Muziekverenigingen
krijgen meer geld
Al honderden bonnen
bij verkeerscontrole
'Als een vogeltje niet
beweegt, is het dood'
Nachtegalen hoogtepunt
van Poolse zakenlunch
Maassluis krijgt
1,3 miljoen voor
renovatie huizen
3|P
Sloop
'410'
begint
Film over Grote Kerk
een sociaal document
VlAARBfNBS OAEBLAD
SCHIEDAMSE COURANT
NIEUWE WATERWEG COURANT
Raad positief over volkshuisvesting
Aan kassen niet tornen
Wetenschap buigt zich over beweging en muziek
Putman woest
na diefstal
kerstbomen
Man verwondt
ex-vriendin
WUflmiEK
^egjonaleredaetteTBred^Havenstraat 6,3131 BC ViaatxHngen^Postbus^4008J3T30KA Viaardingen. Telefoon: 010-4343529,4352066.4350557-sportredactie: 4345?n9. Telefax: 010-4349754.
DONDERDAG 14 DECEMBER 1989;
PAGINA 21
Schiedam - De twaalf Sehie-
damse muziekverenigingen mo
gen vanaf 1990 25.000 gulden per
jaar extra verdelen. De*verho
ging van dit geldbedrag komt na
een jarenlange bevriezing van
de subsidie. De zang- en toneel
verenigingen profiteren niet
mee.
De uitgetrokken gelden voor
zang en toneel worden eveneens
minimaal genoemd. Bij de mu
ziekbands is de nood echter het
hoogst. „We vonden dat zij fi
nancieel zijn achtergeraakt bij
de andere verenigingen", vertelt
chef Ben Hakkenbroek van de
afdeling cultuur.
Als de gemeenteraad het er vol
gende week mee eens is, hebben
de twaalf clubs voortaan 62,000
gulden onder elkaar te verdelen.
De 650 Schiedamse muzikanten
zijn daardoor in één klap de best
gesubsidieerde amateuristische
kunstbeoefenaars.
Schiedam heeft landelijke subsi
dienormen vergeleken met het
bedrag, dat de verenigingen van
de plaatselijke overheid in han
den krijgen. In vergelijking met
de 'ideale situatie* lopen de to
neelspelers dertig procent subsi
die mis. Zangers worden na de
bezuinigingsoperatie van enkele
jaren geleden geconfronteerd
met een korting van 43 procent,
terwijl de muzikanten tot dusver
slechts éénderde van de genor
meerde subsidies in ontvangst
konden nemen.
Rommelmarkten
Door het gebrek aan ondersteu
ning hebben Orkesten als Sint
Radboud, De Rijnmondband en
Harpe Davids de laatste jaren
steeds vaker rommelmarkten,
loterijen en oud-papieracties op
touw moeten zetten. Deze situa
tie zal ongetwijfeld blijven be
staan, want door de opbloei van
de lokale muziekcultuur moeten
volgend jaar meer muzikanten
uit dezelfde ruif eten.
Meer leden bezorgen de vereni
gingen meer inkomsten uit con
tributie, maar deze bijdragen
blijken bij lange niet toereikend
te zijn om de kosten te dekken.
Naast de zaalhuur betalen de
bands uniformen en muziekin
strumenten. Ook de dirigent
drukt doorgaans zwaar op de be
grotingvan de club.
Na de ledengroei heeft Harpe
Davids naast het harmonie-or
kest tegenwoordig de beschik
king over een drumfamfare en
twee majorettenkorpsen, terwijl
een jeugdorkest sinds het begin
van dit jaar zelfstandig optreedt.
Ook Wilton Fijenoora mag zich
in jeugdige aanwas verheugen.
Net als Sint Radboud, de Rijn
mondband en Harpe Davids
heeft dit orkest nu de beschik
king over een eigen jeugdafde
ling.
Maassluis Sommige frac
tiesplaatsen kanttekeningen,
maar de volkshuisvestings
nota is in grote lijnen positief
ontvangen door de Maas-
sluisse politiek. Het wordt be
schouwd als een prima aanzet
voor het toekomstige beleid,
dat vooral gericht zal zijn op
onderhoud en beheer van de
bestaande woningvoorraad.
