'Kindeke niet vermoorden,
voordat het geboren is'
ROTTERDAM
21
n
'Wat ik wél kreeg was op m'n sodemieter'
'Trieste boel'
Antwerps werfpersoneel geeft Wilton-Fijenoord voordeel van de twijfel
Voormalige dwangarbeiders willen erkenning en genoegdoening:
Politie-auto
in de sloot
MAKKELIJK VERDIEND!
i
J
PvdA mist
moed
Rotterdams Nieuwsblad
zaterdag
6 januari 1990
Vervolg-van voorpagina
Antwerpen Rotterdam
De rode vlaggen van
de algemene vakbond
ABW geven nog enig
kleur aan de Antwerpse
werf Belaird Shipre-
pairs. Maar verder is het
op de honderd jaar oude
werf, waar een bedrijfs
bezetting de negende
week is ingegaan, een
troosteloze, grijze bende.
De vervallen, vuilrode werk
plaatsen zijn verlaten. Het grau
we Seheldewater beukt op het
gescheurde beton van de acht
gegraven, maar lege dokken. De
zachtgroene kranen hebben in
maanden niet meer gedraaid.
Aan de kade ligt nog één schip.
De River Asab, een Nigeriaan,
die al lang op zee had moeten
zijn, maar door stakingen en de
werfbezetting al weer vier
maanden wacht op de voltooiing
van reparaties aan voorschip en
dedekken
Het is deze werf, waarin het
Schiedamse Wilton-Fijenoord
belangstelling heeft Samen met
partner Uben/Cobelfret, één
van de grootste Belgische
scheepvaartbedrijven. De werf
is noodlijdend, bijna failliet,
maar de stakende werknemers
zien in 'die Ollanders' zeker niet
de reddende engel. „Het gaat om
de overnemer die het best be
taalt en die de beste bedoelingen
met ons bedrijf heeft. Als dat
Wilton-Fijenoord is, ons best.
Maar zo ligt het en niet anders",
wordt aan de poort met alle
nuchterheid van de wereld ge
zegd
In de vakbondslokal iteit van de
Provinciale Metaalbewerkers-
bond Antwerpen, één van
ABVV-bonden in de Antwerpse
binnenstad, óók al die gereser
veerde toon. Toch geeft bonds
voorzitter Eddy Goovaerts WF
het voordeel van de twijfel. „Je
moet het kindeke niet vermoor
den, voordat het is geboren",
zegt hij diplomatiek in de weten
schap dat er meer 'ernstige' kan
didaten zijn.
Onder het serieuze kandidaten
zouden Noorse, Finse, Duitse en
andere Nederlandse werven
(waar onder De Schelde in Vlis-
smgen) behoren. „Maar op dit
ogenblik", zegt directeur F. Van
tom me van Beliard Shiprepairs,
„geeft de overheid de voorkeur
aan Wilton-Fijenoord en Uben".
Een goede 2aakr vindt hij. „Die
twee vormen een uitstekende
partij. Als concurrent kennen
wij de degelijkheid van Wilton,
en ais hersteller de betrouw
baarheid van Uben".
Klassiek
De teloorgang van de Beliard is
ïr-y~
V i
Het lege dok. Op de achter
grond de River Asab, die nog
steeds niet is gerepareerd.
het klassieke verhaal. In de top
jaren lagen de acht dokken dag
in, dag uit vol en hadden de 5000
scheepshersteilers de handen
vol Maar met de modernisering
van de schepen en met de op
komst van de goedkope Japanse,
en later Koreaanse werven, liep
het orderpakket hard terug. Be
gin jaren tachtig was het perso
neelsbestand gehalveerd en nu
kan men nog putten uit een ar-
beiderspool van zo'n 900 man.
En ook datis nog teveel. De werf
is de afgelopen jaren nauwelijks
voor de helft bezet geweest.
Beliard Shiprepairs is dan ook
afschuwelijk duur. De werf
vraagt dertig tot vijfendertig
procent meer dan de concurren
tie Met slechts steun van de Bel
gische overheid wist de in 1980
met de concurrent Mercantile
gefusioneerde Beliard het hoofd
boven water te houden. De afge
lopen jaren werd 3,3 miljard
frank (zo'n 160 miljoen gulden)
aan staatssteun in de werf ge
pompt Desondanks, zo zegt di
recteur Vantomme, liep het ver-
dies jaarlijks op tot zo'n tien mil
joen gulden.
De verwijten vliegen nu over en
weer. De vakbonden leggen de
zwartepiet bij de directie neer.
