UINST
Cherkassky (72) nog
altijd super-pianist
Toneelversie Mephisto'
illustratief spektakel
Oskar Back Concours
zonder eerste prij s
Opzwepende soul
van The Eurythmics
Bonbons en de
gezonde voeding
Dali-vervalser
j werkte niet alleen
ter nieulen
Nieuwe cursus Teleac
Kijkcijfers
vallen tegen
Directeur
Engelse
theevee
ontslagen
Geen uitschieter onder jonge violisten
Duizenden
fjnaar
'Groen
weekend'
Rotterdams Nieuwsblad
maandag
21 maart 1983
^lüiiüiiiiiiiiiiniiiiiiiriiiiiiiitiiiiiiiiuiüfiüiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiintiiiiiiji
Barcelona De Spaanse politie heeft vorige maand drie
mannen gearresteerd op beschuld'mg van handel in ver-
valste schilderijen van onder anderen Picasso, Miro.
S Goya, Toulouse-Lautrec en Dali. Dat de arrestaties pas
nu bekend zijn gemaakt, heeft volgens de politie te ma-
ken met de verklaring van de 35-jarige schilder Manuel
5 Pujol Baladas vorige week in een Spaans blad, dat hij de
laatste jaren circa 400 Dali -imitaties in omloop heeft ge-
bracht. =j
S Het is de politie nog niet duidelijk hoeveel pseudo-mees-
S ter werken er als 'echt' zijn verkocht De verklaring van B
2 Baladas is inmiddels door kunstexperts en vrienden van
2 Dali als 'een sprookje' van de hand gewezen. De politie s
B gelooft niettemin dat het in deze zaak wel degelijk gaat
j§ om honderden vervalsingen, die werden verkocht aan
particuliere kunstverzamelaars en ook musea. Bij de drie
gearresteerde handelaren werden in totaal 47 vervalste
S schilderijen aangetroffen.
fiiiiiiiiiiiiiuiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiitiiiiiiiitfiiiiniiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiutiniiiiiiiiiiiiiniiiniii
Diligentia, Oan Haag: Shura
Charkaasky (piano); werken
van Chopin en Liazt.
Den Haag Gistermid
dag was Shura Cherkas-
sky weer terug in Dili-
gentia. Hij is nu 72 jaar,
treedt op sinds zijn ne
gende en kan nog altijd
gelden als een van 's we
relds grootste virtuozen.
Zijn programma bevatte
slechts twee namen:
Chopin, wiens vier Balla
den voor de pauze wer
den uitgevoerd en Liszt.
Cherkassky beheerst zijn
instrument op fabelachtige
wijze en beschikt daarbij
ook nog over een feilloze
muzikale intuïtie, Hij doet
de luisteraars de muziek die
hij speelt niet als een open
baring van hogere waarden
ervaren, maar als een
triomf van menselijk ver
nuft en menselijke wils
kracht over de materie. Hij
maakte duidelijk dat ook de
pure techniek tenslotte een
feestelijke factor is.
In de vier Balladen van
Chopin laat hij zich nog
niet aanstonds in zijn ware
gedaante kennen. Er zijn in
zijn spel talloze momenten
waarop de wonderlijkste
door Chris van Raay
klankevocaties tot ademloos
luisteren dwingen. De me
lodie-toon zingt hoog boven
alles uit, de begeleidende fi
guren worden op ongeloof
lijk subtiele wijze tegen die
zangtoon aangevlijd.
Er zijn de meest verrassen
de verschillen in dynamiek,
elke passage wordt op ge
heel eigen wijze benaderd.
Alles is op het pianospel ge
concentreerd en inmiddels
wordt Chopins muziek bij
herhaling uit haar voegen
getrokken, wordt haar die
pere achtergrond versluierd
door de magie van dit schit
terende pianospel.
Maar dan, na de pauze in
de Tarantella 'Venezia de
Napoli', de Liebestraum nr
3 en de Don Juan Fantasie
van Liszt, wordt Cherkas
sky niet langer geremd
door culturele verplichtin
gen, die Chopin nog wel op
legt. Hier spreidt hij alle
wonderen van zijn pianis
tisch kunnen ten toon, in de
elegante salonsfeer die deze
mu2ïek van Liszt omgeeft,
kan hij blindelings vertrou
wen op zijn muzikale intuï
tie. Hij is de ideale vertol
king van al die virtuoze
Lïszt-effecten, het publiek,
ontslagen van alle serieuze
plichten, concludeert met
welgevallen dat het daar
voor gekomen is. De pianist
stelt zijn gehoor niet teleur.