De nota Bouwen en Beheren legt
de nadruk op het beheer, omdat
Maassluis de grenzen van haar
groei bijna heeft bereikt. Alleen
in de Steendïjkpolder-Noord, de
Sluispolder en in enkele stads
vernieuwingsgebieden kan
Maassluis het komende decen
nium hooguit nog zevenhonderd
huizen bouwen. Voor volgend
jaar mogen daar 61 huur-en
koopwoningen worden neerge
zet.
De uitdagingen liggen in de re
novatie van de naoorlogse wij
ken, die de komende jaren moet
plaatsvinden. De komende jaren
worden naar schatting vijfdui
zend panden onder handen ge
nomen. Vormt de woningverbe
tering het uitgangspunt, in de
nota worden aanzetten gegeven
het woonklimaat in zijn geheel
te verbeteren. Maassluis krijgt
volgend jaar ruim 1,3 miljoen
gulden gekregen om 105 wo
ningwetwoningen gebouwd
tussen 1946 en 1968 op te
knappen.
Waarschuwing
PvdA-raadslid Pieter Roelofs
waarschuwt voor de huurverho
gingen die door de renovaties
onvermijdelijk zullen zijn. Door
de gezonde financiële positie van
het Gemeentelijk Woningbedrijf
leidden eerdere opknapbeurten
in het verleden niet tot huurver
hogingen. „Maar dat kunnen we
de komende jaren niet meer
voorkomen", aldus Roelofs,
Volgens de WD en het CDA
kan in ieder geval een deel van
de huurders de kostenverhogin
gen ontlopen door de verkoop
van huurwoningen. „Hier en
daar heeft de nota toch teveel
een toon van centralisme", stelt
CDA-raadslid Jos van der Lin
den het gebrek aan initiatieven
op dibpunt aan de kaak. „De ont
wikkelingen in Oost-Europa to
nen aan dat dit niet verstandig
is".
Net als het CDA pleit de WD
opnieuw voor een onderzoek
naai de verkoop van huurwo
ningen. PvdA-wethouder An
ton Wustrow zegde dit onder
zoek toe, al is zijn partij in Maas
sluis fel gekant tegen de verkoop
van woningen. „Verkoop zal de
huurders hard treffen", denkt
Roelofs. „Reeds nu moeten be
langstellenden acht jaar wach
ten op een eengezinswoning.
Juist naar deze buizen zal de be
langstelling bij verkoop uitgaan,
waardoor het huisvestingspro
bleem nog groter wordt".
Immuun
Volgens VVD-raadslid toont de
PvdA zich immuun voor lande
lijke ontwikkelingen. „Op lan
delijk niveau is ook de PvdA
voorstander van verkoop van
huurwoningen. Kennelijk wor
den de panelen daar sneller ge
renoveerd dan hier".
Door de toezegging van wethou
der Wustrow krijgen ambtena-
ihn het de komende maanden
druk met onderzoeken. De ge
volgen van eventuele verkoop
van woningen moeten worden
geschetst in een nota. Verder
volgt een zogenaamd woningbe-
hoefteonderzoek, waarin de
voïkshuisvesters meer te weten
willen komen over de woon
wensen van Maassluïzers.
Aan bureau Planwinkel is bo
vendien opdracht gegeven voor
het opzetten van een buurtsigna-
leringssysteem. Tegen betaling
van 100.000 gulden hoopt de ge
meente meer inzicht te krijgen
in de oorzaken en gevolgen van
de verloedering, die met name in
de Burgemeesterswijk is toege
slagen.
Maassluis De gemeente
Maassluis mag zich gelukkig
prijzen met een groepje filmfa
naten dat pro deo meewerkt
aan de promotie van de Eerste
stad aan de Waterweg. Betalen
andere gemeenten soms tien
duizenden guldens voor een
documentaire over een lokaal
onderwerp, voor slechts dui
zend gulden heeft burgemees
ter Van Es het document over
de Grote Kerk in ontvangst ge
nomen.
'Een burcht voor gelovigen',
zoals de film is gedoopt, werd
gemaakt door de leden van de
video- en smalfilmclub Maas
sluis. De 22 minuten durende
film mag gerust een sociaal do
cument worden genoemd.
