ROTTERDAM
13
'Vermeulen slaat
heilloze weg in'
Kritiek ligt oud-directeur
van RDM zwaar op de maag
Fietstocht over
IJsselmonde
T,
Roekeloos knikkeren
met spoorverbinding
Top-ambtenaar vindt beleid van wethouder
on verstandig:
Melcherts:Onvoldoende besef voor de dubbele petdie we op hadden
Restauratie
Grotekerk
Dordrecht
Rotterdams Nieuwsblad
zaterdag
7 mei 1983
Rotterdam „De verklaring van Vermeulenom de
huurinhoudingsacties te willen afbouwen is uiterst on
verstandig. Allereerst is het onverstandig van hem ge
weest om zonder enige vorm van overleg met bewo
nersorganisaties en gemeentelijke diensten de maatre
gel achter gesloten deuren voor te bereiden (samen
met de Federatie van Rotterdamse Woningbouwcorpo-
raties). En dan óók nog eens die maatregel bekendma
ken op een persconferentie, waardoor wij evenals bij
het bekendmaken van de bezuinigingsplannenuit de
krant moesten vernemen, wat er achter ons om was ge
regeld."
de Maatschappij voor Volks
woningen, met een schuld van
een ton opgezadeld.
Volkswoningen derft ook
huurgelden door de inhou-
dingsactie van de huurders
van de woningwet-woontoren
aan het Antwerpse Hoofd op
het Noordereiland. Daar houdt
men elke maand 21 gulden in
sinds de oplevering vorig jaar
vanaf april. Bovendien ver
huurt Volkswoningen het 490
tellende 'Simons-complex',
waar inmiddels een huur
schuld door wanbetaling is ge-
Ir. Fred de Ruiter, directeur
van het Projectcoödinatoren-
collectief (PCC) ook wel Pro
jectorganisatie Stadsvernieu
wing neemt geen blad voor
de mond: „In de tweede
plaats leidt Vermeulens
maatregel ertoe, dat het
overleg tussen bewoners en
ambtenaren in de stadsver
nieuwing wordt verbroken.
Het afbouwen van de huur
inhoudingsacties is een heil
loze weg, die leidt tot een es
calatie van de problemen,
ontstaan door de stijging van
de woonlasten in de stads
vernieuwingsgebieden. En
dat terwijl het rijk in zijn
vuistje lacht."
Top-ambtenaar De Ruiter
schreef eind maart al het col
lege een kruidige brief,
waarin hij liet blijken wet
houder voor financien. Joop
'Linthorst, een domme bezui
niger te vinden. Dit keer
verzwijgt PvdA'er De Ruiter
de kritiek op Vermeulen
niet.
Eerder deze week drongen de
projectgroepen Agniesebuurt
en Provenierswijk, waarin
ambtenaren en bewoners sa
men stadsvernieuwingsplan
nen voorbereid(d)en, er bij
Vermeulen reeds op aan zijn
standpunt over inhoudingsac-
tie te herzien.
De Ruiter, baas van het over
koepelend orgaan van alle
Rotterdamse projectgroepen,
groeid van twee miljoen gul
den. En juist deze woningwet
woningen komen als eerste
stadsvernieuwingsnieuwbouw
in aanmerking voor de huur-
barmonisatïe, waardoor de hu
ren met 150 tot 200 gulden zul
len stijgen.
Heroïne-aciie
Volkswoningen weet nog met
hoe de huurachterstanden ge
vorderd moeten worden.
Maandag is overleg daarover
met Vermeulen. In dat ge
sprek behoort ook de door de
herome-ajitie in het Oude
Westen ontstane huurderving
van 154.000 gulden aan de
orde te komen. Immers, bij
een consequent invorderen
van alle huurachterstanden
zouden ook de Oude-Westena
ren, die van oktober '80 tot fe
bruari '81 huur inhielden, het
moeten ontgelden.
