4
BllilENLANDl
VS en Sovjet-Unie overleggen
over Midden-Oosten
OAE-lop
'versterkt
eenheid'
Thatcher omringt zich met getrouwen
Leger El Salvador
lanceert offensief
14?s
Jaruzelski kan
profiteren van
bezoek paus
Kerkedagen Van
de tolerantie'
VS-afgezant
Stone somber
over relatie
Nicaragua-VS
14?s
ter meuien
Dodental
mijnramp
stijgt naar 25
Bioscoop stort
in: 14 doden
Vliegongeluk
in Kenia:
zeven doden
China kiest
zaterdag
president
Douane
Miami
vangt
450 kilo
cocaïne
Demonstraties
verboden in
Johannesburg
Rotterdams Nieuwsblad
maandag
13 juni 1983
(vervolg van voorpagina)
Londen De kern van That
chers nieuwe kabinet bestaat
uit mannen op wier trouw zij
kan bouwen. De als 'hard' gel
dende Tory Nigel Lawson
(voorheen energie) wordt mi
nister van financiën. Defensie
blijft in handen van Michael
Heseltine, arbeidszaken blijft
aan Norman Tebbit toever
trouwd. Deze laatste is, met
Thatcher vergeleken, zo moge
lijk nog roomser dan de paus.
Eigenlijk was hij voorbestemd
voor binnenlandse zaken,
maar de premier heeft, na het
ontslag van Pym, de meer ge
matigden in de partij niet te
gen zich willen innemen door
Tebbit naar deze 2ware post te
bevorderen. Om die reden
heeft zij ook twee andere
'linkse* ministers als een soort
alibi-figuren aangehouden. Ja-
door onze correspondent
Ewout Janse in Londen
mes Prior blijft de portefeuille
van Noord-Ierland beheren,
Peter Walker (voorheen land
bouw) gaat naar energie. Cecil
Parkinson, voorzitter van de
conservatieve partij en rech
terhand van de eerste minis
ter, ziet zich beloond met het
nieuwe ministerie van handel
en industrie.
Terwijl Thatcher op Downing
Street en op het landgoed Che
quers haar kabinet in elkaar
timmerde, maakte een vak
bondsleider voortijdig Foots
plannen bekend. Clive Jen
kins, voorzitter van de bond
van leidinggevend personeel,
onthulde gïstern dat Foot na
oktober 2ïjn functie als La-
bour-leider wenst op te geven,
Michael Foot zelf was zeer
ontsteld over deze indiscretie.
In zijn Londense woning die
ïrslaggi
gerd weigerde hij het bericht
te bevestigen. Zijn vrouw, de
schrijfster Jill Craig, vroeg de
journalisten niet langer te pos
ten omdat geen nadere mede
delingen te verwachten wa
ren. Intussen nemen de book
makers reeds weddenschappen
voor de opvolging van Michael
Foot aan. Tot nu toe hebben
zich drie kandidaten gemeld:
de als 'links' geldende Neil
Kinnock, de gematigde (maar
zeer anti-Europese) Peter Sho
re en Roy Hattersley die even
eens tot de rechtervleugel
wordt gerekend.
Enkele duizenden motorrijders woonden tijdens de kerke
dagen een speciale openlucht-kerkdienst bij.
Bonn Met een massale
godsdienstoefening in een
voetbalstadion, waar.meer
dan 80.000 mensen het
avondmaal gebruikten,
zijn gisteren de 20e Duitse
kerkedagen afgesloten.
Erhard Eppler, president
van de protestantse ker
kedagen, tevens SPD-be-
stuurslid en tegenstander
door onze correspondent
mr. Bert Tigchelaar in Bonn
van nieuwe kernwapens,
noemde de kerkedagen in
Hannover 'de dagen van
de tolerantie'.
In honderden discussiebijeen
komsten. kerkdiensten en bij-
belstudiegrocpen hebben men
sen met elkaar gepraat, gedis
cussieerd en gebeden. De grote
controverse tussen de tegen
standers van nieuwe NAVO-
kernwapens en de voorstan
ders van het NAVO-dubbelbe-
sluit is uitgebleven. Tijdens de
afsluitende kerkdienst in het
Nedersachsen-stadion zalen
prominente politici, waarbij
bondskanselier Helmut Kohl
Belgrado Het aantal doden
als gevolg van het mijnonge
luk van afgelopen dinsdag in
de buurt van de Servische stad
Nis, is gestegen tot 25. Van de
53 kompels die bij de ontplof
fing van methaangas zware
brandwonden opliepen, zijn er
sinds dinsdag 17 bezweken.
