Traditie van De Zeeman leeft
voort in 16e eeuws monument
Dreigend faillisement
huisvesting bej aarden
SOKKBJ
mwm
Premier Lubbers
verwelkomt
nazaten Kuyper
Rampbestrij ders
werken voor
het eerst samen
«MINES SASBIAO
SOHIEBAMSCHE GOIIRM
NIEUWE WATERWEG CfllMBI
HET ESFSOEO
Geen
openlijke
steun
voor
minima
Gemeente opgezadeld met miljoenenstrop
Eckr Gdooqd Grenen.
Vbon 'n unkIue kc
naarStmj'en/
Van Kleef: geen 'zwarte' scholen
Schiedammer
voorgeleid
'Fraude
controleurs
geen
heksenjagers'
VRIJDAG 30 OKTOBER 1987
ffeaionale redactie: Brede Havenstraat 6, 3131 BC Vlaariiingen. Postbus no, 3130 AC Vlaardingen. Telefoon: 010- 4343229, 4352066, 4350557 - sportredactie: 4345209
■■■■p o
Monumenten
in de regio:
in deze serie
wijdt het RN
beurtelings
aandachtaan
oudegebouwen
en aan mensen
met visie op
monumenten-
zorg
door CAREL VAN DER VELDEN
Vlaardingen Gevoel
voor historie kan Joop en
Mietje Stigter niet
worden ontzegd. In 1975
kwamen zij met veel ple
zier in de koffie- en
theewinkel van Jan van
der Sar om te genieten
van het nostalgische in
terieur én voor de spe
ciale koffie- en theewa
ren.
Toen Van der Sar in dat jaar
zijn winkel De Zeeman eraan
wilde geven, besloten de
Stigters het bedrijf, dat al
meer dan 150 jaar zijn wor
tels in Vlaardingen heeft,
over te nemen. „Omdat we
het zonde hadden gevonden
als het winkeltje verdwenen
was", aldus Mietje Stigter,
De Stigters gaven het van de
late zestiende eeuw dateren
de pand ook nog een flinke
opknapbeurt, zodat één van
Vlaardings oudste panden
voorlopig weer tegen een
stootje kon.
Traditie genoeg dus aan de
Hoogstraat. Wanneer het
huis precies is gebouwd, laat
zich niet meer achterhalen,
maar zeker is dat het al kort
na de grote stadsbrand van
1574 was. Het bedrijf van De
Zeeman kent zijn oorsprong
in 1821, toen Maarten Johan
nes van der Boor zich aan de
westzijde van de Hoogstraat
vestigde als winkelier en ta-
bakskerver. Deze grondleg
ger van het bedrijf overleed
reeds op 23-jarige leeftijd,
waarop zijn broer Willem Ja
cobus de tabakshandel over
nam. Deze pakte de zaken
groots aan: hij kocht een sloe-
per, verwierf enkele pakhui
zen terwijl hij ook een boer
derij en een stuk weiland
aankocht. Uit de haringvaart
trok hij zich al snel terug, zo
blijkt uit onderzoekingen van
Jan van der Voort. De han
del in tabak, koffie en thee,
die zich met name richtte op
de Vlaardingse vissers, legde
Van der Boor dus duidelijk
geen windeieren, getuige zijn
groeiend bezit.
In 1863 nam zijn schoonzoon
Corstiaan van Dusseldorp het
bedrijf over. Vanaf 1844 ex
ploiteerde hij samen met zijn
broer Adrianus de pelmolens
aan de Galgkade. Deze eerste
Vlaardingse industriëlen gin
gen voortaan ook de produk-
tie van sigaren ter hand ne
men. Niet zonder succes,
want in 1869 vonden al 41
mensen emplooi bij De Zee
man, Bij het overlijden van
Van Dusseldorp in 1874 werd
zijn vermogen getaxeerd op
361,846 gulden en 7,5 cent.
Rond deze tijd drong ook de
industriële revolutie tot in
Vlaardingen door. Voor het
kerven van tabak en het
branden en malen van koffie
werd namelijk een stoomma
chine ingezet Ondanks deze
modernisering zouden de
gouden tijden voor de Zee
man spoedig tot het verleden
behoren. De nieuwe eigenaar
Willem Jacobus van Dussel
dorp pleegde wel veel uit
breidingen, maar waarschijn
lijk gaf hij het bedrijf onvol
doende ruggegraat Kort na
dat het in 1897 in een naam
loze vennootschap was omge
zet, werd de tabaks-, sigaren-
en koffiehandel geliquideerd
en overgenomen door Ary
van der Windt, die in die tijd
al het huidige pand van De
Zeeman bewoonde.