Want de film toont niet alleen
het in- en exterieur van het
350-jaar oude monument, door
interviews met de dominee, de
koster en de beiaardier schet
sen de makers een sfeervol
beeld van de plaats die de kerk
in deze tijd in de Maassluisse sa
men leving inneemt
Sinds mensenheugenis geldt de
kerktoren als het boegbeeld
van Maassluis, maar het Gods
huis speelt natuurlijk met
name een rol in het leven van
de kerkgangers. De bejaarde
mevrouw Mosterd vertolkt in
de film op prachtige wijze de
gevoelens die de Grote Kerk bij
haar oproepen.
„Ik zit altijd in vak C", zegt ze.
De dame laat zich kritisch uit
over de beslissing een carillon
n de kerktoren te installeren.
„Daarom staat de kerktoren zo
scheef". Na haar opmerking
zwalkt de camera schuin weg,
waardoor het inderdaad lijkt
alsof de toren op instorten
staat.
Ook koster Jan de Koeier heeft
aardige anekdotes over de ge
beurtenissen in het historische
kerkgebouw. „Als koster kun
je altijd merken wanneer er
een zware preek is geweest",
beweert de kerkbeheerder tij
dens zijn rondgang, „Dan plakt
men veel meer rommel vast
onder de stoelen".
De cameraploeg, die onder lei
ding stond van de dertigjarige
regisseur André van der Hout,
slaagt er uitstekend in de aan
dacht vast tg houden. De vele
gezichtspunten op de kerk. de
elkaar in rap tempo afwisselen
de interviews en het als een
rode draad door de film lopen
de verheven stemgeluid van
dominee Vermaat zorgen voor
de nodige afwisseling.
Alleen om deze reden verdient
de film al een compliment,
want menig filmer is niet in
staat een documentaire con
stant interessant te houden.
Het heeft wel de nodige zweet
druppels gekost, want met de
de produktie van 'Een burcht'
zijn de filmers maar liefst een
jaar in de weer geweest.
Ook in het verleden maakten
de Maassluisse filmers al pro-
dukten in opdracht van de ge
meente, maar deze traditie is
het laatste decennium verloren
gegaan. Burgemeester Hans
van Es hoopt dat de filmers vol
gend jaar opnieuw een docu
ment maken. „Misschien dan
wel met meerdere onderwer
pen die in Maassluis spelen".
Schiedam /Vlaardingen
De politie in de drie
noordelijke Waterweg-
steden heeft de afgelo
pen dagen vele duizen
den fietsen en bromfiet
sen gecontroleerd op
goede verlichting. En
kele honderden bekeu
ringen zijn uitgedeeld.
De actie is vooral bedoeld jonge
ren tot achttien jaar verkeersbe-
wuster te maken. Zij vormen in
de donkere winterdagen een 'ri
sicogroep'.
Met de regionaal opgezette
jeugdverkeersactie heeft de poli
tie tot dusver niet de hele doel
groep bereikt Dat bleek dins
dagavond rond half zes in Vlaar
dingen, toen een zeventienjarig
meisje met haar fiets op de hoek
Torenvalklaan/Roerdompstraat
werd geschept door een auto. Zij
raakte licht gewond. Oorzaak
van het ongeluk: de fiets van het
meisje was slecht verlicht
Bij controles in Vlaardingen gin
gen tot nu toe 104 (brom)fietsers
op de bon. Het merendeel van de
bekeurden was tussen twaalf en
zestien jaar oud. Zij moesten een
tientje boete betalen voor over
tredingen als rijden zonder licht,'
rijden door rood of fietsen op een
voetpad. Ondanks de grootscha
ligheid van de actie constateert
de Vlaardingse politie 'dat nog
niet bij iedereen een lichtje is
gaan branden'.
In Schiedam lette de politie
vooral op scholieren. De contro
les werden meest 's morgens ge
houden op tijdstippen dat veel
leerlingen op hun fiets naar
school rijden. Ook in Schiedam
scoorde slechte verlichting hoog
op de lijst overtredingen. Bij elke
actie gingen tenminste 25 (brom
fietsers op de bon.
De eerste dagen betrapte de poli
tie vooral ouderen, later werd de
aandacht bewust verlegd naar
de jongere doelgroep. Een
woordvoerder van het Schie
damse korps heeft niet de in
druk dat de bekeurden wat
lacherig deden over hoogte van
de boete. „De meesten vonden
het toch zuur dat ze een tientje
moesten betalen".
