Cimino poetst legende glad Een vrouw tussen twee werelden Bekroonde Kieslowski in Rotterdams festival De kunst van het document FIlM/KIIHSf SELECTIE «r EXPOSITIES Muizen en kabouters m 'De kassière' Verbongs derde Videofilms vaker verkocht -\v 'i Stapel stenen Tijd Rotterdams Nieuwsblad vrijdag 2 december 1988 KUNG FU MASTER7 Scenario en regie; Agnès Varda. Camera: Pier re-Laurent Cbenieux. Montage; Marie-Josêe Audiard. Musiek: Joanna Bruzdowica on Rita Mit- eouko. Met Jane Birkin, Mathieu Demy, Charlotte Gaïnsboyrg, Eva Simonet, Judy Cempbetl e.a. Yer- tonmgaduur 85 minuten. door PIET RUIVENKAMP VENSTER 3 (ie avondvoorstel ling) Bliksemse Agnès! Ze verrast toch steeds weer op nieuw, ook al behoort zij zo lang zamerhand tot de oudere gene ratie. Ze verrast zelfs bij de we tenschap dat ze nooit te bang is om haar camera juist buiten de deur te laten draaien, letterlijk en figuurlijk. Wat de toeschouwer frappeert, die haar volgt sinds 'Cléode 5 a 7' en 'Le bonheur' van zo'n kwar teeuw geleden tot 'L'une chante l'autre pas' en 'Sans toit ni loi' in recenter jaren, is dat haar aan dacht voor de gewoonste dingen helemaal niet verslapt Integen deel, zij strijkt ze alleen maar trefzekerder aan ïn haar beeld- muziek. Anders dan de titel 'Kung Fu Master' suggereert is haar re centste film geen knokwerkje. Zeker niet in de geijkte zin: het gaat om innerlijke gevechten. Het idee kwam van de actrice Jane Birkin, die weieens een vrouw van omstreeks veertig wilde spelen in een 'gewone' si tuatie. Het betekent dus dat zij op de grens staat van twee levens periodes, zelfs nog meer als de gescheiden levende moeder van twee dochtertjes. Zij vat een liefde op voor Julien, een 15-jarig klasgenootje van haar dochter. Die staat juist voer de drempel van het volwassen worden. Deze beide overgangs fasen worden in de film subtiel aan elkaar getoetst Maar wel vooral uit het blikveld van een vrouw, die haar illusies aan het verliezen is. In dat gegeven vindt men na tuurlijk net zozeer de bespiege lingen van Jane Birkin als die van Agnès Varda terug. Een weemoed over de verloren jeugd, een onvrede over de rela ties, die niet bestendig bleken in het leven. Echt droefgeestig pes simisme mag men 'Kung Fu Master' echter niet aanwrijven; Varda kiest allesbehalve voor zo'n mineurtoon. Integendeel: het videospelletje waar de aan komende volwassene Julien zo gek op is, 'Kung Fu Master', brengt een w&Vkere ridder en een gevangen prinses op het scherm. En daar mag men dan een sceptische knipoog van de Franse cineaste bij denken. De verwijzing in de dialogen en de beelden naar allerlei spelletjes lijkt er op te wijzen, dat de ont moedigingen in dit leven zich met dat vertier wat laten ver drijven. Varda stelt in haar films zelden of nooit teleur, of het nu speel- 0 films of documentaires betreft, s Dat is opnieuw het geval. Om het huiselijk te houden speelt een aantal familieleden van Jane's en Agnès' kant in de film. Jane Birkin laat haar kwetsbare vrouw nuchter en 2uiver voelen FILMPLANNEN MET REYES 'AVONDEN' Amsterdam Als het Produk- tïefonds in zijn vergadering van .9 december zijn fiat geeft aan het scenario zullen midden februari de opnamen beginnen voor 'De avonden'. De film wordt geba seerd op de klassieker uit 1947 van Simon van het Heve, tegen woordig Gerard Reve. René Solleveld produceert deze film van Rudolf van den Berg, die na 'Zoeken naar Eileen' plannen had met een internatio nale co-produktie, "The sinner', over het leven van de zionist Ja cob Israël de Haan. De verfil ming daarvan is opgeschoven naar het najaar van '89, De film 'De avonden' wordt met een pro- duktiebedrag van omstreeks ƒ2,5 miljoen in Amsterdam en Hilversum opgenomen. Voor de jonge hoofdfiguur zijn