ïweg
17
Gemeente wil teruggekochte
molen Aeolus nu weer kwijt
Schiedamse schilderes werkt aan come-back
TRAINER
MUSIS
SACRUM
Feyenoord
Hollandse tentoonstelling
Annie M.G. Schmidt
Elfde fietsvierdaagse
^Centrale Antenne Inrichting
In verleden kwam verkoop aan particulieren stadsgezicht niet ten goede
Paula van de Ven opent met penseel vensters op het bovennatuurlijke
Intuïtie
Rotterdams Dagblad
Vrijdag 10 mei 1991
RW
t
Het geloof in Feyenoord is weer terug, ook in Vlaardingen en Schk-
i dam. De vaste voorverkoop-adressen merken dat. Bij het sigaren-ma-
gazijn van Berry Janse aan de Bromvest in Schiedam en 6tj Gasterij
Fritsy aan de Westhavenkade in Vlaardingen liep het de afgelopen
Het was kmg geleden dat de telefoon roodgioeiend stond voor kaar
tjes voorde Kuip. Nu, voor de bekerfinale van 2 juni tegen de toch niet
tot de verbeelding sprekende tegenstander BW Den Bosch, is het weer
raak. Een leuke gewaarwording vindt Jorina van Warmenkmen-
Van Rij Sat men Fritsy niet weipeten is als belangrijk Feyentxrrd-
adres. Ze kreeg zelfs telefoontjes uit Katwijk, uit Delfzijl en de Achter-
i hoek.
fzXltxe schilderijen in haar fraaie zaak langs de Oude Haven herinne-
ren aan <k vroegere glorietijden. Het een is een portret van'tante Co',
de'moeder van Jorina's tóng jaar 20 onverwacht overleden, man
Frits. Zij was het die de basis legde voor de snackbar in de Stations-
i stmat, die op het andere schilderij is afgebeeld-
Deze, bij de renovatie van ie VOP gesneuvelde snackbar, waar in de
atccesperiode wan Feyenoort de politie dranghekken mest plaatsen
engmar ook weleens een rait is gesneuveld onderdruk wan de belang-
- stóling voor kaartjes, herrees in 1985 als Gasterij (restaurantenpar-
Vtyéentrum) Fritsy aan de Westhavenkade. In al die zesjaren kwam
niemand meer vragen naar kaartjes voor Feyenoord. Nu melden de
fapszkh weer, hopend op Eumpacupvoetbal.
BRN VAN HAREN
Schiedam
Onder deze titel is eergisteren mei de tentoonstel
ling over de natuur en het landschap in het Stedelijk
'Museum geopend. De expositie bestaat uit een der
tigtal kunstwerken waaronder schilderijen, beeld
houwwerken, fotografische werken en videokunst
van .moderne en hedendaagse beeldende kunste
naars. De werken zijn voor een groot deel afkomstig
pit de collectie van de Rijksdienst Beeldende Kunst
uit Den Haag.
pe tentoonstelling is Hollands omdat uitsluitend
werken van Nederlandse kunstenaars te zien zijn.
Bovendien verwijst de titel naar het thema naar de
lange traditie die de beeldende kunst in Nederland
heeft als het gaat om de verbeelding van natuur en
Landschap.
|!en Hollandse tentoonstelling is verdeeld in drie ca
tegorieën: de zichtbare werkelijkheid verbeeld, de
datuur als beeldend middel en de natuur en het
landschap als dragers van het beeld.
De expositie is niet alleen bedoeld voor algemeen
publiek, maar met name voor de kinderen van de
hoogste groepen van het basisonderwijs in Schie
dam, die de tentoonstelling zullen bezoeken in het
kader van een educatief project.
Amiie M.G. Schmidt, de schrijfster van populaire
kinderboeken als 'Puk van de Petteflet' en 'Jip en
Janneke' wordt 20 mei tachtig jaar. Ter gelegenheid
^an haar vetjaardag brengen de jeugdafdelingen.,
van de Schiedamse Openbare Bibliotheek de schrijf
ster en haar werken extra onder de aandacht.
