2
Mensen centraal
Faalangst, de val in het zwarte gat
Vida Soheili vertelt migranten
niet dat 'het anders doen' fout is
'Wie wil, zal slagen,' dat klopt niet!
'Mijn interesse gaat uit naar mensen, wat ze voelen, doen en denken'
li'Beest'Jules Deelder
[haat spijkerbroeken
II,!
Hie op de golven
anderen tekenen oorlog
Vooruitzichten
Zonnige
perioden
Tutteltuttel (2)
Armoede
Zaterdag 27 apnl 1991
Rotterdams Dagblad
Jules Dee kier
Altijd in
pakken.
Wie hem één keer heeft zien flaneren (zwarte smo- Archieffoto
r king, vlinderstrik) langs de eretribune van het Spar-
*'j ia-kasteel, kan het zich misschien niet voorstellen:
dè Rotterdamse schrijver Jules Deelder ziet er thuis
Uit als een beest. Dat vertelt de Rotterdamse schrij
ver althans aan hethfestyle-tijdschnft AvantGarde.
In het aprilnummer van dit blad laat de dandy-litera
tor vrijelijk zijn gedachten gaan over uiterlijk en kle-
^ditïg: „Thuis loop ik in een kamerjas. Ik zie er dan
uit als een beest: geen bnllcream, ongeschoren,
Maar als ik me aanideed..Altijd in Italiaanse pak-
Zo'n pak kun je aantrekken en meteen de win-
jk^mee uitlopen. Ik houd van klassieke pakken,
er gaat niets boven een vouw in de pijpen van
tfeeh slank gesneden broekie. Wat dacht je van die ge-
ïkreukelde pakken, of ze net van de vuilnisbelt zijn
ijl ^dtrokken. Daar zal je mij niet in zien lopen. Een pak
|,f moetje figuur accentueren, niet verknallen,"
ontevredener is de 'nachtburgemeester van
►Rotterdam' over spijkerbroeken: „Het lijkt wel of
heel de natie erin rondloopt. Vrouwen met wanstal
tig dikke konten, vrouwen achter het GEB-loket,
gouwen bij de bakker, schoorsteenvegers, putjes-
Ijjséheppers, hoerenlopers, klassiek geschoolde vio-
loncelhsten, treinconducteurs, uitdeukers en kinde
ken van de kit. Afschuwelijk!"
i IJlen dichter die zoveel praat over kleding, is dat een
iago-bouwer? „Onzin," antwoordt de dichter,
nagebuilding, daar bouwen de anderen aan. Ik
ip erbij zoals ik wil, en verder kan het mij geen
iet schelen."
gtthet blad Erasmus Wijzer van de Erasmus Univer-
"sit Rotterdam een aantal stellingen van promo-
aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
JnBöomebal: „Aan het idee dat ook gehuwde vrou-
fieti met kinderen aan het arbeidsproces dienen deel
tfemen, ligt een schromelijke onderschatting van
maatschappelijk waarde van de werkzaamheden
tï deze binnen hun gezin ten grondslag."
Verkaar: „De kwaliteit van de hulpverle-
-ifting, is nechtevenredig aan de integriteit van de '0"
JiUÏpverlener."
J$n van-RAA. van Zanten: „De betekenis van de uit-
drukking' 'olie op de golven' dient te worden her
zien."
IfilssertHe kindertekeningen in het Legermuseum
Delft hangen er van kinderen van vier tot zes jaar,
;^die gaan over de bevrijding door de Canadezen en de
ifUitreiking van voedselpakketten. Zou datKurdische
jongetje met zijn blijde lach en voedselpakket zo
oot als hijzelf op de voorpagina van vorige week
ihderdag ooit ook nog eens gebogen zitten over
vel papier, denk je dan.
k na de Tweede Wereldoorlog tekenden kinderen
t Middelburg en Amsterdam in opdracht van de
onderwijzer hoe zij tegen de gebeurtenissen uit de
■foorlog aankeken. Vaak staan naam en leeftijd ver
geld op de tekeningen, die een zeer eigen, soms
Emotionele sfeer uitstralen.
