m
ROTTERDAM
De Tempel: voorportaal
van een nieuw leven
Tentoonstelling Von Tuzzi beëindigt een obsessie
voor ex-
em)
k Tel- Old
i kunne-
i aan Re
k Raad f.
AA De;
luss»n 9ft
informal*
U'l 07ft
lulpdlerm
>10-3622.»
t hulp i,
etijke no-'
enst voor
-dag vjf
hd Hulp
1900 to
'2. H.J.C;
'um Posi
Ï929. sneu
it*, recta
ken.v«j
Jiemt cm
0 u, dtnsj
isocntrum
laan 27f
net accuj
icopend J.
•n 7ond»f
am: Berg
•r tnense;
Stichting
en 5236?
N 00 uun
21. d
uKrstras
n Potgie
Burean-
Pleinwfi
0-12 30 l
nr»a 1300
6 00 u do
14 00-16 ft
Mathenej
1 uur. al-
300-363r:
14 jr. mal
nms wile
W van
/vaar Br
e ik gaarr
90099.
Rotterdams Nieuwsblad i
zaterdag fcH -
23juli 1983 3$
Botterdam De Tempel. Vroeger conferen-
■tie-oord voor de hoge heren van het gemeen
telijk apparaat; sinds drie jaar een oc rd waar
ex-drugsverslaafden hoven ierswerk.tamhe
den verrichten om in een arbeidsritme te ko
men.
Onder de schaduw van eeuwenoude eiken
rusten ze even uit. Het warme weer maakt
zware arbeid onmogelijk, dus bestaat het pro
gramma vandaag uit het bijschaven van
boomstronken. Een plastic tas met gaatjes,
'aangesloten op een waterslang, zorgt voor de
nodige verkoeling. Het kunstwerk is bedacht
door Kees, die na één jaar dagcentrum nu
twee weken op de Tempel vertoeft.
p alle mp
«model!»
ruiigelse*
rai.es
iranlievj -
len, cv
nd Q.E.E
en v. K
sag mote
57883
VARKEN
in actile
-. schap»
tis uitgi
>rgd. Tl
r.2xl
Hortent
Te01
Uit een boomstronk een beeldhouwwerk maken
RTIKEtt
ane ga
I houtvu
795.-
/eikache
/elk ach
>e polk
koelt
iskomlc
1108, vr
Links Johan Breukels van de sociale dienst en rechts Koos
Kamps.
„Het is hier net het para
dijs, maar dan wei rea
listisch", zegt hij. „Hier
een tijdje zitten is een
goede tussenstap om
straks weer de maat
schappij in te gaan. Op
het dagcentrum is het
echt therapie. Keihard,
maar wel goed. Veel
groepsgesprekken, om
erachter te komen waar
om je verslaafd bent ge
raakt. Dan blijken je ei
gen emoties de oorzaak
en daar moet je weer
mee leren omgaan. Hier
ga je weer, zeg maar,
met gewone mensen om.
Als je wilt, kun je er
hier over praten, maar
het is ook lekker om te
werken."
Bijgebruik
Het Tempelproject is in 1979
gestart met als doel (ex-)
drugsverslaafden geleidelijk
weer aan het normale arbeids-
door Karin Kuijpers
foto's Ben Blumers
proces te laten wennen en hen
de mogelijkheid te geven door
te stromen naar de arbeids
markt of het onderwijs. De
Tempel was een breekbaar ex
periment en de instanties die
erbij betrokken waren (sociale
dienst, sociale werkvoorzie
ning en het arbeidsbureau)
voelden er weinig voor het
project in een vroeg stadium
naar buiten te brengen.
Nu, vier jaar later, zijn de er
varingen dermate bevredigend
dat het woordje 'experiment' is
verdwenen en het Tempelpro
ject doorgaat. De struikelblok
ken zijn nog niet weg, want de
strijd om de subsidie gaat
voort, maar de basis is gelegd.
Leider van het Tempelproject
is Koos Kamps (30), die ver
telt: Vorig jaar hebben we de
regels aangepast en aan de
hand van onze ervaringen het
beste programma samenge
steld. In 1979 zijn we begon
nen met ex-verslaafden en
mensen die methadon ge
bruikten. Toen was bijgebruik
nog toegestaan. Dat werkte
niet. Je was al een halve dag
kwijt aan urinecontroles en te
veel bezig met het afkicken
zelf. Daar was het project niet
voor bedoeld. De toelatingsei
sen zijn nu vrij hoog, maar dat
is noodzakelijk voor goede re
sultaten."
'Uil den boze'
Om tot de Tempel toegelaten
te worden, moeten de (ex)-
drugsverslaafden 'clean' zijn,
wat betekent dat ze niets meer
gebruiken, ook methadon niet.
