13
Koos Bons houdt niet van 'overdreven vroom gedoe'
'Het is een levend schilderij, ieder uur verandert het'
Jubileum
Leiding omhoog in Kethel
Aquarellen in Grote Kerk
Rechtshulp op afspraak
Kunstgeschiedenisles
Kunstbus bezoekt
middeleeuws concert
Ziekenhuis Vlaardingen
Organist (70) - 'Ik wil de traditie
wel levend houden' -
viert gouden jubileum
Rotterdams Dagblad
Dinsdag 7 januari 1992
In Kethel-Tumdorp wordt deze maand bij 310 wonin
gen begonnen met het omhoog brengen van de aan-
sluïtleidingen van aardgas en drinkwater. Deze
werkzaamheden zijn noodzakelijk als gevolg van
verzakkingen van de grond en worden medio april
afgerond als de winter geen roet in het eten gooit.
In de Grote Kerk aan de Lange Kerkstraat kunnen
kunstliefhebbers vrijdag en zaterdag gratis de schil
derijententoonstelling van Edith Janzen en Jaap Ge-
stman Geradts bekijken.
De kunstenaars exposeren aquarellen en in de zoge
naamde sjabloonstijl geschilderde houten panelen.
De kerk is beide dagen van 13.00 tot 18.00 uur
toegankelijk.
Om voortaan lange wachttijden te voorkomen heeft
het Buro voor Rechtshulp met ingang van 19S2 en
kele wijzigingen doorgevoerd.
Het open spreekuur op maandagmiddag komt te
vervallen en in het vervolg kan men die middag en
dinsdagavond alleen op afspraak terecht. Op don
derdagmiddag is er van 14.00 tot 16.00 uur een open
spreekuur waar men zonder afspraak naar toe kan.
Het Buro voor Rechthulp is van maandag tot en met
donderdag van 9.00 tot 17.00 uur bereikbaar.
In het Stedelijk Museum van Schiedam vinden dit
seizoen drie cursussen kunstgeschiedenisplaats. Op
29 januari begint de cursus kunstgeschiedenis voor
beginners waarin de kunstgeschiedenis van het ou
de Griekenland in vogelvlucht wordt behandeld. De
ze cursus bestaat uit twaalf bijeenkomsten en drie
excursies en kost 255 gulden.
Voor 195 gulden kan er vanaf 5 februari een cursus
moderne kunst gevolgd worden waarin Dada en Nul
als uitgangspunten worden genomen om de geschie
denis van de moderne kunst te belichten. De cursus
bestaat uit acht bijeenkomsten en twee excursies.
Op 8 april gaat een cursus architectuur van de twin
tigste eeuw van start. In de acht bijeenkomsten zal
ook aandacht aan de regionale architectuur worden
besteed. De kosten voor deze cursus bedragen 195
gulden.
Belangstellenden voor de cursussen kunnen zich na
5 januari inschrijven bij het Kunsthistorisch Cen
trum in Amsterdam (020-6265490).
Vfaardingen
De kunstbus van de Vrije Academie aan de Oostha-
venkade gaat weer rijden. Vrijdag slaat het 'Project
Ars Nova', een middeleeuws concert in een vijftien
de eeuwse kerk, op hel programma. Plaats van han
deling is de Waalse Kerk in Delft.
De bus vertrekt om 19.30 uur vanaf de Oosthavenka-
de 42, het concert duurt van 20.15 tot 22.00 uur en
omstreeks 23.00 uur is de bus weer terug.
Deelname kost 12,50 gulden en om zich in te schrij
ven is een briefje voorzien van naam, adres en leef
tijd naar de Vrije Academie, Postbus 241, 3130 AE
Vlaardingen voldoende.
itapxmxtEnianmmtto
v„
Jacques en Leny van Leeuwen
wonen aan de Havendijk ?n
Schiedam. Ze kijken uit op de
Gorzen, de Nieuwe Maasen de
contouren van Rotterdam.
Door Sander Sonnemans
Foto Roel Dijkstra
„We komen hier niet vandaan dus
het doet ons weinig dat het oude
karakter van de Gorzen door al
die nieuwbouw verdwijnt. Maar
de wijk gaat er wel op vooruit. Ik
geloof dat de Gorzen éen grote fa
milie is. Als je er een boodschap
gaat doen moet je er wel de tijd
voor nemen want het kan even
duren eer je wordt geholpen.