De moedermaatschappij, Mer-
cantile-Behard, zou de werf heb-
Mansgrote pop aan een touw. 'De directeur*.
oen leeggezogen. De acquisitie
zou slecht zijn en noodzakelijke
investeringen bleven uit
Zieke broer
„De scheepsherstelling is de zie
ke broer van de familie. Het lag
al een paar jaar in de bedoeling
het bedrijf te failleren. Het is
moeilijk te bewijzen, maar we
hebben de indruk dat de staats
steun naar de andere filialen is
gegaan en niet in de werf is ge
stoken", beschuldigt vakbonds
man Goovaerts.
„Maar juist de scheepsherstel
ling", verweert werfdirecteur
Vantomme zich, „is de oudste
door ROB VAN ROOI JEN
Rotterdam Zo'n half mil
joen Nederlanders werden
tijdens de oorlog als dwang
arbeider naar nazi-Duitsland
gestuurd, van wie er dertig
duizend helleven lieten.
Van deze voormalige dwangar
beiders kwamen er gisteren ze
ker tweehonderd uit Rotterdam
en omgeving bijeen in wijkcen
trum Laren kamp.
„Niemand durft nu nog te zeg
gen dat we niet langer moeten
zeuren over die oorlog. Ik ben
overdonderd door deze op
komst", opende landelijk be
stuurslid en regionaal coördina
tor Jan Kraaijvanger de verga
dering van de Vereniging
Dwangarbeiders Nederland
Tweede Wereldoorlog. Vorig
jaar was er eveneens een bijeen
komst. De Rotterdammer zelf
was door de Duitsers tewerkge
steld In een fabriek in Berlijn.
De vereniging wil onder meer j
bereiken dat alle dwangarbei- l
ders in aanmerking komen voor
de Duitse 'Rentenversicherung',
een periodieke ouderdomsrente
(pensioenvoorziening). Een ver- i
zekering waarop ze recht heb
ben, stelt de vereniging. En fi
nanciële genoegdoening krijgen,
dat is wat de leden willen. „Ik
heb daar nooit rentebonnen ge
kregen voor m'n oude dag. Wat
ik wel kreeg, was op m'n sode
mieter van die rotmoffen", ver
woordde een gepensioneerde
Rotterdammer 2ijn mening.
Littekens
De meeste dwangarbeiders zijn
nu ook met pensioen, maar het
harde werken in de fabrieken en
zelfs in de mijnen, naast de
voortdurende angst voor de na
zi's, hebben hun littekens ach
tergelaten. De één heeft vrese
lijk geleden, de ander heeft zich
nog aardig kunnen redden. Maar
hoe dan ook; door de dwangar
beid werden gezinnen uiteenge
rukt en kwamen na de bevrij
ding mannen als volkomen
vreemden tegenover hun vrou
wen, kinderen en familie te
staan.
De vereniging bestaat echter pas
sinds oktober 1987. Ze wil opko
men voor al die Nederlanders,
Het was geen 'gezellige' bijeenkomst in wijkcentrum
die door de maatregelen van de
bezetier werden gedwongen te
werken in nazi-Du itsïand of in
bezette gebieden. Maar waarom
pas na meer dan veertig jaar een
vereniging oprichten? Is dat nog
zinvol?
Ongedierte
„Ja", was landelijk secretaris Al-
bert Hoorn gisteren resoluut
„Iedereen kan die beelden te
rughalen. Die oproep van het ar
beidsbureau en het vertrek
daarna, soms per veewagen. De
herinneringen aan Lagers en
ongedierte. Het was er beroerd
leven. Sommigen hebben het er
psychisch moeilijk mee, anderen
hebben lichamelijke klachten".
„En waarom we ons niet eerder
hebben verenigd? Veel gegevens
over dwangarbeiders zijn al dan
niet opzettelijk vernietigd. En
we moesten na de bevrijding
hier weer keihard aan het werk.
Er is dus nooit tijd geweest om bij
voorbeeld die angsten voor de
nazi's en voor bombardementen
te verwerken".
De vereniging stelt alles in het
werk om die geestelijke, licha
melijke, maar ook materiële
schade te verhalen bij de West-
duitse en Nederlandse instanties.
Hoorn: „Studies van jongens
moesten abrupt worden afgebro
ken, waardoor "ze na de bevrij
ding werden geschaad in hun
loopbaan. En uiteraard maken
we ons sterk voor die aanspra
ken op ouderdomspensioen. Ma
teriele genoegdoening is belang
rijk, maar toch niet onze belang
rijkste doelstelling".