Kinderen die Annie M.G. Schmidt willen feliciteren
$oor middel van een brief, gedicht of tekening kun
nen thuis of in de bibliotheek hun werkstukken fa
briceren. De bibliotheek verzamelt alle felicitaties -
én zorgt ervoor dat de schrijfster op haar geboorte
dag de verjaardagswensen in ontvangst kan nemen.
Om de felicitaties op tijd te kunnen versturen moe
ten ze vóór 16 mei bij één van de jeugdafdelingen
zijn ingeleverd.
De bibliotheek onderhoudt een vriendschappelijke
relatie met de schrijfster. Ze heeft heel vroeger in de
Schiedamse bieb gewerkt als volontair.
Vlaardingen
Fietsminnend Vlaardingen kan vanaf 27 mei mee
doen aan de elfde Avond Fietsvierdaagse. De eerste
tocht gaat richting Maassluis en Maasland, de twee-
tie richting Rotterdam, de derde naar Schipluiden en
bpide slotavond gaat het rondom Vlaardingen. In to-
'tóal tvordt er honderd kilometer gefietst. De Bonds
spaarbank ondersteunt de vierdaagse financieel.
■Deelname kost 3.3,50. Er wordt steeds gestart bij de
hajidbalvereniging De Hollandiaan aan de Amster-
oahüaan tussen 18.00 en 19.15 uur.
Maas.sluis
1 'Medewerkers van de gemeentebedrijven zijn begon
nen met de renovatie van de Centrale Antenne In-
richting. De werkzaamheden, die tot medio oktober
1 duren, hebben tot gevolg dat het radio- en tv-signaal
tussen 9.30 en 1S.30 uur meerdere malen voor lange-
',re tijd wordt onderbroken. Binnenkort worden de
„.abonnees van de CAI nader geïnformeerd over de re-
.jnovatiewerkzaamheden en de uitbreiding van het
J aantal te ontvangen radio- en tv-programma's.
Schiedam
'vrijdag 10 mei
J» Heren op zicht, Teerstoof, 20.30.
Crybaby: film, Filmhuis, 21.30 uur.
^zaterdag 11 mei
RaRa: poppentheater, Teerstoof, 14.00 uur.
J» The Thumble Beavers, Podium, 22.30 uur.
Don Chaót en de foute architect: Bert Visscher,
^Passage Theater, 20.15 uur.
Ij» Concert: orgel en blokfluit, Stedelijk Museum,
115.00 uur.
i» Rommelmarkt: Harmonie Wilton Fijenoord, Tref
punt, Nieuwe Waterwegstraat. 10.00 uur.
'zondag 12 mei
Georganiseerde sessie, Podium, 22.00 uur.
Vlaardingen
zaterdag 11 mei
Rommelmarkt, Ontmoetingscentrum West, 10.00
uur.
Bevrijdingsbal met bingo: Hoevenbuurt, zaal de
bed.
iondag 12 mei
Maatschappelijk ochtendgebed, Emauskerk, 10.00
juur.
<maandag 13 mei
jt Jaarvergadering Vereniging voor Openbaar On
derwijs, basisschool de Doorloper, 19.00 uur.
Maassluis
katerdag 11 mei
orgelconcert door Bert Visser, Immanueikerk,
Jl0.15uur.
Door Ben van Haren
Vlaardingen - In zijn speurtocht
naar middelen om de dreigende
miljoenentekorten op de gemeen
tebegroting te voorkomen is het
Vlaardingse gemeentebestuur op
het idee gekomen de stadskoren-
molen Aeolus te verkopen.
Het uit historisch besef en met
steun van hogere overheden een
kwart eeuw geleden teruggekoch
te en in ere herstelde stadsmonu-
ment op de rand van Vlaardingen
en Vlaardinger-Ambacht heeft na
de terugkeer van warme bakkers
weer waarde gekregen als be
drijfsgebouw. En dat is een ter
rein waarvan een krap bij kas zit
tende overheid zich liever terug
trekt, zeker als er geld op toege
legd moet worden.