De ontploffing deed zich dins
dag op 800 meter onder de
grond voor in de bruinkolen-
-mijn Aleksinac, ongeveer 200
km ten zuiden van Belgrado.
Een onbekend aantal mijnwer
kers ligt nog in kritieke toe
stand in ziekenhuizen in Bo-
grado en Nis.
en bondspresident Carstens op
de eretribune en zij keken aan
tegen een deinende zee van
paarse doeken, waarop een
duidelijk 'nee' tegen de kern
wapens geschreven stond.
De actie met de paarse doeken
had voor de kerkedagen grote
opschudding gewekt, omdat
iedereen een heftige confron
tatie verwachtte tussen voor-
en tegenstanders van het
NAVO-besluit. Erhard Eppler,
die zelf geen paarse doek wil
de dragen, concludeerde dat
deze confrontatie is uitgeble
ven en dat dat een uitstekend
teken van tolerantie is ge
weest. Toch zijn de tegenstel
lingen tussen de vredesgroepe-
ringen binnen de protestantse
kerk en groepen die de huidi
ge christen-democratische re
gering steunen niet uit de weg
geruimd. CDU-minster van
defensie Manfred Worner
hield vol dat de tegenstanders
van kernwapens juist de vrede
in gevaar brengen met hun
ideële pacifisme. Ook de Fran
se publicist Alfred Grosser
verweet de pacifisten dat ze op
een gevaarlijke weg waren,
maar het merendeel van de
overwegend jonge paarse doe
kendragers, liet zich daardoor
niet beïnvloeden. 2aterdag
werd er gedemonstreerd door
zo'n 20.000 man, met bekende
leuzen tegen de plaatsing van
nieuwe kernwapens, terwijl bij
de forumdiscussies opmerkin
gen als: 'Je kunt niet God en
de atoombom dienen' veel bij
val kregen.
Echt nieuwe gezichtspunten
leverden deze kerkedagen niet
op. De politieke tegenstellin
gen waren bekend, alhoewel
het opvallend was dat de deel
nemers dit keer ook in groten
getale hebben meegedaan aan
bijbelstudies en religieuze dis
cussies. Ook het thema werk
loosheid werd in Hannover
uitvoerig behandeld en in te
genstelling tot de roerige ker
kedagen in Hamburg, twee
jaar geleden, verliepen de bij
eenkomsten dit keer uiterst
gedisciplineerd, afgezien van
de enkele dwaas die toch altijd
weer de microfoon weet te
grijpen.
New Delhi Veertien men-
'Sen zjjn omgekomen en meer
'dan 40 werden gewond, toen
vrijdag in Birkramganj, in de
Indiase deelstaat Bihar, het
dak van een bioscoop instortte
door een wervelstorm.
Mombasa/Nairobi Zeven
mensen zijn zaterdag omgeko
men toen hun vliegtuig bij de
Keniase stad Mombasa neer
stortte. Onder hen was de
Westduitse consul-honorair in
Mombasa.
'Het toestel, een Cessna, kwam
na de start in moeilijkheden
en stortte in een rivier. De
slachtoffers zijn naast de ge
noemde Westduitser (Wolf-
'gang Koehler, vertegenwoor
diger van de rederij 'Deutsche
Ostafrika-Linie'), twee Kenia-
nen, een Brit, een Oegandees
en de Indiase piloot.
Peking De Nationale
Volksassemblée van China,
die momenteel vergadert,
kiest zaterdag een president
van de Volksrepubliek. Dit
berichtte vandaag het pers
bureau Nieuw-Cbina.
Al enkele weken circuleert
in Peking als mogelijke
kandidaat de naam van Li
Xiannian, vijfde in belang
rijkheid van de Chinese lei
ders en 78 jaar oud.
Laatste president van China
een ambt dat eind vorig
jaar opnieuw is ingesteld na
tijdens de Culturele Revolu
tie van 1966 tot 1969 te zijn
afgeschaft was Liu Shao-
qi, in de gevangenis overle
den in 1969 na door Mao
Zedong aan de kant te zijn
gezet.