Een extra aanvulling van de tentoonstelling vormen
jèkeningen over de Golfoorlog, gemaakt door leer-
Jftgen van groep 8 van dezelfde scholen uit Middel-
ftirg als destijds. Dat waren toen jongens en meisjes
nt de zesde klas van de lagere school. Middelburg
jverd in de Tweede Wereldoorlog zwaar getroffen. De
kernstukken tonen de verschrikkingen daarvan,
fvaak met oog voor details. Soms staan er te verkla-
tg woorden bij gekrabbeld door kind of onderwij-
De tentoonstelling 'Kinderen tekenen '40-'45'
vat een vijftigtal tekeningen en is tot 16 juni te
zie^m het Legermuseum, Korte Geer 1, Delft, tel.
pOp) 150500.
Voor tips en
suggesties:
telefoon
010-4056585
Een examen of een sollicitatie: ie
dereen kent het gevoel Klamme
handen, slapeloze nachten, en op
het 'moment suprème' lukt het
denken nauwelijks meer De ze
nuwen gieren je door het lijf. Voor
de meesten is dat normaal, zij
presteren beter onder druk. An
deren ervaren dat anders. Faal
angst Tien procent van de Neder
landers lijdt eronder. Voor een be
langrijke test klappen ze dicht.
Ze vallen m een zwart gat. Wan
neer het erom spant, lukt het niet.
Volgens onderzoeker drs. Ard
Nieuwenbroek is faalangst met
iets dat genezen kan worden, of
zelfs genezen behoeft te worden.
Het gaat erom dat de slachtoffers
er mee Ieren om te gaan
Uit het onderzoek van Nieuwen
broek blijkt dat er minstens vijf
momenten zijn waarop faalangst
kan toeslaan. Zoals in groep drie
van de basisschool, waarin kinde
ren leren lezen en schrijven. Dan
komt groep acht, door de Cito-
toets, die beslissend kan z;jn voor
de toekomst van de leerling.
De brugklas („Een mijnenveld,
vanwege de vele nieuwe indruk
ken") en eindexamen („Het mo
ment waarop het moet gebeu-
lllustratles uit het boek 'Help: Faalangst'. Tekeningen Frank Zitter
ren") zijn twee volgende momen
ten waarop de angst verlammend
kan werken Op latere leeftijd
volgt nog de sollicitatie; het ogen
blik waarop iemand voor het eerst
een maatschappelijke positie zal
innemen.
Nieuwenbroek wijst erop dat de
drang om te presteren de kans op
een mislukking alleen maar doet
toenemen. Spreekwoorden en ad
viezen als „Iets niet kunnen, kan
niet" of „Wie wil, zal slagen" wer
ken de angst om te falen m de
hand. De druk om hard te wer
ken, „dan lukt het wel," bewerk
stelligt juist het omgekeerde.
Mensen die door faalangst getrof
fen zijn, kunnen juist met met het
gevoel omgaan. Zij gaan ervan uit
dat het 'toch met lukt'. En als het
toch lukt, doen ze daar negatief
oven Anderen waren beter," of:
„Het was ook wel erg gemakke
lijk."
Mislukkingen
De onderzoeker stelt vast dat het
signaleren van het probleem het
belangrijkste is. Het slachtoffer
weet wat er aan de hand is, wan
neer er na goede prestaties plot
seling mislukkingen volgen.
„Het is dan een kwestie van loya
liteit: het kind voelt dat het de ou
ders teleurstelt, en het gaat erom
dat het meldt wat er aan de hand
is."
Na het constateren van het pro
bleem moet er een oplossing wor
den gezocht. Dat gebeurt volgens
Nieuwenbroek door de leerlingen
een handvat te bieden om met
hun probleem om te gaan. Het
haast automatisch opkomende
pessimisme, „het zal wel misluk
ken," moet door overleg en trai
ning vervangen worden door een
positievere houding- Nieuwen
broek ontwikkelde een trainings
programma van 12 lessen waar
mee zo'n twee derde van de kin
deren geholpen wordt.