Het zal niet de eerste keer worden
dat Vlaardingen zijn stadsmolen
in particuliere handen geeft. De
vorige ervaringen waren niet zo
best.
Restauratie
Molenmaker Van der Loo uit Ke-
thel rondde precies 25 jaar gele
den zijn moeizame restauratie
werk aan de enig overgebleven
molen van Vlaardingen af. Daar
om staat in de kleurige baard te
gen de kap van de molen Aeolus
1956 als tweede jaartal vermeld.
Het andere geeft 1790 aan, het
jaar waarin het stadsbestuur zelf
de stenen korenmolen liet bou
wen op de hoek van de Kortedijk.
Het gemeentebestuur had in 1954
besloten de zwaar verwaarloosde
Aeolus terug te kopen. De schan
de van de opvallende ruïne op het
in een druk bereden doorgaande
route gelegen kruispunt wilde
het gemeentebestuur van het
toen sterk uitbreidende en als
moderne stad aan de weg timme
rende Vlaardingen graag wegne
men.
De keuze tussen sloop en restau
ratie werd door verruiming van
de landelijke subsidieregels beïn
vloed. Voor zestienduizend gul
den cash en een gunstig huurcon
tract voor de verkoper kreeg de
gemeente het restant terug van
wat ze ruim anderhalve eeuw eer
der zelf op de fundamenten van
de vorige in verval geraakte
stadskorenmolen had laten neer
zetten voor ongeveer tienduizend
gulden.
Verkoper was de Coöperatieve
Landbouwers Aankoopvereni
ging Samenwerking. Zij had in
1918 de toen al ruim drie jaar tot
een zogenaamde peperbus gere
duceerde Aeolus overgenomen
van de laatste particuliere mole
naar-eigenaar Simon Terlaak.
Deze had zelf niet lang plezier ge
had van zijn in 1895 moeizaam
verworven markante bezit.
Stoom
Na bijna veertig jaar discussiëren
hadden de vroede vaderen van
Vlaardingen in 1878 besloten de
stadskorenmolen van de hand te
doen, Het toenemende gebruik
van stoomkracht had in het alge
meen de waarde van de van wind
afhankelijke molens sterk aange
tast en de komst, in 1860, van de
stoommeelfabriek Pelmolen van
de Gebr. Van Dusseldorp te Vlaar
dingen was in het bijzonder voor
molenaar Matthijs Korver van de
gemeentelijke Aeolus aanleiding
om steeds verdere verlaging van
de huurprijs aan burgemeester
en wethouders te vragen.
Betaalde hij tot 1863 achttienhon
derd gulden, in 1878 wilde hij de
molen voor nog maar duizend
gulden per jaar huren. Het ge
meentebestuur vond dat te wei
nig. Ondanks de waarschuwing
van het raadslid De Bruyn, dat dit
nadeliger zou kunnen uitvallen
en zijn pleidooi rekening te hou
den met de 25 jaar oude rechten
van Korver, besloot men toch tot
openbare verhuring. Korver
bleek de enige kandidaat met een
bod van 800 gulden jaarhuur.
Dat nooit! Dan liever verkopen
die molen, redeneerde de ge
meenteraad. Eindelijk was de ge
hele raad het eens over de afsto
ting van het historische bezit. De
koper was molenaar Matthijs
Korver, die 'zijn' Aeolus voor
11.100 gulden van de gemeente
overnam. Tien jaar later deed zijn
zoon de molen met ruim verlies
over aan bakkerszoon Gijsbert
van der Knoop, die haar op zijn
beurt verkocht aan Simon Ter-
laak toen hij in 1895 niet kon vol
doen aan de eisen van de gemeen
te tot herstel van gevaarlijke
mankementen.
Pech na pech
Ta-laak was een molenaars
knecht, die op deze wijze kans
zag een eigen bedrijf op te bou
wen. Na het verrichten van de no
dige herstelwerkzaamheden kon
de Aeolus weer draaien. Aanvan
kelijk alleen nog op de wind,
maar in 1900 kwam ejeen gasmo
tor bij om de continuïteit in de be
drijfsvoering te garanderen. Pech
trof Terlaak in 1901 toen de blik
sem tweemaal in zijn korenmolen
sloeg, hem en twee kinderen te
gen de grond wierp en flinke
schade veroorzaakte.
