De verwoeste stad en daarna
Rotterdam gaat platanen redden
HOUDT U PRIMA OP DE HOOGTE VAN HET NIEUWS
Burgerslachtoffers van
de Tweede Wereldoorlog
hebben eigen monument
ROTTERDAM
9
Nieuwe weerradar
voor Rotterdamse
waterhuishouding
Sk
wmmm/ H SeTï»»
Burgemeester Peper:
Doelen weer
waterdicht
Jongeman
opgepakt na
bekladding
Mishandeling
op Rivoli
In rusthuis
beroofd
^en*
Brand gesticht
bij politiepost
•fJSS de politie heeft de
^brandstichting niets te maken
$8^58
3 fm
Op Veemarktterrein in Crooswijk
Tram uit rails
door stenen
Verdieping
uitgebrand
Herdenkings
concert van
Marinierskapel
Met staaf in
oog gestoken
Rotterdams Nieuwsblad
In deze dagen van mei wordt er
terecht in en buiten onze
stad veel aandacht geschon
ken aan de verwoesting van
het stadshart van Rotterdam.
Wie, zoals ik, door zijn leeftijd
de verwoeste stad niet uit eigen
aanschouwing kent, moet vol
staan met het bekijken, van fo
to's, films en het lezen van boe
ken. Daaruit krijgt men overi
gens wel een goed beeld van
wat zich toen heeft afgespeeld,
al kan deze nooit in de plaats
komen van de eigen ervarin
gen, de persoonlijke belevenis
sen waar stadgenoten, die het
wel hebben meegemaakt, over
praten.
Ik zal nooit vergeten het ver
haal van de vorige consul-ge
neraal van Noorwegen, Kaare
Kopperud, die kort na de oor
log in Rotterdam zijn eerste di
plomatieke post kreeg. Hij
kwam met de trein naar onze
stad. Op een gegeven moment
stond de trein stil in een grote,
kale vlakte. Kopperud die
meende dat de trein zijn weg
zou vervolgen naar wat men de
omtrekken van e^n stad zou
kunnen noemen, v. »rd er door
de conducteur op g: -wezen dat
hij al op het station van Rotter
dam was aangekomen!
Hoewel ik sedert het midden
van de jaren zestig regelmatig
in Rotterdam kwam, heb ik mij
bij het begin van mijn burge
meesterschap pas ten volle ge
realiseerd hoe zeer en hoe lang
het bombardement tot op de
dag van vandaagdoorwerkt
in de geschiedenis van de stad
en haar bevolking. Misschien,
zijn vele stadgenotenen met
name de na-oorlogse generatie
zich dat ook niet ten volle
bewust geweest Lange tijd
hebben wij de oorlog verdron
gen, hebben wij de handen uit
de mouwen gestoken om de
stad weer op te bouwen. Van
zelfsprekend moest dat laatste
gebeuren. De mensen moesten
vaak gebrekkig gehuis
vest worden, winkels en fa
brieken moesten weer draaien,
de haven moest snel hersteld
worden.
Inhaalslag
Rotterdam is na de oorlog aan
een inhaalslag begonnen, die
nog steeds voortduurt. Dit uit
zich heden ten dage in de in
vulling van de laatste open
plekken (bijvoorbeeld het
Weena) die bijna vijftig jaar als
open wopden hebben voortbe
staan.
Vandaag herdenkt Rot
terdam het Duitse bom
bardement dat op veer
den mei1940he* hart van
de stad en een aantal om
liggende gebieden onher
stelbaar verwoestte. Een
dag van terugblikken,
niet alleen op het bom-
bardemen t zelf, maar ook
op de manier waarop het
ontheemde, zielloze Rot
terdam van na 14 mei
1940 zich weer heeft ont
wikkeld tot een dynami
sche en bruisende stad.
Speciaal voor bet Rotter
dams Nieuwsblad schrijft
burgemeester Bram Pe
per vandaag zijn persoon
lijkeimpressies over deze
thema's.
Ik heb het wel eens meer ge
zegd: Rotterdam is bezig haar
stadshart terug te krijgen- Het
denken over de aard en kwali-
teit van de stad is afgezien
van de bewonderenswaardige
stadsvernieuwing die in ae
jaren zeventig is gestart pas
in de jaren tachtig echt goed
van de grond gekomen. Het
Binnenstadsplan (1985) is hier
de belangrijkste uitdrukking
van. Maar ook moeten worden
genoemd de afronding van de
stad aan de noordkant (plan
Noordrand) en de ontwikke
ling van een grootstedelijk mi
lieu op de zuidoever (Kop van
Zuid).
