Waterweg
15
Billitonflat is al een beetje gestorven
i
mensen
pypamidej
in UoiYpte séÜü
er) eenChi'hese nuU[\
Kuhn^n ruuKerKn
of dt mactf) Landen
*1J Waarom Laten
Jffize dam zoroaat
nindeteti doodgaan?
Voor al uw verse
kip- en
wildspecialiteiten
„DE MORIAAN"
unicef
SLUIS
Lolletje
Modern gebouw verouderde snel door verschuivingen in de zorg, nieuwbouw komt eraan
uSneeuw in zwembad Zuid
Kerstvrouwtje in bieb
Kerstman schenkt choco
Bord tegen autolawaai
Orgelconcert in de Kapel
Beste wensen per radio
Zalen voor:
Bruiloften,
recepties en partijen
oveBsor^4,.346SQ 'iiiiili
C. LIE* L
MALAGA
Spaanse specialiteiten
Rotterdams Dagblad
Woensdag 18 december 1991
Kruizen, lijkkisten, skeletten; het leven is allang geen lolletje meer.
Mensen die bij Philips van een lopende band in het niets vallen, die ene
overgebleven vis die vanaf de Noordzeebodem angstig omhoog kijkt
naar de opeengehoopte vissersschepen boven hem en een Magere Hein
die het Golfgebied inwandelt, een iel langgerekt oliespoor als een scha
duw in doodse stilte achter zich mee slepend.
Theo Gootjes exposeert. Politieke tekeningen, de een nog harder dan de
ander, tonen de zienswijze van de Sehiedamse tekenaar, nee kunste
naar, op de wereld. Een wereld waarin onder meer het milieu naar de
knoppen gaat, ook door auto's. En de ironie wil dat Theo Gootjes expo
seert bij Garagebedrijf P.A. van der Kooij in Vlaardingen.
Politieke tekenaars hebben weinig keuze als het om tentoonstellen
gaat. Want er zijn al zo weinig mensen die hun werk willen ophangen.
Dat is jammer, zeker bij het werk van deze Schiedammer. De prenten
van Theo Gootjes schreeuwen namelijk niet alleen een duidelijke me
ning uit, ze zijn ook grafische juweeltjes. Het beeld wordt bepaald door
hard zwart en wit, ja zelfs het spaarzame grijs is eigenlijk zwart en wit.
Alles functioneel gebruikt, of het nou grote zwarte vlakken zijn of veel
wit. En altijd duidelijke lijnen, geen twijfels. Dit is de mening van de
kunstenaar.
En geen concessies. Gelukkig niet. Politiek tekenaar Theo Gootjes staat
ergens voor. Heeft ook over politici, die bijna altijd afzichtelijk worden
getekend, een uitgesproken mening. Lubbers is het meest verminkt,
maar blijft altijd herkenbaar.
Als Theo Gootjes gewone mensen toont zijn het meestal gemanipuleer
de, weerloze exemplaren. Naakt vaak. Veelal met gebogen hoofd. In één
dunne, doorlopende lijn. Of als zwart vlak.
De tekenwereld van Theo Gootjes is keihard, somber, stemt niet hoop-
vol, verbloemt niets. Geen concessies. En oh, wat is het mooi getekend.
JAN BOOISTER
i Met een uniek spektakel voor de jeugd sluit zwem-
1 bad Zuid dinsdag 31 december het jaar af. Om 10.00
uur opent het bad de deuren voor sneeuwpret in en
rond het water. Een mooie zeemeermin vertelt aan
de kleintjes die onder begeleiding naar binnen mo-
gen, allerlei leuke verhaaltjes en voor de groteren
vertoont een verschrikkelijke ijsbeer zijn kunsten
en vertelt verhalen over de Noordpool. Tijdens het
laatste zwemevenement zal het regelmatig 'sneeu
wen1 en door deze kunstmatige sneeuw kunnen de
kinderen zich in het land der eskimo's wanen. Per
twee kinderen, die vier gulden per persoon moeten
betalen mag de begeleider voor 1,90 gulden mee naar
binnen. De sneeuwpret duurt tot 13.00 uur.
Ook dit jaar wordt er vlak voor kerst op de jeugdafde
lingen van de Sehiedamse bibliotheken weer voorge
lezen door het kerstvrouwtje en wel in de filialen
Zuid (23 december 13.30 uur), Nieuwland (18 decem
ber 13.30 uur), Noord (21 december 11.00 uur) en in
-dejeugdbiblioteek (18 december 14.30 uur). Knutsel-
liefhebbers zijn ook welkom in de bibliotheken want
op 18 december in Noord (13.30 uur), Nieuwland
(14.00 uur) en in de jeugdbieb (15.00 uur) kan de
jeugd kerstversieringen voor thuis maken.
