15
Orgel Grote Kerk trekt uit hele wereld belangstelling
Scheltens laat maar klein stukje van Schiedam zien
m'ZJt t.
Wonderleed
Koersbalclub in De 4 Molens
Weerzien met Kethel
Historische vereniging
heeft geld nodig
Biljartpromotie-weekend
in Lijnbaanhallen
B en W helpt bij uitgifte van
bijstands- en migrantenkranten
Schiedam
Vlaardingen
Oosteuropeanen loven kwaliteit van uniek Van Peteghem-instrument
Voor zondag een heel ander 'Ontdek je plekje'
MI
éill
f-Pf
«:f
',r|
«li
Rotterdams Dagblad
Vrijdag 9 augustus 1991
g"$ »M
"fV-
%ê&- kt"'
•*-« iggfis»'.
0e wonderen zouden de wereld nog niet uit zijn, wil het t
doen geloven. Ik geloof er allang niet meer in. Telkens krijg ik ook
weer bevestiging van de juistheid van die koers. Teleurstellingen
blijven me op die manier bespaard.
Reclamemakers doen nog regelmatig pogingen om het geloof in
wonderen terug te brengen. Maar 'het wonder op wielen' is toch ook
gewoon een weliswaar aardige, onderhoud behoevende aan slijtage
en waardevermindering onderhevige auto gebleken, die geen eeu
wig leven heeft. Van 'De wondere wereld van Chriet' op televisie
droop de betrekkelijkheid af en het is ook niet meer.
Uitgerekend in Schiedam, waar eeuwen later nog mensen naar toe
komen om het verhaal over de zieke Liduina, zijn nu weerverkopers
van een modem wonder tegen de lamp gelopen. De distributeurs
van 'het wonder uit de kraan' hebben moeten erkennen, dat ook het
door hen verspreide produkt gewoon onderhevig is aan aardse in
vloeden.
De waterleidingjongens in Schiedam hebben vele teleurstellingen
moeten slikken de afgelopen dagen. Een schrale troost is dat al hun
collega's in Nederland met hen mee voelen. Een Vlaardingse des
kundige verzekerde me dat een bacteriologische verontreiniging in
het leidingnet het ergste is wat een waterleidingmens kan overko
men. „Wij hadden het enkele jaren geleden in het centrum snel gelo
kaliseerd. maar dat was puur geluk. Als je de pech hebt van een lan
ge leiding met weinig mogelijkheden tot omleiding van het water
kan het een lijdensweg worden," voegt hij eraan toe.
Telkens hebben ze in Schiedam op een wondertje gehoopt om hun
leed, maar vooral dat van bewoners en bednjven weg te nemen.
BEN VAN HAREN
Schiedam'
Sportief ingestelde ouderen kunnen zich verheugen
op een nieuwe activiteit in dienstencentrum De 4
Molens. In september start men er een koersbalclub
voorouderen vanaf 55 jaar. Iedere maandag is er van
13 .30 tot 16.00 uur een zaal gereserveerd voor het bal
spel dat op een viltmat en met een set grote ballen
wordt gespeeld. Het spel h«eft veel weg van jeu de
boules en bowls, want ook bij koersbal gaat het erom
dat de deelnemers met hun grote bal zo dicht moge
lijk bij het balletje aan het eind van de mat moeten
geraken.
Voor inschrijvingen kan men terecht bij de receptie
ran het dienstencentrum of bellen naar Leny Gide-
onse,47055ÖÖ.
Ter gelegenheid van het feit dat Kethel 50 jaar gele
den grotendeels werd geannexeerd door Schiedam,
exposeert Louw Jongste van 5 tot en met 9 septem
ber zijn verzameling foto's en tekeningen in de
showroom van automobielbedrijf Nooteboom aan de
Zwaluwlaan 84.