Fascinerender nog dan ale deze
bouwplannen vind ik het uit
dragen van het inzicht dat door
de verwoesting van met name
de binnenstad ook het sociale
evenwicht verstoord 'is ge
raakt. Het bombardement
heeft niet alleen vele mensen
levens gekost, maar heeft ook
sociale verbanden (families,
buurten, wijken) uit elkaar ge
rukt. Mensen zijn op en in an
dere plaatsen in en buiten de
stad gaan wonen, de stad zelve
heeft lange, tijd geen aantrek
kingskracht gehad. Men kwam
er 'als het niet anders kon'.
Door de onaantrekkelijkheid
van de stad zijn velen naar de
randgemeenten getrokken.
Aan de ene kant betrof dat de
zogenoemde elite, die in de stad
een weinig aantrekkelijk mi
lieu aantröf, aan de andere
kant ook hele delen van de be
volking, die bij gebrek aan
ruimte en mogelijkheden
(prijs!) noodgewongen de stad
heeft verlaten.
Compacte stad
Dit alles heeft de stad een socia
le onevenwichtigheid meege
geven, die een aantal jaren ge
leden voor het stadsbestuur
aanleiding was om de kwaliteit
van het stadsmilieu te verbete
ren. Om die redenen is het idee -
van de zogenoemde compacte
stad ontwikkeld. En dat bete
kent in gewoon Nederlands dat
het stadsbestuur veel aandacht
heeft besteed aan de stedelijke
voorzieningen in de sfeer van
stadsvernieuwing, het ontwik
kelen van een stadshart, cultu
rele voorzieningen, evenemen
ten, toeristisch beleid (Rotter
dam Waterstad), woningbouw
beleid met meer aandacht voor
de hogere en middeninko
mens.
Pas in de jaren taéhtig is het be
sef doorgedrongen dat het
bombardement meer heeft uit
gehaald dan de verwoesting
van gebouwen en woningen.
De idee dat een grote stad of
een stad die dit wil worden (en
Rotterdam wil ook een inter
nationale stad zijn) —een grote
verscheidenheid aan voorzie
ningen dient te hebben, alsook
een grote verscheidenheid aan
mensen ert ambachten, is nu tot
vele hoofden en harten doorge
drongen.
Rotterdam begint door die in
spanningen een aantrekkelijke
stad te worden, met een geheel
eigen stijl en cultuur. Steeds
meer mensen van buiten onze
stad beginnen dat te erkennen.
Het imago van alleen maar
werkstad te zijn waar 's avonds
niet veel te doen is, spoort niet
meer met de werkelijkheid die
elke objectieve bezoeker of in
woner kan vaststellen. Hoewel
er nog veel werk- te wachten
staat, is de omslag duidelijk
waarneembaar.
Hieruit valt af te leiden dat de
sociale wederopbouw van een
stad een zaak van lange adem
is, enkele generaties overspant
In toenemende mate zijn het de
jonge mensen die in de nieuwe
stad zijn opgegroeid en die
de veranderingen uit eigen
waarneming kennen die in
destad willen blijven wonen en
werken. Terwijl voorts veel ou
deren die soms tegen hun zin -
de stad hehben,(moeten) verla
ten willen terugkeren naar de
stad, Ondanksde immense pro
blemen, heeft naar mijn vaste
overtuiging de stad de toe
komst.
Door het bombardement ook
heeft Rotterdam tot voor kort
een problematische relatie ge
had met de buurgemeenten.
Veel Rotterdammers, waarvan
velen anders wilden, hebben
zich daar gevestigd. Velen heb
ben daardoor een soort haat
liefde verhouding tot Rotter
dam ontwikkeld. Nu de stad
aantrekkelijker wordt, stel ik
tot mijn vreugde vast dat de be
trekking met onze buurge
meenten in de regio Rotterdam
in een snel tempo verbeteren.
Dat is ook wel nodig nu wij we
ten welke eisen het steeds gro
ter en internationaler worden
de Europa aan de kwaliteit van
woon- leef- en vestigingsmi
lieu stelt. Als regio hebben wij
veel te bieden, in concurrentie
met andere Europese regio's.
Daarom moeten wij op korte
termijn de krachten bundelen.
