èséLi)
BREU
Surinaamse en Turkse vrouwen
vertellen hun eigen verhaal
SAP
■it
'Ik zat
delieïe
dag
m huilen'
stoCE ELECTROniCS
flUDIOUIDEO
wenst u
prettige feestdagen
SONY Hoogstraat 56 A.
SPECIAALZAAK. Tel. 010-113866
mjm»*
BEZORG UZELF
SCHITTERENDE
BREUR
ijzers terke aanbiedingen
machwÊSSSf.
SPELCOMPUTERS
349.-
699.-
599.-
599.-
159.-
HOMECOMPUTERS
1019.-
895.-
798.-
179.-
499.-
139.-
679.-
479.-
599.-
1599.-
699.-
KERSTAANBIEDING
VAÜ DER SLUIS
Rotterdams Nieuwsblad
■/oensdag
14 december 1983
I ll 1
#*11
A
slavenband
goud v.a
495
zilver
30.-
y^ OJOcrf
1326,-
W/'] 339,-
*2'
Ajï
io3 j i -
[d03Cfl
JUWELIER - DIAMANTAIR
ZUIDPLEIN LAAG IOO
TEL. 101888
ZAAGWOUNDRIFT
Q» t|»ciulu«k voor
IJ»rwar*fi »n
0*r*«<fachapp«n
Turkse vrouwen op school. {Foto s uit: Met eigen ogen' en 'Kijk me dan'.}
S83ESÏ5
CirtiMvwgiTUcn
U Type Sandcat 1«TOH Z.ngO
STIHC
De «rooble rnotorzaaotabri«k Ier wereld
Typ» 015 AVO
chtgekodd»
ngzaaq
35 cm Kellingre
smet
ype 0?8 AVEOW
ucht gek o» I de mo
ngzaaq
«Irorxiscne oot
girthing Zwaard
lenqtv ZT cm Ver
armde twnd
groep
11-14
AFDELING
KES 35 E'eklr
waar u Poneerden
fengie 35 cm van allf hol— macbines
ketting raag
1200 Wait Met
smee/inncntinn van
AtMUMIngan gtWtrr rotang
ZAAGMOLENDRIFT
IJZERWAREN-QEREED SC HAPPEN
ZAAG MOLENDRIFT 17-27 (foZaajmoldftöriig)
ROTTERDAM - TEL 010-670600 <6bfn*n)
Rotterdam „Ik vind het jammer dat wij allochtone vrouwen en autochtone
Vrouwen vaak zo bevooroordeeld tegenover elkaar staan. We hebben zoveel
raakvlakken. Bijvoorbeeld een lach als onze kinderen het goed doen en een gat
in het hart als 2e tussen wal en schip geraken. Dat hebben alle vrouwen waar ook
er wereld gemeen", schrijft een Surinaamse vrouw.
ien Turkse vrouw: „Mijn
iochter wil steeds terug naar
torkije. Ik geloof dat ze zich
lier niet thuis voelt. Dat
komt ook door pesterijen op
school. Nederlanders zeggen
vel: Aanpassen, aanpassen,
aanpassen. Wie zich aanpast,
inordt toch ook geplaagd. Ne
derlanders moeten meer be
grip tonen voor de kinderen
van Turkse arbeiders. Ze
moeten ons zien als een stuk
van hun zelf."
Het zijn citaten uit twee
boekjes die onlangs zijn ver-
Lhenen over Surinaamse en
Turkse vrouwen. Het boekje
'Kijk me dan' is samenge
steld door Surinaamse vrou
wen en verhaalt de ervarin
gen in Nederland vanuit de
Surinaamse cultuur. In het
kader van het project 'Al
lochtone vrouwen informe
ren autochtone vrouwen', dat
pp initiatief van het ministe
rie van binnenlandse zaken
s genomen, zijn een diage-
iuidspresentatie, een film en
een boekje gemaakt over de
Surinaamse cultuur en de
Sunnamers in Nederland.
Het project is bedoeld om het
zwijgen van de culturele
minderheden te doorbreken.
Er wordt immers heel wat
over hen gepraat en besloten,
maar nog te weinig worden
de groeperingen er zelf bij
betrokken.
'Met eigen ogen'
Het Turkse boekje 'Met eigen
ogen' is voornamelijk samen
gesteld door Rotterdamse
vrouwen. Het bijzondere
hieraan is dat Turkse vrou
wen zelf hebben bepaald wat
zij aan de Nederlandse vrou
wen willen laten zien en ho
ren over hun leven in Ne
derland.
'Met eigen ogen' vertelt on
der meer welke invloed Ata-
turk, de Vader der Turken,
heeft gehad op het Turkse
volk en met name de Turkse
vrpuwen. Ataturk maakte
een einde aan de overheer
sing van het sultanaat, dat
vrouwen onderdrukte (de
harems) en zeer conservatief
regeerde.
Tijdens de regering van Ata-
türk kregen vrouwen actief
en passie! kiesrecht en wer
den oude gewoontes doorbre
ken zoals de voorheen ver
plichte sluier. Ataturk hier
over: „Op mijn reizen, niet
alleen in dorpen, maar ook
in de steden, heb ik gezien
hoe onze vrouwen hun ge
laat en ogen zorgvuldig be
dekt hielden. Wel mannen
kameraden, dat komt vooral
door onze zelfzuchtigheid.