Onbegrijpelijk dat een man
van over de zeventig nog
tot zulk een briljante en
trefzekere virtuositeit in
staat is. Twee toegiften, de
beroemde Tango van Albe-
ni2 in een bewerking van
Godowsky en een duize
lingwekkend snel gespeelde
wals van Chopin vormden
het antwoord op de geest
drift van de zaal. Alle mu
zikale zedenmeesters ten
spijt sterft de figuur van de
virtuoos niet uit. Het is te
hopen dat Cherkassky's op
volger zich snel zal melden.
Amsterdam Het Publiekstheater heeft met de premiè
re van 'Mephisto' zijn meest ambitieuze project van dit
seizoen getoond. In ruim drie uur toneel en 21 taferelen
komt de verkeerde weg in het zicht, die Duitslands meest
begaafde toneelspeler en regisseur, Gustav Gründgens,
vijftig jaar geleden insloeg door zich aan de nazi's be
schikbaar te stellen. Als een toneeldier, dat zijn kunst
niet wilde opgeven. Hij sloot bewust de ogen voor de ma
cabere ontwikkelingen, die er toen in Duitsland plaats
grepen.
Klaus Mann baseerde zich
op het gedrag van Gründ
gens (zijn vroegere zwa
ger) in de sleutelroman
'Mephisto, Roman einer
Karriere', die hij in bal
lingschap in 1936 in Am
sterdam publiceerde.
De Parijse toneelleidster Aria-
ne Mnouchkine nam enkele
jaren geleden het initiatief
daar een toneeladaptatie van
te maken om het thema van
de maatschappelijke betrok
kenheid van de kunstenaar te
laten zien.
Het Publiekstheater gebruikte
die in een eigen bewerking en
men moet heiaas vaststellen,
dal voor dit thema de film met
zijn ruimere middelen in zeg
gingskracht het toneel ruim de
baas is gebleven.
De Hongaar Istvan Szabo koos
weliswaar uit dezelfde slof,
maar slaagde in zijn film
'Mephisto' een echt drama tot
ontplooing te brengen, door
het zichtbaar en voelbaar ma
ken van de grimmige Unnvelt
van het nazi-apparaat. Dat
maakte de keuze van Hendrik
Hofgen, zoals Gründgens in
film en toneelstuk heet, stap
voor stap tot een gespannen
gebeuren tussen de slachtof
fers en de meedogenloze bon
zen in. Men kon verbijsterd
raken bij zo'n blind opportu
nisme.
De toneelvoorstelling beperkt
zich voornamelijk tot de diver
se theateraccommodaties, waar
Höfgen bezig is geweest. Dat
wil zeggen, alles wat daarbui
ten gebeurde is tamelijk
breedvoerig in lange scènes
gestopt, die aldus meer illus
tratief dan dramatisch zijn
Stadsschouwburg, Amsterdam; 'Mephisto' van
Klaus Mann in de toneelbewerking van Ariono
Mnouchkine. Publiekstheater in de regie van Hans
Croiset Vertaling: Hans W. Bak*. Produktledrsma-
turgie: Guus Rekers. Aankleding: Paul Gallis. Mede-
spelenden: Eric Schneider, Cor van den Brink,
Gees Linnebank, Mariëlle Fiolet, Hugo Koolschijn,
Celia Nuf aar, Truus te Sells, Siem Vroom, Frances
Sanders. Chlem van Houweninge, Ast rid Series»,
Slgrid Koelte, Max Croiset, Frans Vorstman, Chris
tine Envert, Johan Ooms e.a. Herhalingen: o.a. van
avond, morgenavond en woensdagavond in Rotter
dam (De Schouwburg) en op 14 april en 24 en 25
mei in Den Haag (Koninklijke Schouwburg).
gaan werken. De lange uiteen
zetting bijvoorbeeld, die de
eerste helft van het stuk be
slaat, doet nauwelijks vermoe
den. dal Hofgen de spil van
het gebeuren is. In het tweede
deel spitst het conflict zich
maar weinig toe, de toeschou
wer moet meer begrijpen dan
dat hij echt ervaart.
Een duidelijke zwakte in de
bewerking van Mnouchkine.
Hans Croiset had als regisseur
er overigens veel aan gedaan,
de taferelen zo zorgvuldig mo
gelijk in te vullen. De waarde
ring voor zijn 'Mephisto' gaat
dan ook meer naar de waarde
van afzonderlijke scènes, dan
naar het stuwend in één lijn
brengen van een ontwikke
ling. Een ingrijpender adapa-
tatie had dus voor de hand ge
legen.