De schrik zat er bij de molenaar
goed in. Hij werd voorzichtiger.
De tijd was voorbij dat Terlaak
met volle zeilen draaide, waarbij
de molen soms op zijn grondves
ten schudde. Als enige in het wes
ten van het land koos Simon voor
het uit Engeland afkomstige sy
steem van 'zelfzwichting'. Hierbij
komen in de wieken losse latten
die by toenemende wind open
gaan staan waardoor de kracht op
het draaiende gedeelte afneemt.
Pech bleef de ondernemende mo
lenaar achtervolgen. Op 13 febru
ari 1904 joeg een harde windstoot
alle latten uit twee wieken en be
schadigde de daken van huizen in
en om hetEmaus.
Een actiegroep van bewoners eis
te met steun van het gemeentebe
stuur van Ambacht maatregelen
en hoewel onderzoek uitwees, dat
bij deze windstoot het conventio
nele systeem waarschijnlijk ern
stigere schade zou hebben aange
richt schafte Terlaak later toch
z'n Engelse systeem af.
Het risico van de wieken deed
hem zelfs in 1914 besluiten het
gehele bovenlijf van zijn molen
te koop aan te bieden om met dat
geld een grotere gasmotor aan te
schaffen. Nog voor de advertentie
in het vakblad De Molenaar ver
scheen zakte een van de wieken
door de as en vernielde een stuk
van de balie. Na terugplaatsing
gebeurde hetzelfde nog eens. Een
jaar later verkocht Terlaak balie,
complete kap met bovenwiel en
wieken en het materiaal van de
maalzolder aan stadgenoot MJ.
Breedveld, die er duizend gulden
voor neertelde en tevens de in
korting van de molenromp met
drieënhalve meter en het aan
brengen van een dakverzorgde.
Peperbus
Zo kreeg Vlaardingen als zoveel
andere steden in 1915 een 'peper
bus', zij het dat het maalbedrjjf
werd voortgezet. De kale romp
ging tevens dienst doen als recla
mezuil en voor een dubbeltje
mocht men naar boven klimmen
De als
reclamezuil en
uitkijktoren
dienst doend,
'peperbus'
Aeolus ean hg
begin van
deze eeuw.
Repro Roel ajfca,
voor een 'schoon vergezicht', ft
situatie bleef ongewijzigd tol in
1954 de gemeente het restant van
de Aeolus terugkocht. Op Kon»,
ginnedag 1957 vond de officiële
ingebruikstelling plaats van de
gerestaureerde molen, Ovetigers
was de kwaliteit van de ijzeren
roeden twaaraan de wieken vast
zitten) zo slecht, dat al snel beslo
ten werd uit veiligheidsoveiïe-.
gingen de molen niet meer leb
ten draaien. Wel gingen op feest"
dagen vlaggetjes indewieken.
In de tweede helft van de jaren ai
ventig kreeg de Maassluise inde-
naar Nïek Boekestjjn de pas za-
tende wethouder Bas Goudriaan
zover dat reparatie volgde en ds
wieken weer regelmatig gingen
draaien. Niek junior voert inrakt
dels het ambachtelijke bedrijft!»
zjjn vader er herstelde.
(Bron Eeuwen levw van de wmd.geschnde»
nis van de Vlaardingse Stadstorenmolen p-
naamd Aeolus. Ane van da* Hoek en
Stniijs. uitgave Stadsarchief Vlaafdhgsi
1990)
Door Han van der Horst
Schiedam - De meeste kunste
naars dromen van een tentoon
stelling in een bekende galerie of
een zaal van een gerenommeerd
museum. De Schiedamse kunste
nares Paula van de Ven zou dat
ook wel aardig vinden. Op den
duur. Maar ze weet, dat haar stad
genoten zulke gelegenheden niet
direct plat lopen. En haar werk -
vindt ze - moet juist door de ge
middelde Schiedamse burger ge
zien worden. Daarom staat ze op
zaterdag 11 mei met een kraam in
het Julianapark, waar in het ka
der van de Aleidafeesten een bij
zondere markt wordt gehouden.
