JZ
De droom als literair genre
ROTTERDAM
GEGETEN EN GEDRONKEN
'The Balloon'
'Nachtelijke Ontmoetingen'
Rotterdams Nieuwsblad
zaterdag
16 april 1983
BINNENKORT verschijnt bij
de Rotterdamse Kunststich
ting, afdeling Letteren, een
boekwerkje, getiteld „Nachte
lijke Ontmoetingen".
Er staan een kleine honderd
dromen in.
Dromen van al dan niet be
kende Nederlanders over ge
droomde ontmoetingen met
nationaal en internationaal be
kende mensen.
Nachtelijke ontmoetingen,
derhalve.
De man achter dit opmerkelij
ke idee is Pieter van Oudheus-
den (26). beeldend kunstenaar
van origine, maar sinds zo'n
anderhalf jaar volslagen ïn de
ban van de droom. Aan de
muur naast de voordeur van
zijn uiterst sober ingerichte
atelier aan de Sleephelling-
straat op het Noordereiiand,
meldt een naambord: „Archi
ves Internationales des Rêves,
afdeLing Nederland". Alleen
de*e tekst al roept vragen op...
I. ïationaal Droomarchief,
atoeling Nederland? Wat wag
dat wel zijn?
Pieter, een uiterst rustige jon
geman, glimlacht en verklaart:
„Ja, ik ben nog steeds de enige
afdeling."
Hij zwijgt even, begrijpt dan
dat dit voor de buitenstaander
weinig of niets zegt en vertelt
vervolgens het een en ander
over het ontstaan van de Ar
chives Internationales des Rê
ves. We moeten terug naar
1926, toen er in Parijs een bu
reau voor surrealistisch onder
zoek werd opgericht met als
beheerder de toneelschrijver
en acteur Antonine Artaud.
Hij kreeg onder meer tot taak
dromen te verzamelen, maar,
aldus Pieter Van Oudheusden:
„Er kwamen geen mensen
langs om hun dromen te ver
tellen. Hij kwam niet verder
dan de dromen van vrienden
en kennissen en dat telt eigen
lijk niet mee." Artaud werd
bekender als filmacteur, onder
meer door zijn rol van de
Franse revolutionaire politicus
Marat in de film „Napoléon"
van Abel Gance. Hij liet de
dromen voor wat ze waren.
Zo'n halve eeuw later leest
ene, in Puttershoek geboren
Pieter van Oudheusden, een
artikel over de Parijzenaar Ar
taud. Hij komt tot de conclusie
dat de aanpak destijds ver
keerd is geweest en hij besluit
te proberen of het idee hier
meer succes zou kunnen heb
ben.
Dat lukt. De „afdeling Neder
land" is per 22 februari 1982
een feit. Volgende maand het
eerste boekje. Hoe is het pre
cies begonnen?
Jawel, met een droom...
ontmoeting met André van.
der Louw. Beide dromen zijn
in het boekje terug te vinden.
Evenals een droom van de
journalist Tim Krabbé over
een ontmoeting met Adolf Hit
ler.
Hoe kwam hij aan Krabbé?
Pieter: „Ik vond een stuk van
hem in de Haagse Post over
dromen van schrijvers over
andere schrijvers. Daar stond
in dat hij een dromenschrift
had. Je hebt mensen die dro
men opschrijven."
Hij pauzeert even, constateert
dan: „Meestal komt een droom
niet verder dan de ontbijtta
fel,"
Het idee voor een boekje met
een selectie van dromen over
ontmoetingen met bekende
mensen is dan geboren. Hij
belt Krabbé op, zoekt andere
mensen die hun dromen op
schrijven, vraagt de Rotter
damse dichter Jules Deelder of
hij mogelijk wel eens over Hit-
Ier heeft gedroomd en, jawel.
Dat blijkt het geval te zijn.
Hoe weet hij of Deelder niet
aan het fantaseren is gegaan7
Gewoon iets verzonnen heeft
De gelaatsuitdrukking van
Pieter van Oudheusden weer
spiegelt aan lichte verontwaar
diging grenzende verbazing
wanneer hij verklaart: „Zoals
hij het heeft opgeschreven is
het zeker voor negentig pro
cent authentiek. Daar heb ik
een soort zesde zintuig voor
gekregen. Het zou trouwens
veel te veel moeite zijn ge
weest om dat te verzinnen."
Hij voegt er aan toe: „Het on
derbewuste toont overigens
vaak eenzelfde patroon als wat
bewust gefantaseerd wordt."
Het boekje bevat onder veel
meer ook nog een verslag van
een nachtelijke ontmoeting,
die de Rotterdamse kunstena
res Anne Mieke Backer had
met Marilyn Monroe. Pieter:
„Van Anne Mieke hebben Jan
Eykelboom (de dichter - v.B.)
en ik dit huis overgenomen.
Daar is trouwens ook nog een
droom over."
Dromen. In de vensterbank
van het sober ingerichte ate
lier liggen verscheidene
droomboeken; onder meer het
Dromenboekvan Frederik
van Eed en en „Omgaan met
dromen" van H. Dieckman. Is
er ook sprake van dagdromen?
Pieter: „Nee, daar houdt het
archief zich in principe niet
mee bezig."