Maar zowel Volkswoningen
ais het GWR, dat door de he-
rome-actie een huurderving
heeft bijgeschreven van 44.000
gulden, verwacht niet. dat zij
hun huurders in het Oude
Westen tot het terugbetalen
van dat bedrag hoeven te
dwingen.
In Delfshaven ondervindt wo
ningstichting Onze Woning de
gevolgen van inhoudingsac
ties. Eentje in het zogeheten
'BlO-project' {afkorting van
Bouwen In Open gaten), waar
huurders sinds december '82
hun trendmatige huurverho
ging niet betalen uit protest te
gen een te vroege doorbereke
ning daarvan. De andere actie
is gevoerd in het gerenoveerde
IJzerblok-compiex, waar men
in april '81 een maandhuur
'oversloeg' als protest tegen de
toen al sluimerende huurhar-
monisatieplannen.
Extern deskundige van de Be
wonersorganisatie Delfshaven,
Jaap van den Berg, is bepaald
niet bang voor een directe ac
tie tegen de inhouders. Hij
vertelt: „Het gekke is, dat Ver
meulen wel Crooswijk, het
Oude Noorden, Agniesebuurt
en Provenierswijk schriftelijk
aankondigde, dat er maatrege-
HL
Hoelang blijft zat de stadsvernieuwing nog kunnen door
gaan?
len op komst zijn, maar ons
niet. Hij zou ons toch niet ver
geten zijn?" Buiten kijf staat
voor Van den Berg, dat de be
woners alle contact met de ge
meente verbreken, wanneer
tot invordering van de inge
houden huren wordt overge
gaan.
In Katendrecht doet zich een
iets andere situatie voor. Veer
tig huurders van de nieuw
bouw op het Nemag-terrein
besloten afgelopen dinsdag
avond om een huurinhou-
dingsacue te starten. Per I juni
gaan de Katendrechters hon
derd gulden per maand op een
aparte, gemeenschappelijke
bankrekening storten
Wat de gevolgen ook mogen
zijn van Vermeulens oproep
tot afbouw van de huurinhou
dingsacties en het invorderen
van alle overige huurschulden,
de noodzaak voor een écht se
rieuze discussie over de ver
wezenlijking van het doel van
de stadsvernieuwing 'het bou
wen voor de buurt', wordt er
nog een extra door benadrukt.
door
Kees Jonker
zal 'zijn' twee projectgroepen
daarvoor niet op het matje
roepen. Integendeel. De PCC-
directeur is het helemaal met
hen eens. Ook hij vindt, dat de
voortgang van het Rotterdam
se stadsvernieuwingsproces
niet mag worden onderbroken
door het verbieden van tegen
het rijk gerichte huurinhou
dingsacties,
In Crooswijk, het Oude Noor
den, Provenierswijk en Agnie
sebuurt is dat overleg tussen
bewoners en ambtenaren al
verbroken. „We zullen nog
wel door blijven werken. Maar
beslissingen nemen? Dat kun
nen we niet meer, zonder de
bewoners", zegt De Ruiter.
Veertig procent
In Feijenoord. Delfshaven, het
Noordereiland, Katendrecht
en het Oude Westen ligt de
stadsvernieuwing nog niet
plat. Maar als wethouder Ver
meulen de totale huurachter
standen van de sociale huisba
zen, het Gemeentelijk Wo
ningbedrijf Rotterdam (GWR)
en de woningbouwcorporaties,
werkelijk wil invorderen, dan
is staking van de voorberei
ding van sloop/nieuwbouw-
en renovatieprojecten niet uit
gesloten.
Juist in deze oude wijken blij
ken de laatste tijd steeds meer
mensen te wonen, die bij een
verhuizing naar een nieuw
bouwwoning plotseling veertig
procent van hun maandinko-
men aan woonlasten kwijt zijn.
