1-rodio.
Werner Höf er
Keulen De Westduitse tele
visiejournalist Werner Hofer,
die sinds 30 jaar op zondag het
politieke journalistenforum
'Der Internationale Fruh-
schoppen' presenteert, wordt
maandag 70 jaar.
Hij is een begrip geworden en
denkt nog niet aan ophouden.
Geen andere journalist in de
Bondsrepubliek kan zich er op
beroemen sinds meer dan 30
jaar elke week op hel beeld
scherm te verschijnen. Het
programma, waarin zes jour
nalisten uit vijf landen onder
het genot van een glas witte
wijn discussieren trekt een
binnen- en buitenlands pu
bliek van ongeveer 10 miljoen
kijkers.
Het televisiesucces van wat
aanvankelijk een radiopro
gramma was is niet helemaal
verklaarbaar. Hofer was skep-
tiseh gestemd toen hij in de zo
mer van '53, anderhalf jaar na
het begin van het programma
op de radio, naar de televisie
overstapte. Belangstelling voor
politiek alleen kan de popula
riteit mei verklaren. Ook Ho-
fers stelregel 'onderhou
dend bijbrengen' dekt niet
alles. Wel is volgens hem het
bewijs geleverd, dat het 'altijd
nog boeit, mensen te zien spre
ken en denken'. Daarnaast ziet
de kijker zichzelf als de 'ze
vende man aan de tafel'.
Hofer, in Kaiseresch aan de
Moezel geboren, werkte oor
spronkelijk in de wijnbouw.
Nadien studeerde hij filosofie
en geschiedenis en begon
bij Der Neue Tag tn Keulen
een loopbaan in de journalis
tiek. Na een kort intermezzo
in Berlijn, keerde hij in 1946
naar Keulen terug en kwam
terecht bij de radio. Tussen
1Ü61 en 1964 werkte hij bij het
tijdschrift Neue IHustncrle.
Hij nam vervolgens de organi
satie van het derde televisie
programma van de Westdeut-
schen Rundfunk (WDR) op
zich.
Van 1972 tot zijn vrijwillige
vertrek bij WDR in 1977, was
hij hoofd van het eerste en
derde televisieprogramma.
Naast zijn radio- en televisie
werk is Hofer die vanwege
'Fruhschoppen' nooit wat lan
ger op vakantie kan auteur
van talrijke boeken. De ruste
loze AOW'er beschouwt het
nu als een gelukkige omstan
digheid, dat hem twee keer
vanwege zijn leeftijd hoogste
functies onthouden werden.
Want: „Voor wie werkelijk als
journalist wil werken is de
geur van dc top niet goed".
Stephanie Lawrence als
Marilyn Monroe.
bonden De op het leven
van Marilyn Monroe gebaseèc-
de musical 'Marilyn', die don
derdagavond in Londen 2ijn
wereldpremière beleefde,
heeft vernietigende kritieken
gekregen in de belangrijkste
Engelse dagbladen.
The Times sprak van een 'vee-
schrikkelijke musical', terwijl
de Financial Times de om
schrijving 'jammerlijk' ge
bruikte en The Daily Teje-
graph vond dat 'geen enkéh?
melodie in het geheugen blijft
hangen'.
De kritiek richtte zich zowel
op de tekst als op de muziélj;.
De door Mort Garson geschre
ven muziek zou voornamelijk
uit crescendo's bestaan, terwijl
tekstschrijver Jacques Wilson
verweten wordt 'dat hij gepro
beerd heeft in platte dialogen
en verzen de psychologische
diepten van de blonde sexst^r
te schilderen'.
Ook titelrolspeelster Stephanie
Lawrence kreeg weinig waar
dering van de critici. Voor de
actrice, die onder anderen als
'Evita' bekendheid kreeg, had
'Marilyn' de definitieve door
braak moeten worden.
Keulen Kijkers naar '<ie
Westduitse televisie zullen
binnenkort bijzonderheden te
zien krijgen van een onder
werp dat in feite 38 jaar taboe
is geweest: oorlogsmisdaden
tegen de Duitsers.
Er zullen twee programma's
worden uitgezonden, waarin
filmmateriaal, foto's en oogge
tuigenverslagen van oorlogs
misdaden die de geallieerden
tijdens de Tweede Wereldoor
log zouden hebben bedreven.
Tot het materiaal behoren een
beschieting van matrozen wier
schip tot zinken was gebracht,
het bombarderen van een hos
pitaalschip door de Britten, de
executie van gevangenen door
de Amerikanen en een massa
le verkrachting van vrouwen
in zuidwest-Duitsland door
Marokkaanse eenheden van
het Franse leger.
