Doofblinden
leven
in isolement
Een
schi j nhu weli j k
dat
stand houdt
1
v
Ambassadeurs
loven geld uit
voor Frans werk
A
Operazanger Caspar Broecheler overleden
JUSTITIE ACCEPTEERT
ECHTVERBINTENIS
VAN KAAPVERDIAAN NIET
Eerste wijnmuseum
Uitstapje
een
verademing
'Dallas'
stopt
zes
maanden
i
Trots
IlMfHSEN
Redactie:
Joke Korvïng
Rotterdams Nieuwsblad
zaterdag
30 april 1983
Herman BruyilS is een
boeiend verteller. Maar hij
raakt helemaal op dreef
als hij praat over zijn
werk voor de Nederlandse
stichting voor doof-blin-
den. Begrijpelijk ook.
Bruyns spant zich al zo'n
twintig jaar in voor de
stichting en is er boven
dien voorzitter van.
Vooral ais hij vertelt over de
doof-blinden zélf klinkt be
wondering en respeet uit zijn
woorden,
„Het is onvoorstelbaar hoe in
tensief doof-blinde mensen
dingen in zich opnemen", zegt
Bruyns. „Op een vorige tocht
hebben we een museum be
zocht. Een van de voorwerpen
die ze betast hebben, was een
meisjeskopje. Ik wist na een
poosje al met meer hoe het er
uitzag. Of het me'sje nou kort
of lang haar had bijvoorbeeld.
Een doof-blinde man maakte
drie maanden later uit klei het
voorwerp exact na...".
Volgende week zaterdag
maakt de Nederlandse stich
ting voor doof-blinden weer
haar jaarlijkse uitstapje. De
honderdvijftig doof-blinde
mensen, in de leeftijd van
twintig tot tachtig jaar, 2ijn in
gezelschap van zo'n zestig be
geleiders. Dit keer staan Gou
da en Schoonhoven op het
programma. In Gouda wordt
het codeercentrum van de
postcheque- en girodienst be
zocht, in Schoonhoven ont
vangt eerst bu rgemeester
Schouwenaar de groep op het
stadhuis, daarna is er een be
zoek aan het Nederlands
Goud- Zilver- en Klokkenmu
seum.
In 1962 is de eerste uitgaans-
Herman
Bruyns, voor
zitter van de
Nederlandse
stichting voor
doof-blinden.
dag voor doof-blinden georga
niseerd. Een initiatief van de
inmiddels overleden Amster
damse docent Harms, die zelf
op jeugdige leeftijd doof was
geworden. Bruyns, gepensio
neerd register-accountant van
de PTT, is een van zijn oud
leerlingen.
„Harms was een beminnelijk
mens. Toen hij zeventig werd
is er door zijn oud-leerlingen
dan ook een grootse receptie
gehouden Het cadeau dat we
hem hebben aangeboden was
een enveloppe mot inhoud.
Met dat geld heeft Harms een
tocht voor dove kinderen ge
organiseerd Later kwam hij
in contact met doof-blinden.
Hij wilde ook voor deze men
sen trips organiseren. Met an
dere oud-leerlingen ben ik er
vanaf het begin bij geweest en
het is nog steeds deze groep
die zich met dit werk bezig
houdt".
Herman Bruyns legt uit hoe
doof-blinde mensen communi
ceren. „Het meest eenvoudige
is letters schrijven in de hand.
Maar er is ook een praatdoos
en een praatmachine die beide
braille vormen".
Op eerdere tochten werd on
der meer een proefboerdenj
bezocht. Ook was er een be
zoek aan Zeeland, waar alle
maquettes van waterwerken
werden bezichtigd. Zo'n zeven
jaar geleden werd de groep
ontvangen door prinses Mar
griet op paleis 't Loo. Bruyns:
..Een geweldige ontvangst. Er
was ook een soort tentoonstel
ling ingericht van allerlei
voorwerpen van het konink
lijk huis. Overal stonden kaar
tjes in braille bij".
Naar het jaarlijkse uitstapje
wordt elke keer weer verlan
gend uitgekeken, zegt Bruyns.
„Deze mensen leven toch in
een isolement. Op zo'n dag on
dervinden ze dat er mede
mensen zijn die aandacht aan
ze besteden". Even later:
„Maar laten we alsjeblieft niet
zielig doen, want daar zit nie
mand op te wachten".