Pieter van Oudheusden ...dromen komen vaak niet verder dan de ontbijttafel...1
met Gijs van Barneveld
belangstellend gereageerd, zo
blijkt. Vorig jaar heeft Van
Oudheusden in de galerie
Black Cat gedurende tien da
gen „een soort consult" gehou
den. Gemiddeld kwamen er
per dag zo'n vijftien bezoekers
hun dromen vertellen. Dat
kreeg een soort sneeuwbalef
fect, Er volgde publiciteit, tot
in Zwitserland en Berlijn toe.
Nu dan het boek Nachtelijke
Ontmoetingen". Komen er
meer bekende Nederlanders"
'Vliegdromen'
Pieter, rustig vertellend bij
een met een stroopwafel opge
sierde kop koffie..,: ,,'t Is be
gonnen met dingen die ik zelf
heb gedroomd en met het ver
haal van een vriendin. Zij
droomde vaak dat ze kon vlie
gen. Via advertenties in „Ma
gazijn" van de kunststichting
en het damesblad Viva vroeg
ïk om vliegdromen. Dat werk
te goed. Zelf had ik een droom
over de dichter Slauerboff.
Daar is het eigenlijk mee be
gonnen."
Over een ontmoeting met
Slauerhoff droomt hij op 5 au
gustus '78. Op 21 september *81
volgt er een droom over een
Het archief
Hij spreekt het begrip „ar
chief" uit of er een indruk
wekkend instituut achter
schuilgaat. Zo ongeveer als de
legendarische Boorman uit
„Lijmen" van Willem Elsschot
sprak over het „Wereldtijd
schrift" en over „Het Museum
voor In- en Uitheemse Voort
brengselen": beide facaden
voor holle instituten...
Hel archief...Dal is toch Van
Oudheusden?
Hij geeft het, lachend, volmon
dig toe, zegt, nuchter en be
paald niet dagdromend: „Als
ik onder lijn negen stap kan
iemand anders de boedel zo
overnemen. De uitvoering van
het idee is niet aan mij gebon
den."
Op dat idee is overigens heel
Pieter: „Daar wil^ ik niet zo
zwaar op leunen, 't*Gaat mij in
de eerste plaats om de dro
men." Als voorbeeld noemt hij
de naar zijn oordeel „prachtige
dromen over Mozart en Beet
hoven", die een mevrouw hem
in de Black Cat kwam vertel
len. De vraag of hij waarde
hecht aan aromen, beant
woordt hij uiteraard bevesti
gend, zeggend: „Anders doe je
zo iets niet", waarna hij er op
wijst dat dromen naar zijn me
ning altijd erg in de therapeu-
tisch-psychologische sfeer
worden getrokken en, een an
der facet..,: „Het vertellen van
dromen wordt vaak ook nog
als iets gênants ervaren. Zo
iets doe je nier, volgens de leer
der etiquette.' Hij erkent dat
zulks zeker g<*-!dt voor dromen
met een erotisch tintje, waar
„de volksmond" een plastisch
te noemen aanduiding voor
heeft.
„Het archief" doet in principe
niets aan droomuitleg. Pieter
van Oudheusden: „Dat is voor
buitenstaanders ook niet van
belang." Hij volstaat met het
signaleren van dromen als een
literair genre, 2oals dat ook
het geval is met brieven en
dagboeken, meent: „De ver
beelding speelt een duidelijke
rol."
Kent ook hij de irritatie wan
neer er in een roman uitvoerig
dromen worden beschreven?
Dit blijkt inderdaad het geval
te zijn, want...: „Dat is een lite
raire constructie. Het zijn geen
verslagen van dromen." Hij
zwijgt even, voegt er dan aan
toe: „Soms zijn droomversla
gen trouwens ook te mooi ge-
styleerd. Dan wordt er gewoon
een bizar verhaaltje van ge
maakt en dat is niet de bedoe
ling." Op de vraag of er ook
wel eens iets valt te lachen, re
ageert hij bevestigend en 01 us-
treert dat met een voorbeeld:
„De vrouw van K. Schippers
(Amsterdams kunstenaar
v.B,) constateerde eens dat
Schippers in zijn droom lachte,
waarop de dromer, wakker ge
worden, sprak: „Dromen en
ook nog lachen. Dat is toch het
mooiste wat je kunt doen."
Daar houden we het op.
De visie
Onlangs kwam Van Oudheus
den in de publiciteit als sa
mensteller (samen met Jan
Eykelboom) van het goed ont
vangen boekwerk „Rotterdam
in tekst en beeld". Het boek
bevat onder meer enkele tech
nisch niet zo sterke, maar wel
van een opmerkelijke visie ge
tuigende foto's van Pieter vai.
Oudheusden.
Is hij het daar mee eens?
Volstrekt, zo blijkt Pieter: „De
visie is voor mij essentieel",
waar hij zonder enige over
gang op laat volgen: „Ik loop
ook rond met het idee voor
een tentoonstelling over dro
men. Iets in de geest van
droomde kunstwerken."
Terug even naar de foto's. Na
zijn gymnast um(alpha)oplei-
ding in Dordrecht, ging hij
naar de Akademie voor Beel
dende Kunst in Rotterdam...
Pieten „Ja. Ik was het jongetje
dat zo goed kon tekenen. Zo
kom je toch binnen? Nou, ik
was vooral goed in het teke
nen van dames, gekleed naar
de mode van de jaren dertig.
Nee, geen ambitie om la
Breitner naar foto's kunstwer
ken te gaan maken."
Dit laatste verklaart hij op een
suggestie in die richting, be
kent zelfs: „Ik ben de lol in
het tekenen kwijt."