Want volgens de secretaris
moeten de voormalige dwangar
beiders eindelijk de erkenning
krijgen dat zii slachtoffer zijn ge
weest van de Duitse bezetter.
„Het is niet zo dat wij even in de
trein naar Duitsland zijn gestapt.
Nederlandse ambtenaren heb-
•ben daarbij, bemiddeld: de ar
beidsbureaus en de spoorwegen.
Natuurlijk dachten zij aan hun
eigen 'hachie', maar wij waren
zeker geen vrijwilligers, zoals
sommige mensen ons nu zien. Zij
schaden onze belangen en onze
strijd voor erkenning". In de
zaal werd zachtjes gemopperd op
'die'van het verzet.
Over het recht op een ouder
domsvoorziening voor dwangar
beiders is Hoorn duidelijk, vol
gens hem waren alle mannen tij
dens hun gedwongen tewerk
stelling verzekerd op grond van
de Duitse 'Rentenversicherung',
die stelt dat men bij het bereiken
van de 65-jarige leeftijd recht
heeft Op een periodieke ouder
domsrente.
De Zwollenaar: „Maar om ons
recht te kunnen halen, hebben
we dringend behoefte aan juris
ten en accountants. Deze materie
is zo complex, als leek red ie het
niet. We zitten verder verlegen
om bestuurders, die contacten
hebben met politici en hoge
ambtenaren. Met tweeduizend
leden, aow'ers die weinig contri
butie kunnen betalen, kom je
niet gemakkelijk bij je doel".
Rotterdam 'Trieste boel'.
Dat is de* indruk, die een dele
gatie van Wilton-Fijenoord gis
teren na een bezoek van de
Antwerpse werf Beliard Shi
prepairs heeft overgehouden.
Volgens voorzitter H. Zagwijn
van de ondernemingsraad is
het duidelijk dat er de afgelo
pen tien tot vijftien jaar nauwe
lijks in het bedrijf is geïnves
teerd.
Zagwijn vindt de opstelling
van de werknemers nogal con
servatief. „Ze houden er aller
lei beroepsgroepen op na die
wij al lang niet meerfkennen,
zoals stellingbouwers en schil
ders". De delegatie heeft het
personeel aangeraden om toch
over het 'Hollandse' systeem
met onderaannemers na te
denken.
De personeelsdelegatie vindt
ook dat de Belgen beter van
poolsysteem kunnen afzien.
„We denken dat zo'n 250tot300
man in dienst van de werf kun
nen treden, en dat de resteren
de werknemers in de pool blij
ven". Maar de Antwerpse
gesprekspartners zeiden echter
met van de pool af te willen.
Vakbondsbestuurder A. Anto-
nis van de Industriebond FNV
denkt dat de Belgische vakbon
den wel bereid zijn om over dit
punt te onderhandelen, mits er
een serieus en gedegen plan op
tafel wordt gelegd.
De ondernemingsraad van WF
heeft nog geen standpunt over
de mogelijke overname van
Beliard ingenomen. „We
wachten het ondernemersplan
van de directie af en nemen op
basis daarvan een beslissing".
Daarbij zullen de opvattingen
van Antwerpse werknemers,
de inhoud van het plan en het
uiteindelijke 'kostenplaatje'
volgens Zagwijn een belangrij
ke rol spelen. „Bij de overname
van Vlaardingen Oost zijn vijf
miljoen gulden door onze vin
gers geglipt. Dus zullen we ze
ker goed nadenken, voordat
we met een nieuwe overname
instemmen", aldus Zagwijn,
De Industriebond FNV wijst
een overname op voorhand
niet af. „Het gaat wel om de
condities waaronder het één en
ander gebeurd". De bond wil
volgende week al met de direc-
tie van WF een gesprek voe
ren.
door Koos
de Gast
Posten in de kantine. Toepen en patience gedurende twee maanden.
van onze bedrijven. Waarom
zouden wij zo'n bedrijf met senti
menten nu opzettelijk benade
len". De werkelijkheid is vol
gens hem anders. „In de herstel
lingen van schepen zat geen toe
komst, waarop we andere activi
teiten hebben ontwikkeld. Dat is
goed gelukt".
Het montagebedrijf Mercantile
Contractors, de computeronder
neming IMA Data, en Polyship
in Oostende en Rupelmonde, de
bouwer van tien mijnenjagers
voor de Belgische marine, zijn
dan ook winstgevend. „Het sluit
stuk van de herstructurering
was scheepsherstelling. Om ook
die rendabel te maken. Maar om
sociale redenen is dat mislukt".