Zelfs hasj is uit den boze. Een
tweede vereiste is dat men ge
motiveerd is weer aan het
werk te gaan. En hoewel het
werk schaars is, slaagt het ar
beidsbureau er toch doorgaans
in voor bemiddeling te zorgen,
of een arbeidsplaats of een
vervolgopleid ing.
Koos: „Het is een arbeidspro
ject met als doel een arbeids
plaats. Dat is in de praktijk erg
moeilijk. Op het arbeidsbureau
is constant iemand bezig met
de bemiddeling. Die kent ook
de mensen van het Tempel
project en weet wat ze willen.
Maar soms duurt het allemaal
erg lang voordat iemand kan
doorstromen en dat kunnen
we hier niet hebben. We moe
ten doorgaan."
En daar blijkt Koos alles voor
te doen. Onlangs nog verbaas
de hij zijn collega's bij de soci
ale dienst en de sociale werk
voorziening door een arbeids
plaats, waar men al maanden
mee bezig was, af te dwingen.
'Ik ga hier niet weg, voordat
Abdul een baan heeft', begon
Koos zijn eenmansactie op de
maandelijkse vergadering. En
bereid om de nacht door te
brengen bij de sociale dienst,
maande hij de heren tot het
plegen van enkele telefoontjes
totdat de zaak voor elkaar
was. Abdul kreeg een baantje
op een sociale werkplaats.
Vriendenclub
De sfeer is goed op het land
goed de Tempel. „Elke keer
weer verbaast het me. dat er
zo'n hechte vriendenclub ont
staat van de mensen die hier
komen", zegt Koos Kamps.
Abdul is net een week weg,
maar hij komt toch weer even
een kijkje nemen. De mensen
blijven zich de Tempel herin
neren. Er is een goede sfeer
hier, ze hebben dezelfde erva
ringen gehad en moeten hard
vechten om eruit te komen. In
een bosrijke omgeving als de
Tempel met een bescheiden
club. kan dat lukken." Hij stelt
daar echter bij dat de mensen
wet clean moeten zijn. ..An
ders is het besmettingsgevaar
veel te groot. We hebben het
hier meegemaakt dat twee
mensen weer terugvielen om
dat er werd bijgebruiki. Dat
kan niet. Overigens bestaat er
ook een goede controle onder
elkaar."
Abdul is vier jaar verslaafd ge
weest en 22 juli is hij één jaar
clean. „Ik weet zeker dat ik
niet meer verslaafd raak", zegt
hij bij zijn bezoek aan de Tem
pel. „Ik heb twee broers die
nog verslaafd zijn. Alle contac
ten met die wereld heb ik ver
broken, want daar ga je aan
kapot. Je moet helemaal op
nieuw beginnen."
„Mensen zijn vrij snel van de
lichamelijke verslaving af,"
zegt Koos, „maar de geestelij
ke verslaving duurt heel lang,
de contacten en zo. Je moet
hen andere dingen laten zien
om weer een bestaan op te
bouwen. De natuur in deze
omgeving is zoiets. Het zijn na
tuurlijk allemaal amateur-tui
niers, maar het werken met
hun handen in een bescherm
de omgeving is een goede tus
senfase om straks weer bij een
baas te werken,"
Hakken
En trots toont Kees de toe
gangsweg, die hij heeft ge
maakt. Hij vindt het werk
heerlijk en wil straks naar de
academie om te leren beeld
houwen. „Vroeger was ik stra-
temaker en dat had ook met
hakken te maken. Nu ga ik
het anders doen."
Werkmeester Smokers zorgt
voor de materialen en deelt
het werk in. „Een paar maan
den geleden roet een storm is
er een boom omgewaaid," ver
telt hij. „Die hebben we in
stukken gehakt. Met een mo-
torzaag is dat sneller gebeurd,
maar het is heerlijk werk."
Voor Petra, de enige vrouw op
de Tempel, was het in het be
gin ook even wennen. „Ik had
nog nooit een hark in mijn
handen gehad, maar ik vind
het erg leuk. Je gaat hier ook
leuk met elkaar om. Vroeg op
staan en dan de hele dag in
een fijne omgeving werken.
Soms praten we nog over onze
verledens maar de toekomst is
Met de warmte is een zelfgemaakte douche een heerlijk
heid.
hier al een stuk belangrijker.
Je bent al zolang goed bezig,
dan moet je het volhouden. Ik
wil graag creatieve bezigheids
therapie gaan doen, maar
voorlopig blijf ik nog even."