Sommige klanten vertellen m de
winkel hun hele hebben en hou
wen zonder het zich aan te trek
ken dat er een rij mensen staat te
wachten. Ik ben gepensioneerd
en heb tijd zal, dus maak ik me
daar niet druk om. We worden wel
altijd even vriendelijk geholpen.
Je ziet de wijk zienderogen op
knappen. En dat bouwen gaat zó
snel. Neem nou het oude Gusto-
terrein. De ene week zijn ze aan
het heien en de andere week staat
er een hele loods. Ook dat indus-
triegebiedje gaat er steeds netter
uitzien. Maar als ik dan weer de
Rijnstraat bekijk. Daar hebben ze
tussen de Heilig Hart-kerk en de
oude huizen zomaar een nieuw
blok neergekwakt. Dat is echt
geen gezicht. En wat dacht je van
die mensen die er wonen? Die
kunnen volgens mij geen enkele
zondagochtend uitslapen omdat
er dan op het kerkorgel wordt ge
speeld. Het valt ons trouwens wel
op datje hier nergens graffiti ziet.
Normaal trekken we er lekker op
uit met de auto maar mijn vrouw
is nu min of meer aan huis ge
kluisterd omdat ze zit te wachten
op een knie-operatie. Vervelen
doen we ons thuis niet want er
valt altijd wel iets te beleven. Joh,
wat we op de Nieuwe Maas alle
maal voorbij zien komen! Hele re
paratie-eilanden komen hier de
hoek om. En oorlogsschepen heb
ben we ook al zat gezien. Het uit
zicht dat we hier hebben is ge
woon een levend schilderij. Iede
re uur van de dag verandert het.
We raken er nooit op uitgekeken.
In de zomermaanden gebeurt
hier beneden ook erg veel. Hele
gezinnen zitten dan in het gras te
barbecuen en doen er allerlei
spelletjes. Er zijn wat voetbalpar
tijen afgewerkt! Het zijn opval
lend veel buitenlanders die er
vertoeven. Die mensen zijn
schoon en ruimen tenminste hun
rommel op. Sommige Nederland
se groepen laten gerust het smeu
lend vuur, lege flessen en bergen
afval achter.
We wonen hier pas twee jaar en
als vrienden, familieleden of ken
nissen voor het eerst bij ons over
de vloer komen, zijn ze gelijk ja
loers op ons uitzicht Zo zouden
wij ook wel willen wonen, wordt
er dan gezegd. Uit welk raam we
kijken, overal hebben we een
schitterend uitzicht. Vanuit de
woonkamer kijken we op het wa
ter en het industriegebied en als
we in de keuken staan overzien
we de hele Gorzen tot aan Rotter
dam toe. Vanuit de achterkamer
zien we niet alleen de vier
Schiedamse molens keurig op
een njtje staan maar bij helder
weer is zelfs Delft zichtbaar. Dan
zien we dat hoge gebouw met die
rood verlichte zijgevel. We weten
alleen niet of dat de Calvé of de
universiteit is. Daar zijn we nog
steeds niet achter.
's Avonds genieten we ook van de
omgeving. Al je eens wist in hoe
veel verschillende kleuren het in
dustrie- en havengebied dan is
gehuld. We hebben het er wel
eens over. Het is dan net New
York".
SCHIEDAM
woensdag 8 januari
Koning Babar, Passagetheater, 14.00 uur.
Lezing mosdiertjes, KNNV, De Boshoek Bachplein,
20.00 uur.
VLAARDINGEN
dinsdag 7 januari
Dan H. Band. café D' Oude Stoep, 21.30 uur.
woensdag 8 januari
Gemeenteraad, stadhuis, 19.30 uur.
MAASSLUIS
woensdag 8 januari
Spreekuur Ziekenfonds, Koningshof, 14.00 uur.