De uitgaansdag bezorgt
Bruyns wel de nodige span
ningen, bekent hij tot slot. „Er
rijden toch zo'n veertig auto's
kris-kras door Nederland. Een
hele verantwoording voor ie
dereen, er kan tenslotte van
alles misgaan. Maar als alles
weer goed verlopen is, rij ik
wel met een warm gevoel naar
huis".
De Westduitse bas-bariton Caspar Broecheler, die gedurende 23
jaar verbonden is geweest aan de Staatsopera van Hamburg en
die ook in Nederland herhaaldelijk is opgetreden, is op 71-jarige
leeftijd in Bremen overleden. Broecheler was in deze stad zijn
carrière begonnen en had haar later voortgezet in Berlijn en
Rotterdam Het toela
tingsbeleid voor vreem
delingen is de laatste
vijf jaar in Nederland
strenger geworden. Een
verblijfsvergunning ver
strekken is een zeldzame
zaak aan het worden.
Om tussen de mazen van
de wet door te glippen
worden in Nederland
steeds meer schijnhuwe
lijken gesloten. Vooral
onder Kaapverdiaanse
zeelieden, die Rotterdam
vaak al meer dan tien
jaar als thuishaven heb
ben, maar nu geen werk
kunnen vinden en het
land uitmoeten.
Bij de vreemdelingenpolitie
zijn ze daar sinds kort alert
op. Huwelijken tussen een
Nederlandse en een buiten
landse partner worden steeds
argwanender bekeken.
Daarom is ook het verzoek om
een verblijfsvergunning van
de 37-jarige Kaapverdiaanse
zeeman Adnano Jose Dias-Go-
mes afgewezen. Zijn vrouw is
volgens de afdeling vreemde
lingenzaken van het ministe
rie van justitie met hem ge
trouwd om hem een verblijfs
vergunning te bezorgen, Hoe
ze tot die conclusie zijn geko
men is voor Gomes een raad
sel
..Er is geen sprake van een hu
welijk op grond waarvan ver
blijf kan worden toegestaan",
schrijft de directie vreemde
lingenzaken namens de staats
secretaris van justitie over de
aanvraag van Gomes.
Een schijnhuwelijk dus, 'En
daar trappen wij niet meer in',
moeten de ambtenaren hebben
gedacht. 'Eruit met die kerel'.
Baby
Nu ir een schijnhuwelijk over
het algemeen een papieren
kwestie. De partners sluiten
een zakelijke overeenkomst,
die er meestal op neerkomt,
dat de vreemdeling zo'n tien
duizend gulden betaalt aan
zijn toekomstige 'echtgenote',
die het kostbare paspoort met
de zwarte linnen kaft bezit.
Na de huwelijksvoltrekking
gaan de 'levenspartners' ieder
hun eigen weg, zonder enige
verplichting tegenover elkaar.
De vreemdeling mag in Ne
derland blijven door zijn hu
welijk en de ander houdt er
een goed gevulde bankreke
ning aan oyer. Na verloop van
tijd wordt- meestal de echt
scheiding aangevraagd. Indien
hel bureau vreemdelingenza
ken het schijnhuwelijk door
ziet, is de buitenlander de klos.
Hij moet hét land uit. De Ne
derlandse Helft loopV^een risi-
Gomes is nu boos. Hoewel zijn
gelaat over het algemeen zijn
gedachten op geen enkele wij
ze verraadt, krijgen zijn ogen
een merkwaardige uitdruk
king als zijn huwelijk niet se
rieus wordt genomen
Tenslotte heeft zijn vrouw vier
maanden geleden zijn kind ge
baard. hetgeen bij een schijn
huwelijk op z'n 2achtst gezegd
ongebruikelijk is. Ook woont
hij al ruim een jaar samen met
zijn vrouw, met wie hij op 28
juni 1982 in het Rotterdamse
stadhuis officieel in het huwe
lijk trad.
Nu is er nog een belangrijke
bijkomstigheid. Zijn echtgeno
te is vier jaar geleden blind ge
worden door een hersentumor.
Gomes heeft het afgelopen
jaar niet alleen met haar sa
mengewoond, hij heeft haar
en de baby verzorgd, tot volle
tevredenheid van de familiele
den van zijn vrouw. „En dat
wil ik graag blijven doen",
zegt hij.
Gomes ontmoette zijn vrouw
Maria in januari 1982. Als ma
troos op de grote vaart had hij
Rotterdam al jarenlang als
thuishaven. Zijn toekomstige
echtgenote, die ook op de
Kaapverdische Eilanden is ge
boren, had de Nederlandse na
tionaliteit door een eerder hu
welijk met een Nederlander
en daarmee kreeg ze precies
dezelfde rechten en plichten
als iedere andere onderdaan
van dit kikkerland. Tenminste
dat dacht ze.