Als zo'n groep minder draag-
krachtigen in bijvoorbeeld
een te renoveren rijtje wonin
gen van een woningbouwcor
poratie een meerderheid
vormt, dan kan die sociale
huisbaas renovatieplannen be
ter uit zijn hoofd zetten. Her
huisvesting is vaak in veel ge-
vallen onmogelijk.
Wellicht is het stopzetten van
de renovatieplannen door de
bewoners van de Agniesestraat
en Banierstraat, aan het begin
van deze week, een voorteken
1 van deze ontwikkeling. Patri
moniums Woningstichting kan
haar plannen in ieder geval
voorlopig eventjes opzij zetten.
De voortgang van de stadsver
nieuwing in Feijenoord, Delfs
haven, het Noordereiland, Ka
tendrecht en het Oude Westen
hangt bij het invorderen van
Mie huurachterstanden aan
een zijden draadje.
In Feijenoord houden honderd
huurders van de nieuwbouw
aan de Persoonshaven vanaf
mei '82 77,50 per maand in.
In een jaar tijd is de nuishaas,
Rotterdam De kritiek die de laatste weken over zijn hoofd
is uitgestort, is voormalig directeur J.C.Melcherts van de ex-
RDM/WF-groep rauw op de maag gevallen.
„Ik kan me best voorstellen dat mensen op Heyplaat de rol
van de vroegere directie niet helemaal kunnen plaatsen, en
met name mijn rol niet, maar de kritiek die is gespuid, is
volkomen ten onrechte", zegt Melcherts, die na 36 jaar RDM
nu directeur is van de reparatiewerf van Wilton-Fijenoord in
Schiedam.
Slapeloze nachten heeft hij gehad van alle opmerking die
aan zijn adres waren gericht. Vond de reactie van wethouder
Roel den Dunnen op diens kamer in het Rotterdamse stad
huis ronduit onaangenaam.
Melcherts: „Kort na een on
derhoud tussen gemeente, be
windvoerders en de vroegere
directie haalde hij in het bij
zijn van ondernemingsraadsle
den en initiatiefnemers van
het reddingsplan ongemeen
hard naar ons uit. Ik heb toen
direct protest aangetekend.
Het was niet reel wat hij zei."
Den Dunnen was geïrriteerd,
omdat de directie in het ge
sprek tussen gemeente en be
windvoerders 'zijn' reddings
plan kraakte. „Dat was voor
mij het einde. Ik wenste daar
na niet meer met hen te on
derhandelen", verklaart de
wethouder.
Volgens Melcherts was er wei
nig begrip voor de lastige posi
tie, waarin de RDM/WF-groep
door Nico de Vries
foto: Henk Speksnijder
moest opereren. „We zaten
vanaf 1978 met een dubbele
pet op. We waren zowel direc
teur van de RDM als van Wil
ton-Fijenoord. Op het laatst
betekende dat, dat we uiterst
moeizaam moesten opereren.
Van de ene op de andere dag
werden we van zuster-bed rij
ven eikaars concurrenten
zegt de werf-directeur.
Integratie
Aanvankelijk had een integra
tie tussen Wilton en de RDM
voor de hand gelegen. Die in
tegratie had volgens Melcherts
kort na 1978 tot stand moeten
komen. „Dat was toen de op
dracht van de raad van be
stuur. Het samengaan van de
directies was een begin, maar
vergeten werd dat er een flin
ke rivier tussen beide bedrij
ven lag. Produktie-integraue
kon niet. omdat het te kostba
re was om steeds mensen over
te varen."
In het plan van de RSV-top
lag verder een aanzienlijke in
krimping van het personeel op
de werf op Heyplaat besloten.
Er werd in 1978 gesproken
over vierhonderd man. Wat
neer kwam op een capaciteits
vermindering van ruim één
miljoen uur tot zevenhonderd
duizend uren. De geplande
ontslagen kwamen er toen
niet. De directie was daar on
der meer uit oogpunt van soci
ale onrust tegen.
