ROTTERDAM
15
De kruistocht van
een directeur, die
een scheepswerf
wil redden
Ongebreidelde
fantasie in het
Lij nbaancentrum
Black Cal' stopt ermee
'De pessimist in mij zegt. ...de optimist in mij heeft geloof
'Gesprek.,
gesprek..
We zijn nog
altijd in
gesprek'
liet* triv iiir
rairiiifayimfi» j,
iiiuiumil-
Rotterdams Nieuwsblad
saterdag
31 december 1983
Hij kreeg er de pest in
—vorige week woensdag
om kwart voor zes
toen hem de telex werd
overhandigd waarin de
regering de exportver
gunning weigerde voor
vier onderzeeboten voor
Taiwan.
Dacht, in zijn kantoor op
de scheepswerf Wilton
Fijenoord: 'Ze zoeken het
daar, in Den Haag, maar
uit'. Diezelfde avond nog
begon zijn kruistocht: met
maar één doel, de werf
redden van een onder
gang.
Sindsdien heeft zijn vrouw
hém meer dan op normale
door Nico de Vries
doordeweekse dagen gezien
en gehoord, Op televisie, in
de krant en via de radio.
Thuis was hij zelden.
Ir.B.Sluis, directeur van Wil-
ton-Fijenoord. Een verbit
terd man. Dagenlang luister
de hij naar 'Haagse' verha
len. Die vol beloften waren
maar geen enkele, concrete
toezegging in zich hadden.
Via bevriende politici pro
beerde hij het parlement te
beïnvloeden.
Maar sprak, donderdag na
een gesprek met drie minis
ters, nog altijd de gevleugel
de woorden uit. „De pessi
mist in mij, zegt...het is ver
loren. Maar de opt'mist, die
ik van nature in mij heb. be
weert... er gloort pn» licht
Een dagboek,
Vorige week
woensdag, kwart voor
De telex op het directie-se
cretariaat van Wilton-Fije-
noord ratelt. De Rijksvoor-
lichungsdient (RVD) meldt
namens premier Ruud Lub
bers het negatieve besluit
van het kabinet. Geen ex
portvergunning.
Direct daarna sluit directeur
Sluis de deur van zijn werk
kamer. „Op dat moment
dacht ik, laat ze maar de pest
krygen", zegt hij achteraf.
Einancieel-direeteur Jonker
staat telefonisch de eerste
journalisten te woord. „On
begrijpelijk...", stamelt hij.
Zoekt naar de juiste woorden
om de teleurstelling te ver
bergen. Zegt: „Niets wees
erop dat de vergunning niet
zou afkomen."
Donderdag
Orn tien uur 's morgens stap
pen Sluis en Jonker het mi
nisterie van economische za
ken in Den Haag binnen. Ze
hebben er al een halve
werkdag opzitten.
Het werfpersoneel had zich
s morgens in allervroegte
geroerd door het werk neer
te leggen. Naarstig overleg
met leden van de onderne
mingsraad en vakbonden
bracht een oplossing. „Het
enige waar we nu juist niet
op zaten te wachten, was een
staking. Daaimee vergooi je
al je kansen", zal de Wilton
directeur later zeggen.
De eerste telexen gaan de
deur uit. Sluis vraagt daarin
door de Tweede Kamer ge
hoord te worden. Er is con
tact geweest met lotgenoten
—onder meer Smit-Slikker
veer en Van der Giessen-De
hoorddie dezelfde och
tend met een gelijk verzoek
naar buiten komen.
Het gesprek ('Wat had je er
van mogen verwachten?')
met twee top-ambtenaren op
net ministerie is na een
kwartier afgerond. Niet
E meer dan de officiële brief
van het kabinet zal Sluis in
handen krijgen. Voor de rest
moet hij maar zien...
De resterende zeven kwar
tier gebruikt de werf-direc-
teur om van gedachte te wis
selen met de bewindvoerders
Directeur Sluis op de tribune van de Tweede Kamer...geen zichtbare emotie....
van Rijn-Schelde-Verolme.
De strategie wordt bespro
ken.
Wanneer hij de deur uitgaat,
stapt Sluis in de felle lichten
van het NOS-journaai. Ra
dio-verslaggevers steken de
microfoons naar voren. Jour
nalisten pakken de pen.
Schuw voor publiciteit, geïr
riteerd soms. beantwoordt de
wit weggetrokken Sluis de
vragen. „Natuurlijk stappen
we naar de rechter..", bijt hij
een journalist die aldoor in
zijn buurt rond zwerft, bits
toe.