Eric Schneider kon waar ma
ken, dat hij Duitslands meest
talentvolle acteur als Hofgen
speelde. En daar kreeg hij
vooral in de 'Faust'-repetitie
grond voor onder de voeten.
Hugo Koolschijn greep dank
baar de kans van ontwikke
ling in de figuur van een ta
lentloze foute acteur, maar ook
rollen van Marielle Fiolet (als
door Piet
Ruivenkamp
Eric
Schneider als
Höfgen in de rol
van Mephisto.
Hij is ten prooi
geraakt aan zijn
grenzeloze
eerzucht.
Erika}, Gees Lmnebank (de
joodse acteur Oito Ulrich),
Chiem van Houweninge (als
de toneelmeester Knurr) en
enkele anderen gloeiden aan
tot meer dan typeringen. Siem
Vroom en Signd Koetse deden
een heel bewogen scène als
een echtpaar, dat voor de dood
kiest. Op Johan Ooms rustte
do taak het nazi-dom zichtbaar
te maken als General-Inten-
dant met een meedogenloze fi
guur. En hij deed dat uitste
kend.
Binnen de grimmige nazi-ar
chitectuur van pompeus mar
mer bouwde Paul Gallis met
wisselend sueces de kleinscha
liger dekors voor de groots ge
monteerde voorstelling. Of
Hofgen erg op de prestaties
van het Bauhaus gesteld was
zelfs tijdens de nazi-pertode
mag men zich daarbij af
vragen.
Delft The Eurythmics
is voor twee concerten in
Nederland, Delft had gis
teravond de primeur. In
de mensa van de TH was
het Engelse duo Annie
Lennox /Dave Stewart
voor het eerst in levenden
lijve te aanschouwen.
Verwachtingen waren er
zeker, na de onlangs ver
schenen tweede elpee,
door
Peter ter Horst
'Sweet Dreams (are made
of this)'. Een mengeling
van moderne synthesizer-
muziek en ouderwetse
soul, die her en der aan de
Motown-tijden doen den
ken ('Wrap it up', 'I could
give you a mirror'). De
muziek van The Euryth
mics kenmerkt zich ver
der door een mystieke in
slag en het leek vooraf
moeilijk die sfeer op to
neel te benaderen.
Het duo sloeg 2ich er moeite
loos doorheen, aangevuld met
een tweede zangeres, een syn
thesizer-bespeler en een drum
mer. De stoïcijnse Stewart,
zeer bekwaam op de slide-gï-
taar, is op toneel de tegenpool
van Lennox. De voorvrouw
van de groep is een op hol ge
slagen Grace Jones, compleet
met roestbruin astronaut-kap
sel. Ze zweept de band op met
Mensa TH, Delft: The Euryth
mics. Annie Lennox (zang en
dwarsfluit), Dave Stewart (bas,
gitaar sn synthesizer).
Herhaling: 25 maart in Amster
dam (Paradiso).
haar soulvolle stem en de uit
straling die van een optreden
een show kan maken. Haar
dubbele vocalen van de elpee
kwamen uitstekend tot hun
recht door de tweede zangeres.
'This city never sleeps', het
toppunt van mystiek op de
plaat, kreeg een beklemmende
uitvoering, compleet met gro-
te-stadsbeelden op een dia-
scherm en veel mist. Het
duurde, waarschijnlijk vanwe
ge de onbekendheid van de
groep, even voor het publiek
reageerde, maar na de poten
tiële hit 'Sweet Dreams' was
alle aandacht op Lennox ge
richt. De groep bracht de vol
ledige tweede elpee, zij het
rauwer en opzwepender,
waarbij de drummer soms de
vervelende neiging toonde te
veel op de voorgrond te willen
treden. Naast dit bekende
werk, bliezen The Eurythmics
de Lou Reed-ciassic 'Satellite
of Love' verdienstelijk nieuw
leven in.
Een uitstekend optreden, met
als enig minpunt de matige ge
luidskwaliteit. Maar dat lag
aan de zaal en niet aan de
band. Een ritje naar Paradiso
in Amsterdam, waar de Eu
rythmics op de 25e maart hun
tweede Nederlandse concert
geven, is zeker de moeite
waard.