En vanaf 28 mei hangt haar werk
in café Het Spul op de Hoog
straat.
Alles bij elkaar wordt het een
soort come-back, want Paula van
de Ven is de laatste jaren niet met
haar werk naar huiten getreden.
De laatste maanden echter wordt
de tijd er weer rijp voor, meent ze.
Paula woont al sinds jaar en dag
op de bovenste verdieping van
een flat in Nieuwland. De zijka
mer is als atelier ingericht. Daar
zit ze de hele dag te tekenen en te
schilderen. „Ik ben niet iemand
die potten verf tegen het doek
gooit en ziet wat er van komt",-
zegt Paula, nadat ze een stapel
Paula van de \fen: 'ik ben niet Iemand die potten verf tegen het doek gooit en ziet wat er van komt.'
Foto Folobureau Roel Dijkstra
kleurige werken tevoorschijn
heeft gehaald.
Vrouwenhoofd
Inderdaad, haar werk heeft wei
nig te maken met de kunststro
mingen die tegenwoordig in het
officiële circuit opgeld doen. Het
zijn zorgvuldig vormgegeven
voorstellingen met een op het eer
ste gezicht raadselachtig karak
ter. Wat bete1- et dat bijvoor
beeld, dat blauwe vrouwenhoofd
met blaadjes in de nek en die drie
duiven eromheen? Waarom zit
daar iemand met een poes in een
pyramide. Wat betekenen die ge
vleugelde wezens en waarom
staat er aan de hemel een oog?
Zijn dat soms engelbewaarders
en is dat het Oog van God, zoals je
dat ook ziet in de daklijst van de
Schiedamse Havenkerk?
Paula van de Ven is niet zo tevre
den met die vergelijking. Als ant
woord toont ze een tekening van
Boeddha. Ze wil liever niet op één
lijn gezet worden met het katholi
cisme van haar jeugd. Ze leest
voor uit een soort verklaring die
zij ter voorbereiding van de
markt in het Julianapark op pa
pier heeft gezet. „In principe zijn
ons vele groten voorgegaan en
ook maar geboren als gewone
mensen. De diepe symboliek van
Jezus die zich voor ons aan het
kruis liet spijkeren. Boeddha die
na zo lang te hebben gemediteerd
het Nirwana kon binnentreden en
weigerde om terug te keren naar
de aarde om zjjn medemensen te
helpen. En Krhishna, en Ghandi,
wie kent de wet van non-agressi-
viteit, van geweldloosheid"
En: „Aan de gTenzen van mij staat
een douane die zegt, dat ik niets
mee mag nemen."
Dat mag je uitleggen, Paula.
„Ik wil de mensen gewoon graag
een bredere horizon bieden, Vol
gens mij waren mensen vroeger
veel intuïtiever. Door al dat tech
nisch kunnen is dat verloren ge
gaan. Maar als je naar de televisie
kijkt, dan zie je de mensen in
Bangladesh en hoe wij daar toch
niets voor kunnen doen en hoe
die hulpgoederen, als ze dan ein
delijk aankomen, half verrot zijn.
De mensen hier hebben verleerd
in hun innerlijk te kijken."
„Ik denk, dat ze teveel gevangen
zitten in het patroon van werk en
ambitie. Ze hebben weinig tijd
om dieper door te denken. Zij
krijgen niet eens de kans om
daarbij stil te staan. Vergis je niet,
ik hou ook van de goede dingen
Ingezonden mededeling
Mannequins showen u onze veelzijdige
en ongedwongen Holiday-fashion.
Vakantiegevoel om aan te trekken...
Zomers luchtig en vrolijk.
U bent van harte welkom op het uur
dat u het beste schikt.