Een aanzienlijk deel van de ruim 400 foto's wordt
eveneens gebruikt voor een uit te geven boekje dat
wordt voorzien van teksten en gedichten. Het boekje
'Weerzien met Kethel' gaat rond de dertig gulden
kosten en kan tijdens de tentoonstelling worden be
steld.
vlaardingen
De Historische Vereniging Vlaardingen bestaat in
januari van het volgend jaar 25 jaar en wil dat vieren
ook. Maar omdat de ruim duizend leden tellende
club niet in staat is alle kosten van het jubileumpro
gramma te dekken, wordt er een beroep gedaan op
de Vlaardingers die zich betrokken voelen met de
geschiedenis van hun stad. Naast de eigen middelen
heeft de historische vereniging nog 8000 gulden no
dig.
Symphatisanten kunnen hun donaties overmaken
op giro 750978 t.n.v. de penningmeester van de His
torische Vereniging Vlaardingen, onder vermelding:
jubileumfonds.
Voorde viering van het jubileum staan onder andere
4en receptie en open dag, een historische muzikale
dag en een open monumentendag op het program-
ma. Tevens krijgt de Viaardingsè gemeenschap een
geschenk aangeboden, ontvangen de leden een his
torische kalender en organiseert men een rondrit
voor bejaarden. De basisscholen ontvangen een les
brief over de geschiedenis van de haringstad.
Om het biljarten in clubverband nieuw leven in te
blazen, houdt het district Waterweg-Noord van de
Koninklijke Nederlandse Biljart Bond op 2 en 3 no
vember een biljartpromotieweekend voor vrouwen,
jeugd en recreatie-biljarters. Iedereen die kennis wil
maken met deze sport of er meer over te weten wit
komen, kan dat weekeinde terecht in de Lijnbaan-
ballen. Voor inlichtingen kan men bellen met de
heer F.P. Slingeland, 4748743.
Maassluis
Burgemeester en wethouders hebben besloten mee
te werken aan de plaatselijke verspreiding van een
eenmalige bijstandskrant en de vacaturekrant voor
migranten. De bijstandskrant wordt uitgegeven in
het kader van de sociale vernieuwing door het Lan
delijk Steunpunt Vrouwen in de Bijstand.
Agenda
maandag 12 augustus
Informatie-avond voor aanstaande ouders, Magno
lia Deikerk. Albardastraat, 20.00 uur.
zaterdag 10 augustus
•Wandelconcert, Grote Kerk, 15.00 uur.
dinsdag 13 augustus
Informatie-avond vooraanstaande ouders, Emaus-
kerk, 20,00 uur.
Door Ben van Haren
- m
Vlaardingen - De internatio
nale bekendheid van het or
gel in de Vlaardingse Grote
Kerk blijft toenemen. Na de
Belgen, die het 228 jaar gele
den door Pieter van Peieg-
hem in Gent gebouwde orgel
al enkele jaren koesteren als
enig grote monument van
bun landgenoot, zijn inmid
dels ook organisten en orgel
bouwers uit andere Westerse
landen en onlangs zelfs een
bus vol uit Amerika het ko
men bewonderen.
Binnenkort krijgen orgellielheb-
bers m Rusland. Litouwen en Po
len ook lovende woorden te horen
over de bijzondere kwaliteiten
van het veertig registers tellende,
in 1973 gerestaureerde instru
ment
Eensgezind zijn Manna Nevs-
kaya uit Moskou. Renata Marca-
kut'e uit Vilnius en Elzbieta Wlo-
sek uit Katowice n hun oordeel.
„Het is een prachtig orgel met
vele muzikale mogelijkheden."
De drie Oosteuropese vrouwen
volgen deze week samen met drie
Belgische en twee Nederlandse
mannen een cursus in de 'master
class' op het unieke muziekin
strument
Alledrie zijn ze afgestudeerd aan
een conservatorium. De 29-jarige
Poolse geeft een klas van twintig
leerlingen orgelles in Katowice.
„Onze staat vindt muziekles be
langrijk en op vrijwel elke mid
delbare school staat minstens een
orgel. Daarnaast zijn ze in kerken
te vinden, maar niet van een kwa
liteit als dit orgel Wij hebben in
Polen orgels van de strakker,
Duitse soort."
Elzbieta weet waarover ze praat.
In tegenstelling-tot haar collega
cursisten maakt ze niet voor de
eerste keer kennis met westerse
orgels. Eerder was ze al in Italië,
Spanje en Zweden, die elk hun ei
gen orgels met specifieke klan
ken en mogelijkheden hebben.