Boegbeeld
Een decennium daarvoor, in
1888, werd de fabriek volle
dig verwoest door brand,
waarop een nieuw pand op
dezelfde plek aan de Hoog
straat verrees. Het enige, dat
uit de vlammen gered werd,
was het boegbeeld van de
zeeman met de tabaksblade
ren, hetgeen we nu terugvin
den aan de gevel op de Hoog
straat. Ook de wïnkelinven-
taris, met veel oude schappen
en voorraadbussen, komt nog
van de overkant. In 1934
hield de fabriek, die een tijd
lang veel furore had gemaakt
met produkten als Beste
Zwarte Kauwtabak (met
rum) en gezondheidstabak,
op te bestaan. Alleen de win
kel werd nog door Van der
Windt voortgezet op de hui
dige plek.
Door de Stigters, die de win
kel in 1975 overnamen van
Jan van der Sar, bestaat De
Zeeman dus nog steeds. „Wij
verkopen handgedraaide si
garen en versgebrande kof
fie. Het is dus eigenlijk nog
net als vroeger", aldus Mietje
Stigter, die dagelijks achter
de toonbank te vinden is.
Achter de winkel, waar te
genwoordig ook koffie genut
tigd kan worden, vinden we
in de plafondbalken nog ge
schilderde ornamenten terug.
Waarschijnlijk familiewapens
uit de zeventiende eeuw.
Rond 1634 woonde er een
schrijnmaker in het pand, die
waarschijnlijk de schilderin
gen beeft aangebracht. Naast
deze ambachtsman is De Zee
man door de eeuwen heen
ook nog de domicilie geweest
van bakkers, predikanten en
kleermakers, zoals uit een
door stadsarchivaris Theo
Poelstra uitgevoerd onder
zoek blijkt.
De lijstgevel van het pand
stamt uit de negentiende
eeuw. Omdat het huis een
hele hoge achtergevel heeft,
vermoedt Joop Stigter dat De
Zeeman voor die tijd een
trapgevel aan de voorzijde
heeft gehad. De pleisterlaag,
die waarschijnlijk ook rond
die tijd is aangebracht, heb
ben de Stigters bij de renova
tie laten verwijderen, waar
door de originele IJsselstenen
ook weer zichtbaar zijn aan
de Hoogstraat.
Het pand van De Zeeman aan
de Vlaardingse Hoogstraat. Bo
ven de deur Is het bouten gevel
bord te zien, dat gered werd bij
de fabrieksbrand van 1888. Het
bord nodigt de Vlaardingers al
generaties lang uit hier hun 'ko
loniale'waar te kapen.
Lubbers otithult gedenksteen
Maassluis Dr.J. de
Bruijn, auteur van het
boek 'Abraham Kuy
per, leven en werk in
beeld', kon niet nala
ten het te zeggen.
In de richting van
premier Lubbers (van
huis uit katholiek),
die de herdenkings
bijeenkomst ter gele
genheid van de 150-
ste geboortedag van
Kuyper in de Grote
Kerk van Maassluis
bijwoonde, merkte hij
op: „Vorige week ont
ving ik nog een brief
van een godgeleerde.
Hij vroeg zich af waarom u
voor deze bijeenkomst was uit
genodigd. Want, zo schreef hij,
Lubbers kent het calvinisme
niet".
De minister-president kon een
glimlach niet onderdrukken.
De Bruijn veegde de opmer
king direct daarna weer van
tafel: „Toegegeven, U hebt
niet op een jongelïngsvereni-
ginp op gereformeerde grond
slag gezeten.
„Maar daar staat tegenover dat
wij u vaak horen spreken over
de veronderstelde wederge
boorte van de Nederlandse
economie. Ook lezen wij tot
onze vreugde dat uw beleid
steeds meer gaat lijken op dat
van Colijn, wat het vermoeden
vvettigt dat de omgang met po
litici van anti-revolutionaire
huize u niet onberoerd heeft
gelaten".
