8BIÏ
'Lngo Op school bij Strauss leer j e pij It j es gooien
De ouderwetse roos nog lang niet uit de tijd
'Vroeger
gaven
we nog
fiets-
lessen'
Darthet
nieuwe
m
Rotterdams Nieuv/sbied
zaterdag
2 juh 3983
Engelse rozen kleuren
en geuren in Oostvoorne
Oostvoorne ,,'t Is allemaal zo'n vier jaar ge
leden eigenlijk als hobby begonnen", zegt de
in Oostvoorne wonende en in Engeland gebo
ren mevrouw Verhue, terwijl ze in de palm
van haar hand een prachtige roos streelt en er
glimlachend en vertederend naar kijkt.
Om haar heen, midden in het mooie natuurlij
ke polderlandschap van de badplaats Oost
voorne, bloeien naar hartelust zo'n driehon
derd verschillende rozen, die hun zoete geur
over een grote afstand verspreiden. Geurende
rozen, die zeldzaam zijn en bovendien nog ou
derwets zijn ook.
Het vermeerderen van deze rozen, die in Nederland niet meer
gekweekt worden, is een hobby van het echtpaar Verhue. Sa
men zijn ze er zo'n jaar of vier geleden mee begonnen. De tuin
rondom hun riante huis aan de Molendijk stond al gauw vol met
allerlei variaties van Engelse rozen. Rozen, die hun oorsprong
hebben rond de eeuwwisseling.
„Onze rozen stammen vanuit "de tijd rond 1850 tot 1920. Rozen
die allang niet meer door de Nederlandse kweker gekweekt
worden. Jarenlang zijn ze, om zo maar eens te zeggen, uit de tijd
geweest, maar sinds mijn man en ik de rozen uit Engeland naar
hier hebben gebracht, hebben ze al veel bekijks gehad. Engelsen
zijn gek op rozen, maar de Nederlanders ook", zegt mevrouw
Verhue lachend en oprecht.
Veel passanten
Toen de rozen rond hun woning in bloei stonden, kwamen er
veel passanten aan de Molendijk voorbij om even te genieten
van de kleurenpracht en de geur van de ouderwetse rozen. „Dat
heb ik jaren niet meer geroken", hoorde ze steeds maar weer
foto's Jacques Zorgman
Vooral mevrouw Verhue
hoorde dit verwonderd aan,
want in haar geboorteland En
geland is men nu eenmaal ver
zot op rozen. Rozen die ruiken,
wel te verstaan.
Het echtpaar Verhue, eenmaal
begonnen aan het kweken van
door
Arle Kraak
hun rozen, werden er als het
ware bezeten van. Met beide
handen grepen ze zo'n twee
jaar geleden de mogelijkheid
aan om een stukje polderland
in gebruik te nemen om daar
een rosarium aan te leggen,
wat de naam „Belle Epoque"
heeft gekregen waardoor dui
delijk werd, dat men er te ma
ken had met rozen uit een
verleden tijdperk. Op dat stuk
grond is het echtpaar aan het
rozen kweken geslagen.
Nu staan er-al zo'n driehon
derd verschillende soorten,
voorzien van een label, waar
op men kan zien mei welke
roos men te maken heeft. De
aangelegde paden rond de per
ken zijn van splinters hout,
waardoor het rosarium een
echt natuurlijke omgeving
heeft, achter een boerderij,
waarachter een metershoge
mestvaalt ligt. „Die mest ge-
Een van ds rozen uit het rosarium.
bruiken we voor onze rozen",
zegt mevrouw Verhue dank
baar.
Al lopend door haar rosarium
geeft ze uitleg aan iedereen,
die het maar horen wil en er
in geïnteresseerd is. Zo nu en
dan knijpt ze een verwelkte
roos af. Stilstaand bij een roze-
struik: „Dat is een doorbloeier,
die bloeien bijna het hele jaar
door", legt ze uit, terwijl ze
neerknielt bij een hele kleine
lage roos. „Zijn dat geen scha-
tjes, die kleintjes. Die worden
vaak in boeketjes gebruikt",
legt ze uit.
Het assortiment rozen is groot.
Naast de ro zestrui ken van
soms meer dan een meter
vindt men in het polderse ro
sarium ook kruiprozen. die
laag bij de grond blijven maar
ook klimrozen voor tegen een
muur of aan een pergola. Alle
maal rozen, die hun eigen geur
hebben.