Het personeelsbestand werd
echter 'onvoldoende' terugge
bracht, zegt Melcherts. Het na
tuurlijk verloop was minder
groot dan verondersteld. Bo
vendien ging het de werf in
1981 voor de wind. „Relatief
draaide de RDM in dat jaar be
ter dan Wilton", zegt Mel
cherts.
Maar vorig jaar zakte de
scheepsreparatiemarkt in. Op
Heyplaat werd een verlies ge
maakt van elf miljoen gulden.
Het zou de RDM fataal wor
den. „Op basis van dat verlies
cijfer heeft de raad van be
stuur van RSV en het ministe
rie van economische zaken in
december besloten dat de
RDM dicht moest. Als directie
waren we het daarmee toen
oneens."
Geloof
Geloof in de RDM heeft Mel
cherts tot na het faillissement
gehad. Het reddingsplan, dat
echter was samengesteld door
personeelsleden, heeft hij al
tijd ondersteund, zegt de werf-
directeur. „Ik ben meegegaan
naar banken, de hoorzitting in
de Tweede Kamer en naar
wethouder Den Dunnen."
Kritiek van de initiatiefne
mers, die de RDM wilde red
den, dat zij 'louter en alleen op
tegenstand stuitte' wuift Mel
cherts weg. „We waren het
niet met de financiële onder
bouwing eens. Dat is een stevi
ge discussie geworden, maar
dat moet kunnen", verklaart
hij.
De oud-RDM-directeur geeft
toe dat hij op het laatst steeds
minder voor de kansen van de
reparatiewerf op Heyplaat gaf.
„Dat verliep in de tijd. De
kans op redding verminderde
met de slechte marktsituatie
die alsmaar aanhield", zegt hij.
Het blik richtte hij langzaam
maar zeker naar Wilton-Fije
noord. Melcherts: „Op Hey
plaat denken ze dat ik RDM'er
ben, maar uit hoofde van mijn
functie heb ik ook naar Wilton
toe verantwoordelijkheden."
Daaruit valt ook de interesse
te verklaren, die Wilton kreeg
voor de dokken van de RDM.
„We reageerden op het mo
ment dat Boele na het faillisse-
Oud-directeur Melcherts met de RDM op de achtergrond: „De kansen van de RDM vermin
derden met de dag"
ment ging deelnemen in de
RDM. Dat bedrijf probeert al
jaren lang een dok bij de RDM
te krijgen en 2ich voor de
bruggen te vestigen. Toen het
er naar uit 2ag, dat Boele voor
een prikkie zich bij de RDM
inkocht, hebben we gezegd:
Wij gaan ook in de rij staan."
Op Heyplaat werd deze actie
als een dolksteek in de rug ge
zien.
„Maar", zegt Melcherts, „De
reparatiemarkt is dermate
slecht dat als de RDM was ge
lukt, er bij Wilton een flinke
capaciteits-mkrimping had
moeten plaatsvinden. Ofwel,
tweehonderdvijftig man eruit.
Dat was de keuze."
En over de RDM-nieuwe stijl:
„Ik vraag me af of 2e het had
den gehaald. Er was is in het
reddingsplan totaal geen reke
ning gehouden met een reser
ve. Bij een kleine terugval in
de markt hadden ze flinke
klappen opgelopen. Ik vraag
me af of die te waren overle
ven geweest."
Soms vraag kun je je in
ge moede afvragen wat in
de politiek prevaleert: het
spel of de knikkers. Het
bedrijven van politiek
moet toch iets te maken
hebben met vooruitzien
en besturen. Maar bij de
vervanging van de oude
spoorlijn dwars door Rot
terdam lijkt het meer te
gaan om de tactiek in het
politieke schaakspel, dan
om de vraag met welke
oplossing de direct be
langhebbenden het meest
gediend zijn.
