KUNST RH
Deformatie
centraal in 'Wozzeck'
Noord-Zuid trofeeën uitgereikt
RTL ziet af van
Nederlandstalig
satellietpro j eet
Europees tv-
programma sympathiek
ontvangen
ƒ995--
SIJTHOFFPERS
TROS: felle
kritiek op
actie Radio
Freedom
Van der Louw opent
Aida genuanceerd
Britse regering
geeft geld voor
Beatlesmuseum
Götz Friedrich eindigt
met de bijbel
Ïj
ZWEDEN
Provinciaal
orkest
instituut
in de maak
Auschwitz-
comité
protesteert
bij NOS
EO opnieuw in overtreding
Rotterdams Nieuwsblad
zaterdag
33 april i983 j
Hüg<> Claus vindt prijs zonder
veld 'niet interessant''
Antwerpen Hugo Claus is
gistermiddag niet verschenen
op de bijeenkomst in Antwer
pen ter gelegenheid van de
uitreiking van de Noord-Zuid-
trofeeën, omdat hij geen inte
resse heeft een prijs in ont
vangst te nemen waaraan geen
geldbedrag verbonden is.
Claus was uitgenodigd wegens
2ijn belangrijke aandeel (tekst
en deels de regie) van het in
co-prod uk tie door de BRT en
KRO gemaakte luisterspel 'De
Verzoeking'.
De jury van de Noord-Zuid
trofee, een tweejaarlijks uit te
reiken prijs van de Stichting
Co-Produktieprijs BRT/Ne
derlandse Zendgemachtigden,
voor zowel radio- als televisie
programma's, had 'De Verzoe
king* verkozen tot beste ra
dioprestatie.
De trofee voor de beste tv-cor
produktie werd uitgereikt aan
de NOS en BRT voor de docu
mentaire-serie 'Spitsbergen 79
graden n.b.
De bijeenkomst, in het audito
rium van de Kredietbank in
Antwerpen, werd naast tal
van vertegenwoordigers van
de BRT en Nederlandse om
roepen bijgewoond door on
der anderen de directeur-ge
neraal van het ministerie van
WVC. dr. J. Verhoeve en de
Belgische gemeenschapsminis
ter van cultuur, K. Poma.
In zijn toespraak zei de heer
Verhoeve, dat in de definitie
ve media-nota van zijn minis
ter (Brinkman) „zeker een ali
nea over een gezamenlijk Ne
derlands-Belgisch radiopro
gramma is te verwachten".
Voorts meende hij. dat het met
de tot nu toe nog summiere sa
menwerking tussen BRT en
Nederlandse zendgemachtig
den wel beter zal moeten gaan.
Want: „Samenwerking zal in
de toekomst onvermijdelijk
zijn, wil tenminste de Neder
landstalige tv het hoofd bieden
aan de dominantie van An
glo/Amerikaanse program
ma's".
Ook Richard Schoonhoven,
programma-commissaris van
de NOS-tv, achtte een verder
gaande samenwerking dan tot
nog toe bijzonder wenselijk.
Al stelde Schoonhoven dat een
tv-kanaal onder gezamenlijk
Vlaams/Nederlands beheer
„helaas op korte termijn nog
niet gerealiseerd zal kunnen
worden", toch meende hij dat
BRT en Nederlandse omroe
pen intens contact moeten
gaan houden, om tenminste tot
een coördinatie van hoofdza
ken te komen.
Schoonhoven; „We moeten
ons realiseren, dat er dagelijk.
met Nederland 1 en 2 en BRT
1 en 2 vier Nederlandstalige
televisiezenders te ontvangen
zijn. En goed beschouwd kun
nen die niet meer los van el
kaar, twee per twee. blijven
programmeren".
Hilversum
TROS-voorzi tter
inr. H. Minderop
heeft gisteren
tijdens de
NOS-bestuurs-
vergadering felle
kritiek geuit op de
actie van omroep
medewerkers voor
Radio Freedom, de
ondergrondse
radiozender van de
bevrijdings
beweging van
Zuid-Afrika.