proefop- namen gemaakt van leerlingen op toneelacademies in Amster dam, Antwerpen, Arnhem en Maastricht. In het verleden zijn pogingen om 'De avonden* tot scenario te be werken vaak gestrand. Oor spronkelijk is in dit geval de Reve-kenner Jean Ummelser in een eerste opzet mee bezig ge weest. Daarna heeft Solleveld meegeschreven en de vierde sce narioversie is uit handen van re gisseur Van den Berg gekomen. Jane Birkin en Mat hieu Demy op een Engels eilandje In 'Kung Fu Mas ter'. en ook Mathieu Demy is met zijn gegeven van een 'onmogelijke' schooljongen psychologisch sub- liefde niet verpletterd raakt Dat tiel gestuurd, zodat dit breekbare had gemakkelijk geku nd. 5^* WNA THE SICILIAN* Regie: Michael Cimino, Scenario: Steve Shagan naar hëTj boek van Mario Puzo. Camera: Alex Thomson. Montage: Francoise Bon- no t. Muziek: David Mansfield. Met Christopher Lambert, Terence Stamp, Joss Ackland, John Torturro, Richard Bauer, Barbara Sukowa e.a. Verto- I ningsduur 114 niinuten. Salvatore (Christopher Lambert) en zijn geliefde Giovanna (Giulia Boschi) in het bandletenrelaas van 'The Sicilian'. Filmregisseur Ben Verbong is kortgeleden aan zijn derde speelfilm begonnen. Het is 'De kassière' en gaat over een omstreeks zeventien jarig zwanger meisje, dat roofovervallen pleegt. Marion van Thijn - op de foto geïnstrueerd door de regisseur en bijgewerkt door grimeuse Kathy Kühne - speelt de hoofdrol. Zij wordt bijgestaan door Monique van de Ven, Thorn Hoffman, Coen Vrijberghe en Adrian Brine, 'De kassière' gaat najaar '89 in vertoning. Ben Verrbong maakte eerder 'Het meisje met het rode haar* en 'Deschorpioen'. Amsterdam De ex ploitatie van speelfilms op video gebeurde tot dusverre voornamelijk via verhuur. Daar is halverwege dit jaar verandering *n gekomen, doordat speelfilms met Neder landse ondertiteling voor par ticulieren in de verkoop kwa men. Amerikaans Vooral Amerikaanse film maatschappijen zijn actief ge worden in deze nieuwe markt. De cassettes worden in de prijsklasse van dertig tot vijf tig gulden aangeboden, om streeks zes maal de gebruike lijke huurprijs. Warner, Columbia-RCA, Dis ney en Movie Select zijn enke le concerns die deze nieuwe methode toepassen. Men ziet grote ontwikkelingsmogelijk heden vooral voor het genre, dat de videokijkers graag net als boeken wil bezitten. Van daar dat Warner Home Video als één van de belangrijkste distribiteurs van niet alleen de eigen Warner-films mikt op series. Veertien James Bond films waren deze zomer al een eerste stap en in het komend jaar zal een selectie van Clint Eastwood. Humphrey Bogart, James Dean en en een kïnder- festial nog volgen. Maar ook buiten --eri eve rba nd bre ngt men titels op de markt als bij voorbeeld 'Amadeus' en 'West Side Story'. Nederland Nederland neemt wat de vi deo-markt betreft trouwens een bijzondere plaats in, want in veel landen is de verhuur al enige tijd sterk ingezakt en kwam koop daarvoor in de plaats. In de VS is de Spiel- berg-film 'E.T.' bij voorbeeld bezig een totaal vant twaalf miljoen verkochte exempla ren te halen. De indruk be staat dat er ook in de Neder landse verkoopmarkt veel groei zit. Tot dusverre zijn vol gens Warner al tegen de 100.000 cassettes verkocht- Onder de verkooppunten zijn 70 warenhuizen, 100 platenza ken, 150 videoshops en 225 boekenzaken. door PIET RUIVENKAMP LUMIÈRE 1 Waarom maakt een regisseur een film? Een vraag die nog al eens onbeantwoord moet blijven, zelfs als het resultaat gezien is. Heel erg voor de hand ligt dat Michael Cimino de schrijver Mario Puzo heeft willen volgen, die Francis Coppola aan een groot succes hielp met 'The godfather', een sa menvatting van het Amerikaanse maffia-fe nomeen. De roman 'The Sicilian' zou er als het aartsdrama van gezien kunnen worden. De bandiet Salavatore Giuliano maakte zijn eiland onveilig di rect na de tweede wereldoorlog, kwam bloederig om het leven en werd spoedig tot een legende. Een Robin Hood, slachtoffer van corruptie of een drieste misdadi ger? Ruim een kwarteeuw gele den voerde Francesco Rosi in een heel nieuwe filmvorm een fantastisch gedramatiseerde en quête uit in 'Wie doodde Salvato re Giuliano?'