Die direct belanghebben
den zijn de Spoorwegen
en de gemeente Rotter
dam. De Spoorwegen zijn
het meest gediend met een
storingsvrije spoorlijn,
waarop de dienstregeling
zonder beperkingen kan
worden aangeboden. De
Spoorwegen zeggen op ba
sis van het huidige reizi
gersaanbod en de gewen
ste frequentie nu al be
hoefte te hebben aan vier
sporen. Dat leidt tot de
wens een viersporige tun
nel aan te leggen.
Dat is uiteindelijk ook de
keuze van de Rotterdamse
raad. Het is een oud
standpunt, dat weliswaar
even aan het wankelen is
gebracht door een plei
dooi voor een viersporig
viaduct/brugr. maar niet
temin overeind is geble
ven.
Hoe kan het dan, dat de
minister van Verkeer en
Waterstaat toch langdurig
afgewogen besluitvor
ming botweg omver kan
fietsen? Het heeft te ma
ken met de wijze, waarop
in dit land de macht ver
deeld is.
Als er iets op het functio
neren van de stad in
grijpt. is het de bouw van
een nieuwe spoorlijn
dwars door het centrum.
De gemeenschap heeft een
jaar of zeven met groot
ongemak te maken, dat fi
nanciële consequenties
heeft voor het bedrijfsle
ven. Als er één bestuursli
chaam is, dat verantwoor
delijkheid voor de besluit
vorming dient te claimen,
is het de gemeenteraad.
Men zou kunnen zeggen,
dat de Spoorwegen gast in
Rotterdam zijn en zich
dienen aan te passen aan
de eisen, die de gemeente
stelt.
De raad heeft nu besloten,
dat de spoorlijn in een
tunnel moet worden ge
stopt. Hoewel er op dit
plein gepleit is het via-
duct/brugplan degelijker
te bestuderen, dient men
nu uit te gaan van het vol
gens de regels van het
spel genomen besluit van
de raad.
Hier loopt de zaak stuk
op het besluit van minis
ter Smit-Kroes dat de
nieuwe verbinding een
tweesporig viaduct met
een tweesporige brug
moet worden: een simpele
vernieuwing van de huidi
ge lijn dus.
Voor de minister is het
een kwestie van geld. De
nieuwe bovengrondse
tweesporige verbinding is
330 miljoen goedkoper
dan een vier-sporige on
dergrondse lijn; 430 mil
joen tegen 760. De ver
wachte uitbreiding van
het reizigersvervoer recht
vaardigt geen verdubbe
ling van de capaciteit,
zegt ze. En als ooit ver
dubbeling van de lijn no
dig is kun je er altijd
twee sporen naast bou
wen, zegt 2e. (Waardoor
irj de tijd gezien het vier
sporige viaduct naar de
prijs van nu honderd mil
joen duurder wordt, in
plaats van 130 miljoen
goedkoper als je het vier
sporige viaduct ineens
zou bouwen).
Tot dusver gaat het ver
haal nog over de knik
kers. Maar hier begint het
spel in de affaire. Te vre
zen is, dat er toch een dui
delijke relatie bestaat tus
sen minister Smit-Kroes
en de WD-fractie in de
lp*. 151
door
Koos de Gast
gemeenteraad, waarvan
zijzelf lid is geweest.
Een gegeven is, dat tot
diep in 1982 er nooit enige
twijfel heeft bestaan over
de urgentie van een vier
sporige tunnel. De raad
was vrij unaniem. De
workshop van Waldex
Kooyman heeft daarna."
twijfel gezaaid. Niet al
leen is een tunnel erg'
duur, de bouw zou het
functioneren van de stad
langdurig ontwrichten.
Hij bepleitte de bouw van
viaduct en brug: aanzien
lijk goedkoper, bouwtijd
korter, stedebouwkundig
aanvaardbaar.
Duidelijk werd, dat de
WD-fractie (aanvanke
lijk uit oppositionele
overwegingen, later uit
overtuiging) wat voor dit
alternatief voelde. Minis
ter Smit koos ook voor vi
aduct en brug. Spoorwe
gen en wethouder Laan in
last.