Volgens Minderop heeft zijn omroep „een signalerende func
tie. waarbij het niet in onze lijn ligt om ondergrondse activi
teiten te steunen".
Een aantal omroepmedewerkers heeft onlangs het initiatief
genomen om Radio Freedom van apparatuur voor de studio's
jn Tanzania, Madagascar, Ethiopië, Zambia en Mozambique te
financieren. Als de geldinzameling genoeg opbrengt, gaan
twee omroep technici op kosten van enkele ontwikkelings-
samenwerkingsorganisaties tie apparatuur installeren.
De raad van beheer (het dagelijks bestuur) van de NOS heeft
hiervoor toestemming gegeven. Volgens Minderop kunnen de
omroepen hoogstens morele, maar zeker geen daadwerkelijke
steun bieden aan een organisatie die in „deze walgelijke dic
taturen" werkt. Het NOS-bestuur zal zich op verzoek van
Minderop nader op de actie voor Radio Freedom beraden.
Luxemburg Het Luxem-"
burgse commerciële televisie
station RTL heeft de plannen
om een Nederlandstalig salel-
lietprogramma te realiseren op
een laag pitje gezet om zich in
plaats daarvan te gaan richten
op de Duitse en de Franse
markt.
De Fransen hebben hel liefst
dat RTL een kanaal in gebruik
neemt op de Frans-Duitse sa
telliet, die over twee jaar moet
worden gelanceerd. In dat ge
val kan de Franse overheid de
concurrent van Télé France 1,
Antenne 2 en France 3 Re
gions een beetje in toom hou
den. De Franse minister Clau
de Cheysson van buitenlandse
zaken heeft bevestigd dat zijn
regering met Luxemburg in
'onderhandeling is over het ge
bruik van het derde Franse sa
telliet kanaal.
Voor RTL zelf is de Duitse
markt een haalbare zaak ge
worden, omdat de regering
van bondskanselier Helmut
Kohi de uitbouw van het ka
belnet in de Bondsrepubliek
'met kracht wil bevorderen.
Bovendien lijken de weerstan
den tegen commerciële televi
sie in Duitsland wat te zijn af
genomen.
Directeur Weber van de Com
pagnie Luxembourgoise de Té-
lcdiffusion, de officiële haam
van RTL. wil deze laatste wij
ziging in de plannen ontken
nen noch bevestigen; „Het is
één van de mogelijkheden,
waarop wij als audiovisueel
bedrijf studeren. Maar plan
nen veranderen, als gevolg
van de actualiteit. De media
nota van uw minister Brink
man is toch ook al vijf maal
herschreven?",
Weber sluit ook een eigen sa
telliet voor Luxemburg nog
steeds niet uit:, „Op de confe
rentie in Cenève. waar de sa
tellietfrequenties zijn ver
deeld, heeft de Luxemburgse
regering en niet RTL
zich verplicht de toegewezen
kanalen te benutten. Wij zijn
slechts concessiehouder en
sluiten niet uit dat de regering
ons opdracht geeft satelliette
levisie te maken".
Rotterdam André van der Louw heeft gistermiddag officieel
de opening verricht van de tiendaagse kunstenaarsmanifestaie
Aida in het centrum beelden-
Circustheater, Scheveningen;
'Wozzeck' van Alben Berg
door de Nederlandse Opera
stichting. Muzikale leiding:
Kazimierz Kord. Regie: Götz
Friedrich.
Dekors: Andreas Reinhardt.
Kostuums: Jan Skalicky. So
listen: o.a, Karan Armstrong,
Jen Blink hof, Ronald Burger,
Horst Hiestermann, Pieter van
den Berg en Nelly Morpurgo.
Met het Radio Filharmonisch
Orkest en het Nederlands
Operakoor. Herhalingen: 1
mei in Scheveningen, 3, 5, 8, 9
en 11 mei In Amsterdam, 14
mei in Utrecht en 18 mei fn
Rotterdam.