Zaterdag zal ook een viee-
-president worden gekozen.
Dit zou waarschijnlijk zijn
geworden de 75-jarige Liao
Chetigzhi, maar hij overleed
vorige week vrijdag aan een
hartverlamming.
De afgevaardigden moeten
ook een voorzitter van de
Centrale Militaire Commis
sie kiezen. Dat wordt waar
schijnlijk 'sterke man' Deng
Xiaoping, reeds voorzitter
van de Militaire Commissie
van de Chinese Communis
tische Partij sinds 1981.
■Washington/Beiroet/Je-
ruzalem De Verenigde
Staten en de Sovjet-Unie
voeren 'serieuze gesprek
ken' over het Midden-Oos
ten. Dit heeft de Ameri
kaanse speciale gezant
voor het Midden-Oosten,
Morris Draper, gisteren
gezegd in een televisie-in
terview.
„Het is van belang met Mos
kou in contact te blijven over
de ontwikkelingen, omdat de
situatie risico's in zich bergt",
aldus Draper, die meent dat
het gevaar van een grote con-
frontatie tussen Israël en Syrië
'aanzienlijk' is. In dat verband
noemde hij ook de leverantie
van Russische luchtdoelraket
ten van het type Sam-5 aan
Syrië.
De Amerikaans-Russische ge
sprekken hebben geen betrek
king op een eventueel geza
menlijk initiatief voor een te
rugtrekking van de Syrische
troepen uit Libanon, aldus
Draper. Niettemin toonde hij
zich 'redelijk optimistisch'
over de kansen op een Syri
sche troepenterugtrekking uit
Libanon.
In Jeruzalem heeft het Israëli
sche kabinet aan het slot van
zijn wekelijks beraad gisteren
opnieuw duidelijk gemaakt dat
het geen plannen heeft tot
eenzijdige terugtrekking van
zijn troepen uit Libanon. Dit
ondanks druk van de publieke
opinie, die het dodencijfer in
Libanon met de dag ziet groei
en,
Israël streeft nog steeds een te
rugtrekking na van alle bui
tenlandse troepen in Libanon
en vertrekt niet tenzij Syri
sche en Palestijnse eenheden
dit ook doen, zo zei regerings-
woorder Dan Meridor. Syrië
heeft gisteren overigens op
nieuw duidelijk gemaakt dat
het er niet over piekert zich
aan te sluiten bij het Libanee
s/Israëlische akkoord over
troepenterugtrekking.
Aanslagen
Bij een reeks bomaanslagen en
raketaanvallen zijn in Libanon
dit weekeinde verscheidene
mensen, onder wie Libanese
burgers en Israëlische solda
ten, gewond. Het aantal Israë
lische militairen dat sinds het
begin van de invasie in Liba
non, vorig jaar juni. in het
noordelijke buurland is gestor
ven, is gisteren tot 500 geste
gen. Officieel zijn 379 Israëli
sche soldaten omgekomen bij
oorlogshandelingen, 45 bij ver
keersongelukken en 76 bij de
reusachtige ontploffing op het
Israëlische hoofdkwartier te
Tyrus in Zuïd-Libanon.
Miami De douane op het
vliegveld van de Amerikaanse
stad Miami in Florida heeft
gisteren aan boord van een
Colombiaans vrachtvliegtuig
tussen een lading bloemen 450
kilo cocaïne aangetroffen. De
waarde van de drugs wordt
geschat op ongeveer 840 mil
joen gulden. Elders op het
vliegveld werd nog eens 4,5 kg
gevonden, zo zei een officiële
woordvoerder. In de haven
van Miami werden twee sche
pen met marihuana in beslag
genomen, In een Zuidameri
kaans schip zat 1590 kg, in een
ander 13.600 kg. De 17 Colom
biaanse bemanningsleden van
dit laatste schip werden gear
resteerd.
Een bataljon van het Salvadoraanse regeringsleger maakt zich op te vertrekken naar het
gebied bij de vulkaan Chichontepec, waar de guerrilleros het heft in handen hebben.