De mensen blijven gemiddeld
zo'n vijf maanden bij de Tem
pel. Dat is de beste tijd om
weer in het arbeidsritme te
komen. Zodra iemand weer te
rug valt in het verslavingspa
troon, moet hij de Tempel ver
laten. Er kunnen hooguit acht
mensen bij de Tempel werken,
omdat kleinschaligheid het
beste middel is.
Bemiddeling
Vorig jaar is het andere pro
ject, het Openluchttheater, op
gedeeld met de Tempel. Het
Abduf vindt hakken heerlijk werk, Links, de werkmeester Smokers en rechts projectleider
Koos Kamps.
Openluchttheater was aanvan
kelijk bedoeld voor buiten
landse drugsverslaafden, maar
ook hier was het probleem dat
er afgekickten en nog ver
slaafden bij elkaar zaten. De
Tempel heeft toen de cleane
mensen genomen, waaronder
ook de cleane buitenlanders,
en het Openluchttheater, waar
ze hetzelfde soort werkzaam
heden doen, de mensen die
nog methadon gebruikten.
Vanaf die tijd is het project
bergopwaarts gegaan. De men
sen waren gemotiveerd en
konden gemakkelijker worden
bemiddeld. Zo zijn er vorig
jaar twee mensen een speel
tuinproject begonnen bij het
bureau Alternatief Werk, an
deren hebben werk gevonden
als brugwachter, platenverko-
per, medewerker bij een dag
centrum voor drugsverslaaf
den en weer anderen zijn een
vervolgopleiding gaan doen.
„Het is jammer dat de Werk-
gelegenheidsverruimende
maatregel wordt beperkt, want
dat is een ideale regeling hier
voor", zegt Johan Breukels
van de sociale dienst. „In een
jaar tijd kunnen de deelne
mers dan vertrouwd raken
met werk met uitzicht op een
vaste aanstelling."
De Tempel is een hoogdrem
pelige voorziening. Koos:
„Door de criteria die je stelt,
wordt je bereik een stuk klei
ner, maar het levert wel veel
betere resultaten op. Het ge
zegde 'eens verslaafd, altijd
verslaafd', gaat niet op. Uit
onze ervaringen blijkt dat het
mogelijk is afgekickte ex-ver-
slaafden door arbeidsgewen-
nïng weer een plaatsje te laten
zoeken in de samenleving."
Belangstellenden voor de
Tempel kunnen contact opne
men met Koos Kamps, tele
foon: 010-622374.
IIIIIJMIll IIIMIIEI llllll llllllllll lllllllll IIKf IIIIIMIIII flllll III M UN III III lil H lltll rilll 1111111 lljj U III III Ml IIMIII If III1UIIJMI i 111 III llf I fill 11II IfJIIIlil II HllfU Ifllll lirillljllinil 11111 Ml I IIUUIIlll Ijirrillinillll I lllil I If I llllll III Jlllliril IHIIMIf riliinMÜ llf
!Z. luss»
inden»
>0.-;
100
Tel. 0II
L (aar-
!Q enB!
:rs
xA7
voota
an Vm
tvLcc!
MaasW
ze wed
3-50 Pi
se paa
Galerie 't Ven
ster, Oude Bin
nenweg 113 Rot
terdam: Anne-
mielc Backer met
'Von Tuzzi, een
spel, een leven'.
Tot en met 31 Juli
op maandag lot
en met zate
van 1240
17.00 uur.
Annemiek
Backer
veor het
brugwachters
huisje.
Tussen droom en
daad staan wetten in
de weg en techni
sche bezwaren,- An
nemiek Backer lapte
de wetten aan haar
laars en overwon de
technische bezwa
ren: zij creëerde drie
jaar geleden 'Von
Tuzzi', een project
waarmee zij grenzen
overschreed.
In galerie 't Venster,
boven Delta op de
Oude Binnenweg,
wordt het publiek
tot en met 31 juli in
staat gesteld de hele
historie, die treinrei
zigers verbijsterde en
krantenredacties in
de war bracht, van
stonde af aan te vol
gen.
Het is van de gekke wat
Annemiek niet haar éne
idee heeft kunnen be
werkstelligen. Eerst zat
daar dus plotseling een
echte heer in een brug-
wachtershuiqe nabij de
Willemsbrug. Hij kon
uitsluitend worden waar
genomen vanuit de trein
richting Dordrecht: het
bewegingloze van de
heer bleef door de bewe
ging van de trein onop
gemerkt.
Dat is al een trouvaille, An
nemiek had evenwel meer
in huis. Iedere nacht ging
ze in een bootje naar het de
tijdelijke woonplaats van de
Oostenrijkse verkeersd es-
kundige en kunstenaar
(waar heeft ze het vandaan
gehaald) om de heer, die zij
'Von Tuzzi' noemde, van
houding te veranderen. Het
gebeurde dat hij buiten op
de bank lag naast een berg
lege flessen, die op z'n
minst een feestelijke vorige
avond suggereerde.