Vlaardingen
De kerstman deelt maandagmiddag 23 december
gratis warme chocolademelk uit op Hoogstraat, waar
winkeliers kerstkramen hebben geplaatst. De vol
gende ochtend herhaalt hij dat in de ochtenduren.
De winkeliers houden verder nog een etalagewed
strijd.
1 Flatbewoners langs Rijksweg 20 hebben van de wet-
houders drs. K. van der Windt (Milieu) en A-MA. Van
Aidenne-van der Hoeven een brief gehad waarin uit-
i leg wordt gegeven over de maatregelen betreffende
het terugdringen van het autolawaai van Rijksweg
'I 20. De wethouders delen mee dat er kort geleden een
j bord is geplaatst langs de rijksweg waarop de auto-
tnobilisten wordt verzocht hun snelheid te matigen.
Aldaar mag 120 kilometer per uur worden gereden,
i Een verzoek aan de minister van Verkeer om de li-
j miet op 100 kilometer te brengen is afgewezen.
De organist Jan van Westenbrugge uit Wateringen
Verzorgt zaterdag 28 december het laatste concert
dat dit jaar in orgelioods de Kapei van J. v.d. Ende
wordt gegeven. Hij wordt muzikaal bijgestaan door
de Haagse cornettist Theun Schuppers. In de Kapel
aan de Willemoordseweg 3 op de grens van Schiplui
den ontbreken uiteraard de oliebollen niet. Aan
vang: 20.00 uur, toegang vijf gulden.
Familieleden en kennissen van patiënten die in het
Holy-ziekenhuis verblijven kunnen de zieken op ou
dejaarsavond gratis verblijden met een verzoek
plaat. De Ziekenomroep heeft31 december van 20.00
tot 23.00 uur een speciaal programma waarin de
thuis vertoevende familie tevens een telefonische
nieuwjaarswens over kan brengen.
Vanaf tien uur 's ochtends kan men bellen met de
omroep (4753030). 's Avonds tijdens de uitzending
jvordt de aanvrager teruggebeld om de nieuwjaars
wens uitte spreken. Het programma wordt eveneens
uitgezonden op de frequentie van Omroep Vlaardin
gen, op de kabel 94,1 en in de ether op 107,8 FM.
Agenda
SCHIEDAM
donderdag 19 december
Kerstviering Katholieke Bond van Ouderen afde
ling Zuid-Holland, dienstencentrum de 4 Molens,
9.30 uur.
Expositie Barry Bloem (reportage-fotografie), Ar
beidsbureau, Laan van Boi'es 3, tot en met 31 janua
ri.
vlaardingen
woensdag 18 december
Lezing over Vlaardingse sarcophagen, Stadsar
chief, Plein Emaus, 19.45 uur.
Raadscommissie Onderwijs, stadhuis, 19.30 uur.
Het naadje van de kous (de Berini's), Stadsgehoor
zaal, 20.15 uur.
donderdag 19 december
Lunchconcert Aad Zoutendijk, Grote Kerk, 12.45-
13.15 uur.
Redactie
Waterweg:
JanBooister
Ben van
Haren
Peter de
Lange
Sander
Sonnemans
Care! van der
Velden
Brede Haven
straat 6
3131BC
Vlaardingen
Postbus4008
3130 KA Vlaar
dingen
Telefoon
4343229,
4352066,
4350557
Telefax
4349754
Sportredactie:
Donald Bax
Telefoon
4345209
Door Peter de Lange
Vlaardingen - Voorlopig bestaat
het alleen op papier. Maar het
duurt niet lang meer of het is wer
kelijkheid. De bouwtekeningen
liggen al klaar. De architect had
een werktitel nodig en noemde
het Zorgcentrum Soenda. Mis
schien wordt dat wel de echte
naam. In elk geval klinkt het niet
slecht, als opvolger van Billiton
flat.
Als alles volgens schema ver
loopt, behoort de Billitonflat rond
1995 voorgoed tot het verleden.
Volgend jaar al begint de sloop
van de gebouwen. Het voormalige
ziekenhuis, nu de zetel van de re
gionale GGD, gaat als eerste te
gen de vlakte. De rest van het
complex wordt in de jaren daarna
afgebroken, zodra het nieuwe
zorgcentrum klaar is en fase twee
van startkan. Die fase bestaat uit
het bouwen van ongeveer hon
derd ouderenwoningen.