San Salvador Zesduizend
Salvadoriaanse élitesoldaten
hebben het grootste offensief
sinds het uitbreken van de
burgeroorlog ruim drie jaar
geleden gelanceerd tegen link
se guerrilleros. De operatie
'welzijn voor San Vicente'
maakt deel uit van wat open
lijk wordt beschreven als een
'pacificatie-programma' a la
Vietnam.
Lichte vliegtuigen spelen via
luidsprekers volksliedjes en
droppen pamfletten boven po
sities van het verzet op de hel
lingen van de Chinchontepec-
vulkaan, 34 kilometer ten oos
ten van San Salvador.
Militaire bronnen in de hoofd
stad zeggen dat de operatie
geldt ais een 'buigen of bar
sten'-test voor het leger, dat
tekenen van verbetering ver-
Managua De Amerikaanse speciale afgezant voor Mid-
den-Amerika, Richard Stone, heeft zaterdag een verbete
ring van de betrekkingen tussen de VS en Nicaragua uit
gesloten, tenzij Managu de betrekkingen met de binnen
landse oppositie en omringende landen verbetert.
Stone is 24 uur in Managua geweest en werd koel ontvan
gen. Kort voor zijn aankomst beschreef de regering van
Nicaragua de sluiting van zes Nicaraguaanse consulaten
in de Verenigde Staten en de uitwijzing van 21 diploma
ten als een 'nieuwe daad van vijandigheid in het kader
van Reagans beleid voor het destabiliseren van Nicara
gua'.
Minister van buitenlandse zaken d'Escoto, die Stone al
heeft gebrandmerkt als een reactionair, was een van de
gesprekspartners van de Amerikaanse bezoeker. Slone
sprak voorts met president Daniel Ortega, en oppositione
le leden van politieke organisaties, vertegenwoordigers
van de katholieke kerk en zakenlieden.
Een uitnodiging om met eigen ogen in het grensgebied
met Honduras te gaan aanschouwen wat de invallen van
de antï-sandmistische rebellen aanrichten, sloeg hij af. Na
een bezoek aan Guatemala, waar hij de 'positieve veran
deringen' in de militaire junta prees en 2ei 'de meest pro
ductieve dag' van zijn missie te hebben gehad, rondde
Stone gisteren zijn tiendaagse tournee door Midden-Ame
rika via Belize en Mexico af.
Honduras
De regering van Honduras wil van de Verenigde Staten
de toezegging dat zij hun troepen zullen inzetten als Nica
ragua Honduras aanvalt Dit heeft generaal Alvarez Mar
tinez, staf-chef van de Hondurese strijdkrachten, gezegd
in een vraaggesprek met de Washington Post dat zaterdag
werd gepubliceerd. De strijdkrachten van Honduras zou
den zich kunnen verzetten tegen de eerste aanval, zo zei
hij, maar daarna zal het noodzakelijk zijn dat de Verenig
de Staten ingrijpen. Hij voegde er overigens aan toe dat
hij geen aanval van Nicaragua voorzag. Een dergelijke
aanval 'zou de grootste vergissing zijn die dat land zou
kunnen begaan'.
Johannesburg In de Zuid-
af rikaanse stad Johannes
burg en omgeving waren op
grond van de wet op de bin
nenlandse veiligheid tot van
morgen zes uur alle manifes
taties verboden. Dit naar
aanleiding van de terecht
stelling donderdagochtend
van drie leden van het ANC
in Pretoria. Vier bijeenkom
sten die dit weekeinde zou
den plaats vinden, werden,
door de maatregel getroffen.
Vandaag zullen 21 studenten
van de universiteit van Fort
Hare in de Ciskei, die don
derdag waren aangehouden
bij een betoging tegen de te-
rechtstellingen, voor de
rechter moeten verschijnen
wegens 'geweldpleging op de
openbare weg'.
toont nu de effecten van ver
hoogde Amerikaanse steun
voelbaar worden in de rangen.
Het verzet is ook zijn uitrus-
door Paul Eltman
in San Salvador
ting en taktiek aan het verbe
teren. Daardoor is de oorlog
plotseling grootschaliger en
gewelddadiger geworden. Lei
ders van de guerriliaeoalitie
FMNL zeiden vorige week dat
'een overwinning tot de reële
mogelijkheden behoort".
