16 Economie ami nleving
'Havenvernieuwing is een continu proces'
De Kuyper flest Tjoklat
Mr. Scholten over toekomst Waalhaven: Minder water, meer terrein
Geldé^Goed
*.flW I
Particuliere belegger zit
op de schopstoel
;g 20 februari 1993
Rotterdams Dagblad
De Rotterdamse haven vergroot
en vernieuwt zich niet alléén in
het verre westen van Europoort
en Maasvlakte. Want ook rond
het Waalhaven/Eemhaven-
gebied en het Vierhavens/
Merwehaven-gebied zal zich de
komende jaren nog heel wat
gaan voltrekken. „Wij proberen
er de meest optimale invulling
aan te geven," zegt mr. Willem K.
Schol ten, hoofddirecteur van
het Gemeentelijk Havenbedrijf.
„Havenvernieuwing is een
continu proces." En inderdaad:
óók de haven is, net als de stad
zelf, nooit af.
Door Bram Oosterwjjk
Rotterdam - Er is de laatste twin
tig jaar veel veranderd in de ha
ven. Zowel het havenbedrijfsle
ven is geherstructureerd, als het
oude havengebied. Stuwadoors
fuseerden, bedrijven verhuisden,
terreinen en kaden werden opge
knapt of ook wel afgestoten: om
voor iets anders te worden be
stemd. Wilhelminakade, Binnen
haven, Spoorweghaven, de Ka-
tendreehtse havens, de Lioydka-
de: er leggen geen zeeschepen
meer aan, er komt geen lading
meer. Ook Maashaven en Rijnha
ven zullen in de nabije toekomst
hun zeescheepvaart-betekenis
steeds meer gaan verliezen.
Maar de Waalhaven - daterend
uit de jaren '30 - blijft; heeft zelfs
een veelbelovende toekomst voor
zich. Scholten: „Zestig jaar oud is
de Waalhaven, maar straks kan
deze haven er weer voor zo'n zelf
de tijd tegen. Met een vernieuwde
infrastructuur is het een prachtig
gebied voor grote en middelgrote
havenbedrijven. De Waalhaven
heeft nog steeds veel water, maar
dat zal toch minder worden. Er is
de afgelopen jaren reeds het een
en ander gedempt en deze trend
zal zich voortzetten. Minder wa
ter, meer terrein dus."
Vooral aan de westkant van de
Waalhaven is - dank zij de con
tainer-activiteiten van onder
meer Unitcentre en de aaneens
luitingvan de pieren 6 en 7 - veel
gebeurd. En er staat nóg meer op
het programma. Naast het naar de
noordwest-kant (Heijplaat) ver
huisde kleinere stuwadoorsbe-
drijf Van der Gevel is ruimte gere
serveerd voor de nu nog in het
Vierhavens/Merwehaven-gebied
gevestigde collega-stuwadoors
J. C. Meyers en Metaal Transport.
De verplaatsing heeft uiteraard
ook met financiële vergoedingen
te maken en daarover praten bei
de op dit moment nog met het Ge
meentelijk Havenbedrijf. „We
zijn bezig," vertelt Scholten. „We
praten over het tijdsbestek en
over geld."
Schroot
Wat moeilijker ligt het met Euro
pean Scrap Terminal, die op een
kade en een terrein aan Waalha
ven-pier 5 schroot lost, opslaat en
laadt. De Rotterdamse gemeente
raad en de provincie Zuid-Hol
land zijn het er inmiddels over
eens hoe het in de omgeving met
de geluidshinder gesteld moet
zijn, maar de rijksoverheid moet
dit nog aangeven. Scholten ver
wacht vóór de zomer duidelijk
heid te hebben over de 'geluids-
milieuruimte' zoals Den Haag die
wenst.
„De schrootterminal moet daar
Een overzicht van het Waalhaven/Eemhaven-gebïed vanuit het zuiden. In het midden van de foto het mogelijk te dempen deel van de
Waalhaven. Foto Aeroview-Dick Sellenraad/GHR
Mr. Willem K.