Wil dit gebied aan de Zuid
flank van de Randstad blijven
meedoen, dan is samenwer
king absoluut geboden. Dan
heeft deze stad, deze regio
waar nog steeds tien procent
van het nationale inkomen
wordt verdiend een toe
komst.
Daaraan te werken is een
plicht tegenover hen die zich
met grote offers hebben verzet
tegen de brute dictatuur, tegen
over hen die de stad hebben op
gebouwd en tegenover hen aie
hun toekomst willen verbin
den aan het wel en wee van
stad en regio.
Bram Peper,
burgemeester van Rotterdam
RotterdamDelekkageproble-
men aan het dak van De Doelen
zijn zaterdag in snel tempo ver
holpen. Reparateurs van aanne-
mersbedrijf Voormolen klaar
den het karwei 's ochtends
vroeg.
Volgen? een woorvoerder van
het aannemersbedrijf heeft de
lekkage, waardoor vrijdagavond
een concert van het Radio Svm-
ifonie Orkest en het Groot Öm-
•roepkoor een half uur moest
- worden gestaakt, De Doelen
'nauwelijks schade berokkend.
.'.„Het was een kleinigheid. Zeker
weten dat dit niet meer zal voor-
komen", aldus de woordvoerder.
Rotterdam De Rotterdamse
politie heeft gisterochtend vroeg
een 19-jarige man .aangehouden,
die kort daarvoor op het
P.C.HooftpIein in Spangen het
H- Spiekmanmohument had be
klad met racistische leuzen en
symbolen. Enkele attributen,
waarondereen boksbeugel, wer
den in beslaggenomen. Twee in
zittenden van een op enige af
stand wachtende auto werden
eveneens aangehouden. Ze wer
den later heengezonden omdat
hen niets verweten kon worden.
Rotterdam Een 24-jarige man
uit Oostvoorne is zondagmorgen
vroeg op de grootse kermis Rivo
li door een even oude Westduit
ser flink in elkaar geslagen.
Beide mannen hadden behoor
lijk wat gedronken en kregen op
de kermis ruzie, waarna de da
der zijn rivaal tegen de vlakte
sloeg en net zo lang op zijn hoofd
intrapte tot het slachtoffer niet
meer bewoog. De man is ernstig
gewond afgevoerd naar het
Dijkzigtziekenhuis. De dader is
ter plekke aangehouden
Rotterdam Een 90-jarige
vrouw is gisteren in een rusthuis
aan de Dorpsweg in Chariots be
roofd van vijfhonderd gulden,
giropasjes en enkele cheques. -
De vrouw kreeg bezoek van een
ongeveer 50-jarige man, die zei
dat hij de dochter van de vrouw
kende en van haar de groeten
moest doen. Toen de 'kennis' na
een kort en hartelijk gesprek af-
j- scheid nam, bemerkt;- de bejaar-
de vrouw pas dat zij was besto-
- Rotterdam Onbekenden heb
ben vanmorgen op het afgeslo
ten parkeerterrein van het poli
tiebureau Noord aan de Prins
Frederik Hendrikstraat de auto
van een brigadier in brand ge-
stoken. Deze brandde geheel uit.
De indringers knipten een gat in
- een hek en kwamen zo het afge-
sloten terrein op. Ze braken de
1 dichtsbijzijnde, geparkeerde wa-
gen open en gooiden er een
brandbare vloeistof in. Vervol-
Igens werd er vuur naar binnen
- meteen wraakactie tegen de bri-
gadier.
.^|&3.eS3SSW3
Premier Lubbers bij het monument 'Steen van miljoenen tranen'.
Rotterdam In een passend de
cor van neergutsende 'natuurt-
ranen' onihulde minister-presi
dent Lubbers zaterdag het mo
nument voor burgerslachtoffers
van de Tweede Wereldoorlog.
Het landelijk monument, op de
hoek van de Oudedijk en de Wil
lem Ruyslaan in Rotterdam,
draagt de naam 'Steen van de
miljoenen tranen'. Het is ge
maakt door Truus Menger.
Ds. J. van Wattum, voorzitter
van de Stichting Burger-oorlogs
getroffenen (SBO), wijdde voor
afgaande aan de onthulling wat-
bittere woorden aan de manier
waarop de burgerslachtoffers
zijn behandeld. „Zij hebben gro
te beschadigingen opgelopen aan
lijf en ziel. Zij waren in feite
vaak het eerste oorlogsdoel. Zij
hadden te maken met veel leed,
niet alleen door de oorlogshan
delingen maar bijvoorbeeld ook
door gedwongen tewerkstelling
in Duitsland. En van oorlogser
varingen raakt men nooit ge
pensioneerd", aldus Van Wat
tum.