De kunstenares had in 1980
een idee, is naar Londen
gegaan om een zeer levens
echte pop te laten maken,
mocht van de Nederlandse
Spoorwegen het huisje hu
ren en voerde dat idee uit:
de suggestie van een brug-
wacb tershuisj e-be won er.
Commotie
Op de tentoonstelling in het
Venster blijkt welk een
commotie ze heeft veroor
zaakt. Dat begon dus met
de reizigers: de één was
verbaasd, de ander geamu
seerd en een derde vond
het godgeklaagd: een mijn
heer in zo'n piepklein huis
je in het water.
Toen kwamen de kranten.
Annemiek werd geïnter
viewd en zei dat het 'kunst
werk' alleen functioneerde
als de media meewerkten
en dus het sprookje van
Von Tuzzi hielpen in stand
te houden. Op de redacties
kwam onenigheid: de één
vond dat een leuk idee, de
ander meende dat de krant
er uitsluitend is om de wer
kelijkheid te onthullen en
zich in ieder geval niet als
verlengstuk van een kunst
werk kan laten gebruiken.
Ruzies.
Voor Annemiek was dat
nog maar het begin. Zij
raakte zo bezeten van Von
Tuzzi, dat ze - zoals ze zeer
nadrukkelijk tot uitdruk
king heeft gebracht in de
Von Tuzzi-veiling die in de
Lantaren heeft plaatsge
vonden en zoals ze ook dui
delijk maakt in de tentoon-
i Von Tuzzi in zijn glorietijd.
stelling - fantasie en werke
lijkheid niet meer wist te
onderscheiden.
Von Tuzzi ontsnapte aan de
fantasie en drong de werke
lijkheid van de kunstenares
binnen. Ze is naar Oosten
rijk geweest, om daar te
ontdekken dat er inderdaad
een familie Tuz2i' bestond
(het 'Von' wordt er in
Duitstalige landen wel afge
laten) en dat er in die fami
lie één man bestond, waar
van de registratie was zoek
geraakt.
Annemiek sloeg op tilt.
Haar hersenspinsel heette
inmiddels Baron Ulrich M.
von Tuzzi. Er kwamen zelfs
op redacties van kranten
brieven binnen uit Wenen,
getekend door de nieuw
bakken baron, inmiddels
voor de kunstenares een
monster van Frankenstein:
de creatie die zich richt te
gen zijn maker.
Brief
Op 6 augustus 1982 stond in
onze krant een ingezonden
brief, volgens onderteke
ning afkomstig van baron
Ulrich von Tuzzi: de schrij
ver beklaagde zich erover
dat hij duizend gulden per
maand moest betalen voor
het krotje boven het water.
Annemiek betaalde het
symbolische bedrag van
200,- per maand aan de
Spoorwegen. De Spoorwe
gen namen de brief serieus
en wilden gaan procederen
tegen Annemiek. De grens
tussen droom en werkelijk
heid leek helemaal ver
vaagd, maar de kunstenares
ontwaakte en 't liep met
een sisser af.
Begin april dit jaar, tijdens
het Perfo Festival in de
Lantaren heeft Annemiek,
in aanwezigheid van de
pop, de baron dus, het idee
geveild. Dat klinkt ook al
heel fantastisch, maar 't ge
beurde. De nieuwe eigenaar
- niet van de pop dus maar
van het idee - stond onmid
dellijk na de verkoop te
fluisteren met het in Lon
den gemaakte model.
Op de tentoonstelling zijn
behalve foto's, videotapes
en kranteknipsels ook dag
boekfragmenten van Anne
miek geëxposeerd en het
zal niemand verwonderen
dat die het meest onthul
lende onderdeel van deze
originele expositie vormen.
Men voelt zich zelfs een
tikje gegeneerd deelgenoot
te mogen worden van de
wonderbaarlijke avonturen
van Annemiek Backer.
Deze tentoonstelling, die
verslag geeft van het twee
jaar durende avontuur,
beëindigt pas werkelijk het
project, dat in 1980 werd
gestart als een tussenvorm
van theater en beeldende
kunst en dat uitmondde in
een obsessie.
Jaap Koop mans.
miiiiiiiiifiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiniiiuiiiiiiiijiiiiiiiiiJiiiiiiiiitiKiiiiiijtifiiiiiimuiiiiiiiiiiiiiinmiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiuuiiniiiiiiiiiiiiiKiimiiuiiiiiiiiniiiiiiiiiiitiiiitiiiiiitKiii^