Scholten:
„De bereik
baarheid van
de Waalha
ven isnogniet
optimaal."
Folo F. van Arkel/
GHR
op redelijke termijn tóch weg,"
vindt hij. „We denken aan maxi
maal drie, vier jaar. En ook deze
verplaatsing heeft vanzelfspre
kend met geld tc maken. Hel be
drijf zelf hoeft niet zo nodig weg,
heb ik begrepen."
In elk geval wil het Gemeentelijk
Havenbedrijf de overslag van
schroot voor de haven behouden:
„Het is immers lading die goed in
onze recycling-filosofie past. Het
is bovendien een belangrijk ex
portartikel gewoiden. We blieven
naar een centraal overslagpunt in
de haven en natuurlijk denk je
dan aan de Maasvlakte. Daar is de
hinder het minst."
De huidige lokatie op pier 5 is qua
situering een aantrekkelijke en
het is dan ook niet vreemd dat er
een lange lijst van geintereseeer-
dtr buuujveu bestaat om de plaats
tezijnertijd m te nemen; ze ko
men vooral uit de sfeer van con
tainers en distributie.
De Waalhaven en de direct erop
aansluitende Eemhaven moeten
nog wel een betere bereikbaar
heid krijgen. „Die is nu echt niet
optimaal," vindt ook Scholten.
„Maar er wordt gewerkt aan we
gen, aan fly-overs, aan nieuwe
aansluitingen op de A 15. Dus er
gebeurt wel iets. En ook het Rail
Service Centrum wordt flink uit
gebreid. Goede spoorverbindin
gen met voldoende capaciteit zijn
van enorm belang voor Rotter
dam."
Dempen
Het meest ingrijpend voor de
Waalhaven is echter het idee om
een fors stuk van het zuidelijke
deel te dempen en daar een nieuw
haventerrein met zeekade aan te
leggen. Het plan is alweer een
paar jaar oud en de terminal was
oorspronkelijk bedoeld voor het
onderbrengen van de Rotterdam
se Haven Participatie Maatschap
pij, de geforceerd gevormde stu
wadoorsonderneming die het
slechts een enkel jaar volhield en
inmiddels ter ziele is. Dit jaar nog
krijgt de gemeenteraad een voor
stel te behandelen om het Waal
haven-stuk dicht te gooien.
Demping levert, hoe dan ook,
nogal wat consequenties op. „We
moeten uiteraard rekening hou
den met zittende klanten," legt
Scholten uit. „Waalhaven Termi
nal zit daar. Dit bedrijf moet over
water bereikbaar blijven voor
containers. Er ligt veel binnen
vaart aan de zuidkant. Daar moet
een oplossing voor worden ge
zocht."
Een nieuwe Waalhaven-terminal
moet er vooral komen voor stuwa
doors-activiteiten. Het project
lijkt 'gemaakt' voor Hanno, dat
binnen enkele jaren zijn kade,
terrein plus loodsen aan de Maas
haven moet sluiten omdat het in
de weg ligt. en daar vrijwel zeker
woningen moeten komen. „Han
no kun je met ergens wegduwen
in de haven," vindt Scholten.
„Het is ons veel waard dat Hanno
voor Rotterdam bewaard blijft.
Zo'n bedrijf behoort bovendien
middenin de haven te zitten."
Overigens heeft het Gemeente
lijk Havenbedrijf ook de moge
lijkheid bekeken Hanno naar de
Botlek te laten verhuizen, waar
het terrein van het bescheiden
containeroverslagbedrijf Kramer
vrijkomt. Het paste echter alle
maal niet; onder meer omdat
Hanno daar te veel geluid zou
produceren richting Vlaardingen.
Maassluis en Rozenburg en ook
omdat de kaderuimte er te gering
is.