Scheveningen De toekom
stige slachtoffers zijn al gete
kend wanneer de door. Götz
F ried rich geregisseerde pro-
du ktie van Alban Bergs 'Woz-
zeck* begint. Wozzeck hoofd
tussen de opgetrokken schou
ders maakt al meteen een
ietwat psychopatische indruk.
En zijn partner Marie loopt
mank.
Friedrichijzervreter uit de
school van Felsenstein, ge
vreesd vanwege het feit dat hij
iedereen door de mangel haalt
heeft 'Wozzeck* al voor de
derde keer geregisseerd. Hij
he "ft er in toenemende mate
zijn stempel op gedrukt.
Naarmate de voorstelling zich
ontwikkelt wordt Wozzecks
denkwereld nauwer en gede-
formeerder. Nadat hij Marie
de keel heeft doorgesneden
wordt alles om hem heen een
angstaanjagende droom, Frie
drich en Andreas, Reinhardt,
die de dekors heeft ontwor
pen, hebben dat ook in beel
den vertaald. Bewegingen ver
starren en de maan boven het
toneel wordt bloedrood. Wat
dat betreft is dit een Wozzeck-
produktie waarin weinig aan
de verbeelding wordt overge
laten.
Ook in de wijze van acteren
manifesteert zich soms weer
het overnadrukkelijke, dat va
ker bij Friedrich opvalt. De
dokter en de kapitein gedra
gen zich als wandelende kari
katuren (zo zijn deze Georg
Grosz-typen ook bedoeld, dus
dat is normaal in deze opera).
Maar Friedrich heeft bij zijn
solisten de bewegingen over
de hele linie kennelijk weer zo
minutieus opgelegd, dal ook
Wozzeck en Marie een weinig
spontane indruk maken. Van
Götz Friedrich is wel eens ge
zegd, dat hij in staat is een
produktie werkelijk dood te
regisseren. Zo erg is het in
deze 'Wozzeck' niet, maar je Friedrich heeft er iets aange-
kunt die uitspraak wel begrij-plakt, dat aan een opera van
pen.
Aanklacht
Het toneelstuk van Büchner
en de daarop gebaseerde opera
van Berg zijn als het ware ont
staan als een aanklacht, uit
mededogen met Wozzeck en
Marie, als personificaties van
alles wat in de maatschappij
verschoppeling is. Hoewel
Bodo Brinkmann (Wozzeck)
en Karan Armstrong (Marie)
goed acteren maken zij bij de
toeschouwer toch niet datgene
los, waardoor een voorstelling
van deze opera zich ontwik
kelt tot zo'n aanklacht.
Zeer aanvechtbaar is het slot
van 'Wozzeck' in deze versie.
Volgens de partituur moeten
we vlak voordat het doek valt
het kind van Wozzeck en Ma
rie zien verdwijnen. Götz
Moessorgski had kunnen zijn
ontleend. Een zwakzinnige,
dezelfde die tijdens de eerste
herbergscène 'Ich riech Blut'
riep toen hij naar Wozzeck
keek, keert terug en pakt de
bijbel op die Marie heeft laten
liggen. En hij loopt er. terwijl
hij er in bladert, vol onbegrip
mee van het toneel af. Marie
door Aad van der Ven
heeft 'in die bijbel, kort voor
haar dood, de geschiedenis van
Maria Magdalena gelezen.
Welke bedoeling Friedrich
met dit door hem verzonnen
slot heeft is onduidelijk, het
effect jammerlijk goedkoop en
modieus.
En dat aan het einde van een
hoe men ook over de uit
werking van sommige zaken
denkt op alle punten zeer
VAN
Wozzeck snijdt Marie de keel door. Een scène uit Al-
«ban Bergs "Wozzeck* bij de Nederlandse Operastichting.
professionele, in alle details
doordachte produktie. die vol
komen beantwoordt aan de ei
sen. die men vandaag de dag
stelt aan muziektheater, waar
in zingen en acteren een even
waardige functie hebben.