Vrijdag, de hoorzitting
Sluis schuift aan de vierkan
te vergadertafel in de Sche-
pelzaal van het Binnenhof.
Voor en rechts van hem ka
merleden: de economische
fractie-specialisten, buiten
land-deskundigen en een en
kele fractieleiders, VVD'er
Ed Nijpels. Naast hem be
windvoerders, onderne
mingsraad- en directieleden.
Sluis' gezicht staat ernstig.
Wanneer de vragen komen,
wordt hij ongemeen fel. Op
het beschuldigende af. „Geen
hond heeft zich bekommerd
over het lot van de werf en
de 2100 man die daar wer
ken...", verwijt hij de kamer
leden in weinig diplomatieke
bewoordingen. Dat hij zich
ergert aan hei politieke ge
zelschap straa't van hem af.
De sfeer is gespannen. Als
OR-lid Van Schellebeek toe
spellingen maakt op het aan
staande vaderschap van Ed
Nijpels, bulderen de kamer
leden in lachen uit. Sluis ho
noreert de grap met een
wrang glimlachje.
Met een weerbarstig gezicht
verlaat Sluis de vergaderta
fel. Maakt in de wandelgang
met de bewindvoerders en
kele vluchtige afspraken en
zal voor de rest van de dag
tot vijf uurop de achter
ste rij blijven om de hoorzit
ting te beluisteren. „Ik ben
benieuwd wat er zo al over
tafel gaat."
Hij zegt vrijwel mets. Schijn
baar emotieloos laat hij de
woordenstroom over zich
heen komen. Te laat binnen
gekomen journalisten lezen
Sluis' woorden na in de
rondgedeelde schriftelijke
verklaring. „In mijn loop
baan heb ik al enkele dui
zenden werknemers moeten
ontslaan. Laat er nu niet
weer tweeduizend bijko
men", valt er m te lezen.
Éénmaal die dag knikt hij
instemmend. Aan het eind
van de dag. Als voorzitter
Dick Visser van de Indus
triebond FNV zegt niet te ge
loven in vervangend werk
voor Wilton-Fijenoord.
Kerstmis
Sluis heeft het niet breed
achter de kerstboom. Zijn ge
dachten dwalen regelmatig
af. Hij maakt de balans op
van wat de hoorzitting heeft
gebracht. Schat zijn kansen
m. Pas de woensdag erna
maken de ochtendbladen in
vette koppen gewag van zijn
conclusie: ..CDA en PvdA
zullen bij de regering met
steun van de VVDvervan
gend werk afdwingen." De
'optimist' in de werfdirecteur
krijgt de overhand.
Het is ook de manier waarop
hij de publieke opinie in stel
ling had willen brengen. „De
hoop op alsnog een export
vergunning had ik tijdens de
hoorzitting al opgegeven",
zegt Sluis enkele dagen later
publiekelijk.
Dinsdag
Hij brengt de dag grotendeels
door op de werf. Krijgt de
halve Tweede Kamer aan de
telefoon. Beantwoordt uitge
breid vragen, zet hij proble-
Van Rijn (voorzitter Raad van Bestuur RSV) en B.Sluis na
afloop van het gesprek op het ministerie van Economische
Zaken
„De minister beweerde dat
we voor zes gulden per uur
werk aannemen. Klinkklare
nonsens. Via de ambtenaar
heb ik hem gezegd dat hij
beter moest weten. Dat Wil
ton werk aanneemt tegen
een concurrerende prijs van
even zeventig galden",
schampert Sluis.
In het restaurant in het Ka
mergebouw zit Sluis tijdens
één van de schorsingen ach
ter een kop erwtensoep met
een jonge borrel. Zittend,
maar met zekere zwier,
schuift hij een stoel bij voor
een vertegenwoordigster van
het Far East Trade Office, de
Taiwanese belangenbeharti
ger in ons land. Hij brengt
haar op de hoogte van een
gesprek met drie ministers,
dat op het programma staat.
Intussen geeft hij een inter
view weg. ,,Ik denk dat dat
ik de volgende keer maar
RPF stem. Die Wagenaar is
tenminste de enige die durft
te zeggen dat we ons liever
door een communistisch sy
steem laten inlijven dan een
ons dierbaarder systeem als
het Taiwanese."
In verkapte vorm levert hij
forse kritiek op het gebeuren
in de Kamer. „In Taiwan
snappen ze niets van dit
dwaze gedrag".