Maria raakte in verwachting
van Gomes en het paar ging
samenwonen. Zij trouwden
voordat hun dochtertje werd,,
geboren. De baby js niet hele--
maal gezond. Er is iets met
haar bloed aan de hand. Hier
voor krijgt zij voorlopig twee
maal per maand een injectie.
Uitkering
Gomes maakt zich zorgen, om-/
dat de staatssecretaris van jus
titie ook negatief heeft gerea
geerd op een tweede verzoek
van zijn advocaat mr.P.H.Ve
ling hem alsnog een verblijfs
vergunning te verlenen, Go-
mes: „Wat komt er van mijn
door Dirk Mellema
foto Henk Speksnijder
vrouw terecht, als ze zonder
mij in Nederland achterblijft?"
Bij de directie vreemdelingen
zaken hebben ze daar wel een
oplossing voor. In ingewikkel
de juridische termen schrijft
deze afdeling namens de
staatssecretaris, dat het niets
uitmaakt dat zijn echtgenote
blind is. Ook de baby is niet
belangrijk, want ook zij heeft
dé Nederlandse nationaliteit
niet gekregen, zoals gebruike
lijk is.
De omstandigheden waaron
der en het tijdstip waarop het
huweljjk tot stand is gekomen
Nederlanders die
jonger zijn dan
veertig jaar komen
in aanmerking
voor een prijs van
30.000 gulden. Ze
moeten dan een li
terair werk in het
Frans uitgeven.
Wie naar de prijs
wil meedingen,
moet de Neder
landse nationaliteit
hebben en moet in
het Frans een ro
man, essay, novel
le, of gedicht heb
ben geschreven.
De prijs is deze
week in Den Haag
ingesteld door 48
ambassadeurs in
Nederland die
daarmee blijk wil
len geven van
„hun verbonden
heid met de Franse
taal". Het initiatief
is genomen door de
Franse ambassa
deur Claude de
Kemoularia. De
jury zal worden
voorgezeten door
de Mexicaanse am
bassadeur Roberto
Casellas-Leal. In
een begeleidend
comité zijn ook en
kele Nederlandse
universiteiten ver
tegenwoordigd.
De prijs gaat Prix
des Ambassadeurs
heten en wordt de
hoogste literaire
prijs in Nederland.
Het is de bedoeling
de prijs om de twee
jaar toe te kennen.
Zeker is al dat het
bedrag van 30.000
gulden zal worden
uitgekeerd in 1985
en 1987.
Het fonds voor de
prijs is mede ge
vormd door de
Banque Nationale
de Paris, de Ban
que de Paris et des
Pays Bas en de So-
ciété Générale.
Wenen. In Hamburg zong hij tussen 1946 en 1969 talrijke rollen.
Tot het laatste toe was hij verbonden aan de opera van Bremen.
Woensdagavond nog zou hij de Medizinalrat in Alban Bergs
'Luiu' hebben gezongen.
Met het bottelen van een grote fles rode wijn is deze week het
eerste Nederlandse wjjnmuseum geopend. Plaats van handeling:
Arnhem. Bottelaar: de Gelderse commissaris van de koningin,
mr. W. Geerlsema.
De fles werd vervolgens, voorzien van de handtekening van de
Gelderse commissaris op het etiket, door een speciaal uit Enge
land overgekomen wijnveilingmeester voor enkele honderden
guldens aan een van de eerste bezoekers van het museum ver
kocht.
Het Nederlandse wijnmuseum toont oorspronkelijke wijnkelders
en meer dan zevenhonderd voorwerpen die een beeld geven
van de totstandkoming van wijn door de eeuwen heen. Ook de
samenhang met aanverwante zaken zoals het maken van fusten,
flessen, glazen en kurken wordt getoond.
Naast de duizenden jaren oude historie van wijn en het wijnma
ken geeft het museum een beeld van de wetenschappelijke en
technische vooruitgang op dat gebied. Het museum beschikt
over een proeflokaal en een documentatiecentrum met onder
meer literatuur over alles wat met wijn en wijnmaken te maken
heeft.
Krystle Carrington (Lin
da Evans) met vakantie
van juni tot oktober.