De Billitonflat is geen lang leven
beschoren geweest. Het gebouw
werd in 1955 in gebruik genomen.
Dat betekent dat het rond zijn
40ste levensjaar alweer wordt ont
takeld. Menige Biiliton-bewoner
wordt dubbel zo oud. Maar de wet
van de efficiency is onverbidde
lijk. Om in leven te blijven moet
de ouderenzorg zichzelf blijven
veijongen.
Wederopbouw
Het lot van de Billitonflat toont
aan hoe snel de ontwikkelingen
in de ouderenzorg de laatste tien
tallen jaren zijn gegaan. Bij de
opening werd het complex nog
bejubeld als een toonbeeld van ei
gentij dse bejaardenzorg. Zoiets
modems was nergens in Neder
land te ■vinden. Minister Suurhoff
(Wederopbouw en Volkshuives-
ting) kwam het hoogstpersoonlijk
in gebruik nemen en in zijn voet
sporen volgden nieuwsgierigen
uit de hele wereld. „Er kwam zelfs
een delegatie uit Jamaica een
kijkje nemen," beweert L. Nij-
boer, de administrateur van de
ASHVB.
Uit het archief van de Algemene
Stichting Huisvesting en Verzor
ging van Bejaarden heeft Nijboer
een brochure uit 1954 opgediept,
waarin de kwaliteiten van het
nieuwe rusthuis - overigens op
nuchtere en zakelijke toon - uit
een worden gezet. Bijzonder aan
de flat was vooral de grootschalig
heid. Het gebouw bestond uit drie
gedeelten: 118 individuele wonin
gen, een rusthuis met 46 kamers
voor alleenstaanden en 6 voor
echtparen, én een ziekenhuis, be
stemd voor de behandeling van
chronische patiënten. De kamers
waren ruim en licht en voorzien
van alle gemakken van de jaren
vijftig, CV inbegrepen.
Voorts waren er zeven logeerka
mers voor bezoekers. De flat had
een eigen wasserij en een eigen,
moderne keuken. Beneden was
een gemeenschappelijke ruimte
die door vouwwanden in drie klei
nere zalen kon worden veran
derd. Daar bij hoorde een kleed
kamer voor artiesten die een uit
voering kwamen geven. In de hal
tenslotte bevonden zich een siga-
renkiosk, een kapperszaak en een
winkeltje. Het was, kortom, een
gebouw waar het de bewoners aan
niets ontbrak.
Filosofie
In de brochure werd in wat zwaar
wichtig aandoend proza de filoso
fie achter het ontwerp uiteenge
zet. „De huisvesting en de daarbij
aansluitende verzorging van be
jaarden stelt de hedendaagse
maatschappij voor een complex
van stoffelijke, geestelijke, socia
le en economische vraagstukken.
Tegengevolge van de betere me
dische en hygiënische verzorging
is de gemiddelde leeftijd ver
lengd, zodat het aantal bejaarden
gedurende de laatste decennia
belangrijk is toegenomen.
„De sociale ontwikkeling en de
verdieping van de inzichten heb
ben er toe geleid dat aan hun
geestelijke en stoffelijke behoef
ten thans meer aandacht wordt
geschonken en dat de bejaarden,
dankzij ruimere sociale voorzie
ningen, langer dan voorheen tot
op zekere hoogte hun economi
sche en bijgevolg ook hun per
soonlijke zelfstandigheid kunnen
handhaven. Vooral voor de minst
draagkraebtigen is het hierbij van
groot belang, dat zij de beschik
king hebben over een vorm van
huisvesting, die afgestemd is op
hun economische mogelijkheden
en op physieke en psychische be
hoeften."
Het taalgebruik daargelaten, zou
den deze paar zinnen zo afkom
stig kunnen zijn uit een rapport
over de ouderenzorg enno 1951.
De uitgangspunten zijn sinds
1954 niet wezenlijk veranderd. De
zorg zelf wel. Zoals ook de eisen
die aan een 'rusthuis' worden ge
steld, veranderd zijn.
Waarnemend hoofd verpleging Mart Goedknegt legt een van de bewoonsters van de Billitonflat uit waarom verhuizen noodzakelijk
is. Veel ouderen zien geweldig op tegen de komende veranderingen. Foto Roei Dijkstra
„Deze omgeving voldoet niet om deelte dat het dichtst tegen de
zwaie zorg te verlenen. En de
vraag naar zware zorg neemt
steeds meer toe," zegt Mart Goed
knegt, waarnemend hoofd verzor
ging in de Billitonflat. „De voor
zieningen die we hier hebben zijn
gewoon verouderd. Terwijl we
toch redelijk modem zijn, alle ka
mers hebben een eigen douche.