En over de hoorzitting: „Ik
vraag me af waarvoor die
gehouden is. Niemand is na
die sessie van zijn geloof ge
vallen. Erger nog: De daar
verstrekte gegevens wordt
gebruikt om de eigen menir.g
aan te scherpen. Een nuance
ring van de eerder ingeno
men standpunten heb ik ner
gens aangetroffen."
Om half één 's nachts stuurt
de Tweede Kamer Wilton
met lege handen naar huis.
„Het CDA, en in mindere
mate de PvdA, hebben het
laten afweten", zegt Sluis
vermoeid. Die nacht zal hij
doorbrengen in een hotel in
de residentie.
Donderdag
Sluis kan een glimlach niet
verbergen als hy even voor
tienen het ministerie van
economische zaken binnen
loopt. De cameraploeg van
het NOS-journaal die hem
achterna glipt, geeft daar alle
gelegenheid toe. In alle eer
lijkheid zegt Sluis tegen ver
slaggever Hugo van Rijn: „Ik
geloof dat we het na dit ge
sprek wel kunnen vergeten."
In de werkkamer van minis
ter Van Aardenne geeft hij
deze, alsmede de bewindslie
den van financiën en justitie
de hand.
Achter gesloten deuren
wordt er twee uur lang ge
sproken. Wanneer Sluis naar
buiten komt, doet hij het
zwijgen er toe. Slechts enke
le nietszeggende commenta
ren. „We zijn nog steeds in
gesprek....".
's Middags zet hij eerst in het
RSV-kantoor op het Lange
Voorhout, en daarna in het
Rotterdamse Adriaan Vol
kerhuis, de gesprekken met
de bewindvoerders voort.
men op een rij en oppert mo
gelijkheden.
Tussen de bedrijven door
wordt hij betrokken bij de
organisatie van de massale
optocht van het werfperso
neel naar Den Haag.
Sluis kan meer doen dan
wachten op het laatste woord
van de Tweede Kamer.
Woensdag
Om half tien slapt de Wil
ton-directeur in de eerste bus
van een lange rij, die staat te
wachten op de werf. Met het
personeel rijdt hij naar Den
Haag om op het Binnenhof
het 'protesterende duikboot-
je' te overhandigen.
Ruim voor aanvang van het
kamerdebat zit hij op de pu
blieke tribune. Mede-direc
teur Jonker naast hem, be
windvoerder Van Wessem
schuin achter het tweetal.
De hele middag en avond zal
hij daar vertoeven. De lippen
op elkaar geklemd. Dan
weer de hand onder zijn
hoofd, dan weer de armen
gekruisd. Niets verraadt wat
er In hem om gaat. Slechts
één keer veert hij op en loopt
naar de loge. Daar spreekt
hij enkele woorden met top
ambtenaren Hansen. Niet
veel later gaat een briefje via
de interne buizenpost naar
de beneden. Een bode be
weegt zich met het briefje
richting rninsiter Van Aar
denne.
1
Vrijdag
Elf uur. Sluis is thuis. Storen
we hem? Zijn vrouw: 'Ik zal
het hem vragen'. De Wilton-
directeur komt aan de tele-
fo i: 1 Welnee! Van
middag ii we ons huis
werk maken. De gesprekken
van gisteren hebben ons eni
ge openingen gegeven tot hel
stellen van nieuwe vragen
Volgende week zitten wc
weer met de mini ter aan ta
fel."
Maar de minister is nu al een
jaar met Wilton bezig. Hij
kent de node van de werf
toch? Sluis: „Kom nou. Echt,
met de hand op mijn hart, er
is geen moment nagedacht
wat er moest gebeuren als de
exportvergunning niet werd
afgegeven. Zelfs op het mi
nisterie sloeg het besluit van
de ministerraad in als een
bom....".
door Rob Vermeulen
Ooit aan gedacht om
eens op vakantie te gaan
naar Spokanié? Of een
vlucht te boeken bij
'Syldavski Aerolimeny'.
de Syldavische lucht
vaartmaatschappij die
vliegt met Boeing 74? en
A300-toestellen? Of de
wondere diersoorten te
bekijken, die een ander,
heel ver verwijderd land
bevolken, waar een
dachtige wezens zich op
hun neus voortbewegen?