"Dallas' verdwijnt per 1
oktober van het AVRO-
seherm om pas in maart
1984 terug te keren. De
AVRO zegt dat zij in sep
tember vrijwel gelijk loopt
met Amerika en een pauze
móet invoeren om tijd te
hebben voor dc ondertite-
ling.
Bovendien wordt in janua
ri op de vaste donderdag
avond de Nederlandse se
rie 'Willem van Oranje'
uitgezonden. Volgens de
AVRO-persdienst heeft
het stoppen van 'Dallas'
niets te maken met dalen
de kijkcijfers. Van 'Dallas'
zijn tot nu toe zo'n 130 af
leveringen gemaakt, waar
van er door BRT I al 105
en door de AVRO 90 afle
veringen zijn uitgezonden.
'Dynasty', de Veronica-se
rie die hogere cijfers haalt
dan 'Dallas', wordt 12 juni
voor het laatst uitgezon
den, omdat „de voorraad
op is en we moeten wach
ten op nieuwe afleverin
gen uit Amerika". 'Dynas
ty* wordt in september
hervat.
blijven verdacht, volgens de
ambtenaren. Indien zijn
vrouw niet zonder hem kan,
moet ze maar met hem mee te
ruggaan naar de Kaapverdi-
sehe Eilanden, want daar is ze
tenslotte geboren. Gomes:
„Maar mijn vrouw is Neder
landse, Haar geboorteplaats is
toch niet belangrijk? Boven
dien kunnen mijn vrouw en
dochtertje daar niet de medi
sche verzorging krijgen, die ze
nodig hebben."
De afdeling vreemdelingenza
ken voert nog een belangrijke
reden aan waarom Gomes Ne
derland moet verlaten. Hij
krijgt sinds I juli van dit jaar
een uitkering. Volgens het mi
nisterie van justitie moet ie
mand in zijn eigen levenson
derhoud kunnen voorzien, om
voor een verblijfsvergunning
in aanmerking te komen.
Gomes vindt die reden onbe
grijpelijk. ..Ten eerste kan ik
geen werk krijgen, voordat ik
een verblijfsvergunning heb.
Dus is die eis onredelijk. Maar
als ik weg moet, dan is de kans
groot, dat mijn vrouw ergens
wordt opgenomen, want ik
ben bang, dat ik niet voor haar
en mijn dochtertje In Cabo
Verde kan zorgen. Daar is de
armoede te groot voor. Mijn
dochtertje komt dan vermoe
delijk hier in een kindertehuis
terecht. Afgezien van de on
menselijke kant, zou het de
Nederlandse, staat dan nog
veel meer geld gaan kosten".
Zijn vrouw bemoeit zich nu
even met het gesprek en zegt
dat ze nog niet weet wat ze zal
doen. Misschien toch wel mee
gaan.
Voortvarend
De Rotterdamse vreemdelin
genpolitie ging na de tweede
weigering voortvarend te
werk. Gomes werd vorige
week op het politiebureau ont
boden en zijn paspoort werd
ingetrokken. Voor 20 mei
moest hij Nederland verlaten.
Het gezin Dias Gomez, dat
volgens de afdeling vreemde
lingenzaken van het ministe
rie van justitie, geen gezin is.
besloten de politie-ambtena-
ren. Ook werd hij verplicht
zich elke week aan het politie-
bureu te melden.
Maar advocaat P.H. Veling liet
het er niet bij zitten. Hij maak
te gebruik van de laatste juri
dische mogelijkheid en teken
de beroep aan bij de raad van
state. Gomes mag nu op de be
handeling van het hoger be
roep wachten, die ongetwijfeld
na 20 mei zal plaatsvinden. De
vreemdelingenpolitie moet het
paspoort (voorlopig) aan Go-
mes teruggeven. Het betekent
de eerste kleine overwinning
voor de Kaapverdiaan. Hij
verwacht wel dat het uitstel
van executie betekent. Gomes
kan zich niet voorstellen, dat
de raad van state anders zal
beslissen dan het ministerie
van justitie.
Fred Racke
Er is rekenkundig gesproken
geen enkele rechtvaardiging
voor te vinden, dus zal het
wel toeval zijn, dat ik de laat
ste tijd de ene na de andere
uitnodiging in de bus vind
voor afscheidsrecepties van
collega 's die, zoals het er dan
zo fijntjes staat, 'te kennen
hebben gegeven van de
VUT-regeling gebruik ie wil
len maken'.