Informatieavond Kraamcentrum, De Sluis, 20.00
Over vijf jaar heeft Vlaardingen geen eigen zieken
huis meer. Het Holy Ziekenhuis gaat naar
Schiedam. Volgens mij hebben B en W en de directie
van het Holy Ziekenhuis het wel erg snel laten afwe
ten wal betreft het zoeken naar een geschikte locatie
voor een nieuw ziekenhuis. Zo'n belangrijke ingreep
voor de Vlaardingse bevolking, daar moet toch
keihard van de kant van B en W over onderhandeld
worden.
Wethouder Van der Windt had een idee, het Shell-
sportpark, hij wist op voorhand wel dat de Shell het
toch niet zou verkopen. Dan kan je later altijd toch
zeggen dat je er alles aan gedaan hebt. En dat was
dan alles. Nabij het huidige Holy Ziekenhuis ligt nog
een kolossale ruimte. En als dat wordt benut met wat
extra verdiepingen, dan kan daar een kolossaal zie
kenhuis worden gebouwd. En de grond kost daar
niets.
Voor de nieuwbouw in Schiedam moet er eerst nog
tientallen miljoenen voor de grond worden betaald.
En dan steekt het Schieland Ziekenhuis begin 1992
nog 25 miljoen in een verbouwing. Staatssecretaris
Simons praat niets anders dan dat de gezondheids
zorg onbetaalbaar wordt. Als je ziet hoe er met hon
derden miljoenen wordt omgegaan alleen al voor de
ze nieuwbouw, dan heeft Simons gelijk.
Enkele jaren geleden ging Gewestelijk Arbeidsbu
reau van Vlaardingen naar Schiedam. En binnen
kort het Holy Ziekenhuis. Werkgelegenheid dat
geldt schijnbaar niet voor Vlaardingen. Vlaardingen,
tweede stad aan de Maas, zonder gemeentelijke
voorzieningen. Bedankt B en W.
S. Moerman, Vlaardingen.
Door Loes Elshof
Maassluis - Boer er ligt een kip in
't water, Vader Jakob, een thema
van Mozart. Achter de piano weet
organist-pianist Koos Bons van
zowel alledaagse riedeltjes als
evergreens vrijwel direct een ge-
hoorstrelende muziekvariatie te
boetseren. Twee willekeurige
toetsen hoeft hij maar te beroe
ren. Een melodie komt „als van
zelf uit mijn vingers rollen".
Bons (70) is in 1992 vijftig jaar or
ganist van de gereformeerde kerk
in Maassluis. Zijn jubileum wordt
begin februari gevierd met twee
concertuitvoeringen in de Maas-
sluisse Immanuelkerk.
Improviseren oftewel 'compone
ren aan het instrument' is zijn
specialiteit. Meestal laat hij tegen
het eind van een concert zijn fan
tasie de vrije loop, wat vooral bij
Redactie bekende muziekstukken verraste
Waterweg: reacties van het publiek oplevert.
Jan Booister Soms laat hij mensen 2elf uitge-
Ben van zochte thema's of een eigen ge-
Haren schreven notenbalkje - iets tevo-
Peter de ren - bij hem indienen. Dan speelt
La nge hij iets in de vorm van een sonate,
Sander een mars of iets romantisch.
Sonnemans „Het is natuurlijk niet altijd vol-
Carelvander maakt," relativeert de organist
Velden onmiddellijk.
Improviseren is volgens Bons
Brede met iets wat je kunt aanleren.
Havenstraat „Dat moet m de kiem aanwezig
6 zijn," meent hij. Kennis van de al-
3131BC gemene vorm van muzieksoorten
Vlaardingen en muziektheorie zijn wel belang-
Postbus 4008 rijke hulpmiddelen.
3130 KA Bons. Rotterdammer van origine,
Vlaardingen kan op een zeer gevarieerde mu
zikale carrière terugkijken Vanaf
Telefoon zijn zeventiende heeft hij in Ne-
4343229, derland en in het buitenland vele
4352066, concerten gegeven en koren en
4350557 solo-artiesten begeleid. In totaal
Telefax zo'n tweeduizend optredens,
4349754 schat hij. Daarnaast is Bons mu
ziekdocent en componeert af en
Sportredac- tnp handzame 'gebruiksmuziek'
tie: voor koren.