Dat kunnen de meeste verzor
gingshuizen niet zeggen. Maar
desondanks is er meer ruimte no
dig. Voor de bedden, voor rolstoe
len. Voor de speciale zorg die we
moeten geven."
In de jaren vijftig speelde dat pro
bleem niet. „Mensen die toen in
een verzorgingshuis terecht kwa
men, zouden we nu niet eens
meer opnemen," verklaart Goed
knegt. „Er is een verschuiving op
gang gekomen. Er zijn nu veel
meer oudere mensen dan toen.
Met als gevolg dat er strenger ge
selecteerd wordt wie wel en wie
niet voor verzorging in aanmer
king komt. En dat betekent weer,
dat alleen de zware gevallen wor
den opgenomen. Gevallen dus die
allemaal extra veel zorg vragen."
Een ander gevolg van de toene
mende vergrijzing is, dat de over
heid probeert ouderen zo lang
mogelijk in hun eigen omgeving
te laten wonen. Veel verzorgings
huizen hebben de afgelopen jaren
dan ook bedden moeten inleve
ren. Goedknegt: „Anders zijn de
kosten van de ouderenzorg niet
meer te overzien. Een plaats kost
hier 3.200 gulden per maand. Re
ken maar uit." Ter vergelijking
heeft ASHVB-administrateur Nij
boer de tarieven uit 1955 opge
zocht. De verzorgingsprijs lag
toen op 150 gulden per maand. De
huur van de individuele flatwo
ningen is veel minder drastisch
gestegen: van 42 naar ongeveer
350 gulden.
Sigarettepeuken
Noodzakelijke aanpassingen in
de zorgsfeer vormen niet het eni
ge motief om de Billitonflat te
vervangen door een moderner ge
bouw. Ook al ziet het er aan de
buitenkant nog redelijk uit,
bouwkundig verkeert de flat niet
meer in al te beste staat. Een
rondgang levert hier en daar een
onthutsend beeld op. De bovenste
verdieping, waar vroeger de lo
geerkamers waren gevestigd, is
ronduit bouwvallig. Deze etage is
dichtgetimmerd en buiten ge
bruik. Goedknegt: „Als het hard
waait, vallen er stukken steen
naar beneden." Om al te grote
schade te voorkomen werden op
de glazen overkapping van de
binnenplaats beschermende golf
platen gelegd.
Op veel plaatsen is het hang- en
sluitwerk gammel en bladdert de
verf van het houtwerk, 's Zomers
ontvluchten de bewoners de gale
rijen vanwege de onverdraaglijke
hitte, 's winters mijden ze de gan
gen vanwege de vrieskou. „En
aan de kelder mankeert ook het
een en ander," aldus Mart Goed
knegt.
Allerlei details maken duidelijk
dat de flat ten dode is opgeschre
ven. De verzorgingsafdeling ziet
er keurig uit, maar op de hoger
gelegen woonverdiepingen zou
het hout best een verfje kunnen
gebruiken. Nieuwe vloerbedek
king zou ook geen luxe zijn. Vol
gens Goedknegt verkeren de
vloeren, ondanks een ingrijpende
renovatie in 1975, in slechte staat.
Er 2itten hier en daar putten in.
Lastig voor rolstoelgebruikers.
Ronduit verpauperd is het ge-
Soendalaan aanligt. Tegelijk met
de GGD-gebouwen wordt een
stuk van de flat ter breedte van
drie kamers gesloopt. De kamers
staan al leeg. In de conversatie
ruimte aan het einde van de gang
liggen sigarettepeuken op de
vloer. De plaatjes aan de muur
zijn vergeeld, de sanseveria's in
de vensterbank verpieterd.
Loophulpje
De verpaupering dateert niet van
vandaag of gisteren. De Billiton
flat heeft in de ioop der jaren
stukje bij beetje aan glans inge
boet. Het ziekenhuis, dat tot veler
hilariteit ooit zelfs een kraamkli
niek herbergde, werd verhuurd
aan de GGD. De eens zo geroem
de keuken werd gesloten; de
maaltijden worden nu bereid in
verzorgingshuis Drieënhuijsen
en per auto aan de Billitonïaan
bezorgd. In de wasserij staat nog
maar één machine. Het linnen
goed wordt tegenwoordig ge
huurd, dat is goedkoper. Het ty
pische prieeltje in de tuin met de
De Billitonflat gold in 1955 als een van de modernste ouderen
voorzieningen in Nederland. Nog geen 40 jaar later rs het ge
bouw rijp voor de sloop. Foto Roe! Dijkstra
ingang naar de kelder oogt bouw
vallig, de traptreden zijn afge
brokkeld en- de deur is gesloten.