Ik zou wel eens hebben wil-
Jen horen wie waf te kennen
heeft gegeven, denk ik soms
bij zo'n gelegenheid. Maar
dat terzijde.
Eén van de markante lieden 1
die de 'stiel' heeft verlaten
gisteren was er, zoals dat dan
heet, een werkelijk 'klinken
de afscheidsbijeenkomst' is
AN P-reporter Eddy Horne-
man. die onder andere als
sportverslaggever een zeer
uitgebreide staat van dienst
heeft.
Een vaak ongemakkelijk
heer: er was wat hem betrof
bij welk evenement dan ook
altijd wel organisatorisch iets
niet in orde en daar wilde hij'
de officials dan wel narrig,
over toespreken. Men kan
zich voorstellen dat in zo'n
uitgebreide onderneming als
de Tour de France Eddy
'deed' er vele altijd wet
wat mis gaat, zodat Home
man nogal eens boosaardig
door het Franse land stoof-
Ook agenten, die bij de finish
de afzetting verzorgden, le
ken het wel speciaal op de
Nederlandse persbureauman
te hebben gemunt, zodat men
rond Horneman vaak ook ge-
du iv en gedring waarnam.
Toch was Horneman een pui
ke collega, van wie één feil
loze manoeuvre mij altijd zal
bijblijven. Hij gaf daarbij
blijk van een zó fraai inzicht
in de Franse volksaard, dat
wij, het vaderlandse ploeg;?
Tourverslaggevers, ter plaat
se bijna in applaus losbarst-"
Het is eigenlijk nog niet zo
lang geleden in de jaren
zestig dat telefoneren in
Frankrijk werkelijk een cri
me was. Je werd er als ver
slaggever om de dag wanho
pig van. En schor, want éls er
dan een verbinding met je
krant tot stand kwam, dan
was de lijn van een zó erbar
melijke kwaliteit, dat je vtjf
minuten moest staan brullen
voordat ze aan de andere
kant doorhadden, dat je met
de naam van Anquetii bezig
was (waarop zc dan riepen
dat je dat dan toch in ieder
geval niet had hoeven te
spellen).
Bergetappes waren helemaal
erg. Luchon, Pau, Das, oor
den van verschrikking op dal
punt, met pandemema in de
perszalen als de chef van de
meereizende telefoondienst,
een brave man overigens, die
het ook allemaal niet kon
helpen, dat eindeloze 'pas de
circuit a vee la Hollande et
l'Italie' bleef herhalenter
wijl die ene Engelsman uil
het circus de verrichtingen
van die ene Brit in het pelo-.
ton over een raadselachtig
heldere lijn naar Londen zat
door te bellen. Ik heb Ita
liaanse verslaggevers
eens schuimbekkend met te
lefoons zien smijten.
In Briangon bij voorbeeld.
dat was, geloof ik, wel het
ergste. We hadden er eens
een keer uren gewacht, toen
Horneman, evenals wij de
wanhoop nabij, met
'coup' kwam. Alle andere
landen waren tenslotte aan
de beurt geweestNederland
nog steeds niet. Iemand aan
een schakelbord in Parip
moest wel de pest aan Hol
landers hebben, anders kon
het niet. Razen en deren
hielp niet meer, er moest ieb
anders bedacht worden, en
Horneman vond dat uit.
Hij zei tegen de telefoonchef
..Wat een waardeloze op
scheppers zijn jullie Fransen
toch eigenlijk. Een bcety
staan roepen, dat je van plan
bent atoomproeven in de Sa~
ha ra te nemen. Denk je daj
ik daar iets van geloof, alsy
niet eens een eenvoudige te
lefoonlijn naar Holland kso
leggen?"
Vijf minuten later hadded
we verbinding.
Lu
bui
sta
pla
op
tr ma
3 De
dat
nee
teil
U'Ol
val
con
An
gio
dor
de
zak
reg<
'end
>bru
telli
Noc
mai
wor
van
Kol
belr
'met
Rotti
de o|
Aida
de k
nenv
Hij
Heu
pari»
nen
sten
ruig
men
In Z]
der
bretï
rech
te u
punt
ring
oorlc
achti
.kan
Hij d
nistis
niet
verk
POOgl
te lei
.Van
dat
.sche
druk
.deeld
histoi
.nicuv
'.condï
•lige,
.als e
geziei
'Aida
derdr
'öok U
gaand
ning
waart:
vrouw
over i
haar e
Juan
*ij de
.ven.
De in
chiseh
,«»r. c
'komst
Beigie
naar
poort