Wat dat laatste betreft waren
vooral de prestaties van Karan
Armstrong en Horst Hiester
mann (een betere kapitein zal
moeilijk te vinden zijn) heel
knap, terwijl een groot aantal
Nederlandse vocalisten in
kleinere rollen voortreffelijke
bijdragen leverden. De Poolse
dirigent Kazimierz Kord, die
eerder bij de Operastichting
een spectaculaire 'Katharina
Ismailova' van Sjostakovitsj
leidde, zorgde ook hier met
het Radio Filharmonisch Or
kest voor een heel beeldende,
boeiende uitvoering.
Den Haag Bij de provin
cie wordt een plan uitge
werkt voor een provinciaal
orkest instituut, dat de taken
van het Gewestelijk Orkest
kan overnemen. In een ge
combineerde commissiever
gadering gaven provinciale
staten gisteren aan het col
lege van gedeputeerde sta
ten (GS) de opdracht, dit
plan nog vóór het verschij
nen van de begroting *84 op
tafel te hebben.
Het orkestinstituut is te zien
als een bestand van musici,
bij voorkeur afkomstig uit
het huidige orkest, die voer
acht maanden per jaar kun
nen worden gecontracteerd.
Eerder al zullen GS met
een schema voor de finan
ciële onderbouwing van het
instituut moeten komen.
Tot 1 mei van het volgend
jaar wil het provinciebe
stuur de subsidiëring van
het huidige orkest, dat per I
september zijn rijksbijdrage
kwijt raakt, bij wijze van
overgang nog voortzetten.
Hoe dat financieel moet
worden geregeld, wordt ook
nog nader bezien.
Amsterdam Hel Neder
lands Auschwitzcomité
heeft in een telegram aan
de programmadienst van de
NOS geprotesteerd legen
het toewijzen van vervan
gende zendtijd aan de Cen
trumpartij ten koste van het
programma 'Meer over
minder'. Het comité van
oud-gevangenen van het
nazi-vernietigingskamp
Auschwitz is er bovendien
verontwaardigd over dat de
uitzending plaatsvond in
een periode van herdenking
van de -gevallenen in de
tweede wereldoorlog en dat
hel werd uitgezonden voor
afgaand aan een program
ma over joodse onderdui
kers.
Vice-president van de
rechtbank in Amsterdam
mr. Gisolf besliste gister
ochtend vlak voor uitzen
ding dat de Centrumpartij
mocht uitzenden. Het Anti
Fascistisch Front van Am
sterdam had dat in kort ge
ding willen verhinderen.
de.kunst aan de Nieuwe Bin
nenweg in Rotterdam.
Hij overhandigde len van den
Heuvel, lid van het Europees
parlement, het zojuist versche
nen Aida-boekje niet de tek
sten van de universele verkla
ring van de rechten van de
mens.
In zijn toespraak trachtte Van
der Louw wat nuances aan te
brengen ten aanzien van die
rechten: soms dient er gekozen
te worden tussen het stand
punt van de universele verkla
ring en de poging de koude
oorlog zoveel mogelijk op de
achtergrond te dringen. Dat
■k*m leiden tot concessies.
Hij doelde hiermee op commu-
.oistische landen, die het vaak
niet al te nauw nemen met de
verklaring, maar waarmee ge
poogd moet worden in vrede
te leven.
,jah der Louw betoogde ook,
nat landen met communisti-
,sche regimes, waarin onder
drukking voorkomt, beoor
deeld moeien worden m een
historisch perspectief: als de
•nieuwe onderdrukker betere
•condities geeft dan de voorma-
'hge, kan hel niet anders dan
een vooruitgang worden
gezien.
.Aida kunstenaars voor ort-
oerdruk te kunstenaars waar
Pok ter wereld gaf vooraf
gaande aan de officiële ope
ning eert persconferentie,
daarin onder anderen me
vrouw De Baladan verhaalde
,over de gevangenneming van
Paar echtgenoot, de componist
Juan in Uruguay, waarover
>1) deze week hebben geschre
den.
iöe. in Parijs woonachtige Tsje-
L sckrijver Jan Vladis-
tfUV' ontbrak op de bijeen-
hij is gistermorgen in
teruggezet op de trein
Parijs, omdat zijn pas-
Poort vijf dagen was verlopen.