Vooralsnog wijdt hij zich aan
„het archief"; denkt aan een
soort vermeerderde tweede
druk van „Nachtelijke Ont
moetingen"; het afronden van
het werk met een definitief
dromenboek, waarin ook
plaats zal zijn voor andere, be
langwekkende dromen dan al
leen die over ontmoetingen
met bekende figuren. Allesbe
halve dromerig, zakelijk,
vraagt hij: „Wil je er bijzetten
dat mensen hun dromen kun
nen opsturen naar postbus
2966, code 3000 CZ in Rotter
dam?"
Laatste vraagVoelt hij zich
Rotterdammer?
Pieter, lachend nu: „Ja, maar
dan in de zin zoals Jan 'Eykel
boom dat toevallig gisteren
formuleerde in de definitie:
„Een Rotterdammer is ie
mand, die niet tegen zijn zin in
Rotterdam woont."
Een wakkere conclusie.
ADRES: Euromast, Park
haven 20, Rotterdam
TELEFOON: 010—36 48II
CATEGORIE: Grill-rotisse-
rie
INTERIEUR: halfrond
aquarium, met sfeer stukjes
tegen de achterwand op 100
meter boven N.A.P.
CAPACITEIT: Circa 50
plaatsen
BAR: Mini-bar
PRIJZEN: Koude voorge
rechten (7) van ƒ9,- tot
23,50, voor 2 pers. (2) 65,-
en ƒ88,-; warme voorge
rechten (5) van ƒ10,- tot
ƒ23,-: soepen (7) van ƒ6,-
tot ƒ10,-; visgerechten (5)
van ƒ24,- tot ƒ49,-, voor 2
pers <2) ƒ85,- en ƒ90,-;
vleesgerechten (9) van
ƒ24,50 tot 49,-, voor 2 pers.
<3), ƒ76,50, ƒ79,- en ƒ82,-.
Vegetarische schotels mo
gelijk.
MENU: Een menu voor
ƒ60,-, inclusief 3 glazen
■wijn en koffie.
KINDERMENU: 'In over-
leg', aldus de kaart.
ONZE BESTELLING:
Bouillon met morillen
- (ƒ9,-), en escargots (Vi do
zijn, ƒ10,-): kalfslende in
dragonsaus 35,-) en
baarsjes-filets (ƒ24,-).
VERDERE BIJZONDER
HEDEN: Men kan gaan
eten in 'The Balloon' zon
der apart entrée te behoe
ven betalen voor de Euro
mast
Veelal zijn horeca-ond er ne
mingen die onderdeel uitma
ken van toeristische attrac
ties nogal vaal, onpersoonlijk
van karakter. De reden laat
zich vermoeden. Vooral in
het seizoen moet er zo snel
en efficiënt als mogelijk ge
werkt kunnen worden en in
dat kader is het moeilijk om
ruimte te vinden voor aspec-'
ten als bijzondere benade
ring, arbeias-intensieve spe
cialiteiten en opmerkelijke
entourage.
Komt er in het geval van de
Euromast nog een sterk be
lemmerende factor bij: de be
perkte plek èn de moeilijk
in te richten vorm daarvan
die men heeft om culinair
zaken te doen.
De grill-rotisserie The Bal
loon' neemt ongeveer de
helft van de Euromast-uit
bouw op zo'n 100 meter hoog
te in beslag. In wat de bui
tenste ring van een halve
ronde genoemd zou kunnen
worden, zijn de tafeltjes ge
rangschikt, in de binnenste
ring de (open) keuken, een
mini-bar en wat verder ter
dienstruimte benodigd is. Het
ligt voor de hand dat het uit
zicht van 'The Balloon' de
belangrijkste attractie is. Ta
felen met de blik op het cen
trum van Rotterdam .(met zeg
maar het oosten in het mid
den en noord en zuid als zij
lijnen), is en blijft een
bijzonder genoegen.
Zover de locatie het toelaat,
is men er bij 'The Balloon'
zowaar in geslaagd om het
niet bij dat uitzicht alleen te
laten. Door onder meer de
verlichting (vele kooldraad-
lampen), een display met ty
pisch Hollandse lekkernijen
en het vrije kijken in de keu
ken, is men niet uitsluitend
van het buïtengebeuren af
hankelijk.
Toch, het vale, onpersoonlij
ke voornoemd is niet buiten
de deur gebleven. 'Sleets',
ook dat woord kwam in ons
op. Bijvoorbeeld toen we ont
dekten dat de servetten drin
gend naar een afspraak met
de naaidoos solliciteerden,
dat het bedienend personeel
nogal kleurloos gepakt was
en dat de als gastheer verkle
de manager nauwelijks ver
der kwam dan bij fiks bestel
lende buitenlanders 'doe joe
endzjooi it hier?' te informe
ren.
De kaart
Tja, dat vreesden we al. Het
uitzicht moet extra betaald
worden in 'The Balloon'. Een
stevige prijsstelling in alle
sectoren, slechts door een be
houdende keuze en door een
glaasje wijn bij het eten i.p.v.
door Mark van Vlierberghe
een fles, konden we het bin
nen de voor deze rubriek ge
stelde grenzen houden.
Het aanbod op de kaart qua
intrinsiek viel overigens niet
tegen. Naast obligate gerech
ten toch ook een aantal voor
beelden dat men in de 'The
Balloon' inventiviteit ten
toon wil spreiden.