Vantomme vindt het dom van
de werknemers een herstelplan
van de directie zonder meer af te
wijzen. Waarom niet acht pro
cent van het'loon inleveren en
anderhalf uur langer per week
werken? De werfdirecteur: „De
loonkosten deden ons de das om.
Maar de werknemers wilden
niet inzien dat je zonder hun
hulp nergens zou komen. Daar
op is het afgestoten".
Maat vol
Voor de Belgische overheid was
daarmee de maat vol. De steun
werd gestaakt. En het adviesbu
reau Price Waterhouse zou
maar moeten vertellen hoe het
verder moest. Het advies was
failleren of verkopen. Vantom
me: „We hebben ons bij dat ad
vies maar neergelegd en gezegd
dat we bereid zijn om aan een
overname mee te werken".
Ook de vakbonden willen best
met nieuwe eigenaren aan de ta
fel. In de huidige directie hebben
ze geen enkel vertrouwen meer.
„We zullen", zegt de voorzitter
van de Antwerpse Metaalbond,
Goovaerts, „recht toe, recht aan
onderhandelen. We zijn bereid
mee te helpen aan het opstarten
van een werf met toekomstmo
gelijkheden, maar we laten ons
niet als een citroen uitpersen".
Aan de poort balt scheepstim
merman George Claes de vuist.
„Dal daar", en hij wijst op het
immens grote terrein, „is nu van
ons. Van de werknemers. Als ze
dat maar weten". Op een grote
kraan achter hem staat in grote,
zwarte letters: 'Leven of dood
Sluiten nooit'. Aan een andere
kraan bungelt een mansgrote
lappenpop aan een stevig touw.
„De directeur", zegt Claes achte
loos.
Op de Capelsev.eg in Capelie aan
den iJssei is gisteren san poütte-auto
met twee agenten in de sloot terecht
gekomen en onherstelbaar bescha
digd. De agenten kwamen met de
schrik vrij. Het ongeluk gebeurde toen
de politie-agenten onderweg waren
naar de Wormerhoek waar ook a! een
auto in de sfoot lag. Met zwaailicht en
sirenes reed de polltie-auio over de
Bermweg iedereen maakte plaats, o,
behalve de 33-jarige bestuurder van
een PTT-auto. De politieaulo week uit -o
en kwam op de linkerrijstrook terecht, o
Om het tegemoetkomend verkeer te
ontwijken, stuurde de 36-jarlge be- g
stuurder van de politie-auto het voer-
tuig de berm in, botste tegen een o
boom en kwam inde sloot terecht. JÜ
Mis geen stukje van het nieuws en ontvang deze
vrolijke handdoek gratis.
Het Rotterdams Nieuwsblad informeert u compleet en
kleurrijk over alles wat er gebeurt.
Als u nu een abonnement neemt, onlvangt u het RN twee
weken gratis. Bovendien krijgt u ais u automatisch gaat
betelen deze vrolijke handdoek cadeau.
Ja. ik neem een definitief abonnement op het Rot
terdams Nieuwsblad.
Ik betaal per maand 23,85
per kwartaal 70,25 couesi
chtig tot wederopzegging Avondbladen
..--Inatie Rotterdam om van onderstaande re
kening het verschuldigde abonnementsgeld RN te
doen afschrijven.
;,.rr ■Kt.J-cy; ''.ty-ï;-
Stuur de bon in een open envelop
zonder postzegel naar:
Rotterdams Nieuwsblad,
Afd. abonnementen,
Antw.nr. 1579, 3000 VB Rotterdam.
Naam:
Adres:
Postcode:
Bank/gironr.:
Datum:
_Voorl.:_
Huisnr.:
Plaats:
-Handtekening:
Al abonnee en u betaalt nog niet automatisch? Wan
neer u automatisch gaat betalen, krijgt ook u de
^handdoek thuisgestuurd.
Iets rechtzetten wat fout is ge
gaan, vereist enige moed. Die lef
heeft PvdA-wethouder dr. Joop
Linthorst: hij wilde zijn comfor
tabele vierde plaats op de kandi
datenlijst voor de gemeente
raadsverkiezingen op 21 maart
inruilen voor de zevende om als
nog ruimte te maken voor de
verkiezing van het Tweede Ka
merlid Hans Krombrink.