Ruikers
Alle rozen in het rosarium
'Belle Epoque' aan de Oost-
Weer of geen weer, bezoe
kers heeft hef rosarium altijd.
voornse Hoofdweg, zijn af
komstig uit Engeland Door de
jaren heen zijn de rozesiruiken
vermeerderd. Met nadruk stelt
mevrouw Verhue dat haar ro
zen niet zijn gekruist, zoals dat
vaak door de Nederlandse
kweker wordt gedaan. „We
stekken ze gewoon van de
moederplant, waardoor ze blij
ven ruiken". Het niet ineer zo
sterk ruiken van de zoge
naamde Nederlandse roos
komt volgens mevrouw Ver
hue door het steeds maar ver
mengen van de rozen.
De Nederlandse kweker heeft
zich vooral toegelegd op het
kweken van rozen op kleur.
„Als men dat gaat doen dan
verliest de roos zijn geur", zegt
ze. Direct daarop zegt ze in
alle eerlijkheid, dat haar volle
natuurlijke rozen niet lang
hun mooie kleur houden. „Na
de bloei, waarin de rozen
prachtig van kleur zijn, ver
bleekt na korte tijd de kleur.
Maar dat is gewoon volgens de
natuur, waaraan we niets af
en toe willen doen", geeft ze
volmondig toe. Lopend door
het rosarium kom je onder
meer Chinese, Polypom- en
Polyant rozen en de David
Austinrozen tegen. Geurende
klimrozen en parkrozen van
ouderwetse allure. Probleem
loze struiken, zoals de Rugosa-
rozen vindt men er als gebruik
voor heggen.
Ook vindt men er de Gallica-
rozen, de oudste tuin rozen, die
oorspronkelijk uit Frankrijk
stammen. Het is maar een
kleine greep uit de grote ver
scheidenheid die het rosarium
biedt.
Kijkers
Tussen al die struiken en hees
ters lopen mensen, die steeds
weer stilstaan bij de geurende
rozen. Mevrouw Verhue loopt
op vier dames toe, die zojuist
aankomen. „Dat zijn Belgen,
die komen uit Antwerpen",
zegt ze. Ze geeft uitleg aan de
dames, die enthousiast zijn.
„Ik geef graag uitleg aan men
sen die zich voor rozen inte
resseren", zegt ze met voldoe
ning.
„Wij, mijn man en ik, willen
graag dat de mensen komen
kijken als de rozen in bloei
staan. Als ze in het najaar een
roos willen kopen, dat weten
ze hoe dc2c er uit ziet als zc in
bloei staat. Dan weten ze wat
ze kopen. Daarmee voorko
men we ook, dat er in het na
jaar verkeerde rozen aan de
mensen worden afgeleverd.
Want vaak is het zo als je een
roos op naam koopt en hem
niet gezien hebt. dat men dan
een andere roos krijgt, dan be
doeld werd. Als dat bij ons
voorkomt, dan krijgt men zo
de goeie roos terug", zegt me
vrouw Verhue overtuigend.
In haar woning aan het Mole
neind, op een paar meter af
stand van het rosarium aan de
Hoofdweg, rinkelt de telefoon
„Morgenmiddag, goed hoor",
zegt ze. Bij het afscheid nemen
vertelt zc haastig: „Morgen
komt er weer een groepje
vrouwen uil Groningen naar
de rozen kijken. Leuk hé, die
interesse voor rozen Dat doet
me erg goed".
Jubilerende
rij wielhandel
Rotterdam De rijwiel
handel A F. van Zessen
en zoon bestaat vandaag
75 jaar. Een ouderwets ge
zellige fietsen zaak, waar
vader in de werkplaats
een babbeltje met de klan
ten maakt, terwijl de zoon
de fietsen repareert.
..Een zaak van de oude
stempel", noemt de oude
Van Zessen het zelf. „Wij
zijn niet goedkoop, maar
we geven een goede servi
ce. Én zo hoort het ook",
iaat hij er gedecideerd op
volgen.
In 1947 nam hij de rijwiel-
zaak over van H. W. P.
Willemse. „Een aardige
baas", vertelt hij. „mijn
klanten hebben het nog
wel eens over hem. Hij be
gon deze zaak al in 1908.