Nieuwenbroek beschrijft het pro
bleem m een zojuist verschenen
brochure, 'Help: Faalangst' (Uit
geverij Berkhout, Nijmegen, en
verkrijgbaar in de boekwinkel,
ƒ9,75) Daarin geeft hy ook me
thoden om kinderen te helpen.
Door Sandra Roumimper
Dans en muziek morgen op de
Maaskade op het Noordereiland.
Tussen de twee podia, waarop fol-
kloristische dans- en muziek
groepen in actie zullen komen,
wordt ook gen culturel^jnarkt in
gericht-met een.breed,scala aan
buitenlandse produkten. Het is
één van de feestelijke activiteiten
ter gelegenheid van het 20-jarig
bestaan van bewonersorganisatie
Feijenoord/Bispo. Drijfveer ach
ter deze intercidturele manifesta-
fie^i^'m^n'ti^ndpbouwö'kster
Vida~Soheili.i<,,Hethis 'een goede
manier om migranten onderne
mers te steunen," zegt Vida.
„Langs deze weg kunnen ze zich
presenteren."
Volgens Vida Soheili moeten wel
zijnswerkers op een andere ma
nier kunnen bijdragen aan inte
gratie van migranten in de Neder
landse samenleving. „Op dit mo
ment wordt te veel vanuit de nor
men en waarden van de Neder
landers gedacht," zegt zij, Mi
granten zijn volwassenen met
hun eigen ervaringen en andere
ideeën over seks, relaties, opvoe
ding en goede woon- en leefom
standigheden. Je kunt ze met zo
maar vertellen dat ze het al die
tijd fout hebben gedaan, ook al is
de bedoeling nog zo goed."
Vida Soheili pleit dan ook voor
een aanpak vanuit de eigen be
hoeften van migranten. „Buiten
landers die zich in Neder1 and ves
tigen lopen onherroepelijk tegen
bepaalde problemen aan. De be
hoefte om deze problemen op te
Vida Soheili: 'Op dit moment wordt te veel utt de normen en waarden van Nederlanders gedacht.' Foto pim Ras
lossen moet je aangrijpen om te
laten zien dat het in Nederland
anders kan."
Vida weet uit eigen ervaring
waarover ze praat. Ze is 29 jaar en
geboren in Teheran. Op 19-jarige
leeftijd is zij vanuit Iran naar Tur
kije gegaan, familie en vrienden
25' za zo ma di
■SHSSSS-
^gjWgCHT«GVCOP2g|j&*ja
Dagrapport
Er komt nog weinig verandering
in het het weer.
Met noordoostelijke wind wordt
vrij droge, maar nog steeds enigs
zins onstabiele lucht naar ons
Jênd gevoerd, 's Nachts klaart het
daarin op en 's morgens is het
Ts verwachten maxima en
minima Bron: KNMI
dan nog vrijwel onbewolkt, 's
Middags ontwikkelen zich echter
stapelwolken, waaruit een enkele
bui kan vallen. De temperatuur
wordt vanmiddag weer ongeveer
14 graden.
De noordoostelijke wind blijft ma
tig, kracht 3 4, aan het strand
kan hij af en toe vrij krachtig, 5,
worden. Morgen wordt de wind
wat noordelijker. Het wordt dan
koeier met minder zon.
I Oe komende dagen
Vandaag Morgen Maandag
ZON 70% 50% 50%
REGEN 10% 20% 10%
WIND NO 3 N3 NO 4
BRON KNMI
Dinsdag Woensdag
60% 50%
20% 30%
NO4 N04
Zon en maan
Hoog- en laagwater
morgen-
Schevenlngen
Hoek van Holland
Zon op
6.17
1ehw.
3.36
1ehw.
2.58
onder
20.59
2e hw.
15.45
2e hw.
15.09
Maan op
21.09
1e Iw
11.24
1elw.