De Beatles Jn hun beste tijd.
Liverpool Liverpool krijgt een Beatles-museum.
Daarmee eert de Britse regering nu officieel John,.
George, Paul en Ringo, want gisteren werd bekend
dat de staat een bescheiden subsidie van 40.000 pond
(ongeveer 160.000 gulden) over heeft voor het in aan
bouw zijnde museum. Tom King, minister van wel
zijn in premier Margaret Thatcher's kabinet, noemde
de Beatles bij die gelegenheid zelf 'zonder twijfel de
beroemdste popgroep ter wereld'.
De totale kosten van het gebouw een bestaand
pand dat wordt gerenoveerd worden geraamd op
ruim anderhalf miljoen gulden. Voorwerpen die een
plaatsje in het museum zullen krijgen zijn onder
meer John Lennon's gitaar, Paul McCartney's plano
en de kostuums waarin het viertal optrad. f
Hilversum Een groot aantal
Europese omroepen staat sym
pathiek tegenover het aanbod
van de NOS om het Neder-1
landse kanaal op de ECS-satel-,
liet (en vanaf 1986 de L-Sat)
overdag te gebruiken voor een
Europees programma. Italië is
het enige land dat definitief
heeft gezegd niet te willen
meewerken aan zo'n program
ma, tenzij zonder publiek ge
ëxperimenteerd kan worden.
De NOS heeft geïnteresseerde
omroepen gevraagd om bin
nen een half jaar een beslis
sing te nemen over deelne
ming aan het Europese televi
sieprogramma. Begin 1984
moeten de eerste programma's
worden uitgezonden, maar het
is onzeker of de eerder ge
noemde streefdatum van 1 ja
nuari kan worden gehaald.
Het werk aan de ECS-satelliet
is vertraagd, waardoor de lan
cering bijna zeker niet begin
juli, zoals was voorzien, kan
plaatshebben.
Inmiddels zijn twee officiële
werkgroepen van de overkoe
pelende Europese televisie
unie (EBU) aan het werk ge
gaan. Een commissie onder lei
ding van de vice-president van
de EBU inzake nieuwe media,
NOS-televisiechef Care! Enke
laar, probeert problemen rond
financiering, reclame en over
dracht van (nationale) redac
tionele bevoegdheden op te
lossen. De tweede commissie
moet zich. buigen over de toe
komst van de Eurovisie.
Raamprogramma
Het Nederlandse raampro
gramma, dal 's avonds via
hetzelfde ECS-kanaai tnoet
worden uitgezonden, is in
voorbereiding. Maandag pra
ten de programmaleiders van
de zendgemachtigden (COP-
tv) over alternatieve program
maschema's. 'Nederland 3'
moet via kabelmaatschappijen
aan de kijkers worden aange
boden, die daarvoor mx»ande*-
lijks 2 gulden extra moeten be
talen. De machtiginghouders
van de kabelmaatschappijen
en de Vereniging van kabelex
ploitanten, Veeai, hebben tot
nu toe een afwachtende hou
ding aangenomen. Zij wach
ten, volgens NOS-voorzi tter
Erik Jurgens, op nadere infor
matie over het te bieden pro
gramma.
Het is de bedoeling dat plaat
selijke omroepen kunnen 'in
breken' op Nederland 3, wan
neer minister Brinkman
(WVC) daarvoor toestemming
geeft.
Te veel reclame
Den Haag De Evangelische Omroep heeft op 29 maart en 5
april opnieuw teveel etherreclame voor zichzelf gemaakt. Dat
vindt minister Brinkman van *WVC. Hij wil dat de EO voor 15
mei hierop reageert. Daarna beraadt hij zich op maatregelen te
gen deze omroep. Vooral het programma 'Haalt de EO 1980' is
bij de minister verkeerd gevallen.
De EO overtrad al eerder de omroepwet en werd er op 22 maart
van dit jaar voor berispt. Behalve deze straf kan de bewindsman
de omroep ook verbieden uitzendingen te doen.