Zijn zoon voelde echter
niks voor het fietsenma
kersvak en zodoende kon
ik de zaak overnemen. Nu
is het echt een familiebe
drijf", zegt hij en wijst op
zijn zoon, die een fiets
staat te repareren.
„Zes dagen per week
werkt die jongen", ver
volgt hij trots. „Hard wer
ken en goede service, dat
is ons motto. Zo hebben
we m de loop der jaren
ook een vaste klanten
kring opgebouwd. Ik heb
er zelfs mensen uit Belgie
bij", vertelt hij en grijpt
meteen een stoffig boek
van de plank.
„Kijk, hier staan de klan
ten uit 1947 genoteerd. Dit
is er bijvoorbeeld één uit
Belgie. Hij kocht in juli
een fiets. Hier staat precies
welk merk fiets, welke re
paraties eraan verricht
zijn en wat het dynamo
nummer is". Hij bladert
het boek door en wijst nog
meer voorbeelden aan.
„Als één van onze fietsen
gestolen wordt, weten wij
binnen vijf minuien alle
kenmerken van die fiets.
Daarmee lopen we dus al
zo'n 35 jaar op de ANWB
vooruit", grinnikt de oude
baas.
„Maar ja, laten we eerlijk
zijn", vervolgt hij. „Het is
niet meer wat het geweest
is. Na de oorlog was de
fietshandel een goudmijn.
Ik gaf toen zelfs fietsles-
sen. Een vermoeiend
werkje overigens, want je
moest maar achter die
fiets aanhollen. De laatste
jaren gaan echter veel rij
wielhandelaren over de
kop. De goede tijd is voor
bij."
„Hoewel, eigenlijk mag ik
niet mopperen", vervolgt
hij. „Ik heb een goede
zaak en daarbij ook nog
een zoon, die my opvolgt
Eigenlijk ben ik schatrijk",
aldus een tevreden vader
Van Zessen
Schiedam Nog even en je kunt
geen café meer binnen lopen, of
er suizen pijltjes door de lucht.
Berg je dan maar! Veel mensen
zijn er al voor bezweken. Zij gooi
den één keer en waren voorgoed
verkocht. Nu doen zij het elke
dag en er zitten fervente dartspe
lers onder.
Zo schijnt het vaker te gaan. Die
pijltjes zijn gevaarlijker wanneer
je ze in de hand hebt, dan wan
neer je gewoon aan de bar gaat
zitten, met de rug naar die rare
darters toe. Zolang je tenminste
het dartbord niet op die rug hebt
hangen.
Oarl Wat mag dat betekenen?
«Jeetje," zegt Rta Lamers,
«wat betékent dat? Wat bete
kent rugby? Het is gewoon een
Engelse naam." Een Neder
landse woord is er niet voor.
Wie het heeft over pijltjes
werpen is niet normaal. Die is
oneerbiedig. Je moet dart zeg-
[en.
fct schijnt een nieuwe versla
ving te zijn. 't Is net zo in op
komst als surfen, alleen een
bkje en nog een tikje goedko
per.
Al negen
In Schiedam bestaan inmid
dels al negen darlcafé's, alle
maal met eigen teams, die zo
veel mogelijk aan competities
«oen. AI zo'n vierhonderd
Schiedammers blijken te dar
ten. „Vrouwen evenveel als
juinen", zegt Richard
Strauss. Deze jeugdige naam-
jenoot van de oude componist
l®eft in het café van Ria La
ders, aan de Singel in Schie
dam, een darttoemooi georga
niseerd, dat in grootte het
tweede landelijke toernooi
Uoet worden. Het krijgt de
"aam Open Randstad 1983
mee en een reisje naar Londer»
voor twee personen plus 250
gulden is de hoofdprijs. Ri
chard doel dat samen met zijn
vader Toon, de Rotterdamse
dartorganïsatie RDO en de
bierbrouwerij Guinness. In
derdaad: Engels bier, dat hoort
door
Kor Kegel
bij dart. Het schijnt dat er in
de café's, die aan dart doen,
ook meer Engelsen over de
vloer komen.