10.50
tonder
5.32
2e hv.
23.46
2e Iw.
23.04
V.M.
22.58
'r
Weer
Max
Min
Ragan
Amsterdam
anbsw
14
3
C
De Bilt
1 b«w
15
2
0
Deelen
onbew
14
3
0
E<Hde
onbew
14
2
0 1
Eindhoven
1 bew
15
1
0
Den Heldor
onbew
12
7
0
Rotterdam
onbew
IS
2
06
Twente
l bow
14
3
0
Vlisslnsen
onbew
3
0
Zuid-Limburg
onbew
14
1
0
Vllssingen
onbew
14
5
0
Zuid-Limburg
onbew
14
0
Aberdeen
onbew
11
-2
0
Athene
1 bew
10
0
0
Barcelona
onweer
15
6
02
Berlijn
regenbui
10
4
2
Budapest
1 bew
14
3
01
Bordeaux
zw bew
12
5
D
Brussel
onbew
IS
0
Cyprus
zw bew
21
11
0
Dublin
l bew
11
2
01
Frankfurt
1 bew
14
3
0
Genéve
zw bew
14
-1
0
Helsinki
i bew
12
4
c
Innsbruck
zw bew
14
0
0
Istanbul
onbew
15
6
0
Klagenfurt
zw bew
14
-1
0
Kopenhagen
zw bew
9
4
01
Laa Palmes
I bew
21
16
0
Lissabon
l bew
15
10
06
Locamo
1 bew
15
6
3
Londen
onbew
16
5
0
Luxemburg
1 bew
15
3
0
Madrid
I bew
27
13
01
Malaga
zw bew
20
11
0
MellorcB
onbew
15
4
05
Malta
l bew
19
12
Moskou
zw bew
10
-2
0
Münchert
1 bew
15
-2
0
Nice
zw bew
15
9
19
Oslo
zw bew
12
5
0
Parijs
zw bew
16
6
0
Praag
1 bew
13
2
0
Rome
regen
14
9
42
Split
regen
15
5
8
Stockholm
1 bew
7
-1
02
Warschau
onbew
13
0
0
Wenen
zw bew
14
3
0
ZUflch
zw bew
16
0
0
Bangkok
I bew
35
23
01
Buenos Aires
mist
22
7
0
Casablanca
zw bew
18
12
0
Johannesburg
onbew
25
11
0
Los Angeles
zw bew
ia
12
0
New Orleans
onweer
26
22
1
New York
onbew
18
10
05
Tel Aviv
zw bew
21
16
6
Tokyo
regenbui
23
14
01
Toronto
zw bew
16
3
0 1
Tunis
regenbui
21
8
8
Vancouver
l bew
13
4
06
1030 1
VERWACHTING VQOfl 2ONPAÖMID0AO 2* APRIL 1111
Canarlschs Eilanden en Madeira: Geleidelijk meer zon, 20, tot 23'
Marokko: Overwegend zonnig, van 17' aan zee tot 25' In het zuidoosten.
Spanje: Wisselend bewolkt: In de Pyreneeën, het noordoosten en op de Ba
learen enkele buien. M ld dagtemperatuur 15 tot 18', In het zuiden en zuid
oosten 19 tot 23°.
Portugal: Opklaringen, 20' of Iets hoger.
Frankrijk: Af en toe zon en een enkele bul. Van 12° in het noorden tot 16 17
in het zuiden.
Corsica en Sardinië: Wisselend bewolkt, rond 18'.
Zwitserland on Oostenrijk: Overwegend bewolkt, 13 tot 16°.
Italië: Opklaringen, alleen in het noorden mogelijk een bui. Middagtempera-
tuur ie 20°.
Joegoslavië: Langs de kust meer zon, in het binnenland af en toe regen. Mid-
dagtemperatuur 15 tot 19°.
Hongarije: Af en toe zon, ongeveer 17°,
Griekenland en Turkije: Perloden met zon, maar boven de eilanden in de
Egeïscha Zee en Turkije een enkele bui. Ongeveer 20°.