Frankrijk staat ook nog op haar
verlanglijstje, hoewel ze nu al in
Vlaardingen met een Frans getint
orgel kennis heeft gemaakt.
Het orgel in^ie.„GrotaJCexk, oor-.
spronkelijk gebouwd voor de Ber-
nardijner-abdy van Gent en in
1819 naar Vlaardingen gehaald, is
daarom enig in zijn soort in Ne
derland waar ook Duitse orgels de
voorkeur kregen.
Docent Kamiel D'Hooghe (links op de tweede rij) voor het internationaal vermaarde Van Pethegemorgel omringd door zijn cursisten. Vooraan v.l.n.r, Marina Nevskaya
uit Moskou, Renate Marcinkuté uit Vilnius en Elzbieta Wiosek uit Katowice. Naast D'Hooghe de Belgen Antoine Tronquo, Alain Arnois en Edward Govaerts. Op de
achterste rij de Nederlanders Johan Zoutendijk en Adri Hoogendljk.
Foto Roel Dijkstra
Gewaarwording
Het spelen op een orgel in een
kerk is voor de 25-jarige Moskou-
se Marina een heel bijzonder ge
waarwording. „Bij ons in Rusland
zijn alleen orgels in concerthallen
te vinden. Pas op het conservato
rium, waar ik eerst piano en com
positieleer studeerde, heb ik het
orgel leren kennen. In orthodox
Russische kérken worden geen
muziekinstrumenten gebruikt."
Marina, die net als haar Litouwse
collega voorafgaand aan haar
Vlaardingse bezoek in Mechelen
op een Spaans orgel een cursus
volgde, constateert dat het hard
werken is in Vlaardingen onder
leiding van Kamiel D'Hooghe
maar zegt ook veel plezier eraan
te beleven.
„A&n toeristische uitjes komen
we niet toe, maar ik kan hier heer
lijk in de sfeer van een kerk orgel
spelen. Dat is veel prettiger dar
in een concerthal."
De cursisten hadden deze week
ook de beschikking over de orgels
van de Pnièl-, de Ichtus- en de Jo
hannes de Dooperkerk om te oe
fenen. Zaterdag geven zij ter af
sluiting gezamenlijk een concert
in de Grote Kerk.
'Masterclass'
Renata (26), afkomstig uit het dit
jaar zo vaak geteisterde Vilnius,
voelt zich gelukkig als we over Li
touwen als een zelfstandig land
praten. In tegenstelling tot haar
Russische cursusgenote, die ze al
in Mechelen ontmoette, heeft zjj
thuis ruimschoots de beschik
king over kerkorgels. „Bij ons
staat in elke kerk, zelfs in het
kleinste dorp een orgel Ik geef
zelf ook orgellessen m verschil
lende kerken aan amateurorga
nisten."
Zij is naar Vlaardingen gekomen
(net als Marina1 peritrein) omdat
het de enige mogelijkheid"was:
om aan een '"master-class" deel te
nemen op dit type orgel.
Beiden zeggen dolblij te zijn dat
nu de mogelijkheid geopend is
om vrij te reiden yanyit^£§2yjgt-
unie. Renata, gestoken in- een1
Amerikaans, t-shirt, stelt'vast:
„Voorheen was het alsof je gevan
gen zat maar nu is er tenminste
bewegingsvrijheid, waardoor we
ook hier naar Vlaardingen kon
den komen."
Veel belangstelling
Aad Zoutendijk (50), vaste orga
nist van de Grote Kerk sinds 1974,
en zijn vrouw Nel (51) hebben en
kele jaren geleden het idee opge
worpen voor een internationale
orgelweek in Vlaardingen in com-
cursus voor pro-
rip^nelercrrganisten. Door een
-grote-eigen "inzet en veel steun
van een werkgroep hebben ze nu
voor de derde keer veel belang
stelling gekregen. Niet alleen
^ygor de cursus, waaraan voor de
fcèêrste #msal Oosteuropeanen
dëèlnamehrmaar ook voor de
concerten en andere onderdelen
van het programma.