Er werd wél een andere herstruc-
turerings-oplossing gevonden: de
verplaatsing van alle vijf, door het
gehele havengebied liggende op-
slag-vestigingen van Steinweg-
Handelsveem, naar de Botlek.
Voor de daardoor vrijkomende lo-
katies (zoals die aan de Rijnha
ven) zijn intussen de nieuwe be
stemmingen al gevonden, zoals
de Kop van Zuid.
Afgevallen voor de nieuwe termi
nal aan de zuidzijde van de Waal
haven lijkt in de Hanno-optie nu
Uniport, het containeroverslagbe
drijf van het Kiihne-Nagel con
cern. Uniport zit op één van de
kleinere pieren aan de Merweha-
ven al enige tijd aan de maximale
capaciteit. Het stuwadoorsbedrijf
zou er wel weg willen, om elders
te kunnen groeien. Het Gemeen
telijk Havenbedrijf wil graag dat
Uniport verkast omdat de leegko
mende ruimte hard nodig is voor
de realisering van de fruit-over-
slag in het Vierhavens/Menveha-
ven-gebied (het 'Foodporf-pro-
ject).
Scholten kan trouwens nog niet
zeggen hoe de verhuizing straks
zal verlopen. „Voor Uniport moet
ergens anders geschikte ruimte
te vinden zijn. In het Waalhaven/
Eemhaven-gebied moeten naar
mijn idee mogelijkheden zijn.
Havenbedrijven moeten nu een
maal hun expansie kunnen vin
den. Het is het ons waard bepaal
de activiteiten vast te houden. En
daar hebben wij, in principe, dan
ook geld voor over."
Cruiseschepen
Als het aan hemzelf ligt, dan moet
de Rotterdamse haven vooral ook
de cruiseschepen zien terug te ha
len. Rotterdam was ooit een grote
passagiershaven, maar door het
vertrek van de Holland-Amerika
Lijn en door verwaarlozing van de
faciliteiten aan de Wilhelminaka
de, kozen de cruiserederijen die
tot in de jaren '80 soms nog wel
eens naar Rotterdam kwamen, in
tussen definitief voor Amster
dam. Maar Rotterdammers hou
den van h<* kijken naar passa
giersschepen /ui ig jaar Pinkste
ren was dit opnieuw duidelijk,
toen het bezoek van het Engelse
cruiseschip Queen Elizabeth 2
tienduizenden bezoekers trok.
„Cruiseschepen voegen iets toe
aan de haven," vindt Willem
Scholten. „Ze geven cachet en
daar moet Rotterdam het toch
ook van hebben. Er gebeurt door
de realisering van de Kop van
Zuid veel op de Wilhelminakade.
Nou, samen met de historie van
vroeger, moet het toch mogelijk
zijn daar weer iets voor cruise
schepen te doen. Wij zijn met het
Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam
een onderzoek naar de haalbaar
heid ervan begonnen. Wat is er nu
mooier dan dat er straks een crui
seschip naast de nieuwe Eras-
musbrug ligt?"
Door Wessei Penning
Schiedam - De proevers van De
Kuyper hebben hun werk goed
gedaan en legden de basis voor
wéér een succesje van de bijna
driehonderdjarige Schiedamse,
maar van oorsprong Rotterdam
se, distilleerderij. Het pas op de
markt verschenen chocolade
drankje Ijoklat wordt nu al een
blijvertje' genoemd, zeer populair
bij vrouwen en „bij mannen die
van snoep houden".
Want een snoepje is Tjoklat, of je
nu de chocolade-kersen- of de 'ge
wone' chocolade-versie van het
drankje drinkt, de smaak is heei
zoet en smaakt werkelijk naar
een (kersen)bonbon. Geen toeval,
zeggen ze bij De Kuyper. De cho
coladefabriek Baronie De Heer,
sinds een jaar of drie deel uitma
kend van De Kuyper-Holding.
droeg zorg voor de smaak van het
chocolade-creamdrankje. De
Tjoklat-bonbons van de Baronie
dienden als uitgangspunt.