Gegeten...
We hebben behoorlijk tot
goed gegeten in 'The Bal
loon', echter zonder een er
varing te hebben die nog we
ken zal bijblijven. Het was in
orde, met hier en daar zowel
eenuitschietertje als een
minpuntje. In de plus: Tinky
trof een opvallend rijke vul
ling van morillen (paddes-
toeltjes) in haar bouillon aan
(„als je weet wat morillen
kosten...", sprak ze waarde
rend) en de stukjes kalfslen
de die ze kreeg voorgescho
teld waren prima toebereid.
Ook de crudité-varié die bei
de hoofdgerechten vergezel
de vertelde over toewijding.
Daar tegenover stond dat
mijn baarsjes begeleid wer
den door een te compacte en
bepaald flets smakende saus,
dat de kwantiteit van hoofd
en bijgerechten ook voor be
scheiden eters van de zuinige
was en dat 'The Balloon'
vooraf en bij het voorgerecht
in erbarmelijke conditie ver
kerend stokbrood serveert.
...en Gedronken
Glaasjes wijn dus. Die komen
bij 'The Balloon' op in een
mini-karaQe, goed voor an
derhalf glas. Zowel de witte
als de rode versie bekoorden
ons matig. In de witte proef
de ik een eng zoetje, de rode
was 'hard' en nogal armetie
rig van smaak. Wat die wijn
nu precies kostte is onduide
lijk gebleven. Voor het ka-
rafje dat Tinky als apéritief
nam, kwam ƒ3,75 op de re
kening, voor de twee karafjes
die we bij het hoofdgerecht
lieten aanrukken ƒ15,-. Dus:
in het eerste geval te weinig
of in het laatste teveel, „Ja,
klopt", riep de ober, 3,75
was te weinig, maar dat heb
ik elders op de bon verre
kend". Dat moet dan in die
15,- zijn gebeurd, maar toen
we dat wilde vragen was de
ober alweer vertrokken.
De koffie. Daar gingen we
weer. Het 'twee koffie, ober'
resulteerde in een koffie-
complèt. Dat dan voor zo'n
toestand slechts 6,- in reke
ning werd gebracht viel na
tuurlijk mee, maar in termen
van 'twee koffie' is ƒ3,- per
kopje nogal overdreven. De
koffie was even vers als pit
tig en er werden moecaboon-
tjes bij geserveerd.
De bediening
Aanvankelijk alle aandacht,
maar nadat we besteld had
den en het duidelijk was dat
we financieel niet al te veel
in de melk wilden brokkelen
ebde de belangstelling snel
weg tot nihil.
De punten
Voorgerecht 7; hoofdge
recht 7; sfeer (het ge
middelde tussen binnen- en
buïtengebeuren) 7; bedie
ning 6(-); koffie 7; in
ventiviteit 2 punten ex
tra; algemene indruk 7;
dat is 43 uit maximaal 70
punten.
Hervormde Gemeen ten
Centrum: Laurenskerk. 9.30 ds. N.
Kleermaker, 11.00 ds. G W. Reitsema.
19,00 ds. F, Oberman uit Capelle a.d.
IJssel, cantatedienst. Pnnsekerk:
10.00 ds. J.W. van Swigchum. Pau-
luskerk: 10.30 ds. mevr. F. Damman-
Verboom. dienst voor jonge mensen.
Opstandmgskerk, Lisplein" 10.00 ds.
A. Baas utt Katwijk a.d. Rijn, 17.00
ds. C.A. Korevaar, belijdenis Het
Trefpunt 10.30 ds. mevr. J.A, Heu
lend ijk.
Delfshivm: Oude Kerk Aelbrecht-
skolk; 9.00 ds. W. dekker, JÜ.30 dr.
A.H. van Erp. 17.00 ds. F. Wijnhoret
uit Dussen, 19.00 ds. H.C. van Itter-
son uit Gouda, kerkdienst voor ieder
een. ra.m.v. hel Cbr. Dameskoor
'Schiebroek'. Emma us kapel: 9.30 ds.
W. Vos.
Krallngen Hoflaankerk: 10.00 ds.
E.L. Ruitenberg, H.doop. Oosterka
pel: 9.30 ds. OJ. v.d. Ploeg. Pro Rege:
17.00 ds. J. Lems. Laankerk: 10.00 ds.
A. Oliemans. 17.00 ds. J. Korpers-
hoek Immanuelkerk: 9.30 ds. B. Bor-
dewjjk. Aula PJ. Evertseschool Mal-
Korpers
Hiilegersberr: Hillegondakerk:
10.00 ds. C.A. Korevaar. 11.15 ds. R.
Alers, 19.00 ds. J. Kraima uit Mijns-
herenland- Messiaskerk: 10.00 ds.
P.A. Etderenboscb. Oranjekerk: 10.0Q
ds. FD. Smous uit den Haag.
Alexanderkerk. 10.00 Eerw. heer J,
de Ruiter, 27.00 ds, WJi. van Kooien.
Goede Herderkerk: 10.00 ds. H,W.
Waardenburg. Berg ka pel: 1050 ds. R.
Klein Wassink. Open Hofkerk: 950
ds. WH. den Ouden, 17.00 ds. F. v.d.
Bos uit Goud*. Varenhof: 11,00 ds.
W.H. den Ouden. Zevenkamp: 20.00
ds. J. Pasveer.
Ovenefaie: Grote Kerk 10,00 ds, P.