MODEHUIS
qfja
Broersvest 109 - 113 Schiedam
tel OIO - 4260399
Ook op maandagmiddag en donderdagavond geopend
Ruime parkeergelegenheid t o ons modehuls
Ingezonden mededeling
V.V.H.V.O. uitkomend in de 2e klas KNVB
zaterdag zoekt een
voor het trainen van de selectie op
dinsdag- en donderdagavond en voor
begeleiding op zaterdag.
Sollicitaties kunnen worden gericht aan mevr.
M. Schilder, Sperwerlaan 229, 3136 GE Vlaardingen.
Ingezonden mededeling
SPECIALE AANBIEDING
Zondag tot en mei donder
dag een uitgebreide
HOT STONE of GOURMET
6 soorten vlees, stok
brood, boter, kruidenbo
ter. 3 sauzen, saladebuffet
[A I (f\ bestaande uit: tomaten,
tfotmigen rtirftflXnfrijrii uien, champignons, pa
prika, komkommer en ver
schillende vers gemaakte
salades 29,50
Vooraf reserveren
gewenst,
Tel. 010-4732422, Lange Haven 115, Schiedam
van het leven. Maar ik wet toch
wel, dat God er is. Hij heeft wat
met mij voor en ik lig ook wel met
hem in de contramine, maar daar
kan geen dommee of pastoor voor
mij in bemiddelen, Zo werkt het
voor mij niet. Die drie duiven
rond dat vrouwenhoofd, dat is in
derdaad de Heilige Geest. Eet
zijn zelfs drie heilige geesten. En
die vrouw met die poes in de pyra-
mide, dat is het gewone leven
Daar bovenop zitten bescherm*
geesten.'1
„Als een mens op een gegeven
moment voor zijn ware innerlijk
komt te staan, dan kan hij nog zo
veel gelezen hebben of weten, lm
moet zich toch overgeven, want
dan komen er krachten in het
spel, waar je je geen voorstelling
van kunt maken. De een noemt
dat God, de ander misschien een
hoger zelf. Ze gaan hun gang
maar. Wat ik de mensen mee wil
geven, is dat er meer is dan het
werk en de maatschappij. Datje-
ook in jezelf kunt kijken. Ik ben-
ook maar een instrument Ik mag
dat doorgeven. Dat is alles."
Lidwina
Paula gelooft, dat de mensen op
aen duur de weg naar het boven
natuurlijke zullen terugvinden.
Wie er gevoel voor heeft, merkt
dat het ondanks alles nog werk
zaam is, „Toen ik als kind in Den
Haag by de nonnetjes op schö&
zat, had ik nog nooit van Schift
dam gehoord. Toen kreeg ik als
voornaam Lidwina en Lidwina J
de patrones van Schiedam. 0(
woon hier nu al weer twintig jaaf
en ik ben een echte Schiedamse
geworden. Dat is toch wel e®
beetje een vorm van magie. Hoe
wel ik me nooit bemoei met occul
tisme en zo. Daar heb ik een graf-
hekel aan. Maar ik kan levenspro
cessen wel anders waarnem®
dan andere mensen. Ik heb vrefc
ger onnoemelijk veel gedicht®
geschreven. Maar op het ogenbl
kan ik mij beter uiten in kleur
en lijnen. Misschien ga ik HL
eens een stel van die gedicht®
uitgeven met eigen illustraties er
bij."
Paula hoopt, dat de Schiedam
mers een en ander zullen waarde
ren, als zij zaterdag langs haat
kraam schuifelen. Dat ze met al
leen mooi vinden wat ze nep,
maar er ook een soort venster in
herkennen op het bovennatuur
lijke. En anders zijn Paula flj
haar vriendin Ruth graag bere»
om uitleg te geven over de diepe
re betekenis van de tekeningen
en schilderijen. i
Behalve origineel werk, zullen
ook kleurenfoto's hangen. D®1
kunnen liefhebbers een exerfr
plaar van op posterformaat 0*
stellen. Paula: „De bedoeling
dat ik daardoor kar jestaan.G®-1
ons heden ons dagelijks brooa,
maar bij de bakker moet je °°s
betalen."-