De Kuyper is zo'n typisch tradi
tioneel, wat deftig familiebedrijf
met als directeur drs. R. P. M. de
Kuyper, die al tot de elfde genera
tie van de in 1695 gestarte distil
leerderij behoort. Aan de muur
van de vergaderzaal hangt een
statieportret van koningin en
prins. Een donkerhouten bar -
ergens binnenin het kantoorge-
deelte. niet ver van de enorme je
neverketels - is ingericht als mu
seumpje. Zichtbaar zijn het fami
liewapen van Job's Kuyper
Zoon, anno 1695, vele oud-Hol
landse Anton Pieck-achtige pla
ten en, in vitrines, vroegere en te
genwoordige reclameposters. Op
één ervan grijnst Rudi Carrell, die
de Duitse consument meldt dat
een produkt van De Kuyper „echt
lekker schmeckt". Op een andere
prijst een Japanse dame het voor
al buiten Nederland zo populaire
perzikdrankje Peachtree aan
Hol SlIded«rast fdinJiebcduji
aan de Buitenhavenweg is dan
ook vooral een exportbedrijf, met
klanten in tachtig verschillende
landen, in alle werelddelen. Van
origine is De Kuyper jeneverpro
ducent, maar tegenwoordig gaan
ook citroendranken en likeuren
over de grenzen, in Schiedam
werken rond de jeneverketels 75
mensen, bij de gehele holding
{waaronder een drietal bedrijven
in Nederland en een vestiging in
het Canadese Montreal) zo'n vier
honderd. In de afgelopen jaren is
de omzet verdrievoudigd.
De nieuwste vondst heet dus
Tjoklat. niet toevallig ontwikkeld
nadat de Baronie werd overgeno
men. „Na bestudering van de
markt, op zoek naar nieuwe idee-
en, ontdekten we dal een chocola-
de-crcamdrank nog niet be
stond," zegt J. van der Mijn. mar
keting-manager bij De Kuyper.
„Het leek ons wel wat zoiets op de
markt te brengen
Maar daar moest eerst nog een
ontwikkelingsfase aan vooral
gaan. Van der Mijn verhaalt over
de h aaibaarhei dstoetsen en de
smaakontwikkeling, bepaald niet
de onbelangrijkste fase. „Voor het
proeven hebben we een paar
mensen van binnen het bedrijf,
die daarvoor een bijzonder talent
hebben. We roepen ze zo af en toe
op om even naar de 'keurkamer'
te komen, Zij proberen allerlei
verschillende variëteiten uit, tot
dat de ideale smaak gevonden is."
Voor Tjoklat (het Maleisische
woord voor chocolade) zou vooral
erg op „het chocolade-element en
de cacaocomponent" zijn gelet.
Van der Mijn: „Jong en oud. man
nen en vooral vrouwen drinken
De Kuypers' nieuwste vondst, Tjoklat, is letterlijk een produkt van de fusie met chocoladefabriek
Baronie De Heer. Het zoete drankje lijkt een succesnummer te worden. Foto Roei Dijkstra
het. Je kunt het gebruiken als
aperitief of dtgestief. voor of na
het eten. Mijzelf lijkt een Tjoklat
na het eten het lekkerst, tegelijk
met een kopje koffie. Maar zo
rond een uur of vijf, bijvoorbeeld
met wat ijsblokjes, dat kan ook
wel."
Tjoklat is geen zogenaamde door-
drink-drank. de zoete en romige
smaak laat al te veel glaasjes in
een kort tijdsbestek niet toe. Van
der Mijn: „En dat hoeft ook niet.
Het blijft een genotmiddel, daar
moet je van genieten."