Donald Bax Hij is een man met talenten. In
Telefoon 1942 werd hij, 21 jaar oud, als or-
4345209 ganist benoemd in Maassluis. Hij
Op zaterdag 1 februari is er een
jubileumconcert van Koos
Bons in de Immanuelkerk in
Maassluis, De aanvang is 20.00
uur. Op het programma staan
werken van Mozart, Handel,
Bartok en K. Bons uitgevoerd
door H. Biackmankoor, K.
Bons, F. Goit en M. Bons.
Er is een cantatedienst op zon
dag 2 februari, ook in de Im
manuelkerk, Aanvang 19.00
uur. Met o.a. het Gloria uit de
hoogmis van Bach.
Inlichtingen: 01899-10053 (G.
Poot) of 01899-19130 (C. Boos
ter).
behaalde in 1946 staatsexamens
voor orgel en piano, gelijkwaardig
aan het huidige conservatorium.
Kort daarna kreeg hij van het mi
nisterie een beurs voor twee jaar
muziekonderricht bij de Franse
organist Marcel Dupré in Parijs.
Vooral m Frankrijk leerde hij veel
over het improviseren en inter
preteren van muziek.
Moeilijk
,.De beurs was een unieke kans
om naar het buitenland te kun
nen, wat net na de oorlogsjaren
heel moeilijk was Mijn verblijf in
Frankrijk heb ik benul om zoveel
mogelijk te zien. Ik ging naar ope
ra's. musicals en bahellen. Ik zat
m kleine, heel goedkope hotelle
tjes en oefende bij kennissen met
een huispijporgel vlakbij de Are
de Triomphe. Twee keer in de
week had ik een paar uur les bij
Dupré Ik ontbeet in kleine
bistrootjes. Ik leidde geen
zwerversbestaan hcor. maar de
sfeer Parijs in die tijd, die artisti
citeit, is mij wel bijgebleven."
Over grenzen speelde hij in Oos
tenrijk, Zwitserland, Hongarije.
Belgie en Frankrijk. Vooral Hon
garije, waar hij twintig jaar gele
den concerten gaf, is hem bijge
bleven. Het was de tijd van de
Koude Oorlog. „De mensen snak
ten naar kunstenaars uit het wes
ten Dat merkte je aan de hele
sfeer Het was doodstil inde kerk.
Na het concert barstte het publiek
los, sommigen hadden tranen in
de ogen. Die mensen leefden on
der druk en tijdens zo'n concert
konden ze er even uit zijn. Wij
vertegenwoordigden een gevoel
van vrijheid, wat zij met bezaten.
Je was apart, vooral ook als Hol
lander. Ten tijde van de Eerste
Wereldoorlog waren Hongaarse
kinderen opgenomen geweest in
Nederlandse gezinnen Dat waren
de oude mensen daar nog niet
vergeten
Hij herinnert zich ook nog een
grappig voorval tn Genève, Zwit
serland, waar hij een optreden
had samen met een Rotterdamse
tenor „Wij hadden de hele dag
door de stad gelopen, omdat we
widen profiteren van ons verblijf.
De tenor had enorme blaren op
zijn voeten. Tijdens het optreden
zei hij 'Ik houd het niet meer uit'
en trok ineens zijn schoenen en
sokken uit. Hij stond achter de
balustrade bij het oigcl. IKl pu
bliek had mets in de gaten en
keek gewoon naar zijn zwarte
pak Maar ik zag het geheel en
moest ontzettend lachen."
Shirley Temple
Bons, telg uit een protestant-
christelijk gezin, groeide op met
de orgelmuziek van Bach: in 1958
en 1959 gaf hij een mtegiale uit
voering van Bach's hele orgeloeu-
vre. In de loop van de jaren heeft
hij werk van vele componisten ge
speeld, zoals Mendelsohn, Han
del, Franck en Messtaen. Maar
populair werk schuwde hij niet.
In zijn jeugd speelde hij zelfs de
door zijn zussen aangedragen
filmmuziek van Shirley Temple.
Orgelmuziek lijkt haast onlosma
kelijk verbonden met religie.
Ook Bons zegt tijdens de kerk
dienst 'mee te voelen wat de ge
meente voelt' maar geeft toe zelf
niet zo van dat 'overdreven vroom
gedoe' te houden. „Toch ben ik er
voor om de traditie levend te hou
den. Ik houd van klassieke kerk
diensten met psalmen en gezan
gen.