. Terecht liet hij in zijn beeldmozaïek, waarin de stukken langzamerhand op hun plaats vielen, allerlei vragen open. Zo intelligent was Cïmono niet. Heeft hij zijn Amerikaanse mede-afstammelingen van het schiereiland aan een kleurig sprookje willen helpen? Je zou het zo zeggen, want het is een breedgeschouderd epos gewor den. Met Salvatore, die bij zijn goede daden - brood voor honge rige dorpelingen smokkelen - door gendarmes wordt betrapt. Met de grijns van een mooie in- teeltkop, die op Sicilië wisselgeld is, vervalt Giuliano van kwaad tot erger. Maar steeds met het nobele doel voor ogen: land laten kopen door arme sloebers. Maar hij wordt gemanipuleerd door doortrapte politici en priesters. Op het punt van mooie, kleurige breedbeelden valt er niet te kla gen. en de gedragen muziek heeft zeker veel sfeer te bieden. Maar de gladde cliché's naar op elkaar gestapelde vooroordelen halen veel kansen onderuit. Er is ge poetst aan een mooie film en die is er dan ook gekomen. De bezet ting van de rollen is waarschijn lijk eveneens op Amerikaanse smaak afgesteld. DeNiro en Stal lone hadden pittiger werkelijk heid kunnen oproepen. Veel meer dan de fraaie brave plaat jes, enkele malen afgewisseld met heftige geweldeffecten, heeft 'The Sicilian' nu niet te bieden. Spoorloos (Calypso 2) George Sluizer bereikte een spannende thriller naar het boek van Tim Krabbé over een mysterie op en om de Autoroute. Europese prijs voor Johanna ter Steege. Who framed Roger Rabbit? (Thalia) Bob Hoskins geeft tekenfilm figuren waaronder konijn met spraakgebrek partij in nieuwe film van Robert Zemeckis ('Back to the future'). Mauvais Sang (Venster 1) Fransman Leos Carax toont levensdrift in een jonge Panjzenaar, die in de misdaad verzeild raakt en tus sen twee vriendinnen komt te staan. Bird(Alhambra 2) Clint Eastwood bracht het leven van de befaam de jazzsaxofonist Charlie Parker ïn beeld met een fraai qerecon- strueerd geluid. a Midnight run (Lumïère 2) Robert De Nlro weergaloos als mensen jager, die opgescheept raakt met een duffe mafia-accountant Ac tie en humor naadloos samengevoegd tot eersteklas amusement. Coming to America (Cinerama 1) Eddie Murphy gaat zich als kroonprins in New York een koningin zoeken in hamburgertent. Pittige Landrs-fi lm. Frantic (Cinerama 5) Polanski weer op oude niveau met Hitch- cock-achtige thriller. Amerikaan (Harrison Ford) raakt vrouw op mysterieuze wijze in Parijs kwijt. Meisje (Emmanuelle Seiqner) helpt zoeken. Good morning, Vietnam (Aihambra 1) Robin Williams schittert als een geestige platendraaier in het Saigon van I965. Barry Levinson onderscheidt zich in bewogen, sterke film. Die hard (Corso) Bruce Willis bevecht een groep terroristen, die een hele verdieping van een wolkenkrabber in hun macht houden. Met bloedstollende beelden van de Nederlandse cameraman Jan de Bont. De reddertjea (Cinerama 5 mi.) Disney-studio's op hun best met-" geestige getekende albatros, die fungeert als vliegtuig. Jungie Book (Cinema NRC mi.) Kiplrngs beroemde verhaal door Disney geestig omgezet in tekeningen ais één van zijn betere films. Nederlands gesproken. Voor'Who framed Roger Rabbit? zijn het op het ogenblik gouden tijden bioscoop. Rotterdam Het achttiende Filmfes tival van Rotterdam zal de onlangs als beste Europese film gekozen 'Gij zult niet