Brinkman riep gisteren de EO op het matje en dat was dan te
vens de dag waarop deze omroep zijn aanvraag indiende voor de
B-status en daarmee voor meer zendtijd op radio en televisie.
Ook de VPRO, net als de EO de-30ö.0ÖÜ leden gepasseerd, dien
de een aanvraag in.
Unieke aanbieding van uw krant:
7-DAAGSE TOURINGCARREIS
NAAR HET GLAS DISTRICT
Vertrek woensdag
6 juli a.s.
Waar komt u met ean rondreis nog zoveel rust en ruimte legen, zo'n onge
repte natuur, kristalheldere meren, onafzienbare bossen en zachlglooiende
heuvels dan in Zweden.
Do unieke 7-daagse touringcarreis, welke uw krant organiseert in samen
werking mei DFOS TOR LINE is een vakantie waarin men mede dankzij de
uiterst comfortabele touringcar en de uitstekende hotels echt wordt ver
wend.
De overnachtingen zijn in Jönkoping, Vaxjo en Goteborg.
Goteborg is een boeiende stad om een stop te maken - er is van alles te
beleven en te zien - en ook de beide andere steden zijn een goede keus.
Jonkoping ligt in een prachtig gebied van beboste heuvels, glinsterende
meertjes en glooiende iandbouwvelden en aan het Vattern. dat als het
mooiste van de grote Zweedse meren wordt beschouwd. Vaxjö. een oude
bisschopsstad mei een bezienswaardige domkerk, is tevens het centrum
van de glasfabrieken. Jn da stad er» naaste omgeving zijn vele glasten-
toonstellingen en winkels waar men voor zeer lage prijzen prachtioe
glasserviezen kan kopen.
Het gebied tussen Vaxjo en Jonkoping is door zijn bossen en meren en
zachtgtooiende heuvels bijzonder aantrekkelijk en Biedt naast die fraaie
natuur nog vele andere bezienswaardigheden.
De heen- en terugreis worden gemaakt met de luxe DFDS TOR LINE sche
pen m.s. Tor Britannia en Tor Scandinavia, waarbij iedereen kan gonielen
van een echt ontspannende zeereis.
Het reisprogramma in éèn oogopslag
vertrek Amsterdam: woensdag 6 juli, 11.00 uur.
aankomst Goteborg: donderdag 7 juli. 09.30 uur.
overnachting in jonköping 1 nacht). V&xjó (2 nachten) en Goteborg
11 nacht). Alle kamers met privé faciliteiten,
ontbijt, lunch en diner in deze hotels of onderweg.
bezoek Lindhammars glasfabriek en glasmuseum, alsmede Vikinggra
ven met openluchtmuseum.
tjordeniour scherenarchipei westkust Goteborg alsmede shoppingtoor
overdekte winkelcentrum „Ostra Nordstan" in het centrum van Gote
borg.
vertrek Göteborg: maandag 11 juli. 22.00 uur.
aankomst Amsterdam: dinsdag 12 juli. 21.00 uur.
De prijs van deze
mooie reis bedraagt
Annuleringsverzekering 3 1/2 van de reissom 6.- poliskosten en
assurantiebelasting. Gecombineerde reisverzekering f 14.- per persoon
ƒ5.- poliskosten en as3urantiebelasting.
inbegrepen overnachting en volledige verzorging tijdens verblijf in Zweden
alsmede touringcarvervoer vanaf Rotterdam/Den Haag-Amsterdam v.v. en
tijdens de reis door Zweden.
Do maaltijden en dranken aan boord zijn niet Inbegrepen.
Inlichtingen en boekingen: telefonisch onder no. 070-190382 (van maan
dag t/m vrijdag van 9 tot 13 uur) of persoonlijk in onze Stadsvestininq
Spuistraat 71Den Haag (op de hoek van hel Spui).
POSTBUS 16050
2500 AA 's-GRAVENHAGE
TEL. 070-190882
(MAANDAG T/M VRIJDAG
TUSSEN 9 EN 13 UUR)