Laat de vrouwen hun gelaat
aan de wereld tonen en die
wereld ook met hun eigen
ogen bekijken."
In het boekje komen vele as
pecten van de rijke Turkse
cultuur aan de orde; de oude
Turkse kleding, de taal, de
literatuur, de tapijtkunst, de
symbolen in de Turkse hand
werken, de volksliederen en
de islam. De informatie in
'Met eigen ogen' wordt afge
wisseld met interviews van
Turkse vrouwen die zelf
over hun land vertellen. Een
Turkse vrouw over de cursus
lezen en schrijven in haar
Turkse vrouwen krijgen breiles.
A
•'Metfsen ogen' geeft een duidelijk beeld van de ervaringen, die lirkse gezinnen in Nederland hebben.
V
land: „Vrouwen moeten met
z'n allen gaan leren. Dat is
de enige manier om vooruit
te komen. Ik ben 55 jaar en
ik kom hier samen met mijn
schoondochter. We komen
vijf dagen per week en het
schrijven gaat nu al een beet
je."
Ook de uitzet neemt een be
langrijke plaats in. In Tur
kije wordt vanaf de geboorte
van een meisje aan de uitzet
gewerkt. Wanneer een meis
je zes of zeven jaar oud is,
gaat zij zich bekwamen in de
verschillende soorten hand
werk. Hoe beter zij hierin is,
hoe meer zij wordt gewaar
deerd als vrouw en toekom
stige bruid.
In de islam bestaat geen ge
lijkwaardigheid tussen man
en vrouw. Het individu is
meestal ondergeschikt aan de
troep. De vrouw staat heel
aar leven onder 'toezicht'
van de mannen. Ze is aan
hem gehoorzaamheid ver
schuldigd. Voor de man zijn.
maagdelijkheid voor het hu
welijk, de vruchtbaarheid en
onvoorwaardelijke trouw be
langrijke waarden.
Breiles
Al deze cultuuraspecten ma
ken dat de positie van de
Turkse vrouw is bepaald.
Door migratie worden deze
waarden echter op losse
schroeven gezet. Isolatie en
vertwijfeling tussen beide
culturen is vaak het gevolg.
Het Turks cultureel centrum
voor vrouwen in Rotterdam
tracht hier verbetering in te
brengen. Vrouwen kunnen
daar terecht voor cursussen
en activiteiten. Sommigen
hebben hun plaatsje gevon
den.
Elif Dalmis geeft breiles aan
Turkse vrouwen en is sinds
elf jaar in Nederland. „In het
Phoebe, een
Surinaams
meisje in
Nederland.
Turkse dorp stond ik heel
vroeg op, melkte de koe en
de schapen en maakte zelf
ook kaas. Daarna ging ik het
eten voorbereiden. Een
vrouw die in een dorp leeft,
heeft het moeilijker dan een
vrouw m de stad. In het be
gin kon ik hier niet wennen,
want ik kwam rechtstreeks
uit mijn dorp hierheen. Ik
kende de taal niet en miste
de schone lucht van mijn
dorp. Ik heb een tijdje in een
fabriek gewerkt en daar zat
ik de hele dag te huilen. Er
kwamen geen andere Turkse
vrouwen en ik kon met nie
mand praten."
Elif kreeg hier drie kinderen
die nu Nederlands praten. Zij
verstond er niets van. „Ik
kon niet lezen of schrijven,
want in ons dorp was geen
school. Nu^is dat anders. In
Nederland (heb ik cursussen
lezen en ^chrijven gevolg
Ais je eenmaal kunt lezen en
schrijven verandert alles. Je
weet veel meer."
Ze geeft nu breiles aan Turk
se vrouwen en weet nog niet
hoe lang ze hier blijft. „In
het begin heb ik me wel ver
baasd over de Nederlandse
vrouwen. Ze zijn veel vrijer,
maar ook daar wen je aan. Ik
vind de Nederlanders vaak
heel hulpvaardig en aardig."
De boekjes 'Kijk me dan'
over en door Surinaamse
vrouwen en 'Met eigen ogen'
voor en door Turkse vrou
wen kosten ƒ9,75. De video
band met twee producties
door Surinaamse vrouwen
kost veertig gulden. Er is bo
vendien een reizende ten
toonstelling over en door
Turkse vrouwen, die kan
worden geleend bij het
Turks Cultureel Centrum
voor vrouwen. Willebrordus-
plein 22 in Rotterdam. Tele
foon 67.37.10,
ATARI met 2 gratis cassettes
BIT-90 cclecocassette
COLECO VISION
met 2 gratis cassette
VECTREX
met grahs cassette
INRUIL SPELCOMPUTERS
Dealer van Suzo Joysticks jj
Wico Joysticks
COMMODORE 64
incl. cassetterecorder
FLOPPY DISK 1541
PRINTER 1525
DATARECORDER 1530
VIC-20
DATARECORDER
C.M.B. voorbij
SPECTRUM 48 K
SPECTRUM 16 K
ATARI 600 XL
M.B. SCHAAKCOMPUTER
BIT-90 (ook voorcoteco)
i Tevens alle software
TELEKODER-VIDEOGAMES
Hoogstraat 65a, 3011 PH Rotterdam.
Tel. 010-334242.
op vele VULPENNEN
BALPENNEN
VULPOTLODEN
AANSTEKERS
10 tot 50% KORTING
Stadhuisplein 16