doden' van Kieslowski in het pro gramma opnemen. Al eerder werd 'De wind' van Joris Ivens geselecteerd voor de opening op 26 januari. Het werk van deze 90-jarige documenta- rist uit Parijs staat de laatste tijd weer sterk in de belangstelling, In het Filmfestival van Venetië werd hij voor zijn gehele oeuvre onderscheiden met een Gouden Leeuw. De film wordt direct na het festival uitge bracht door The Movies. Het Filmfestival Rotterdam 1989 duurt tot en met 5 februari en is een hommage aan de in juli van dit jaar overleden oprichter en directeur Huub Bals. Het programma bevat films die Bals ai selecteerde. Het grootste deel ervan is onder de noemer 'De ja ren van Huub Bals' gewijd aan een selectie van films, die de afgelopen achttien jaar belangrijk voor Bals en zijn festival zijn geweest. Zestig regis seurs houden zich momenteel met die selectie be zig. Zij kiezen hun nieuwste film, een klassieker uit het festivalverleden of de film van een belang rijke nieuweling. Naast de inmiddels vertrouwde lokaties aan de Kruiskade wordt dit keer ook de nieuwe Rotterdamse Schouwburg in het filmfeest betrokken. Twee jaar geleden presenteerde Errol Morris in Rotterdam zijn onvoltooide project 'Murder sto ries'. Het ei ndresultaat kreeg de titel 'The thin blue line', het schokkende relaas van een onterecht ter- doodveroordeelde man, dat eveneens vertoond zal worden. Morris ontdekte nieuw bewijsmateriaal en liet vervolgens het proces heropenen. Alles werd op de film vastgelegd. 'De Kommissaris' van de Rus Aleksander Askol- dov zal ook gedraaid worden in het Rotterdamse festival. Deze film werd twintig jaar nadat hij werd verboden voor het eerst vertoond op het Filmfesti val van Moskou in 1987. Voorts zijn er nieuwe films van onder anderen Chen Kaige, Manoel d'O- liveira, Clemens Klopfenstein, Jim Jarmusch en Raul Ruiz. Daarnaast zal er filmwerk te zien zijn van de eigenzinnige Amerikaanse regisseur Jonn Cassavetes, die zijn eerste film maakte met geld dat hij als acteur verdiende, en van de Franse regis seur Jacques Rivette, die aan de wieg stond van de Nouvelle Vague. De zesde Cinemart wordt van 30 januari tot en met 3 februari gehouden in het Hilton en de Festival nacht begint op vrijdagavond 3 februari. Daarna worden in alle bioscopen van het festival films ge draaid, die zijn geselecteerd door leden van de Kring van de Nederlandse Filmjournalisten. Er verschijnt ook een speciale filmcatalogus, die uit voerig ingaat op de roerige geschiedenis van het festival. Deze catalogus is opgedragen aan Huub Bals en aan het inmiddels achttien jaar oude festi val. Galerie Fotomanïa, Van Olden- bamevaltatraal 148, Rotterdam: Manie Bot, toto's uit 'Bezwaard bestaan'. Geopend: di-za 12.00- 17.00. T/m 31 december. Het foto boek 'Bezwaard bestaan* is door Marrie Bot in eigen beheer uitge geven en kost/ 69,50. Documentaire fotografie neemt meestal een plaats in binnen de fotografie als kunstvorm, die dan fungeert als een groter ge heel. een kader waaraan be paalde wetmatigheden worden ontleend. Dat heeft tot gevolg, dat ook binnen de journalistie ke, weergevende fotografie ge zocht wordt naai' artistieke as pecten. Veel fotografen voldoen daaraan, door hun werk van een al dan niet geslaagde kunst zinnige handtekening te voor zien. Anderen hebben die signa tuur van zichzelf al. En sommi gen zoeken er helemaal niet naar. Die fotograferen gewoon, en streven niets na dat op artis tieke erkenning lijkt. Op de vraag of Marrie Bot tot die laatste groep behoort had den we enkele jaren geleden nog niet kunnen antwoorden. Hoewel ze ook toen voorname lijk documentair werk liet zien - met de bedevaartgangers in 'Miserere' als typerend voor beeld - zat daar toch nog zoveel esthetiek in dat er van