De Maassluisse politie heeft de
cijfers van de jeugdverkeersactie
nog niet op een rijtje gezet. De
actie in de drie Waterwegsteden
duurt nog enkele dagen.
Maasland De Raad van State
heeft het verzoek van een inwo
ner uit Voorburg voor het ver
bouwen van een aantal kassen
aan de Westgaag in Maasland af
gewezen. De man wenst die kas
sen niet voor agrarische doelein
den te gebruiken. De Raad van
State concludeert echter dat 'al
ternatieve' doeleinden in het
kassengebïed niet kunnen wor
den getolereerd.
De staatsraad zegt dit in een uit
spraak op een tweetal door
G. Hatzman aangespannen be
roepsprocedures tegen de ge
meente Maasland. Op die ma
nier wilde de inwoner uit Voor
burg de besluiten van het colle
ge, waarbij hem de vergunning
was geweigerd en hem bevolen
was een reeds verbouwde kas ïn
de oorspronkelijke staat terug te
brengen, ongedaan maken.
Omdat de bestemming tuin
bouw, landbouw en veeteelt is,
behoort verbouwing van kassen
niet tot de mogelijkheden. Hat
zman mag wel een berging op
zijn terrein laten staan. Het ge
meentebestuur had hem aange
schreven die te slopen. De Raad
van State vindt dat niet eerlijk,
omdat de berging er al stond
toen Hatzman de grond kocht.
Burgemeester Reinier Scheeres luistert belangstellend naar de uitleg van de Poolse ambassadeur Gwiaz-
da.
Schiedam Nachtegalen de
den de vertegenwoordigers
van het Schiedamse zakenle
ven gistermiddag tijdens de
lunch watertanden. Gevogel
te werd er niet geserveerd
aan de leden van de Maat
schappij voor Nijverheid en
Handel, maar het geluid van
het wereldberoemde kna
penkoor de Poolse Nachtega
len maakte de tongen vol
doende los.
Het optreden van het koor dat
alle beroemde concertzalen van
de wereld al van binnen heeft
gezien, vormde het hoogtepunt
van de maandelijkse ontmoeting
van het Schiedamse zakenleven.
Net als verleden jaar stond de
decembereditie in het teken van
handelscontacten met het bui
tenland.
Ontving de maatschappij verle
den jaar da Zweedse handelsat
taché ïn de Korenbeurs, dit keer
kreeg een Poolse delegatie de ge
legenheid het land als handels
partner aan te prijzen. Dat Polen
grote belangen hecht aan deze
contacten, viel gisteren af te lei
den uit het feit dat de Poolse am
bassadeur Gwiazda de bijeen
komst bijwoonde.
„Polen staat net als de andere
Oostbloklanden enorm in de be
langstelling", verklaarde R.V.
Roelofs van het Schiedamse be
drijf Hoek Loos de aanleiding
voor de lunch in Novated. „De
ontwikkelingen in het land zijn
zeer interessant te noemen".
Handelsraad Adam Kueharski
vertelde zijn gehoor dat zijn land
sinds het doorbreken van de al
leenheerschappij van de com
munistische partij afstreeft Op
een vrije-markteconomie.
„Sinds 12 september werken we
aan een nieuw economisch pro
gramma. Onze grootste uitda
ging is het bestrijden van de in
flatie. Verder werken we hard
aan het privatiseren van staats
bedrijven en opzetten van nieu
we bedrijven".
Buitenlandse investeringen zijn
2cer welkom in Polen, vertelde
de handelsraad, maar het Oost
blokland, dat kampt met een to
renhoge buitenlandse schuld, zit
volgens Kueharski niet te wach
ten op liefdadigheid. „We stre
ven wel naar samenwerking.
Buitenlanders zijn welkom om
in ons land te investeren".
Zijn Schiedamse gehoor spoorde
de handelsraad aan ook in zaken
te gaan met Poolse firma's. „Po
len vormt een prima brug voor
investeringen in de Sovjet-Unie.
Dat kan zeer interessant zijn met
het oog op de toekomst". Na af
loop van het lunchconcert van
de Nachtegalen, die aan een zeer
uitgebreide toemee door Europa
bezig zijn, vlogen de gratis be
schikbaar gestelde toeristische
folders en landkaarten van Po
len weg.
Vlaardingen Bewe
ging en muziek, de oere-
lementen van het leven.