Pas in 1984 kregen de burgers
lachtoffers de officiële erken
ning waarom ze al véle jaren
hadden gevraagd. „Maar de ge
troffen regelingen zijn nog
steeds schraal en schriel. Er is
nog steeds sprake van onbegrip,
achteruitstelling en verwaarlo
zing, van onderschatting van de
miljoenen tranen die zijn vergo
ten benadrukte de voorzitter
van de SBO.
Volgens de voorzitter van de
deelgemeente Kralingen, me
vrouw Teenstra-Verhaar, staat
het monument op de juiste
plaats; net op de grens van het
stadsdeel wat geheel is verwoest
en het gebied waar wel schade is
aangericht maar dat nog gedeel
telijk intact bleef. Bij het bom
bardement van veertien mei
1940 werd vrijwel de helft van
de wijk Kralingen verwoest,
waarbij in de woorden van
mevrouw Teenstrawarm
hartige, levende volkswijken ge
heel verdwenen.
Zowel premier Lubbers als de
Rotterdamse wethouder Hen
derson benadrukten dat een mo
nument als dit niet alleen gezien
moet worden als een symbool
van het verleden maar ook een
appél dient te zijn aan de leven
den van nu om een herhaling,
van datgene waaraan het monu-
men t herinnert, te voorkomen.
Rotterdam De oude platanen
op het Veemarkterrein in Croos
wijk hebben toch nog kans be
houden te blijven. De dienst ge
meentewerken is namelijk be
gonnen met het verplanten van
He platanen.
De fraaie bomen, waarvan een
deel aanvankelijk moest worden
gerooid om plaats te maken voor
een nieuwbouwplan, hebben
een circa een meter dikke stam,
zijn tien meter hoog, wegen
30.000 kilo en hebben een bla
derkroon van twaalf meter in
doorsnee. Hun leeftijd loopt te
len de honderd jaar. Het is voor
Je eerste keer dat in Rotterdam
dergelijke grote, bijna monu-
Rotterdam Omdat de rails
was geblokkeerd met stenen is
zaterdagmiddag tramlijn 2 Op de
Boergoensevliet (Oud-Chariois)
ontspoord. De tram reed de bos
jes in en moest weer-op de rails
worden getrokken. Er deden
zich geen persoonlijke ongeluk
ken voor. Wie de stenen'op de
rails heeft gelegd, is nog ondui
delijk.
Rotterdam Vanmorgen vroeg
is een benedenverdieping aan de
Gerard Scholtenstraat in het
Oude Noorden door brand ver
woest. Toen het vuur omstreeks
drie uur ontstond aan de achter
zijde vamhët pand, was er nie
mand thuis.
De politie sluit brandstichting
niet uit en is meteen een onder
zoek begonnen. Andere wonin
gen in het pand liepen rook- en
waterschade op.
mentale platanen worden ver
plant.
De platanen maken deel uit van
een van de meest markante
boomgroepen in Rotterdam.
Hoewel er in het verzorgingsge
bied van de gemeente meer dan
175.000 bomen groeien, telt Rot
terdam als gevolg van het bom
bardement en de brandstof-
schaarste in de oorsiogsjaren
maar heel weinig gezichtsbepa
lende boomstructuren.
De zeventien platanen op de
Veemarkt vormen door hun
aaneengesloten kronendak een
waardevol groenmonument.
Door de uitvoering van niéuw-
bouwplannen zag het er in eerste
instantie naar uit dat zeven pla
tanen niet konden worden ge
red.
De dreiging van het rooien van
de bomen zorgde voor paniek bij
gemeentewerken. Ook ex-wet
houder mr.G. Muller (D66) liet
weten verontrust te zijn dat dit
stukje Crooswïjks groen zou ver
dwijnen.
Mede daardoor is besloten om de
bomen enkele tientallen meters
te verplaatsen. Rubroek, zoals
dit deel van Crooswijk heet, be
houdt zodoende zijn unieke
groenstructuur. Dat er vijf dertig
jaar oude populieren moeten
sneuvelen, neemt men op de
koop toe.