foto kunst gesproken kon worden. Maar de laatste elf jaar heeft Marrie Bot zich intensief bezig gehouden met een ander onder werp, waarvan de intensiteit alle kunstzinnigheid heeft ver drongen. De verstandelijk ge handicapten in 'Bezwaard be staan' verdragen in haar visie geen verdere verfraaiing, maar moeten sec, journalistiek en dus zo onbezwaard mogelijk wor- den weergegeven. Het woord journalistiek staat hier ook voor een zekere o nieuwsgierigheid, die de foto grafe inderdaad heeft aangezet om dit onderwerp tot het hare te maken. Na de Dennendal-affai re in 19*74 en de daaruit voort vloeiende veranderingen in de maatschappelijke visie op ver standelijk gehandicapten, raak te ze gefascineerd door deze to tale wereld die 20 lang volko men apart had gestaan van het dagelijks leven. Elf jaar lang stonden inrichtingen, gezins vervangende tehuizen, woon- werkboerderijen, sociale werk plaatsen en niet te vergeten ge zinnen voor haar open. En ter wijl ze haar eigen nieuwsgierig heid bevredigde, liet ze een spoor na dat in zijn indrukwek kendheid toch weer ontroert zo als een kunstwerk dat doet. door Rob Vermeulen 'Bekeken': totale wereld. alsof ze dat effect expres wil voorkomen, door veel foto's niet op zichzelf te tonen maar met vijf tegelijk in een langwerpige lijst. In het boek echter zijn het toch juist zulke 'mooie' foto's die meer nadruk krijgen in de op maak. Nadruk Technisch gesproken betekent de zuiver documentaire aanpak in 'Bezwaard bestaan', dat Mar rie Bot haar vaardigheid als fo tografe 'op routine' gebruikt en geen opgelegd mooie plaatjes heeft gemaakt. Toch gebeurt het af en toe vanzelf dat een foto tot een esthetisch hoogtepunt wordt Op de expositie lijkt het Naast foto's bevat het boek een grote hoeveelheid zeer verhel derende tekst waarin talrijke misverstanden over verstande lijk gehandicapten worden weggenomen. Daarmee is pre cies datgene ontstaan, wat de documentaire fotografie zou moeten nastreven: een sluitend geheel waarin esthetiek, ont- roering en klare communicatie in evenwicht verkeren. Alleen het ervaren déérvan al maakt 'Bezwaard bestaan' tot een be langrijk en geslaagd project. Ie dereen die er kennis van neemt mag daarnaast zijn eigen emo ties erdoor laten beïnvloeden. Marrie Bot geeft daar genereus alle gelegenheid toe. Atelier Esté, Berkendaal 157, Rot terdam: Nans van Leeuwen en Charlotte Boeg, tekeningen en schilderijen. Geopend; wo-zo 14.00-17.00 en na afspraak (010- 4324693). T/m 11 december. Tuindorp Vreewijk is geen om geving waar het galerie-wezen welig tiert Dit unieke stukje Rotterdam is nu eenmaal niet het culturele brandpunt van de stad, maar wel heeft het in de loop van z'n geschiedenis heel wat kunstenaars gehuisvest. Mensen die aangetrokken wer den (en worden) door het bij zondere karakter van de smalle, groene straatjes en de sterke so ciale band tussen de bewoners ervan. Een daarvan was de tekenares en illustratrice Nans van Leeu wen, die zich begin jaren dertig in Vreewijk vestigde en daar nu, op 87-jarige leeftijd, nog steeds woont. Twee andere zijn Joyce Turek en haar echtgenoot Ferdinand Sikken, die van tijd tot tijd hun atelier aan het Ber kendaal gebruiken voor een ge- gelegenheids-expositie. Zo is er in de kleine ruimte nu werk van Nans van Leeuwen en haar ïn 1986 overleden vriendin Charlotte Boeg te zien. Veel mensen zullen het werk van Nans van Leeuwen kennen zonder het te beseffen: zij teken de onder veel meer voor de il lustraties in de 'Piggelmee'-uit- gaven, zoals die sinds de jaren dertig door de koffiebrander Van Nelle op de markt werden gebracht. Enkele generaties zijn er min of meer mee opgegroeid, en velen kunnen nog hele strp- fen van dit sponsoring-produkt avant-la-leture opdreunen. Esté