Het openingsconcert trok maan
dag enkele honderden bezoekers
en zelfs naar een lezing kwamen
dinsdag tientallen mensen. Deze
had als titel 'Mozart op de orgel-
lessenaar'.
Composities v 1 deze 200 jaar ge
leden overledei componist heb
ben deze week ruime aandacht
gekregen. Zelf speelde Mozart in
de BelgiMiS^ij'stónd.T"'V "Ól
Vanavond speelt organist Jean
Boyer uit Parijs werken uit de
klassieke Franse orgelliteratuur
op het Van Peteghemorgel in de
Grote Kerk. Aanvang 20.00 uur.
toegang zes gulden.
Morgen verzorgen de deelnemers
aan de cursus van 15.00 tot 17.00
uur een wandelconcert. Dan is dc-
toegang tot de kerk gratis.
Door Han van der Horst
Schiedam - Het was weer
prachtig. Joop Scheltens van
„Ontdek je plekje" weetje al
tijd weer de indruk te geven,
dat je toerist bent in eigen
stad. Dat komt door de com
binatie van zijn vaderlijke
stem en de beelden die uit
eindelijk het scherm berei
ken. Ook zijn tweede uitzen
ding over Schiedam bracht
menig ingezetene tot de uit
roep: „Verrek, is het hier zo
mooi?"
Het is hier zo mooi en Joop Schel
tens laat dat zien, doordat hij in
het algemeen niet filmt, wat er al
lemaal naast de monumenten
staat die in beeld komen. Zijn
programma schetst Nederlandse
steden, zoals ze zouden moeten
zijn. Historisch, pittoresk, niet
verontreinigd door industrie en
modernisering. Dat krijg je in
Schiedam niet voor elkaar zonder
de werkelijkheid geweld aan te
doen.
Zondag zullen op zijn advies weer
duizenden vreemdelingen deze
stad bezoeken. Wie het echte
Schiedam wil zien, wandelt oiyi de
Lange Haven met zijn grachten
panden, het Zakkendragershuis
je en de Grote Kerk heen. Hoe zou
zo'n wandeling eruit zien? Het
wordt een stevige tippel, maar het
KNMI voorspelt voor zondag
mooi weer en onderweg is er in
deze stad voldoende gelegenheid
tot lafenis.
Alternatieve route
We beginnen bij de eerste tram
halte op de Rotterdamsedijk op
de hoek van de Nieuwe Mathe-
nesserstraat. Vroeger - toen het
allemaal nog landelijk en Joop-
Scheltensachtig was, heette 't
daar „het Rode Hek", maar die
aanduiding gebruiken alleen de
alleroudste Schiedammers nog.
We lopen de Nieuw Mathenesser-
straat in, een eindeloze brede weg
die langs allerlei bedrijven voert.
Hier en daar kun je nog zien, dat
het ooit een dijk was die door een
landelijke omgeving voerde,
maar nu wordt het zicht beheerst
door kleine en middelgrote on
dernemingen. Zij vormen tegen
woordig de basis van de Scbie-
damse economie.
Aan het eind van de straat gaan
we rechtsaf de Maasdijk op. Hier
zien we slechts de leegte en ver
derop schittert aan onze linker
hand het water van de Maas.
Vroeger stonden tussen de dijk
en de rivier de gebouwen van de
machtige werf Gusto. Aan de an
dere kant bevond zich een klein
wijkje, waar de trotse werfarbei-
ders woonden. De kale vlakte van
nu laat goed zien, hoe het trotse
Schiedam van de metaalindustrie
en de scheepsbouw binnen een
paar jaar volkomen te gronde zijn
gegaan.
We steken de brug over die naar
de Gorzen leidt en kijken even
naar de sluis. Dit gebeurt er dus,
als Rijkswaterstaat de dijken ver
sterkt. Er ontstaat een brede, lege
weg. Elke geborgenheid en be
schutting ontbreekt.