Bamouw uit den Haag. Adventkerk:
10.00 ds. T.D. van Soest van Hille-
gersberv. viering H.A.
Hotteraam-Zula: Betlehemkerk:
10.00 ds. JJ. van ThieL Carnlisehuis
Lepelaarsingel: 10.00 ds. A. de Jong.
Johanneskerk: 10.00 ds. W. Radstake
uit Oud-Beijerland. Julianakerk:
10,00 ds. L.P. Sterk uit Naaldwijk,
37.00 ds. J. van Dok. Maranathakerk:
10.00 en 17,00 ds. H.G. Abma uit Put
ten. Morgensterkerk; 10.00 ds. D.
Veldkamp uit den Haag Credokerk:
17.00 ds. L.H. Bouwkamp, Herv/Ger.
dienst. Open Hof Kerk Middelhamis-
straac: 10.00 ds. J.G. Kooren. Vredes-
kerk: 10.00 dr. C. de Jong uit de Lier.
Oude Kerk: 10.00 ds. J.P. van Roon
uit Katwijk aan Zee. Sonneburgh:
10.30 dhr. JJ. Rooimans. Zuiderka
pel: 10.00 ds. J. Batelaan uit Voor
schoten, 15.00 ds. M. Teerdink van
Berkhout uit Meppel.
IisseLtnonde: Adr. Janszkerk; 10 00
ds D.H. Bosma, 17.00 ds. J. Voor-
douw, Herv/Ger. dienst. De Hoek
steen; 10.00 ds. MN. Schrale. Pel-
grimskerk: 10.00 ds. P. Schot. Nieuw
Sonneburgh: 9.30 ds. C. Heyboer.
Meerweidc: geen diensten.
Diensten voor gehoorgestoorden:
Rebothkerk, Noordsingel: 10.30 dhr.
C- Haaring. Breepleinkerk (ingang
van Malsemstraat): 17.00 dhr. A. van
Dalen.
Ziekenhuizen: Dijkzigc 9.30 ds. P.R.
Everaars, dienst van woord en tafel.
Bergwegziekenhuis: 10.30 dhr. F.
Goudzwaard. Van Dam/Bethesda:
10.15 ds. J.R.H. Heidema, Daniél den
Hoedkliniek: 9.30 ds J- van Dok. Ha
venziekenhuis 10,00 ds. J. Bakker uit
Capelle ari. IJssel. De Twee Bruggen:
19.30 Dienst. Eudokia: 10.30 da. P.
Sijtsma. Zkazia Ziekenhuis: 10.30 ds.
J. Vroegindeweij. Rbeuma-Centrum
Beethovenlaan: 14.30 Dienst. St. Cla
ra Ziekenhuis: 14.45 ds. A. de Jong.
Sint Franriscux 9.00 Dienst Zuider
ziekenhuis: 10.45 ds. J- van Dok.
Gereformeerde Kerken:
Rotterdam-Centrum: Statensingel-
kerk: 10.00 ds. A.M. Brouwer uit
Krimpen a.d. IJssel. 17.00 ds. J. Snij
der. Nieuwe Ocsterkerk: 10-00 ds. A.
Reen. Kerk zaal Atrium: 10.00 ds. J.
Snijder. Kerktaal Eudokia 10.30 ds.
P. Sntsma- Jeugdhaven *t Ruim, Van
Speykstraat: 11.45 ds. H. IJzerman,
viering H-A. Studentengemeente:
Doopsgezinde Kerk Noordmolen-
werf: 12.00 themadienst, voorganger
ds, N. van Oosterzee.
Delfshaven: Kerk Duyststraat: 10.00
ds. J. van Andel uit Capelle a.d. IJs
sel. Zaal Burg. Meineszstraat: 17.00
ds. F. van Zuthem. Aula Techn.
School De Poon'; 10.00 ds. F. van
Zuthem. De Rustenburch: 10.30 ds.
C.J. Honig.
Kralingen: Pro Rege: 1D.00 en 17.00
ds. J. Lems.
Overschiet Maranathakerk: 10.00 en
17.00 ds. L. van Dalfsen. viering H.A.
Terbregge /Ommoord /Zeven kam p:
Salvatorkerk: 10.00 ds. P.A.E. Sille-
vis-Smrtt, 17.00 Bijbelstudie, Open
Hof: 9.30 ds. W.H. den Ouden, 17.00
ds. F. v.d. Bos uit Gouda. Varenhof:
11.00 ds. W.H. den Ouden- Gebouw
D.G.S.W. Roer 20: 10.00 drs Joh.
Pasveer.
HUI egersberg/Schiebroek: Mei-
doomkerk: 10.00 ds. I? Meijer, vie
ring H.A. Vredevorstkerk: 9,30 ds. J,
v.d. Wal, 17.00 ds. Iz. Meijer, viering
H.A. Nassaukerk: 10.00 drs. M. van
Krimpen uit Dordrecht, voorber.
H.A, 17.00 ds. J. v.d. Wat
Krallngseveen 10.00 ds. A. Olie
mans, 17.00 ds. J. Korpershoek.
Lombardijeu: Petrakerk: 930 dhr.
A.G. Lergner. 17.00 mevr, J.T. Koop-
mans-Schotanus. De Elf Ranken:
14.30 ds. P. Bijl.
Alexanderstad: Verrijzeniskerk:
9.30 ds. B. Koekkoek, 17.00 ds. H. Fa-
vier uit Capelle a.d, IJssel.