De consument blijkt vooralsnog
niet ongevoelig voor de smaak
van Tjoklat. Vooral in december
werd het drankje, inmiddels ver
krijgbaar in zo'n vijftig procent
van de Nederlandse slijterijen,
goed verkocht. Bij De Kuyper ver
wacht men binnen enkele weken
de Tjoklat-produktie weer op
gang te moeten brengen om zo de
bestaande voorraad aan te vullen.
De Paasdagen noemen ze bij het
Schiedamse familiebedrijf „een
chocolade tijd". Het drankje
Tjoklat 2al dan ook wel in trek
zijn.
Dit is de vijentwintïgste afleve
ring van een serie verhalen over
produkten die worden gemaakt
in Rotterdam en omliggende ge
meenten.
Door Wim van der Meulen
Een belegger heeft recht op
uitvoerige en duidelijke
informatie over de onder
nemingen waarin hij belangen
heeft. Dat staat vast maar krijgt hij
die informatie ook?
In veel gevallen lijkt het heel wat.
De papiermassa's die over de ge
middelde belegger worden uitge
stort zijn groot en... duur. De tek
sten zijn heel vaak echter noch uitvoerig, noch duide
lijk. De verstrekte informatie staat vaak rommelig en
onlogisch over de bladzijden verdeeld, terwijl het taal
gebruik in veel gevallen verhullend of ouderwets is.
In andere gevallen zijn jaarverslagen complete pren
tenboeken, die de aandacht van de tekst in sterke ma
te afleiden. Als dat al de bedoeling is, kan gezegd wor
den, dat sommige ondernemingen daarin wonderwel
De jaarver
slagtijcf
breekt weer
aan. Maar de
[nformatie
daarin is vaak
verhullend.
Foto Arenda
Oomerv
Rotterdams
Dagblad
Twee voorbeelden. Het bericht over de fusie van
Bührmann-Tetterode, Koninklijke Papierfabrieken
KNP, en de VRG Groep. Dat bericht is zeker een men-
senduim dik. Produktie en verzending moeten kapi
talen hebben gekost, maar overzichtelijk en dus pret
tig leesbaar, ho maar. Je mag ook niet meer verwach
ten van een werkstuk, waaraan de drie raden van be
stuur mitsgaders hun juristen, accountants en exter
ne adviseurs ontelbare uren moeten hebben zitten
sleutelen.
Het andere geval betrof hetverslag 1991 van de Konin
klijke Nedlloyd Groep. Daarin stond ergens diep ver
scholen een brokje interessante cijfermatige informa
tie. Bij enig verder spitwerk was het desbetreffende
cjjfer niet meer terug te vindenop de enkelvoudigeen
geconsolideerde winst-enverliesrekeningen. Voorie
mand die het naadje van de kous wil weten is zoiets
ronduit frustrerend.
Prognoses
Een heel bijzonder probleem van alle jaarverslagen -
van goede tot slechte - is de prognose, die doorgaans
is vervat in het hoofdstukje 'vooruitzichten'. Moet
zo'n prognose gedetailleerd of in algemene bewoor
dingen zijn gesteld? Een gedetailleerde prognose is
een onding, vooral in tijden van economische neer
gang. Dan zijn de optimistische prognoses op de beu rs
de oorzaak van soms forse koersstijgingen. En moe
ten de verwachtingen naar beneden worden bijge
steld dan is de beer helemaal los omdat dan doorgaans
grote koersverliezen ontstaan.
Er is eigenlijk altijd wat aan de hand met jaarversla
gen, tussentijdse berichten en perscommuniqués. En
dat betekent, dat op het vlak van de public relations
(pr) en investor relations (ir) nog hee! wat tc doen valt.
Dit zijn betrekkelijk jonge vormen van dienstverle
ning. waaraan nog veel bij ie schaven valt.