Die moed heeft de achterban
van de PvdA niet Dat de discus
sie over de samenstelling van de
kandidatenlijst uit de hand is ge
lopen, beaamt iedereen. Maar uit
die erkenning de consequenties
trekken, vergt een ruimheid van
geest die bij de gewestelijke ver
tegenwoordigers niet aanwezig
ïs. Er bhjken geen afdelingsver
tegenwoordigers te vinden om
een gewestelijke vergadering
bijeen te roepen. Dan kun je ook
niets veranderen en zo blijft alles
zoals het was.
De redenering om geen verdere
pogingen te ondernemen om het
idee Linthorst een kans te ge
ven, is van een kinderlijke een
voud. De samenstelling van dé
kandidatenlijst is dan weliswaar
niet al te fraai verlopen, en er
zijn een paar ongelukken mee
gebeurd, maar het ging wel de
mocratisch. Met andere woor
den. als het maar volgens de
spelregels van de partij gebeurt,
kun je je straffeloos domme din
gen veroorloven.
De PvdA zou respect hebben
verdiend als het Gewest wél een
poging zou hebben gedaan om de
schade te herstellen. Er is nog
nooit iemand armer geworden
van het erkennen van een 'off
day'. Het getuigt in elk geval van
liet aanvaarden van verant
woordelijkheid voor de wijze
waarop Rotterdam het beste kan
worden bestuurd.
Dat is dus niet gebeurd en dat
maakt eens te meer duidelijk hoe
ernstig de crisis binnen het ge
west van de Partij van de Arbeid
tn Rotterdam is. Men is niet
meer in staat het onderscheid te
maken tussen het belang van
een goede kandidatenlijst voor
het besturen van de stad, en de
eigen onderlinge frustraties over
het functioneren van geweste
lijk bestuur en gewestelijke ver
gadering.
De discussie diende te gaan over
de vraag op welke wijze in maart
het vertrek van drie sterke wet
houders kan worden opgevan
gen met kandidaten van zo mp-
gelijk gelijkwaardig kaliber met
voldoende bestuurservaring. Er
is namelijk nogal wat te doen fn
Rotterdam met projecten als
Kop van Zuid, Noordrand en So
ciale Vernieuwing Het geweste
lijk bestuur zag in Kombrink te
recht een bestuurder van vol
doende formaat om ten minste
een van de sterke wethouders te
kunnen opvolgen.
Maar afdelingsvertegenwoordL-
gers hadden het te druk met hun
eigen politieke intriges: meer
vrouwen in de top (ervaring of
niet), de zittende wethouders
hoog op de lijst (hoe onopvallend
ze ook zijn), Kombrink had een
lesje nodig; ze kwamen met een
lijst aanzetten die aanmerkelijk
afweek van het voorstel van het
bestuur. Dat mag allemaal, en
het gebeurde allemaal op vol
strekt democratische wijze,
maar het heeft niets meer te ma
ken met verantwoordelijkheid
voor de kwaliteit van het be
stuur van de stad.
Dat was de afgelopen dagen ook
duidelijk te merken uit de dis
cussies over het idee van Lint
horst. Mensen, die nauw bij de
top van het stadsbestuur zijn be
trokken en ervaring hebben met
de eisen die aan het wethouder
schap worden gesteld, juichten
de poging van Linthorst toe.
Maar naarmate kandidaten la
ger op de ranglijst terecht waren
gekomen, groeide de weerstand.
In de top wilden kandidaten
graag een plaats opschuiven, op
de kritieke plaatsen was die be
reidheid vrijwel nihil en vindt
men zichzelf belangrijker dan de
kwaliteit van het college.
Het is triest dat de gewestelijke
vertegenwoordigers niet de
grootheid hebben kunnen op
brengen op een simpele wijze
een door velen toegejuichte aan
passing van de lijst mogelijk te
maken. Het eigen prestige was j|V
belangrijker dan de plicht er £A
voor de zorgen dat de beste be- ,V
schikbare kandidaten ook in het
college komen. Men begroef zich
in de regelementen en verweet pA
Linthorst nodeloos 'onrust te
zaaien'.
De PvdA-kiezers zijn niet de ,r
paar honderd afdelingsverte- &J
gemvoordigers, die menen in kV,
Rotterdam de dienst te moeten
uitmaken. De PvdA-kiezers zijn p-V
bijna vijftig procent van de stem- Aj
mende Rotterdammers. Ze we- pj»»
ten nu dat de partij maar over k/*
weinig'Linthorsten'beschikt. rA»
pi