Rotterdam-Zuid: Breepleinkerk:
9.30 ds. AJ. Jansen, 17.00 ds. A.C.
Scherpenisse uit Zwimdrecht.
Chariots: Bethelkerk: 9.30 ds. BJ.
Olthuis, 16.30 dr. J. Vlaardinger-
broek. Waelestein; 9-30 dr. J. Vlaax-
dingerbroek.
Feijenoord: Kerkgebouw Pr. Hen
driklaan: 10.00 en 17.00 mevr. R. v.d.
Kolff uit Gorinchem.
Peodrecht: Chr. Triomfatorkerk:
9.00 ds. H. Benard. 17.00 ds. EJ.
Duursema.
IJsselmonde: Groene Tuinkerk; 9,30
ds. HJ. Ëruning. Zomeriandkerk:
9.30 drs. N. Scheps uit Heerlen,
Zuidwijk: Credokerk: 10.00 en 17.00
drs. L.H. Bouwkamp uit Nieuw-Lek-
kerland.
Katholieke Kerken:
Oud-Katholieke Kerk
Petrus en Paulus-Paradyskerk: zon
dag 9.30 H.mis. Laurentius en Maria
Magdaiena Nobelstraat 22: zondag
10.00 H.mis. te Schiedam Dam 30.
Rooms-Katholieke Kerk
Centrum: Bosje: zat 13.30, zond.
10.30 en 12.00. Eendracbtskerk: zat.
18.00 (Spaans), zond. 10,00. 11.30
(Spaans) en 12.45. Jozef-Para dijskerk:
zat 17.30, zond. 11.00. Steiger: zat
18.30, zond. 10.30 en 12.15. Kapel
(Karei Doormanstraat): zond. 11,00
(Italiaans). Schipperscentrum: zond.
11.00. Araunagemeente in de Doops
gezinde Kerk Noordmolen werf:
zond. 8.45. Apostolaat ter 2tee: zat
20.00, zond. 10,00 en 20.00.
West: Antonius Abt, Mathenesserdijk
459: zat 18.45. Kapel Francisc us-col
lege: zond. 10.30 (Franse Mis), Lau
rentius en Elizabeth (kathedraal): zat
19.00, zond. 09.45. 11.30 en 13.00.
(Kroatisch). Qud-Mattaenesse
(H.Hart): zat. 17.00, zond. 9.30. Witli-
brord: zat, 19.00, zond. 9.45 en 11.30.
Spangen (Nicolaas): zond. 11.00, Ka
pel Hondiusstraat zat 16.00 (Portu
gees).
Överschie: O.L. Vrouw v. aitijdd. bij
stand: zat. 16.45, zond. 9.00, 10.30,
12.00 en 18.45. St Petrus Banden
(Delftweg 13): zat 18.45, zond. 9.15 en
10.30.
Noord: Blijdorp: zat 19.0Q, zond.
1130. Crooswijk Nieuwe Kerk Bar
bara-Verlosser Crooswijkseweg 36:
zat 18.00, zond. 9.30. 10.30 en 12.00
[Portugese- Mis). FamiLiekerk (Berg-
singel): zat 16.45, zond- 9.30 en ll.OO.
HUdegardts: zat, 18.00, zond. 10.30,
12.00 en 18.00. Provenier (Diensten
centrum Walenburgerweg): zond.
10.00. Kapel Walenburg: zond. 11.00
(Engelse mis).
Hillegera berg/Sc hlebroek: Christus
Koning: zatl8,30, zond. 9.30 en 11.00.
Liduina: zat. 19.00, zond. 9.30, 11,00,
12.30 en 19.00. Paulus: zat 19.00.
zond. 9.30 en 11.30. Verrijzeniskerk:
zat 19.00, zond. 9.30 en 11,00.
Oost: Kralingen Larobertuskerk: zat.
19.00, zond. 9.00, 10.30, 12.15 en 19.00.
Alexanderpolder (CaeeUia); zond.
10.00. Ommoord (Open Hof): zat
19.00. zond. 11.30.
Charlols: Michael en Clemens; zat
19.00. zond. a.30, 1030 en 12.00. Pen-
drecht Bavo: zat 19.00, zond- 10.00 en
11.30. Zuidwijk (Parochie O.L.
Vrouw onbevlekt Ontvangen): zat
19.00, zond. 10.00 en 1130.
Zuid-West: Heyplaat (Bonïfatius):
zat 19.00, zond. 10.00. Hoogvliet (Ma-
riakerk): zat. 18.30, zond. 10.30 en
18.00. Hoogvliet-Meeuwenplaat; zat
18,30. zond. 11,00. Pernis (Emanuel-
kerk): zond. 9.00.
Zuid-C: H. Franciscus van Assisië
(Huize Maas veld Afrikaan derplein):
zat. 19.00, zond. 9.45. H.H. Martelaren
van Gorcum en O.L.Vrouw van
Lourdes, Stieltjessiraat 14: zat. 18.30
en zond. 9-30, 11.00. H. Margaretha
M. Alacoque: zond. 11.15. Kruisvin-
dingkerk: zat. 19.00, zond. 9.30 en
11.00. Teresiakapel (Lange Hilleweg):
zat 18.30, zond. 9.30.
Zuid Oost: Lambardijen (Engelbe
waarders): zat 19.00, zond. 10.00. Us-
selmonde (Kruisverheffing): zat
19.00, zond. 10.00 en 11,30. IJsselmon-
de (Wederkomst): zat 19,00, zond.