Tunesië: Perioden met zon, kans op onweer. Ongeveer 21'.
België, Luxemburg, Duitsland, Denemarken en Zuid-Zweden: Vrij zonnig,
kans op een bui. Middagtemperatuur 12 tot 14°.
Noorwegen, Midden- en Noord-Zweden: Perioden met zon, van 7° In Lap
land tot 13° in hetzuiden.
achterlatend. „Ik wilde zo graag
studeren. Door de revolutie en de
komst van Khomeini was dat niet
meer mogelijk. Mijn familie heeft
het er heel moeilijk mee gehad,
maar respecteerden mijn beslis
sing," vertelt Vida. „Ik heb een
moderne opvoeding gehad. Vrij
binnen bepaalde grenzen. Mijn
vader had heel strakke eigen ge
dachten over het geloof, maar hij
was gek op wodka lacht ze. „Wat
ik bedoel is dat bij ons thuis alles
bespreekbaar was."
Nu woont Vida sinds 1985 in Ne
derland. Ze spreekt vloeiend Ne
derlands en heeft in de avond
uren het hbo-diploma 1 eerspoor
etnische minderheden behaald.
„Naast het welzijnswerk overdag
heb ik nachten gestudeerd," zegt
Vida zonder spijt. „Mijn interesse
gaat uit naar mensen. Wat ze voe
len, doen en denken."
Naast werken en leren heeft Vida
nog een grote hobby: zingen.
„Toen ik dertien jaar was zong ik
in vrij grote zalen in Teheran. In
Nederland zing ik in verschillen
de bands op culturele feesten."
Morgen staat zij echter niet op het
podium. „De Turkse gemeen
schap heeft weinig begrip voor
zingende vrouwen, daarom zing
ik niet in de wijk waar ik werk.
Nog niet tenminste," lacht Vida
hoopvol.
Vooroordelen
Het feest van zondag is een verte
genwoordiging van alle m de wijk
Feijenoord wonende nationalitei
ten. Het is niet alleen bedoeld om
Nederlanders te laten proeven
van verschillende culturen. Vol
gens Vida zijn ook migranten on
derling vaak onbekend met el-
kaars cultuur. ,Jn een wijk waar
veel mensen met verschillende
nationaliteiten wonen, ontstaan
makkelyk allerlei vooroordelen
ten op zichte van elkaar. Het in
tercultureel werken is een eerste
stap naar relatieverbetering tus
sen de verschillende bevolkings
groepen"
Vida Soheih's persoonlijkheid en
ervaringen dragen bij aan een
groot begrip voor mensen. In ge
sprek met haar kun je voelen dat
ze vooral ook respect heeft voor
het individu. Met datzelfde res
pect komt ze migranten met hun
problemen tegemoet Het geeft ze
de mogelijkheid zelf tot het in
zicht te komen dat werken aan
veranderingen in hunzelf en hun
relaties nuttig is. „Pas als iemand
zover is kan gedacht worden aan
integratie in de Nederlandse sa
menleving. Dan is een punt be
reikt waarop mensen open staan
voor dat idee," verklaart Vida.
Het begin en het slot van het
stukje TuttettutteT in de
krant van donderdag waren
kenneljjk te zwak om duide
lijk te maken dat de uitbar
sting van verontwaardiging
per se niet bedoeld was om
welke gelovigen of welke poli
tici dan ook te beledigen.
Daarvoor mijn excuses. We
hebben tenslotte veel sociale
verworvenheden te danken
aan een vorm van betutteling.
Maar ze moeten 't niet te gek
maken natuurlijk. En ik ook
niet
JaapKoopmans
Als tegenwoordig op schooi een
leerkracht ziek is, krygen de kin-
deren van rykswege chips, nib-
bits en wokkels mee en worden ie
de straat opgestuurd
Een zieke leerkracht is zodoende
ook geen feest meer. Het is ten
repeterende gewoonte Het is era
aanvullende vakantie, waarde
scholier in zyn agenda autoris-
tisch rekening mee houdt aisga
soort kinder atv.