Ritme, zwaartekracht,
de spanningsboog tussen
licht en zwaar, die zaken
bepalen voor Jan Tim
mer de gang van elke
dag. Het klinkt in eerste
instantie wellicht wat
dromerig en filosofisch.
De musicus uit Oost-Groningen
denkt dan ook al vijftien jaar na
over het belang van de balans
tussen bewegen en muziek,
In het Hof van Beweging en Mu
ziek in Vlaardingen zet Timmer
(55) geduldig zijn gedachten uit
een. Hij en Jeanne Bakker, bei
den als docent verbonden aan dit
particuliere instituut, zijn de ini
tiatiefnemers van wat zij als een
belangwekkende bijeenkomst
beschouwen zaterdag in hetHoL
Neurologen, psychotherapeuten,
orthopedagogen, musici en logo
pedisten afkomstig uit heel Ne
derland gaan daar ervaringen
uitwisselen.
Professoren, doctoren en prak
tijkmensen die de koppen bij el
kaar steken in Vlaardingen om
tot een wetenschappelijke basis
te komen achter beweging en
muziek, Timmer verdiept zich al
jaren in de leer en heeft gemerkt
dat meer kennis gewenst is, „De
ben vooral musicus. Ik ben geen
neuroloog en ook geen psycho
loog of revalidatie-arts. Maar dat
soort mensen heb je wel nodig
om beter onderzoek te kunnen
doen".
Denktank
Dat is zijn uitgangspunt voor de
'denktank'. Zeventien specialis
ten op tal van gebieden bijeen.
De docent: „Bij beweging en mu
ziek komt van alles van pas en er
is zo verschrikkelijk veel kennis.
Alleen praten de verschillende
disciplines niet met elkaar. Wat
ik dus wil, is ideeën uitwisselen".
In de loop der eeuwen is de mens
nogal wat verleerd. De tijd is er
volgens hem niet naar voor veel
bewegen. Leven is bewegen,
klinkt het filosofisch. „Het hart
beweegt, het bloed beweegt. Be
wegen is je stofwisseling verbe
teren. Als een vogeltje niet meer
beweegt, zegt een land dat het
dood is.„"
Bij bewegen hoort muziek, ver
volgt hij. „Mensen zeggen wel:
daar heb je gelijk in. Maar ik wü
een wetenschappelijke benade
ring". De denktank kan alleen
maar positief werken, denkt hij.
Als een man als orthopedagoog
dr. Roel de Groot van de Rijks
universiteit Groningen ie
mand die ze ook vaak voor de te-
levisie vragen de kindemeu-
roloog dr. Le Coultre ontmoet,
zouden zij elkaar dan niets te
vertellen hebben?" Timmer
denkt van wel, want beide heren
zullen overmorgen in Vlaardin
gen aanwezig zijn.
Therapie
Het Hof voor Beweging en Mu
ziek is niet alleen een therapie.
Ook kinderen en volwassenen J[j
die het gewoonweg leuk vinden S*
om te doen, stappen het pandje g
in het park binnen.
Jan Timmer onderwijzer en
1 ogopedist gewe est al vorens door
het instituut te worden 'opge-
slokt'begint een uiteenzetting
over spreken. Praten, legt hij uit,
komt voort uit beweging. Li
chaamstaal, gebarentaal, dat zijn
toch afgeleiden van bewegen.
En met muziek is het niet anders
gesteld.
„Dat is niet om naar te luisteren,
allergrootste belang dat "dit ook
bij revalidatie wordt toegepast
maar om op te dansen. Alle mu
ziek, van Haydn tot heden, is ge
baseerd op de dans. Met muziek
kun je bewegingen goed opvan- Van muziek wordt nog nauwe-
gen. De mensen trekken met het lijks -gebruik gemaakt Ze zullen
tempo mee. Het lijkt mij van het wei eens een trommeltje gebrui-
Beweging en muziek, goed als therapie maar ook gewoon leuk
om te doen. Jan Timmer (zittend met triangel): 'Bij revalidatie
wordt nauwelijks gebruik ge maakt v>n muziek'.
ken, maar er echt doelgericht merhet. *oofd, „dat gebeurt wei-
mee werken? Nee", schudt Tim- nig".