De minister-president kreeg
van De Bruyn twee boekwer
ken over het protestantisme
en Abraham Kuyper. „Abra
ham Kuyper kun je kenschet
sen als de grondlegger van het
CDA", hield Lubbers de 600
genodigden in de Grote Kerk
voor. „Eerlijk gezegd: ik vroeg
me ook af of ik hier nu wel
iets moest zeggen. Ik heb uit
eindelijk 'ja gezegd, want
Kuyper was tenslotte ook pre
mier en hij heeft veel voor ons
land betekend".
Het was in de Grote kerk een
sfeervolle bijeenkomst. „Wel
kom, nazaten van Kuyper",
sprak de premier toen hij het
■voord voerde. En terecht,
want de ARP mag dan zijn op
gegaan in het CDA, de anti-re
volutionaire gedachte laat zich
niet opslokken in een christe
lijk bolwerk als het CDA. Veel
vooraanstaande CDA'ers, on
der wie fractievoorzitter Bert
de Vries, en ARP'ers van wel-
(zoals ex-Shell topman
Wagner, ook een oud inwoner
van Maassluis) en kamerleden
v^n klein rechts woonden de
bijeenkomst bij. Bijzonder was
de aanwezigheid van de twee
kleindochters van Abraham
Kuyper en zeven achterklein
dochters.
Premier Lubbers onthulde la
ter, op de plaats waar het ge
boortehuis van de grote voor
man heeft gestaan aan de hui
dige Dr. Kuyperkade (voor
heen Zuidvliet) een gedenk
steen. Iets wat overigens aan
een groot deel van de genodig
den voorbij ging. Want toen
zij, lopend vanuit de Grote
Kerk de Dr. Kuyperkade be
reikten, had Lubbers, onder
zeer grote publieke belangstel
ling, de herinneringssteen al
onthuld.
Het plaatsen van de plaquette
was een initiatief van de kies
kring Maassluis van de ARP.
Toen die zeven jaar geleden,
na een bestaan van 92 jaar,
werd opgeheven, opperde se
cretaris Wim van der Spek het
idee om het batig saldo te be
nutten voor een gedenksteen
ter nagedachtenis van de op
richter van de ARP, dr. Abra
ham Kuyper.
Met financiële steun van het
historisch documentatiecen
trum voor het Nederlands pro
testantisme van de Vrije Uni
versiteit van Amsterdam, kon
dat project tenslotte gestalte
krijgen.
Vlaardingen Veertig oe
fenslachtoffers en hon
derdvijftig vrijwillige
hulpverleners waren van
daag betrokken bij een
groots opgezette rampenoe
fening in het Vlaardingse
industriegebied Het
Scheur. Om twaalf uur la
gen de 'slachtoffers' van
een explosie op een schip
in de Nieuwe Waterweg
klaar en rukten de hulp
verleners uit. Oefening In
tegratie '87 was begonnen.
Een woordvoerder van de
bedrijfszelfbescherming
(BZB) op het stadhuis
noemt het 'de grote ver
dienste van de burgemees
ter', dat zes vrijwilligersor
ganisaties vandaag voor
het eerst samen aan een oe-
Meer dan 2.500 m2 antiek
en, nieuw geloogd grenen.
Nederlands grootste
specialist
Grootste ke me
in authentiek
Lioyd-Loom uit
do 30er jaren.
Chr. Huygensstraat3(ïnd.ierr.) Sirjjen
(Zuidholl. eilanden) Tel. 01854-3000
fening deelnamen. Behalve
de BZB deden een algeme
ne en een rooms-katholie-
ke EHBO-brigade, de reser
vepol itie, het Rode Kruis
en de Lotusgroep mee aan
Integratie '87.
Om negen uur vindt een
ontploffing plaats op een
schip dat vaart op de Nieu
we Maas, ter hoogte van de
Maasboulevard, zo stond
in het draaiboek. Bat ge
beurde niet echt, het werd
zelfs niet in scène gezet.
Het stond in het draaiboek
om de inzet van vrijwilli
gers bij een tweede ramp
te rechtvaardigen. Want
aan die eerste explosie zou
den de professionele hulp
verleners hun handen vol
hebben.
De tweede ontploffing, bij
Het Scheur, noopte de bur
gemeester vervolgens om
de 140 vrijwilligers te alar
meren. Die waren tot drie
uur in de weer met het ver
lenen van eerste hulp, het
redden van slachtoffers,
het bestrijden van branden
en het inrichten van een
gewondennest en een basis
kamp. Over een maandje
wordt aan de hand van vi
deobeelden de oefening be
sproken.