MWWW!.' nHMMWMWDI
Madeleine Lim, een van de presentatrices van de Teleac-
cursus 'Gezonde voeding'
Den Haag Het is nogal verrassend om in een televisie-cursus
over 'gezonde voeding' te horen hoe je het beste een zakje bon
bons kunt leeg eten. „Doe het met overtuiging en zorg dat je
ervan geniet", zegt de marktpsychologe Mary Zeldenrust-Noord -
anus daarover. Ze blijkt een diepere bedoeling te hebben, want
„als je het zo doet houd je jezelf beter in de hand, de kans dat je
alsmaar gedachteloos dooreet is dan minder groot"
Mary Zeldenrust is een van de
deskundigen die in deze Tele-
accursus, gemaakt in samen
werking met het Voorlich
tingsbureau voor de Voeding,
komen vertellen dat gezond
eten met een soort dure plicht
is- Het gaat bij eten ook om
lekker, gezelligheid en sfeer.
De meeste kinderen die bij Te
leac even mogen meepraten,
blijken bij lekker overigens
vooral aan kip en patat te den
ken.
De acht lessen gaan onder
meer over voeding en sport,
het kiezen van maaltijden,
over hoe goedkoop het kan en
over alternatieve voeding.
Talaviaie, dintdeg 22 maart,
Nad.1, Teleac, 18.25 - 18.55:
wrste aflevering van de cursue
'Gezonde voeding'.
Twee diëtisten, Anneke Geerts
(maandblad Leef) cn Madelei
ne Lim (Voorlichtingsbureau)
zorgen voor de presentatie
Het doel van de cursus is het
doorbreken van het patroon
van onbewust eten. Men richt
zich voornamelijk op vrouwen
onder de dertig, die minstens
één kookboek in huis hebben,
een vrouwenblad lezen, de
krant lezen en die soms aan
sport doen.
Londen Tegenvallende
kijkcijfers hebben de 46-jarige
Peter Jay zijn baan gekost als
directeur van de nog jonge
Britse commerciële zender
TV-AM, die sinds 1 februari
van dit jaar iedere morgen het
programma 'Good morning,
Britain' op het scherm brengt.
Officieel heet het dat Jay zelf
ontslag heeft genomen. De
raad van bestuur van TV-AM
het hem echter geen andere
keus.
De verwachtingen waren dat
'Good morning. Britain' dage
lijks gemiddeld 1 miljoen kij
kers zou trekken. Tot nu toe
scoort het programma nauwe
lijks 300.000 kijkers 'Een cata
strofale omwikkeling' aldus
TV-AM, temeer omdat de
twee weken eerde gestarte
'Breakfast show' van de BBC
een gemiddelde haait van 1,6
miljoen kijkers per uitzending.
Een van de klachten van de
kijkers naar 'Good morning,
Britain* is, dat het *s morgens
vroeg 'uitermate irritant is om
een programma te zien dat
door reclame-spots wordt on
derbroken'.
De opvolger van Jay, voor
heen ambassadeur voor zijn
land in de V.S., is Jonathan
Aitken, wiens familie 16,7 pro
cent van de aandelen in
TV-AM bezit.
De 23-jarige
violist
Johannes
Leertouwer
ontvangt na
afloop van het
Oskar Back
Concours een
tweede prijs uit
handen van
minister
Brinkman.
door
A ad van
der Ven
Amsterdam Voor het
eerst in de 16-jarige ge
schiedenis van het Natio
naal Vioolconcours van de
stichting Studiefonds Os
kar Back is er dit jaar
geen eerste prijs toege
kend. Het niveau van het
vioolspel, zoals dat zater
dag tijdens de finale in de
kleine zaal van het Con
certgebouw werd gede
monstreerd, was over het
geheel niet of nauwelijks
lager dan dat in de voor
afgaande jaren. Maar een
werkelijke uitschieter, zo
als Emmy Ver hey (1967),
Vera Beths (1969), Jaap
van Zweden (1977) of
Theodora Geraets (1979)
was er niet bij.
Een wat gehaaste minister
Brinkman („Voor een con
cours als dit is noeste vlijt no
dig", „over de relatie tussen
muziek cn politiek zou ik lang
kunnen praten") reikte zater
dagavond tweede prijzen uit
aan Johannes Leertouwer (23,
uit Amsterdam, leerlmg van
Bouw Lemkes) en Antoine
van Dongen (eveneens 23,
eveneens uit Amsterdam, leer
ling van Davina van Wely).