Hoewel beide kanten blijven
zinspelen op de mogelijkheid
van. een vreedzame oplossing,
geloven maar weinig mensen
in San Salvador dat gesprek
ken in welke vorm dan ook
mogelijk zijn, zolang de mili
taire situatie onduidelijk blijft.
Observer-dienst
ADVERTENTIE
Royale koffer.
De ideale opvouwbare vakan
tiekoffer in een modern des
sin en grote maat (55 x 34 x
15 cm). In grijs/groenhof
grijs/rood.
Van 19,95
voor
Handige sporttas.
Rol sportbag voor al je
sportspullen. Met hand- en
schouderriemen. In rood, ma
rine of zwart. Afm. 56 x 30
cm. Van 2L95
voor
Warschau Een ruim 18
meter hoog stalen kruis van
vier ton bepaalt het beeld
van het voetbalstadion in
Warschau, waar paus Jo
hannes Paulus II vrijdag
een mis zal opdragen voor
één miljoen mensen. Aan de
voet van het kruis bewaken
jonge politiemannen met
machinegeweren het altaar.
De opzichter is onder de in
druk van de productiviteit
van de arbeiders. „In ande
re omstandigheden zouden
ze zeker zes maanden nodig
hebben om iets van die
lengte omhoog te krijgen.
-Maar omdat het voor de
paus is, doen ze het in tien
door Christopher Bobinski
in Warschau
dagen". Priesters, die veel
hebben geleerd van het
bouwen van hun eigen ker
ken houden in het stadion
een oogje in het zeil.
Dit wordt het tweede be
zoek van de paus aan zijn
geboorteland. Pauselijke be
zoeken lopen het gevaar
routine te worden. Kardi
naal Josef Glemp heeft het
al over het derde bezoek.
Zenon Komender, plaats
vervangend premier en
hoofd van de officieel er
kende Pax Christi-organisa-
tie hoopt dat niets toekom
stige bezoeken in de weg zal
staan.
Veel hangt af van het ver
loop van dit bezoek. De au
toriteiten zijn bezorgd dat
de menigten hun afkeer
voor de regering en steun
voor Solidariteit zullen to
nen. Zij kniezen over wat
de paus zal gaan zeggen.
Ze hoeven zich echter geen
zorgen te maken. Een voor
aanstaande kerkelijke auto
riteit zegt: „De paus is intel
ligent genoeg de waarheid
over de situatie te vertellen
zonder de regering tegen
zich in het harnas te jagen".
Volgens hem zullen er geen
té politieke demonstraties
voorkomen tijdens de mis
sen. „Het zijn religieuze ge
beurtenissen en de mensen
respecteren dat".
Hoe staat het dan met de
traditionele V-tekens die de
Polen na veel missen ma
ken? „We adviseren de au
toriteiten daar niet op te let
ten", zegt hij.
De autoriteiten zijn bereid
een heleboel dingen niet te
zien. Zij slagen hier zo goed
in, dat de aanhangers van
Solidariteit zich ondanks
het voorgenomen gesprek
van de paus met Lech Wa
lesa zorgen maken dat
het bezoek legitimiteit zal
toevoegen aan het militaire
regime van generaal Woj-
ciech Jaruzelski.
Het bezoek kan ook een
ommekeer worden in de re
laties met hei Westen. De
Poolse kerk is tegen econo
mische sancties. Kardinaal
Glemp heeft al laten door
schemeren dat de EEG
weer voedsel aan Polen
moet gaan leveren tegen ge
subsidieerde prijzen. In ruil
daarvoor zou de noodtoe
stand kunnen worden opge
heven en zou een algemene
amnestie kunnen worden
verleend, waarom de paus
vraagt.
Er is nog een andere reden
waarom de paus en de Pool
se kerk willen dat het be
zoek zonder incidenten ver
loopt. Johannes Paulus II
hoopt het lot van christenen
in de Sovjet-Unie en andere
Oosteuropese landen te ver
beteren. De bisschoppen uit
Littouwen hebben hem al
uitgenodigd voor een be
zoek. Dus zal de paus er
veel aan gelegen 2ijn hei
Kremlin te tonen a at de
kerk een constructieve
kracht kan zijn in een socia
listisch systeem, als haar
rechten worden gerespec
teerd.