Vlaardingen De alge
mene stichting voor huis
vesting en verzorging van
bejaarden (ASHVB) in
Vlaardingen dreigt ko
mend vooijaar failliet. Tot
die conclusie komt de
werkgroep ASHVB, waar
in naast de stichting ook
de gemeente, de nationale
woningraad en het ac
countantskantoor van de
VNG zitting hebben. In
maart zou de stichting
surcéance moeten aanvra
gen. De geldschieters, die
een bedrag van bijna vijf
tig miljoen gulden tegoed
hebben, kloppen dan bij
de gemeente aan.
Voor de ASHVB, dat de be
jaardencentra De Wouthof, De
Valkhof en Drieën-Huysen be
heert, dreigen miljoenenschul
den. Het reservepotje is al ge
ruime tijd biina uitgeput. Wij
zigingen in ae huurprij2enwet
woonruimte, waardoor de hu
ren voor de woningen met on
geveer 150 gulden per maand
moesten worden verlaagd, ga
ven de stichting in juli vorig
jaar de nekslag. Mede door die
huurverlaging lonen alleen al
de verliezen op De Wouthof
tot 1999 op tot meer dan twaalf
miljoen gulden.
De werkgroep, waarbij waar
nemers van het ministerie van
volkshuisvesting aanwezig wa
ren, heeft drie mogelijke op
lossingen voor de gigantische
Eroblemen bedacht. De haal-
aarheid van de drie alterna
tieven vair echter te betwijfe
len.
Allereerst wil de werkgroep
het ministerie herinneren aan
de honderd procent contra-ga
rantie, die zij heeft verleend
voor exploitatieverliezen.
Maar het ministerie heeft bij
monde van directeur woning-
beheer en huurbeleid mrJ.
Samson al laten weten, dat de
gemeente eerst zelf alles in het
werk moet stellen om de ver
liezen te beperken.
De gemeente zal ook her
nieuwde pogingen m het werk
stellen, om bij geldschieter
ABP een lagere rente te be
dingen. Wethouder Bas Gou-
driaan heeft dat echter al eens
geprobeerd, zonder resultaat.
Een derde plan van de werk
groep is om De Wouthof te
verkopen aan een Vlaardingse
woningcorporatie. Maar dat
plan heeft wemig kans van
slagen, als niet de rente op de
leningen kan worden ver
laagd.
Vandaag is een brief naar be
woners van de ASHVR-wo-
ningen gestuurd, waarin het
bestuur tracht hen gerust te
stellen, „De huidige problema
tiek zal voor u als bewoner
geen nadelige gevolgen ople
veren", schrijft het bestuur.
Schiedam Om te voorkomen dat Schiedam straks 'blanke'
en zwarte' scholen heeft, gaat de gemeente de regels voor huis
vesting van migranten aanpassen. Wethouder Hans van Kleef
onderwijs en volksh uisvesting) zal daar desnoods het Instru
ment van de huursubsidie bij gebruiken.
Volgens de PvdA-wethouder zijn niet alleen Nederlandse ou
ders gekant tegen scholen met een groot percentage buiten
landse leerlingen. Ook steeds meer Turkse ouders zouden hun
kinderen liever naar scholen sturen met evenwichtig samen
gestelde klassen.
Van Kleef haalde deze week in de gemeenteraad het voorbeeld
aan van een Turkse vader uit Nieuwland, die op het stadskan
toor was komen informeren naar de onderwijsmogelijkheden
m Groenoord. Hij vond de klassen met overwegend Turkse
leerlingen in zijn eigen wijk nadelig voor zijn kind. Volgens
Van Kleef kan dat verschijnsel alleen worden bestreden als
migranten de kans krijgen zich te verspreiden over alle wij
ken van de stad. Een groot deel van de culturele minderheden
is nu gehuisvest m Nieuwland, een wijk met betrekkelijk rui
me en goedkope woningen.
Schiedam Een 25-jarige
Schiedammer wordt vandaag
voorgeleid aan de officier van
justitie in verband met drie ge
wapende roofovervallen, die
hij deze maand zou hebben ge
pleegd. De man heeft tegen
over de politie twee van de
drie overvallen bekend.