Ook de aula voor het opbaren Van
overleden bewoners is al jaren
dicht.
Ondanks de gestage aftakeling
staat het gebouw nog voor 5 mil
joen gulden in de boeken van de
ASHVB. Dat verlies wordt bij de
bouw van zorgcentrum Soenda
'met een ingewikkelde boekhoud
kundige operatie 'weggepoetst'.
De bewoners nemen de vele ge
breken graag voor lief. De Billi
tonflat is nog steeds het populair
ste verzorgingshuis van Vlaardin
gen. Vorig jaar stonden 43 echtpa-
ren en 14 alleenstaanden op de
wachtlijst voor de verzorging, en
40 mensen voor de woningen. Vol-
gens Nijboer steken die cijfers'
met kop en schouders uit boven
de wachtlijsten voor andere te- I
huizen. De populariteit van de
Billitonflat heeft niet zozeer met
het geboden comfort als wel met
de ligging aan de rand van de bin-
nenstad te maken. Voor ouderen
is dat van onschatbare waarde.
Nijboer: „Met je loophulpje kan je
nog net V&D halen."
Bedrukt
Een tweede pluspunt is de ge
moedelijke sfeer. De omgangs
vormen zijn vriendschappelijk en
er bestaat geen kloof tussen de
bewoners van de verzorging en
die van de huurflats. „En dat is
zeker niet in alle verzorgingshui
zen het geval," weet Mart Goed
knegt. Nijboer weet als bijzonder
kenmerk nog te vermelden dat de
Billitonbewoners een onverklaar
bare voorkeur hebben voor films
over het koninklijk huis.
De laatste tijd echter is de sfeer
wat bedrukt. De berichten over de
komende veranderingen hebben
grote onzekerheid gebracht. Nie
mand weet zeker wie er mee gaat
naar zorgcentrum Soenda, voor
wie de 30 verpleegbedden zijn be
stemd en wie straks geacht wordt
te verhuizen naar een ander adres
voor ouderenzorg in Vlaardingen.
Ook het personeel weet nauwe
lijks waar het aan toe is. Een
bouwtekening van de nieuwe si
tuatie zag Mart Goedknegt vorige
week voor het eerst. In de krant.
„Nee, wij weten nergens van,"
zegt de 88-jarige mevrouw A."W.
Peeters-Kleinhesselink. „Maar ik
zou hier niet graag vandaan wil
len. Het eten en de verzorging
zijn goed. ïk zou voor geen goud
in een tehuis in Holy willen zit
ten. Hier kan je met de bus naar
het stadje, om boodschappen te
doen. Je bent er zo. Ach, we wach
ten maar af. Op mijn leeftijd is
elke dag er één. Ik zit op de rand."
Een mevrouw die haar naam niet
in de krant wi! hebben, zegt: „Het
schijnt nodig te zijn hè, die ver
bouwing. Ik heb me opgegeven
voor verzorging, maar of het daar
van komt weet ik niet. Verhuizen
vind ik niet leuk. Ik ben 84. Ver
anderingen zijn nooit leuk als je
zo oud bent."
CAFE EN PARTYCENTRUM
Haven 29 - Maassluis - 01899-24414
HET ADRES BIJ UITSTEK
Wij maken graag een kostenoverzicht!
Dus kom langs en proef de sfeer.
Broersveld 170 - Telefoon OIO - 473 46 12
(t.o. Hema)
3111 LL Schiedam
A
Help UNICEF. Dan helpt u een eind te maken aan de nodetu/e kindersterfte inde wereld.
Koop daarom UNICEF" wenskaarten en prent hriefkaarten. UNICEF St. Barbara weg 4,
Postbus 30603, 2500 GP Den Haag
DE2Ê
ADVERTENTIE1
10 MOGELIJK
GEMAAKT DOOR1
NEVENSTAANDE
ADVERTEERDERS
Kinderen Rekenen op Ons. Wij Rekenen op U.
St. Liduinastraat 50,
Broersveld 113
Telefoon 010-4269884