Gelukkig zijn dc na-oorlogse pr-potentaten verdwe
nen. Ik herinner me nog als de dag van gisteren, dat ik
zo'n potentaat van een niet onbelangrijk Haags con
cern opbelde met het verzoek een bepaalde persconfe
rentie te mogen bijwonen. Het bitse antwoord: dat zal
niet gaan want we hebben in de vergaderzaal niet vol
doende stoelen. Ik moest smadelijk lachen om dat
antwoord. Sindsdien heb ik vermoedelijk een slechte
aantekening ineen ofanderdossierzodatmijnkennis
over dat concern berust op een handjevol kranteknip
sels.
Tegen deze achtergrond is
het goed dat de doorgewin
terde pr-adviseur drs. Har
ry Mock het boek 'Finan
ciële public relations/in
vestor relations - naar bete
re betrekkingen tussen be
drijf, beurs en belegger'
heeft geschreven, waarin
tot in details uiteengezet
wordt wat een onderne
ming moet doen om goede
maatjes te blijven met 'be
drijf, beurs en belegger'. In het boek wordt ook uitvoe
rig verteld hoe een onderneming de pers dient te be
naderen.
Hoe moetje die financiële pr zien Heel eenvoudig: I n
de financiële public relations staat niet de kwaliteit
van het winstcijfer voorop, maar de kwaliteit van dc
berichtgeving hierover. Dat is een tamelijk simplisti
sche stelling. Doorgaans worden op dc jaarverslag
persconferenties namelijk grote aantallen vragen ge
steld over het wel en wee van de onderneming, terwijl
het tot de goede gebruiken behoort ook te informeren
naar de hiervoor al genoemde toekomstverwachtin
gen. De taal die over dit onderwerp pleegt te worden
gebezigd is doorgaans wollig en bij wijze van uitzon
dering mag deze vaagheid vooral in periodes van neer
gaande conjunctuur verstandig worden geacht.
Meesteres
Vermoedelijk is de beurs met haar straffe voorschrif
ten over de notering, misbruik van voorwetenschap
en haar strijd tegen al te strenge beschermingsmaat
regelen de lastigste tegenspeler van de onderneming
en haar pr-adviseurs. Hoewel de beurs een strenge
meesteres is, moet zij toch voorzichtig te werk gaan
om niet het onderspit delven in de strijd tegen de grote
beurzen in Frankfurt, Parijs en Londen.
Die voorzichtigheid heeft ertoe geleid, dat in de strijd
tegen te strenge beschermingsconstructies besloten
is tot een wat laf smakend compromis. De tien fondsen
die niet willen buigen voorde eisen, die de beurs op dit
gebied stelt, krijgen een 'wybertje' bij hun naam. Wat
dit halsstarrige tiental op wat langere termijn boven
het hoofd hangt staat nog in de sterren geschreven,
maar ik vermoed dat uiteindelijk getracht zal worden
kool en geit te sparen. Daarbij komt, dat sommige van
die aandelen tot de pronkjuwelen - zoals dat van het
voedingsmiddelenconcern CSM - horen.
De andere 'gewyberde' fondsen zijn Ahrend, Amev,
Athlon, Hoogovens, Nutricia, Reesink, Samas,
Twentsche Kabel, Volker Stevin en Westersuiker.
Van sommige van deze fondsen staat vast, dat zij het
doelwit kunnen zijn of worden van vijandelijke over
vallen en dat zij zich daartegen zo goed mogelijk wil
len wapenen.
De particuliere belegger komt langzamerhand op de
schopstoel te zitten, omdat hij een minderheidsposi
tie in de effecten hand el begint in te nemen De belan
gen van de grote institutionele beleggers zijn tegen
woordig dermate groot, dat zij een voorkeursbehan
delingbij het verstrekken van informatiekrijgen. Een
gevolg hiervan is dat de handel in beursfondsen voor
steeds kortere perioden wordt geschorst als er plotse
ling koersgevoelige informatie wereldkundig wordt
gemaakt.
Het moet velen moeite kosten om zich in deze bizarre
effectenwereld als een vis in het water te voelen.