Zeventig proeent
Uit een uitgebreid technisch on
derzoek van het ingenieursbu
reau van gemeentewerken' en
enkele boomchirurgen uit
Utrecht blijkt dat de platanen ze
ventig procent kans maken de
verplantingsactie te overleven.
Voordat de bomen binnen enke
le dagen met een grote machine
worden verhuisd naar hun nieu
we groeiplaats, worden de kro
nen gesnoeid en de wortelkluit
rondgestoken. Vervolgens krij
gen de bomen een baa met een
speciaal anti-verdampingsmid
del om ze voor uitdrogen te be
hoeden. Alvorens de verplan-
tingsmachine de bomen als het
ware kan 'opscheppen' wordt
het gehele terrein afgezet, de
lichtmasten gestreken en de wa
terleiding tijdelijk afgesloten.
De nazorg van de bomen bestaat
uit het injecteren van de wortels
met een groeibevorderend mid
del. Bij droog weer krijgen de bo
men velé honderden liters water
extra. Bovendien zullen boom
verzorgers van gemeentewer
ken de platanen nauwlettend in
de gaten houden.
De kosten voor de reddingsactie
bedragen 100.000 gulden. Het
Grondbedrijf betaalt de reke
ning.
Rotterdam Na een proeftijd
van een jaar heeft de dienst Ge
meentewerken officieel een
weerradarsysteem in gebruik
genomen. Met dit systeem ont
vangt de dienst, als dit nodig is,
elk half uur informatie van het
KNMI over de hoeveelheid
neerslag in Rotterdam, waar
door een betere beheersing van
de waterhuishouding mogelijk
is.
Via een elektronische weerkaart
op een beeldscherm kan de afde
ling Waterhuishouding, een on
derdeel van Gemeentewerken,
aflezen waar in Rotterdam neer
slag wordt gepeild en hoeveel
dat is. Verder geeft het systeem
De Marinierskapel heeft zater
dagavond zijn bijdrage geleverd
aan de muzikale evenementen,
die dezer dagen in Rotterdam de
herdenking van het bombarde
ment in 1940 en de Vredesmani-
festatie omlijsten. In De Doelen
werd onder grote belangstelling
een programma van populalr-
Idassieke werken uitgevoerd. Na
afloop maakten vee! mensen ge-
pruik van de daarvoor gecreëer-
de gelegenheid om ervaringen uit
te wisselen over de oorlogsda-
gen, waaraan de herinneringen in
deze periode weer zo dicht naar o
de oppervlakte zijn gekomen. -2
actuele voorepeilingen over
neerslag in Nederland, de rich
ting waarin buien trekken en de
snelheid waarmee deze zich ver
plaatsen. Deze KNMI-informa-
tie komt enkele malen per dag
per telefax bi nn en
De afdeling waterhuishouding,
die voor het transport van afval-
en regenwater naar lozingspun-
ten zorgt, kan met het nieuwe
radarysteem sneller en gerichter
actie ondernemen bij ongewone
weersomstandigheden. Ander
zijds hoeven nu bij matige regen
val geen noodmaatregelen meer
worden getroffen. In het verle
den werd soms direct in de Nieu
we Maas geloosd om overbelas
ting van de riolen te voorkomen,
ook ais dit eigenlijk niet nodig
was.
Gerichte actie kan ook worden
ondernomen als de pompen van
een gemaal buiten bedrijf zijn
door een storing. Als op het
scherm zichtbaar is dat een flin
ke bui nadert, kan hiervoor de
beste tijdelijke oplossing worden
gezocht. Een belangrijk pluspunt
van het systeem is de'energiebe
sparing bij pompinstalaties. Ble
ven bij regenval voorheen de
pompen constant in bedrijf, nu
kan door de nauwkeurige v/eer-
informatie besloten worden de
pompen gedurende bepaalde
uren stil te leggen. Tijdens het
proefjaar bedroeg de besparing
hierdoor enkele tienduizenden
guldens.
Rotterdam Een 17-jarige jon
gen uit Rotterdam is gisteravond
in kritieke toestand opgenomen
in het ziekenhuis, nadat hij door
een 29-jarige Rotterdammer in
het oog was gestoken met een ij
zeren staaf van een meter lang.
De steekpartij ontstond na een
woordenwisseling in de Tolhuis-
straat in Katendrecht De dader
bracht de gewonde jongen zelf
naar het ziekenhuis.
m