Belden kregen een studiebeurs
van tienduizend gulden, waar
door zij de kans krijgen zich in
het buitenland onder de hoede
van een viool pedagoog naar
keuze te stellen. Johannes
Leertouwer kreeg ook de prijs
van het BUMA-Fonds voor de
beste interpretatie van een Ne
derlandse compositie (de sona
te uit 1977 van Tristan Keu
ris). Voor Ronald Touw (21, uit
Bergen op Zoom) en loa Silva
Gavnla (17 jaar, in Roemenie
geboren, maar al enkele jaren
in het bezit van de Nederland
se nationaliteit en woonachtig
in Amsterdam) waren er aan
moedigingsprijzen van 1500
gulden.
De vier finalisten moesten za
terdag in een stampvolle zaal
ieder een programma van on
geveer een uur spelen. Ver
plicht waren enkele delen uit
Bachs tweede partita en uil
Schumanns sonate in a, verder
stukken van Dallapiccola en
Keuris en tenslotte was er de
mogelijkheid tot een keus uit
de Symphonie Espagnole van
Lalo, het derde concert van
Saint-Saens en het vierde con
cert van Vieuxtemps, althans
enkele delen daaruit.
Salonachtig
Dat laatste programmaonder
deel stelde de vier jonge musi
ci in de gelegenheid te laten
horen of zij de tegen het salo
nachtige aanleunende vioolstijl
van de Franse romantische
school, met meer charme dan
diepgang, dc baas kunnen. Jo
hannes Leertouwer, die in zijn
hele programma hel artistiek
en technisch meest ontwikkel
de vioolspel liet horen, bracht
het er hel best af. Hij had als
enige Samt-Saens gekozen.
Bach gaf uiteindelijk, zoals zo
vaak, de meeste problemen
Eigenlijk gaf geen van de vier
violisten een uitvoering die de
ritmische aspecten in de ver
schillende dansvormen van
Bach werkelijk recht deed.
De beoordeling van de jury
(André Jurres. Herman Kreb-
hers, Else Krieg. Jcan-Louis
Stuurop en Janng Walta) was
een afspiegeling van het feit
dat Antoine van Dongen in
menig opzicht met of nauwe
lijks voor Johannes Leertou
wer onder deed. Leertouwer
speelt wat spontaner, komt
makkelijker los van de noten.
Van Dongen is introverter,
speelt iels minder soepel.
Voor loa Silva Gavnla met
haar zeventien jaar was bet
programma nog een beetje te
zwaar. Een prematuur optre
den waarvan men zich maar
moeilijk kan voorstellen dat
het door haar lerares Davina
van Wely is gesanctioneerd. 9
Dat drie van de vier finalisten |j
van haar les hebben bracht
jury-voorzitter André Jurres
tot de opmerking, dat Davina j
van Wely langzamerhand de f
hofleverancier van het viool-
talent in Nederland is. Het
volgende Oskar Back Qon-
cours in 1985 is het tiende fin
de reeks Het zal een feestelijk
tintje krijgen. Voor het cèrst g
zal de finale in de grote zaal
van het Concertgebouw voor
den gehouden. De kandidaten
zullen door een orkest wortfen
begeleid.
|iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiituiuiiiuiiiiiiiiiiiuiim!iuiiiiiiii[Etiiiiiiiii(uiitiiiniimuKimmiiiimi(iië
hebben de manifestatie 2
'Groen weekend' bezocht, 2
die zaterdag en zondag in
de VARA-studto werd ge- S
houden Deze (milicu)mani-
festatiD was georganiseerd
ter gelegenheid van de 250e
uitzending van het VARA
radioprogramma "Vroege H
vogels*.
In een geïmproviseerd labo-
ratorium werden ongeveer 2
1000 analyses verricht naar §j
de kwaliteit van grond en =j
water, aan de hand van
monsters die bezoekers had-
den meegebracht.
Onderdeel van 'Groen
weekeind' was ook een poe-
zenfestivaL Tot de catego-
rieen waarin katten konden §1
worden bekroond, behoorde
'gelijkenis met een bekende
Nederlander'. De kat die 2
was ingezet als het even-
beeld van Noortje van Oost- 3
veen van het NOS-Jour-
naai, kreeg in deze catego-
rie de eerste prijs.
Noortje van Oostveen
§j ...een poes lijkt op haar...
=j Hilversum Tussen de
25.000 en 30.000 mensen
^itm i u i tui inn ui ifi iiiiiiiiii iitiiiui min in uiiiiniitiiii iitiiiiii iiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiituitiuiii iP
ADVERTENTIE
Odorex dry
deodorant lotion,
van 4,35 j
voor
odorex
Nivea crème.
Groot blik van 250 ml_
van 5,55
voor,
5 stukken
karnemeikzeep.
van 4,75
voor
«melk