toont naast een heleboel boekjes (een indrukwekkende verzameling!) een rij prachtige, ingelijste illustraties die het als zelfstandige werkjes uitstekend doen. Evenals het andere werk op de minieme overzichtsten toonstelling zijn de illustraties technisch prima, vriendelijk en helder. Dat geldt voor het hele ceuvre van Nans van Leeuwen, van haar eerste opdracht-teke ning in J. de Meesters 'In het land van Renan' tot de talloze muizen, kabouters en andere knaagdieren in bij voorbeeld de Mulder-uitgaven. Bij het weinige vrije werk dat hier te zien valt is één uitschie ter van formaat: een werkelijk schitterende gewassen inktte- kening, voorstellende de Rose- straat na het bombardement. Silhouetten van spelende kin deren tussen de puinhopen con trasteren met de sfeer van drei ging en doem die over de nog overeind staande woningen valt. De aquarel van een Frans terrage ten slotte vertoont heel wat meer zwier dan de versie van Charlotte Boeg, die voorts enkele weinig zeggende impres sionistische doekjes maakte. N.E. Gallery, Maaskade 140 B, Rot terdam: 'Scaling Rotterdam', ob jecten van Albert Bouwman en Maarten Struija. Geopend: di-za 10.00-17.00. T/m 24 december. Een machtige hoop bakstenen stond onlangs voor de deur bij N.E. Gallery op het Noorderei land. Drieduizend in de kleur 'brons', zoals de vakman het zegt, en drieduizend stuks witte zandsteen. Samen met galerie houder Joe CiUen hebben Al- bert Bouwman en Maarten Struijs ze allemaal naar binnen gedragen en er vervolgens twee muren van gestapeld. 'Scaling Rotterdam' heet het re sultaat Maarten Struijs, archi tect (onder meer de verbouwing van het politiebureau aan het Eendrachtsplein staat op zijn naam) en Albert Bouwman, ma ker van architectonische pre sentaties, hebben een maquette willen maken van Rotterdam als geabstraheerd schaalmodel, en tegelijkertijd een object met een zelfstandige waarde. De twee tegen elkaar in gaande golfvormen ontstonden uit schetslijnen op de plattegrond van de stad, en pasten ook won derwel in de ruimte van de gale rie die zo langzamerhand gespe cialiseerd raakt in dit soort on gebruikelijke ruimteverken ningen. De makers van 'Scaling Rotterdam' hebben er ook een verhaal bij gemaakt, dat op pa pier nogal zwaar overkomt. Net als de stenen, die trouwens rond Detail van 'Scaling Rotterdam' in aanbouw: enorme stapel ste nen bij N.E. Gallery, de kerstdagen door een aanne mer zullen worden opgehaald. Om uiteindelijk 'gewoon' in een of ander gebouw te worden ver werkt. Ook kunst is maar tijde lijk... Tijd is ook het centrale thema op de kleine tentoonstelling van Eric Meinsma boven de poëzie- winkel Woutertje Pieterse. 'Vragen stellen over het thema tijd' is het motto, en dat doet de kunstenaar middels acht kloeke schilderijen op papier. De cir kelvorm is alomtegenwoordig en dat hoort er bij als het over tijd gaat, Die gaat immers ook rond, zoals de zon en de klok en de slang die zichzelf in de staart bijt (kón dit eeuwenoude thema nog wel, als je er als kunstenaar anno 1988 niets maar dan ook niets aan toevoegt?). Galerie WP, Van Oldenbamevelt- 81raai 129, Rotterdam: Eric Meins ma, werken op pepier. Geopend: ma-zo 14.00-17.00 en na afspraak (010^1137645). T/m 18 december. Aardiger is hat als Meinsma de eeuwige cirkel voetjes geeft, rondgaande benen''die er een menselijke verhouding aan ge ven. Andere werken blijven steken in het weergeven van simpele symbolen, aangevuld met een kreet als 'EPOS'. Men moet wel een bijzondere mee gaandheid bezitten, wil men hier iets meer aan ontlenen dan de uiterlijke vorm alleen.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Nieuwsblad / Schiedamsche Courant / Rotterdams Dagblad / Waterweg / Algemeen Dagblad | 1988 | | pagina 3