9.30 en 11.30.
Barendrecht: St Augustinuskerk:
zat 19.00 Eucharistieviering, zond.
10.30 Hoogmis, 12,00 Eucharistievie
ring.
Overige diensten:
Vrijzinnig Hervormden: De
Scheepsbrug, Stationsplein: 10.30 dr.
J. Buitkamp.
Doopsgezinde Gemeente: Doopsge
zinde Kerk Noord molen werf, 10.30
ds. W.H. Kuipers.
Evangelisch Lutherse Kerk: An-
dreaskerk. Heer Vrankestraai 51:
10.00 ds. B.B. Wem, viering HA. Lu-
therkapel, Nozemanstraat 10.00 ds.
J,G. Panhuis. Vaste Eurchtkerk, van
Swietenlaan 1: 10.00 drs. P. Lootsma.
Kinder diensten elke zondag 10.00 in
Andreaskerk en Vaste Burchtkerk.
Remonstrantse Gemeente: Mathe-
nesserlaan: 1030 ds. E.H. Cossee.
Vrije Evangelische Gemeente: Rot
terdam-Centrum: 10.00 ds. J. Moer
land, bevestiging ambtsdragers. Rot
terdam-Zuid, Aristotelesstraat 10.00
Dienst
Pinkstergemeente: Filadelfiacen-
truic Espeio: 10.00 dhr. M. van Stape-
Ie, 19.30 dhr. N. den Duik, maandag
20.00 Bijbelstudie, dinsdag 20.00 In
terkerkelijk Jongeren Contact
Pinkstergemeente 'Gemeente
Gods': Kapel Bonaventurastraat 15:
10.00 br. van Essen.
Gereformeerde Gemeente: Rotter
dam-West, Willem van Zuylenstraat:
10.00 Leesdienst, 17.00 ds. T.M. van
Dijk. Rotterdam-Zuid, Mijnsheren-
plein 9: 10,00 en 16.30 ds. C.J, Meeu-
se. Alexanderpolder 10.00 en 16.00
Leesdienst.
Kerk van de Nazarener: Ca misse-
singel 240: 10,30 ds. J Overduin, ge
meentezondag. 19.00 ds, C. Holleman.
Baptisten Gemeente: Rotterdam-
Centrum: 10,00 ds. J.B. v.d. Veen.
Rotterdam-Zuid Jagerslaan 9: 9.30
eredienst, ds, Ploeger. IJsselmonde
Kreekpad 7: 9.30 eredienst ds. F.
Lourens, 18.30 Lofdienst ds. v.d.
Zeeuw.
Nieuw-Apostolische Kerk; Rotter
dam-Zuid (HiUevliet 139) 09.30 en
15.00 Dienst. Rotterdam-West (Gerrit
v.d. Lindestraat 63a), 9,30 en 16.00
Dienst, dond. 20.00 dienst. Rotter
dam-Hoogvliet (Kruisnetlaan 200)
9.3U en 16.00 Dienst.
Gereformeerde Kerken (vrijge
maakt): Rotterdam-Centrum Schie-
kade: 9.30 en 16.30 ds. C.J. de Ruyter,
Delfshaven Kuiperstraat: 9,30 en
16.30 ds. C. van der Leest. Rotter
dam-Noord Lanxlaan: 9.30 ds. CJ.
Smelik, 17.00 ds. ds. A. Kooy. Rotter
dam-Oost Beriagestraau 8.15 en 16.30
ds. A. Veefkind. Roiterdam-Zuid-
/IJsselmonde Bollenland: 9,30 en
16.30 ds. P. Plaatsman. Charlois Ta-
hngstraat: 9.30 en 16.3D Dienst
Leger des Hells: Centrum, Congres
zaal (William Boothlaan 6-10): 10.00
en 18.30 kapL J.C.U. van Vliet,
m.m.v. muziek en zangbrigade,
Noord (Teilingerstraat 13-15): 10.00
en 19.30 maj. AC. van Engelen en
maj. J. Arisse, m.m.v. muziek en
zangbrigade. Delfshaven (Spanjaard-
straat 11); 10.00 en 19.30 luit F.P.
Brand. Kralingen (Hoge Boezem 1-2):
'10.00 en 18.45 kapt C.T. Peereboom.
Rotterdam-Zuid (Texelsestraat 37);
10.00 en 17.00 maj. J.C. de Rijke,
m.m.v. zangbrigade en muziekkorps.
F tijenoord (Oranjebocmstraat 74):
ïu.ÖO en 18.30 luit en mevr. T. Schol-
tens-Stuurop, m.m.v. muziek en
zangbrigade.
Kerk van Jezus Christus van de
heiligen der laatste dager: Rotter
dam-Noord Oostelnde 73: 9.30
Avondmaalsvergadenng, 10.50 zon
dagschool, 11.40 Priestersch. verg. en
zusters hulp ver. 10.50 Jeugdwerk.
Rotterdam-Zuid Bas Jungeriusstraat
121: 9.30 Avondmaalsvergadering,
10.50 zondagschool, 11.40 Priestersch.
verg. en zusters hulp ver, 10.50
Jeugdwerk. Schiedam/Vlaardingen
Schiedamseweg 115 Vlaardingen:
9.30 Priesterschap verg. en zusters
hulp ver. 10.30 zondagschool, 11,20
Avondmaalsvergadering, 9.30 Jeugd
werk.