De twee programma's zijn het
werk van Jtirgen Ruhle, om
streden hoofdredacteur van-de
regionale Westduitse teievigie-
-omroep WDR, die verant
woordelijk was voor het Op
zenden van 'Holocaust', de «e-
mi-documentaire Amerikaanse
televisieserie over de vernieti
ging van joden in nazi-Duits-
land. 'J
Kuhle noemt zijn programmals
over oorlogsmisdaden van ge
allieerden een kwestie van
'morele geoofwaardigheid'.
„Wij zouden het niet aan de
communisten kunnen overla
ten 'Holocaust' te brengen. En
wij kunnen het niet aan recht
se extremisten overlaten pro
gramma's als deze uil te zen
den". j
Volgens Rühle hebben Duitse
politieke leiders hem steek
hebben afgeraden het beschik
bare materiaal te gebruiken,
omdat zij vrezen dat het als
nazi-propaganda zal worden
beschouwd. 1
Den Haag Kort maar hevig
is de machtstrijd die Schloss-
theater Moers levert met 'Phi-
loktet'. Een cursus snelftlosofïe
die tekstueel al snel boven de
gemiddelde Nederlandse pet
gaat. Zelfs met de door het
HOT geleverde vertaling op
de knieën is de zeer gecompri
meerde tekst nauwelijks te
volgen.
Het razend emotionele tempo
waarmee de hoofdpersonages
taal ais wapen gebruiken doet
beslist afbreuk aan de diep
gang van het woord. En helaas
is juist de dialoog de sterkste
pijler waarop Heinrich Müller
zijn bewerking van Sopbokles
baseerde. De Duitse theater
groep heeft zich daarentegen
voornamelijk gericht op de
menselijke dramatiek en deze
vervat in stilistische krachtige
gebaren en spanningsvelden.
De erupties van diepzinnige
monologen hangen er als een
appendix bij, en zijn daarmee
moeilijk verteerbaar gewor
den.
De enige winst die dit oplevert
in deze Duitse versie van 'Phi-
loktet' is een heldere bijna kli
nische weergave van de the
matiek. Ai duiken tal van
door Renée de Haan
Griekse namen op en wordt
ook de voorgeschiedenis van
de hoofdpersonages tegen de
achtergrond van de Trojaanse
oorlog belicht, al de2e gege
vens blijven ondergeschikt aan
de uit te beelden karakter-
strijd. De voormalig oorlogs
held Philoktet zit al tien jaar
verbannen op een eiland van
wege de stank die zijn gewon
de been verspreidt. Zijn haat
tegen de wereld heeft een der
mate vorm aangenomen., dat
zij nergens anders toe kan lei
den dan tot zijn eigen onder
gang. De sluwe Odysseus pro
beert hem met list naar Troje
te lokken aangezien de Grie
ken op verliezen staan en ie
dere vechtjas bruikbaar is. Hij
spant de oprechte maar laffe
Neoptolemos voor zijn karre
tje.
En hier begint de karakterise
ring interessante vormen aan
te nemen. Schlosstheater
Moers maakt deze confrontatie
tot een strijd tussen wanhoop,
twijfel, en list, die ook in één
mens geleverd kan worden.
Waarbij de doorgewinterde
leugenaar, die tenminste eer
lijk toegeeft dat hij slecht is.
altijd boven de draaier uit laf
heid uittornt. De om zich heen
maaiende oprechte wanhoop
van Philoktet heeft geen en
kele overlevingskans. Hij is al
dood voor het gevecht begint,
wat prachtig gesymboliseerd
wordt door hem op te laten
HOT, Den Heag: Schlosstheater
Moers speelt 'Phlloktal' van
Heinrich MG lier. Regie; Wilhelm
Engelhard!. Decor Jörg Dome-
nik. Me1: Burckhard John, Niko-
laus Kinsky en Harald Baum-
gartner. Herhaling: vanavond in
het HOT.
komen via een in de wand ge
zwachteld mummie-silhouet.
Een beeld, dat echter bepalend
is geworden voor de gehele
presentatie van deze voorstel
ling. Kil als de dood zelf wordt
'Philoktet' doorgespeeld als
een machinerie die op tilt ge
slagen is, met het besef dat de
hele strijd onbegonnen werk
is. De uitkomst staat vanaf het
eerste moment vast, zodat het
Schlosstheater meer inspan
ning dan spanning te bieden
heeft.
De drie strijders in 'Philoktet': v.l.n.r. Nikolaus Kinsky,Burckhard Jahn, en Harald
Baurngartner.