Voor Toon Strauss begon het
daar ook mee. Hij heeft een
hotel in Rotterdam, Risa, en
daar hing een dartbord. En
elke avond opnieuw kwamen
daar Engelsen pijltjes gooien
pardon, darten. „Nou, toen
zijn wij hier in de Dutch Inn
ook maar begonnen," zegt
Toon Strauss. Zoon Richard
meldt met trots, dat het café
aan de Singel met elf banen
inmiddels het grootste gelijk^.
vloerse dartcentrum is van
Nederland.
Bkte vrouwen
i ivt dartcentrum, tevens café
dus, is gevestigd in de voorma
lige discotheek Papillon, die
volgens Toon Strauss slecht
bekend stond. „Het is een half
jaar dicht geweest, vóór wij
hier begonnen," zegt hij. Als
Dutch Inn is het pand nu sinds
februari open en in die" tijd
hebben zich zes complete
teams gevormd, die in compe
tities van twee landelijke bon
den en de Rotterdamse mee
draaien. Het team waar Ri
chard in zit promoveerde pas.
Want dat kan. Sterker nog, je
kunt met dart zeer rijk wor
den. „En het mooiste is: ieder
een kan het. Het is alleen een
kwestie van oefening en con
centratie," zegt Richard.
Er zijn mensen bij, die hoef je
maar een plekje op de schijf
aan te wijzen of zij mikken er
hun pijltje in. Anderen raken
die hele schijf nog niet eens.
Ligt dat aan het pijltje? Nee,
het is gewoon even wennen,
zegt Richard. Beginners heb
ben wel meestal een orienta-
lYtLV»
fsraH&NOSTMi
taiJXM.v»
Ria Lamers en
Richard Strauss
spelen vaak
samen een
spelletje dart.
Er zit brood in.
tiepuni nodig; in de praktijk is
dat gewoon het eerste pijltje
van de drie, die je gooien mag.
„Toch zijn er veel verschillen
de pijltjes," zegt hij en hij laat
er een paar zien. Op de flight
staan afbeeldingen. Je hebt ge
woon goudkleurige, maar ook
met blote vrouwen. Pijltjes
mei kernkoppen zitten er nog
niet tussen.
„Het is de snelst groeiende
sport van Nederland", zegt Ri
chard. Nu is het ook betrekke
lijk simpel om het aantal ba
nen in een café uit te breiden.
Je haalt een tafeltje weg en je
hangt een schijf neer en klaar
ben je. Dat ding moet wel op
de goede hoogte hangen: het
middelpunt moet 137 centime
ter boven de vloer zitten en
bovendien mag de afstand tus
sen speler en schijf niet min
der dan 237 centimeter zijn.
„Er komen bij onze toernooien
veel andere Schiedamse kaste
leins kijken om te zien hoe het
gaat," zegt Richard. Ook
landskampioen Jilles Vermaat
en Fred Etman, die onlangs
Rotterdams kampioen werd.
komen vaak darten in de
Dutch Inn.
Middelpunt
Omdat de jeugd het ook zo
leuk gaat vinden, heeft vader
Strauss plannen om een dart-
school tc gaan dirigeren. Met
de landelijke bond en de ka
mer van koophandel heeft hij
al contact opgenomen. „Even
tueel beginnen we die school
hier", zegt hij, maar het kan
nog een andere plek worden
Er worden goede leraren aan
gezocht. sommigen hebben
zich al bereid verklaard, zegt
Toon. Het zijn een paar Engel
sen, logisch, die al meer dan
vijftien jaar aan dart doen.
Die lui gooien zo goed, die vin
den hel middelpunt al met
eens meer het interessantste.
„Er zijn legio spelletjes be
dacht met die schijf," zegt Ri
chard, die ze allemaal kent.
Van 501 tot tactics. „Veel men
sen denken, dat je de meeste
punten krijgt, als je alles in het
midden gooïi", zegt Richard,
„maar dat is niet zo." Hij gooit
drie pijltjes en legt het uit.
Er is geen dag, dat er niet ge-
dart wordt. Echt, het wordt
nog erger dan klaverjassen of
bingo. Want nogmaals, er zit
geld in en dat trekt. Toons hu
zarenstukje komt dus op 10
juli, 's middags om één uur be
ginnen ze al. Er worden hon
derden darters verwacht
publiek niet meegerekend.
Binnenkort kan er een circus
nummer geschrapt worden: de
messenwerper is er dan niks
meer bij. Dan bestaat Schie
dam uit allemaal Willempjes
Ttjïl-zonder-kruisboog.