Oppervlakkig
Hij moet weinig hebben van zoge-
naaamde 'opwekkingsliedjes'.
Dtrze uit Amerika overgewaaide
gospels zijn de laatste jaren erg
populair bij protestant-christelij
ke jongeren in Nederland „Het
zijn vaak goedkope en oppervlak-
Koos Bons in zijn element.
'Het is natuurlijk nietaltijd vol
maakt.
Foto Gerrit de Heus/Roel Dijk
stra
kige melodietjes, zo van: kom op,
geloof in Jezus!"
„Die gospels zijn trouwens heel
anders dan de Amerikaanse ne
gro-spirituals, ontstaan in de sla
ventijd. Die zijn veel mooier en
gaan dteper." Deze 'zwarte* spiri
tuals, die hij zelf ook heeft bege
leid. kent hij een hogere waarde
toe: „Er zit een enorme psychi
sche bewogenheid achter."
Bons was in 1944 adviseur bij de
aanschaf van het huidige orgel
van de immanuelkerk. De keus
viel op een Setfert-orgel, „omdat
die zo'n mooie intonatie had".
Bons speelt ook nu op dit orgel,
dat hem nog steeds niet verveelt.
Dit orgel heeft elektrische verbin
dingen met de pijpen.
„Tegenwoordig worden weer veel
mechanische orgels gebouwd,
naar de Barok-orgels m de 18de
eeuw en zoals in de Nieuwe Kerk
in Amsterdam," vertelt Bons des
kundig. „Dat type heett via stan
gen directe verbindingen met de
pijpen. Ze zijn daarom ongeveer
eentiende seconde sneller dan de
elektrische."
De organist kent duidelijk zijn in
strument: „De Barok-orgels ko
men meer voor in het noordelijke
deel van Nederland. Ze zijn hel
der en doorzichtig van toon.
Recht op de man af. Je kunt er hij-
voorbeeld goed Bach op spelen.
Ze zijn weer heel anders dan de
orgels in hel zuiden van het land,
wat samenhangt met de ikatholie-
ke) geloofsbeleving Deze orgels
zijn romantisch. 19de eeuws. De
toon is meer donker, fluisterend,
haast mystiek. Het klinkt orkes
traal, symphonischer. En daai
kun je weer goed Beethoven op
spelen."
„Nederland heeft heel veel mooie
orgels." zegt Bons. Hij aarzelt
even om favorieten te noemen,
maar geelt u>e. de lüiluu&cht; ui-
gels in de Nieuwe Kerk in Am
sterdam, de Grote Kerk m Dor
drecht en m Breda, de Laurens-
kerk in Rotterdam en de Grote
Kerk in Maassluis vindt hij echt
prachtig.
In Maassluis kennen velen hem
'uit de kerk', maar ook van de
Vlaardmgse Muziekweek, een uit
de kluiten gewassen plaatselijk
evenement, waarbij kinderen een
zelf ingestudeerd muziekstuk uit
voeren. Bons is hierbij vanaf het
eerste uur betrokken geweest en
fungeert ook als pianobegeieider.
Bons: ..Het Is geen talentenjacht,
maar dat dreigt het wel te worden.
Er doen elk jaar in de crocusva-
kantie zo'n 160 kinderen mee. Ze
kijgen een soort rapport. Het gaat
met zozeer om het winnen."
Bons geeft ook nu nog aan kinde
ren piano- en orgelles, hoewei het
er aanmerkelijk minder zijn dan
vroeger. Hij is iets rustiger aan
gaan doen. „Ik genie, dc laatste
jaren meer van kinderen. Ik heb
trouwens nooit lesgeven als iets
minderwaardigs beschouwd ten
opzichte van optreden, zoals som
mige andere muzikanten dat vin
den."
Bij het lesgeven houdt hij reke
ning met de persoonlijkheid van
hel kind. „Ik wil niet overdreven
methodologisch bezig zijn. Ik
zoek naar stukken die het kind
mooi vindt. Ik uil ze gewoon het
plezier in het spelen bijbrengen
Maar als het kind echt begaafd is,
eis ik het uiterste. Als je de top wil
bereiken in het muziekvak, moet
je er aan wennen dat perfectionis
me een vereiste is."