Fantasievol
Aan de andere kant van dit
„kunstwerk" - officiële term van
Rijkswaterstaat - begint de Ha-
vendijk. Aan de rechterkant
staan gerenoveerde woningen
van voor de Tweede Wereldoor
log. Die zien er aardig en fantasie
vol uit. Dat komt, omdat zij des
tijds neergezet zijn door de Wo
ningbouwvereniging Volkshuis
vesting, die ervan uit ging, dat
ook arbeiders in een aangename
omgeving mochten wonen.
Rechtsaf de Oude Maasstraat in.
Nu wordt de mentaliteit van
Volkshuisvesting nog duidelij
ker. In de zijstraten zien we poor
ten, die het hele complex tot een
soort gesloten veste maakte. De
arbeiders moesten niet alleen
mooi wonen. Ze hoorden ook bij
elkaar en dienden afgeschermd
te worden van de boze buitenwe
reld. Die begint aan de andere
kant van de Nieuwe Maasstraat,
waar huisjesmelkers de vrije
hand hadden.
Linksaf de Nieuwe Maasstraat in,
vervolgens via het Rozenburger
plein en de Rozenburgerstraat
naar de brug over de haven. Wij
werpen een blik op deze Westei-
Hèt monument
van De
Gorzen: De
woningen die
Volkshuis
vesting in en
rond de IJssel-
mondese-
straat liet
bouwen omdat
arbeiders ook
recht hadden
op een goede
woning.
Foto Roel Dijkslra
haven, tegenwoordig het domein
van woonschepen. De Westerha
ven was ooit omzoomd door bran
derijen. Ze heeft geen toegang tot
het open water van de Maas, maar
staat via de Nieuwe Haven in ver
binding met de oude stad. De
Westerhaven was bedoeld'als uit
breiding van de jeneverstad.
Niet zo lang na de voltooiing
stortte de drankwelvaart defini
tief in. Pas na een crisisperiode
van vijfentwintig jaar brachten de
Gusto en later andere werven
nieuwe welvaart en groei.
YVAO-monument
Aan de andere kant van de brug
begint de Stadhouderslaan, een
fraaie singel, die tijdens de Eerste
Wereldoorlog door werklozen van
allerlei slag gegraven is, want het
begrip „passende arbeid" werd
toen ruim opgevat. Daarormh
deze singel een monumen^Al^
tegenstanders van de WA(X~üe
Stadhouderslaan geeft toegang
tot de waterpartijen van het Julia-
napark. We wandelen een stukje
door dat park en bewonderen at
ruime opzet. We zijn verbaasd
hoe klein het park is, ondanks de
ruime toegangslanen met het mo
nument, dat wij ontdekken. Dar
komt, omdat maar de helft van
hec ontwerp is gerealiseerd. H<r
standbeeld is een afgewezen odf
logsmnnument
Via de brede entree bereiken wi
de Burgemeester Knappertlaan
We steken die over en lopen d<
Aleidastraat in. Aan onze linker
hand zien we het Hofje van Be
lois, een vooroorlogs complex be
jaardenwoningen, dat diende ah
vervanging van het oude hofje ii:
de binnenstad, dat aan de slopers
hamer is prijsgegeven. In het hof
je bevindt zich tegenwoordig he.
kantoortje van de Schiedamse
molenstichting.
Blokkendozerig
Een eindje verderop - aan de rech
terkant - bevond zich vroeger dr
Mariastraat, het beruchtste stuk
je van een beruchte buurt. De ge
meente heeft dit met de grond ge
lijk gemaakt. Nu is er het soor:
blokkendozerige nieuwbouw, dal
verrijst, waar renovatie geen zir
meer heeft. Maar van binnen ziji
de woningen heel comfortabel.
Aan het eind van de Aleidastraa
gaan we naar rechts de Vlaardin
gerdijk op. We zien al de moler
De Drie Korenbloemen, de oudste
van Schiedam, die dateert ui
Ï777. Voorbij de molen vinden wc
aansluiting op de route van Joop
Scheltens. Na het Schiedam vai
nu en het Schiedam van dc
scheepsbouwtijd betreden we di
stad van de jenever met al zjjr
glorie en al zijn verval.
En het is zondagmiddag. De echte
Schiedammer begint dan al aai
het warme eten te denken.
i' !T
li
Big.
y
.50