VlaardingenWoede en
verdriet maakten zich
gisterochtend meester
van Marten Putman. De
drie kerstbomen die de
schouwburgdirecteur op
het dak van de Stadsge
hoorzaal had gezet, waren
spoorloos verdwenen. Ze
hadden er precies één dag
gestaan.
Geëmotioneerd nam Put
man een kijkje op het dak.
Het bleek dat de kerstboom-
dieven geweld niet hadden
geschuwd. Ze hadden de ij-
zerdraden waarmee de bo
men aan het dak waren be
vestigd losgerukt en de
strengen kerstlampjes kapot
getrokken. De lichtjes had
den ze meegenomen.
„Hoe krijgen ze 't voor el
kaar, hoe versieren die bar
baren 't, gallisch word je er
van", 'brieste Putman. De
vorige dag nog had hij van
een overbuurvrouw ge
hoord dat de buurt zo blij
was met zijn smaakvolle bij
drage aan de kerstsfeer op de
Schiedamseweg. De damet
vertelde gisterochtend dat
zij de vorige avond tot twaalf
uur vanachter haar raam
van de lampjes had genoten-
Van de diefstal 's nachts had
zij niets gemerkt.
Marten Putman heeft bij de
politie aangifte gedaan van
de diefstal. „Alleen maar
voor de formaliteit, want
m'n bomen heb ik daar na
tuurlijk niet mee terug'*, al
dus de ontgoochelde direc
teurvan de Stadsgehoorzaal.
Hij weet niet of het verstan
dig is nieuwe bomen te ko
pen: „Dat kost al gauw 300,
400 gulden, want ik moet
ook weer nieuwe lampjes
kopen. Met het risico dat al
les na één nacht weerweg is?
Nee, toch maar niet!"
Vlaardingen De Babber-
spolder beleeft een histori
sche week. Met de, sloop van
de 410 semi-permanente hut
zen, in de volksmond 'de 410',
wordt één dezer «dagen be
gonnen. De huizen aan de
even zijde van de Francisca-
straat vallen als eerste onder
de slopershamer. Alleen op
nummer 28 wonen nog men
sen, dus dat huis moet even
blijven staan.
De sloop van de wijk, die in dé
beginjaren van de tweede wee
reldoorlog werd gebouwd om
dakloos geworden Rotterdam
mers aan een huis te helpen, zal
de komende jaren gestaag door
gaan. De oneven zijde van de
Franciscastraat is bijna leeg en
ook de Goudsestraat zal binnen
afzienbare tijd kunnen worden
In 1991 verwacht de gemeente te
kunnen beginnen met de bouw
van de eerste zestig nieuwe hui;-
zen. Dat worden woningen in de
goedkope huursector. Dat heb
ben de bewoners van het buurt:
je, waar veelal mensen met lage
inkomens wonen, in onderhan
delingen met de. gemeente be
dongen.
Degemeenteraad namhetsloop-
besluit, nadat stortbuien in het
najaar van 1987 en het vooijaar
van 1988 tallozeTiuizen in de 410
blank hadden gezet. De wijk ligt
zo laag, dat zelfs verbetering van
de riolering niet kan voorkomen
dat zulke kleine rampen zich
herhalen, hield de gemeente de
bewoners voor.
Voor de gigantische operatie
herhuisvesting, sloop en nieuw--
bouw neemt de gemeente tij:
delijk twee extra ambtenaren in
dienst. De meeste bewoners wilt
len in het buurtje blijven wonen.
Enkele ouderen uit de 410 heb
ben inmiddels een huis betrok^
ken in de nieuwbouw in De Put
enDijkzicht.
De sloop van de Franciscastraat
neemt een aantal weken in be
slag. Daarna wordt van de kaal-
slag een grasveldje gemaakt
Vlaardingen Een 38-jarige
Vlaardinger heeft gistermiddag
Zijn 23-jarige voormalige vrien
din op straat hardhandig tegen
de grond gewerkt. De man zag
zijn ex lopen in de Van Rie-
beeckstraat. Hij stapte uit de
auto, sloeg haar zonder enige
aanleiding in het gezicht, pakte
haar vervolgens beet en gooide
haar tegen de grond. De vrouw
raakte licht gewond.
De politie arresteerde de man en
maakte proces-verbaal op. Tus
sen de man en de vrouw zou een
gesprek hebben plaatsgevonden
aat tot de ruzie had geleid.