Wie opveert bij deze ge
dachten, wie houdt van het
exploiteren van ongebrei
delde fantasie en van weg
dromen in ongebonden ge
dachten. kan momenteel in
het Lijnbaancentrum me
nig heerlijk uurtje door
brengen. Mensen voor wie
de gewone werkelijkheid
maar één van de vele as
pecten van het bestaan is,
hebben daar lot eind janu
ari hun Eldorado. De ten
toonstelling 'Imaginaire
landen over landen die
bestaan en niet bestaan'
presenteert op een schitte
rende wyze het werk van
tientallen knappe fantas
ten. die ieder hun eigen
wereld hebben geschapen.
Voor de meesten van die
scheppers begon het al
vroeg: een fascinatie door
landkaarten, postzegels of
spoortreinen, geboU'ierd
met een zaklantaarn in
bed, was veelal het begin
van een tot in de kleinste
details ontworpen staat,
met openbaar vervoer, een
min of meer ver terugrei-
kende geschiedenis, een
politiek/staatkundig stel
sel, een flora en een fauna
en een taal.
Andere 'wereldmakers'
zijn kunstenaars, die lite
rair of beeldend in som
mige gevallen zelfs in on
derlinge samenwerking zo
als bij Harry Mulisch' en
Joeroen Hennemans 'Opus
Gran' een denkbeeldige
wereld creëren, die meer is
dan een decor voor andere
bedoelingen. Dat laatste is
Lijnbaancentrum, Lijnbaan
165, Rotterdam: 'Imaginaire
landen'. Catalogus: 45 gulden.
Geopend: ma. l/m ra. 11
17, zo. 12 17 uur. T/m 22 ja
nuari.
bijvoorbeeld wel het geval
in de science fiction, reden
waarom samenstellers Cees
van der Geer en Albert
Roskam dit brede gebied
niet betreden hebben. Het
gaat alleen om de imagi
naire landen zélf, niet zo
zeer om wat zich daar kan
afspelen.
Het Ltjnbaancentrum is tij
delijk herschapen in een
'Museum voor Denkbeeldi
ge Land- en Volkenkunde',
waar de dertig gepresen
teerde imaginaire landen
per thema worden behan
deld. Dat geeft de expositie
enerzijds een schijn van
authenticiteit, anderzijds
bemoeilijkt deze opstelling
het krijgen van een goed
beeld van elk 'land' op
zichzelf. De indeling, zoals
die ongetwijfeld na lang
wikken en wegen is ge
maakt, behelst nu onder
werpen als landkaarten, ta
len, geschiedenis, staatkun
dige en economische .stel
sels, verkeer en communi
catie, architectuur, tech
niek en wetenschap, mili-
taria. flora en fauna, en da
gelijks leven, kunst en reli
gie-
Voor degene die na het
wegdromen in het Lijn
baancentrum nog niet ge
noeg heeft gezien, is er een
fraaie catalogus samenge
steld in de vorm van een
kartonnen doos, gevuld
met losse bladen met tekst
en veel illustraties, èn en
kele 'souvenirs' zoals een
doosje lucifers van de bo
vengenoemde Syldavische
luchtvaartmaatschappij. En
wie thuis, op een kille win
terdag, de inhoud van die
doos op tafel uitspreidt en
bekijkt, zal er moeite mee
hebben om niet onmiddel
lijk zijn eigen fantasie de
vrije loop te laten en ook
aan de slag te gaan.
AV.
Gezicht op de stad Vuituviga "rn Zuid-Wavie, een denk
beeldig land dat ontsproten is aan de fantasie van Arjaan
van Nimweegen.
De Avial Tempel in Varda, het imaginaire rijk van Ge
rard Schutte Nordholt.
Rotterdam De stichting Black Cat stopt met het or
ganiseren van tentoonstellingen en andere evenemen
ten aan de Mauritsweg. Vanaf december 1978 zijn vrij
wel onafgebroken 72 exposities georganiseerd. Het
daaraan verbonden werk werd de laatste jaren hoofd
zakelijk door Anna en Hans Rothmeijer verricht. Zij
deden dal in hun vrije tijd, de tentoonstellingen wer
den in hun woning gehouden.
Financiering geschiedde door WVC en de Rotterdamse
Kunststichting; huisvesting en personele kosten vielen
daar niet onder. Het bestuur van de stichting Black Cat
heeft besloten de activiteiten aan Mauritsweg 56 te sta
ken. De stichting blijft voorlopig in sluimerende vorm
bestaan. Op vrijdag 6 januari om 18 uur wordt de laat
ste expositie in Black Cat geopend met werk van Cora
van Vliet.
1