De Schiedammer bekende een
overval op een filiaal van de
Marskramer aan de Mgr No-
Je nslaan op 12 oktober en op
supermarkt Meermakt aan de
Parkweg, vijf dagen Ja ter. Hij
kwam tegen sluitingstijd bin
nen met een voorwerp dat op
een pistool leek en dwong de
verkopers om het geld uit de
kassa te overhandigen Zo
maakte hij vierduizend gulden
buit De politic verdenkt de
man ook van een overval op
het benzinestation van Totail
aan de Horvathweg.
«SS
i0Q Fest>val
Schiedam De minima
zijn de grote verliezers ge
worden van de begro
tingsdebatten in Schie
dam. Alle voorstellen om
de laagstbetaalden en
laagstgeschoolden te hei
pen werden gisteren op de
derde en laatste avond
van de discussies door de
gemeenteraad afgestemd.
Er komt geen kwijtschel-
dingsbeleid voor het rei
nigingsrecht, geen soepe
ler toepassing van de indi
viduele huursubsidie en
geen werkgelegenheids
plan voor migranten.
Een meerderheid in de raad
geeft de voorkeur aan voor
zichtig manoeuvreren boven
openlijke steun aan mensen
met een smalle beurs. De klei
ne linkse fracties (CPN,
PPR/PSP en D66) drongen
aan op actieve hulp, maar het
PvdA/VVD-college wil geen
reprimande van 'Den Haag'
riskeren,
Andere steden waar minima
bijvoorbeeld geen reimgings-
belastmg hoeven te betalen,
helpen de financieel zwakke
ren eerder van de wal tn de
sloot, redeneren B en W van
Schiedam Het rijk duldt zo'n
'inkomenspolitiek' niet en let
tegenwoordig heel scherp op
of gemeenten sommige groe
pen inwoners niet bevoorde
len.
De wethouders Aad Wiegman
(financiën) en Chris Zijdeveld
(sociale zaken) zoeken het
daarom liever in maatregelen
die nog net door de beugel
kunnen. Voorwaarde Is dan
wel dat daaraan niet te veel
ruchtbaarheid wordt gegeven.
Links vindt die verklaring
wat al te vrijblijvend, maar is
er niet tn geslaagd een rnotie
met duidelijke beleidslijnen
door de raad te loodsen.
Een motie van Bart de Leede
(PPR/PSP), waarin de ge
meente zegt meer ambtenaren
onder de culturele minderhe
den te willen werven, haalde
het wel. Maar door de afge
zwakte tekst blijft dat een loos
gebaar. Burgemeester Remier
Scheeres zei eerder deze week
dat migranten door hun lage
scholing en slechte kennis van
U,.i ..„ll- i
.twv.ra.iuj YVCUllg (VdlIS
maken op een overhetdsbe-
trekking. Hij haalde de in
spanningen van de Schiedam -
se politie aan, die tien 'buiten
landers' naar het selectiecen
trum stuurde en alle kandida
ten zag stranden.
Schiedam Wethouder
Chris Zijdeveld (PvdA)
wil geen kwaad woord
horen over de fraudecon
troleurs van de sociale
dienst. Deze sociaal re
chercheurs zijn er volgens
Zijdeveld niet op uit, bij
standmoeders het leven
zuur te maken, maar pro
beren 'grote zaken a la
RSV' op te sporen. „Ze
houden zich niet bezig
met pepernoten".
Zijdeveld nam gisteravond in
de gemeenteraad de fraude
controleurs tn bescherming te
gen de kritiek van de commu
nist Ulferd Bruseker, die een
heksenjacht op vrouwen met
een bijstandsuitkering vreest.
De wethouder sociale zaken
trachtte dat vooroordeel weg
ie nemen aan de hand van een
lijstje met concrete fraudege
vallen. Zijdeveld noemde als
voorbeeld een Schiedammer
met een WWV-uitkering die
er clandestien een café-restau
rant op na hield en die de soci
ale dienst voor 5Ö.D00 gulden
oplichtte.
Een ander geval betrof een sa
menwonend paar. beiden met
een uitkermg. die een café
hadden in België. De man
handelde bovendien m valse
horloges. Kosten voor de ge
meente Schiedam: 190.000 gul
den.
Eén tegen de lamp gelopen
fraudeur zal zo goed bij kas
dat hij het bedrag waarvoor hïi
de GSD had opgelicht
30.000 gulden in één keer
contant terugbetaalde.