Het onderwijs in Nederland is
niet meer wat het geweest 15 -
Toen ik vroeger schooi gmg,»a
een zieke leerkracht een sensatie,
want dan ging de tussendeur
open en overzag een andere le
raar twee lokalen tegelijk. Inhei,
de was het vervolgens muisstil
Het was een onhandige manier
van lesgeven, maar de vroegere
leerkracht draaide er z'n hand
niet voor om. Hu ging met zijn
rug tegen de deurpost staan en
keek vervolgens een hele dag uit
alle ooghoeken tegebjk. Onder
tussen gaf hij met regenten-allure
de derde klas schnfteluk Engels
en de vierde mondeling Frans.
Hu was van alle markten thuis.
In mijn tijd zaten in één Mas der
tig leerlingen. Soms nog een paar
meer. Bij eikaar opgeteld waren
dat er over twee klassen bijtuzes-
tig. Toch bleef die leraar net zo
makkeluk overeind Die hield tot
in acht uithoeken de wind er on
der. Niet zelden een week lang en
dan leerde hij je ook nog wiskun
de en geschiedenis.
Tegenwoordig kan dit niet meer.
Ik heb kennissen in het onder-
wijs, dus ik weet hoe 't zit Hei at j
niet echt jofel natuurlijk. Je mod
maar eens een kanjer van een j
wiskundeleraar Nederlands laten
schrijven, dan lach je je een ongt-
luk. Dat ten eerste. Het is alle-
maal maatwerk tegenwoordig in i
het onderwijs. Van een behoorlijk
opstel heeft een gemiddelde mo
derne uitgeslapen docent wis
kunde geen kaas meer gegeten.
Bovendien zitten er nergens 35
leerlingen meer in een klas. Dat is
van hogerhand allemaal gesa
neerd. U moet maar eens een
nieuw schoollokaal binnenlopen,
ze zouden er niet eens meer in
passen. De bouw is er niet op be- J
rekend. Ook tussendeuren be 1
staan niet meer. Er is één ingang
en die doet ook als uitgang dien3t
Dus zodra een docent ziek is heb
je een probleem. En hoe te je dat
op? Vrij eenvoudig. Je stuurt de
teerlingen gewoon de straat op-
Vervangende leerkrachten zijn
schaarser dan ooit Di hoor Koos
Postema elke dag via een recla
mespot vergeefs iedereen van stal
halen en uit de hardnekkigheid
waarmee hy dat al weken her
haalt leid ik af dat't maar niet wil
lukken.
U zou voor de gein eens naar de
tekst moeten luisteren. Koos
zegt: doe het nou, want er wit re
praten. Ais ik dat hoor, ben ik ge
neigd om te denken dat er zelfs in
het onderwijs zwart we! wat te re
gelen valt, zo hoog is de nood
Ik begrijp dat best. Niemand zit
op die paar grijpstuivers te sprin
gen die in dit vak te verdienen
zijn. Je bent ook een curiositeit
als je er oud in wordt. Kent u leer
krachten van boven de 55? Eer
lijk zeggen. Ik niet. Niemand
haalt 't. Er is een chronisch te
kort
Leerkrachten lezen ook niet meer
voor. Daar zijn de leesmoedeis
voor. Ook weer zo'n trend, in elke
schooi hangt wel een stencil wast
het verzoek als een zomerprijs-
vraag staat aangekondigd. Icö-
moeders gevraagd!
Hoe krijgen ze 't verzonnen? Ea
wat een stille armoede eigenlijk
Knutsebnoeders! Die heb je ódt
En een woensdagmiddagmoeder
voor de biep. En elk jaar is er V®
een fancy-fair en dan trommelen
ze vaders op om pijltjes te gooien
ten bate van een nieuwe video
voor de filmzaal, die het Rijk met
een onbezwaard geweten ver
domd om te betalen.