Observer-dïenst
Addis Abeba De 19e top
conferentie van de Organi
satie van Afrikaanse Een
heid (OAE) is gisteren in de
Ethiopische hoofdstad Ad
dis Abeba in betrekkelijke
harmonie geëindigd met
een resolutie, waarin Ma
rokko en Polisario worden
opgeroepen onderhandelin
gen te beginnen over de sta
tus van het westelijk deel
van de Sahara.
In zijn slottoespraak zei de
Ethiopische voorzitter, kolo
nel Mengistu Haile Mariam:
„Wij hebben onze eenheid
versterkt en de organisatie
nieuw leven ingeblazen. De
Afrikaanse 'eenheid is ster
ker dan ooit en we hebben
onze kracht hervonden". De
volgende vergadering wordt
mei 1984 in Guinee gehou
den.
Algiers ziet in de resolutie
een belangrijk succes voor
de eigen diplomatie. Al
maanden probeert Algerije
te bemiddelen tussen Ma
rokko en het Polisario-
-front, die elkaar het bezit
betwisten van West-Sahara,
een voormalig Spaanse ko
lonie. Voor het eerst spreekt
een OAE-document van 'de
partijen in het conflict', tus
sen wie Algerije 'recht
streekse onderhandelingen'
op gang wil helpen.
De Sahara-kwestie, waar de
conferentie vorige week al
leen al twee keer voor uit
gesteld moest worden, had
opnieuw een breekpunt
kunnen worden. De proble
men voor de Organisatie
van Afrikaanse Eenheid
worden beheerst door de
vraag of de DARS, de door
Polisario uitgeroepen De
mocratische Arabische Re
publiek Sahara, recht heeft
op het lidmaatschap van de
OAE.
Afgelopen februari werd
die vraag met een heel ma
ger 'ja' beantwoord, toen 26
van de 50 lidstaten zich
voor het toetreding van de
DARS tot de OAE verklaar
den. Veel gematigde leden
houden echter vol dat de
DARS geen lid kan zijn, zo
lang er geen sprake is van
een 'onafhankelijke en soe
vereine' staat.
Toen bij het begin van de
negentiende OAE topconfe
rentie Polisario toch aanwe
zig bleek te zijn, dreigde
een aantal landen de confe
rentie te boycotten zodat er
geen voldoende meerder
heid was om besluiten te
jkunnen nemen. Woensdag
loste Polisario zelf de ont
stane impasse op door zich
terug te trekken van de
OAE-op.
Gadaffi
De sluitingsceremonie werd
niet bijgewoond door de Li
bische leider kolonel Gadaf-
fi, die oorspronkelijk gast
heer van deze topconferen
tie zou zijn. Die had in 1982
in Tripoli moeten worden
gehouden, maar onenigheid
over de DARS en de kwes
tie Tsjaad verhinderde tot
twee maal toe dat de confe
rentie van de grond kwam.
Hierdoor liep Gadafft het
voorzitterschap mis,
In Gadaffi's afwezigheid
kon het hete hangijzer
'Tsjaad' overigens zonder ai
te veel problemen getegeld
worden. Vorige week don
derdag besloot de top een
commissie in te stellen die
de Tsjadische klacht tegen
Libië gaat onderzoeken. Het
Libische leger houdt name
lijk al jaren een deel van
Noord-Tsjaad bezet.
Misschien houdt Gadaffï
wat dat betreft nog een ver
rassing achter de hand.
Vertegenwoordigers van de
verdreven Tsjadische rege
ring (GUNT) van ex-presi
dent Goukouni Oueddei, die
gesteund wordt door Gadaf-
fi, kondigden vorige week
aan dat de troepen van de
GUNT klaar staan om op te
rukken naar de hoofdstad
om Habré te verjagen. Mis
schien zou Gadaffi daarbij
wel eens een handje kun
nen helpen.
Voorlopig echter heeft Ga
daffi weer zijn heil gezocht
bij de Arabische wereld. Hij
verrastte de wereld vorige
week met een reis langs
hoofdsleden van de gema
tigde Arabische landen,
waar hij zich al jaren niet
meer had vertoont. Gisteren
kwam hij weer tn zijn eigen
hoofdstad Tripoli aan. Wat
het resultaat van zijn toena
dering tot de gematigde
Arabieren is, zal de komen
de maanden blijken.