Laan en met hem het
college van B en Wzet
te toen de joker in. Er van
uitgaande, dat de vierspo-
righeid van de verbinding
onomstreden was, dacht
hij de minister schaak
mat te zetten door de raad
de keuze te laten tussen
de viersporige tunnel en
een tweesporig viaduct.
Een viersporig viaduct
achtte hij stedebouwkun
dig onaanvaardbaar. Een
afschuwelijk lelijk uitge
voerde maquette moest
die opvatting staven.
In die situatie koos de
meerderheid van de raad
voor de tunnel. Een VVD*
minister laat zich echter
niet door een linkse ge
meenteraad dwingen. Met
nog steeds het kostenver
schil als aanleiding hield
zij vast aan de goedkope
re bovengrondse lijn. En
omdat het van het college
geen viersporig viaduct
mocht worden, moest het
dan maar een tweesporige
lijn blijven. Dat kwam
haar goed uit, want dat
bespaarde haar nog eens
200 miljoen extra.
Intussen zit men met het
gegeven, dat één minister
het allemaal beter weet
dan de Spoorwegen zelf,
die de lijn moeten gaan
gebruiken en de gemeente
Rotterdam, die verant
woordelijk is voor de
structuur van zijn stads
centrum.
Rotterdam wordt nu op
gezadeld met de korte-ter-
mijnsbezuinigingspoli-
tiek voor een voorziening,
waarmee Rotterdam de
komende honderd jaar
heeft verder te leven. Dat
maakt de beslissing van
de minister onacceptabel.
Het is slecht voor de stad
een spoorlijn aan te leg
gen, waarvan de capaci
teit in een te overziene
toekomst moet worden
verdubbeld. Het betekent
dat de stad tweemaal
overhoop ligt en de kos
ten in feite hoger uitval
len.
Het wachten is nu op de
bemoeiienis van de Twee
de Kamer. Met de erva
ring met de RDM in het
achterhoofd, moet men er
niet teveel van verwach
ten.
Het zou geen verbazing
hoeven te wekken als de
Spoorwegen de komende
maanden tot de conclusie
komen, dat het oude via
duct best nog voor een
aantal jaren kan worden
opgeknapt om zo betere
tijden te kunnen afwach
ten.
Rotterdam Samen met de
Stichting Sportief Actief en
de VVV heeft Rijnmond op
zaterdag 14 mei een fiets
tocht uitgezet over het eiland
IJsselmonde. De route is on
geveer 45 kilometer lang en
kan dus in twee tot drie uur
worden afgelegd.
Op drie punten kunnen deel
nemers aan de toeht tussen
tien uur en twee uur starten.
Bij de startpunten worden
gratis routekaarten uitge
reikt, die op de beide andere
punten als controle worden
gestempeld, 's Middagsd om
vijf uur sluiten de posten.
De start- en controlepunten
zijn metrostation Rhoon,
Krabbendijkstraat, hoek
Kalverpad en de oude Spij-
kenissebrug aan de kant van
Hoogvliet.
Dordrecht De Grotekerk in
Dordrecht wordt nog deze zo
mer gerestaureerd- Volgens de
architect ir.J.de Vries is een
grote opknapbeurt dringende
noodzaak. Het gebouw lijdt
sterk onder de invloed van de
luchtverontreiniging en onder
de gevolgen van de vorige res
tauratie, waarbij materialen op
verkeerde wijze werden toege
past.
De stompe spits van de kerk
verkeert nog in prima conditie
en hoeft dus niet in de herstel
plannen te worden opgeno
men. Volgens de architect
moet eerder gesproken wor
den van een rehabilitatie dan
van een echte restauratie. Het
budget van 14 miljoen gulden
is te krap voor een uitgebrei
dere aanpak. De Grotekerk
dateert van ongeveer 1457.