Nederlandse Protestantenbond:
Schiedam kerkgebouw Westvest 92:
10.30 ds. A. v.d, Klaauw.
Nederlands-Gereformeerde Kerk:
Verenigingsgbouv.- Oranjestraat 6,
Överschie: 9.30 en 16.30 Dienst.
De Christelijke Wetenschap:
(Schiedamsevest 190) 11,00 thema 'De
leer der verzoening', avonddiensten
le en 3e woensdag van de maand
20.00.
Pinkstergemeente 'De Kandelaar':
(Nieuwe Binnenweg 326) 10.00 br. A.
Lock, 19.30 gastspreker.
Gereorganiseerde Kerk van Jezus
Christus van tic Heiligen der laat
ste dagen: 'Iroenezoom 256: 11.00
Dienst
Scandinavistlie Kerken: Den Nors-
ke SiömannsRirke, Noorse Kerk
Drooglever Fortuynplein 4: k). 11.
Höymessen Sogneprest T. Thorbjöm-
sen, kl 11. Nordisk gudstjeneste i den
Danske Sjömanskirken Pastor Vig-
go Jacobsen, kl, 20, Afte.isang og fest
(Evert Taubeaften) Pastor Trygve*
Danieisen. Kong Olavs Kapel], Euro-
paweg 224 Europoon Rozenburg: kl.
19.30 Aftensang og fest, pastor Alle
Johansen. Svenska Sjümanskyrkan,
Zweedse Kerk Parklaan 5: kl. II.
Nordisk gudsrianst p5 Danska sjö-
manskyrkan, Pastor Viggo Jacobsen.
Dansk Sdmandskirke, Deense Kerk
Cool haven 1-7: kl 11. Nordisk guds
tjeneste, Pastor Viggo Jacobsen. Suo-
men MerimieskirkKo, Fins ka Sjö-
manskyrkan, Finse Kerk 's Graven-
dijkwal 64; klo. 19. Jumalanpalvelus,
kl. 19. Gudstjanst, Pastor Kaarlo Kal-
kals.
Waalse Kerk: (Schiedamsevest) 9.30
Pasteur R. Gigandet
Deutsche Evangelische Gemeinde:
(Centrum 's Gravendijkwal 65) 10.00
uhr Pfarrer Hartlieb,
Scotch Church: (Schiedamsevest
119) 10.30 a.m. rev. M. Jsherwood.
St. Mary's Church: (Church of Eng
land) 9.30 a.m. Holy Communion.
10,30 a.m. Parish communion, 7.30
straat) 10.30 Heilige liturgie, za. 19,30
Vigilie.
Omgeving:
Hoogvliet; Antwoordkerk; 10.00 ds.
M.C. Malipard uil Pernis, 17.00 ds.
G.J. v.d. Linde. Deltakerk: 10.00 ds.
G.J. v.d. Linde. 17.00 ds. A. Bakker.
Dorpskerk: 19.00 ds. K. Vogelaar uit
Geervliet jeugddienst. De Bron: 9.M
ds, A. Bakker.
Pernis: Nederlands Hervormde
Kerk: 9.30 ds. C. van Wijngaarden,
18.30 ds. E.J.N. Kronenburg uit
Krimpen a.d. IJssel. Gereformeerde
Kerk: 9.30 ds. H.G. Verhaagen utt
Slikkereer, 17.00 ds. P. van Hall-
Baptisten Gemeente; 9.45 ds H. Stuk*
ker uiit Enschede. R.K. Emanuel*
kerk: zond. 9.30 H.mis.
Rhoon: Ned. Herv. Kerk Dorpsdijk
9.30 ds. G.J. Ruitenber. Hervormd
Centrum: 9.30 zondagschool, 17.00 ds.
Hoogstraten uit Krimpen a d. IJssel.
jeugddienst- Maranthakerk, Kleiduif
9.30 en 17.00 ds. J. Kroeze. Ger. Kerk
(vrijgemaakt): 9.45 ds. G. Spijker uil
Rotterdam, 16.30 stud. T.K. van "Eer
den van Kamjjen. Rooms Katholieke
Willibrorduskerk: zaL 19.00 H.mis,
zond. 10.30 Hoogmis, m.m.v. dames
koor. Kapel Deltaziekenhuis (Poortu-
gaal): zond. 9.00 H.mis.
Zuidland: Gereformeerde Kerk: 9-3"
en 17.00 ds. H.J. van Dalen.
BleUwijk: Ned. Hervormde Kerks
9.30 en 18.30 dienst Gereformeerde
Kerk: 10.30 ds. J.J. van der Bom
Leiderdorp, 18.30 ds. J.M. Snoek tut
Rotterdam. Rooms Katholieke Kw5;
Zaterdag 19.00 mis. zondag 8-30 Hik»
10.00 hoogmis en 11.30 Mis.
Berkel en Rodenrijs: Ned. Her-_
vormde Kerk: 10.00 en 19.00 dienst
Rodenrijs: Gereformeerde Kerk:
10.00 en 17.00 ds. PJ. Moet,
Berkel: Rooms Katholieke Kerk: Za
terdag 19.00 hoogmis, zondag 3W
eerste communie, 11.30 gewone mis.
Rodenrijs: Zaterdag 18,00 gewone
mis, zondag 10.15 hoogmis- De Wijn*"
stok: 10.30 dienst In gezondheidscen
trum.
f
