15
Onvrede sluipt biefstukwijk binnen
OV-surveillanten
hakken niet met
de hotte bijl
Week
i
Stille,- armoede,
lekkende daken,
schimmel overal;
Lombardijen is
ontevreden
Paul Nijgh-Penning
voor dominee Visser
De
m-
M
van
Jongeren
bekennen
brandstichting
Studenten
voelen zich
niet veilig
Rotterdams Dagblad
Zaterdag 8 mei 1993
li',
*.i M. - X. s?
Kinderen kun
nen nu nog
volop spelen
in de buurt
van dezeska
merwonin
gen, maar
straks zal de
slopersha
mer bikkel
hard toe
slaan. Foto's
Arenda Oomen/
Rotterdams
«gei»
De slaapka-
mer, waar
twee opgroei
ende kinde
ren het mee
moeten doen.
„Het is zo
klein, de kin
deren hebben
constant ru-
zie," zegt de
wanhopige
moeder.
Schimmel in
de douche,
het komt veel -
voor in de
flats aan de
Homerus- en
Dantestraat,
Door Martijn Verwaaijen.
Rotterdam - Eigenlijk wil ze
er helemaal niet over praten.
Ze schaamt zich voor haar om
geving, vandaar. Er komt uit
eindelijk toch een gesprek als
haar anonimiteit is gewaar
borgd. „Ik lijd inderdaad aan
stille armoede," erkent ze dan
met zachte stem en wat
schichtig om zich heen kij
kend. „De ene maand gaat het
wel wat beter dan de andere,
maar ik heb momenten dat ik
het echt niet meer zie zitten."
Ze is moeder van drie kinderen (6,
7 en 9 jaar), gescheiden en ze
moet rondkomen van haar bij
standsuitkering (1554 gulden net
to). Maandelijks gaat daar in ieder
geval 328 gulden huur en 204 gul
den GEB vanaf. „Er zijn echter
maanden dat ik de huur niet kan
betalen. Ik probeer dan een rege
ling met deWoningstichting te
treffen of ik moet bij mijn moeder
lenen. Maar die heeft het ook niet
al te breed, dus probeer ik dat te
voorkomen."
Om de eindjes dan toch aan
elkaar te knopen stelt ze betalin
gen zó lang uit dat de kinderbij
slag uitkomst biedt. „Nee, een
leuk leven is het niet. Ik weet ook
wel dat ik er niks aan kan doen
maar ik schaam me er wel voor.
Ook tegenover de kinderen. Het
is natuurlijk vreselijk als ze om
een kwartje vragen en je moet
zeggen dat het geld op is. Geluk
kig krijg ik van andere mensen
wel eens kleren en heb ik heel fij
ne buren die me helpen waar het
maar kan. Maar ten opzichte van
mijn kinderen voel ik me toch wel
schuldig."
Ze woont, in Lombardijen, een
puur Rotterdamse wijk met vele
gezichten. Een wijk met een
'goudkust', maar ook een stukje
Rotterdam met schrijnende ar-
v moede, bar slechte huisvesting en
andere problemen, geconcen
treerd rond de Homerusstraat en
de Dantestraat. Het woonlasten
comité van Daan Keiler is er heel
actief, maar wordt zo langzamer
hand wat moedeloos van de sta
pels problemen waarmee het
wordt geconfronteerd.
.Elléride
y^'coi^é-lid Peter Embrechts
aam|ï$$è om de ellende van zich
arte schrijven. Hij rept over de
slecht onderhouden flats aan
Homerusstraat en Dantestraat, de
vervoersproblemen-voor ouderen-1-
die in 'Het Lichtpunt' wonen, de
enge plekken. „Het komt er op
neer dat de arbeider het hoofd
niet meer boven water kan hou
den. Waar moet dat in godsnaam
allemaal naar toe?"
„Ik was drie jaar toen ik hier
kwam wonen," zegt Embrechts.
„Toen was het nog gezeli;g en
keek je uit op weilanden met
koeien. Maar van lieverlee werd
het allemaal anders. En pas sinds
een paar maanden zie ik het wel
heel erg afzakken. Maar toch, on
danks de verpaupering blijft het
toch mijn wijk."
Nel ten Have zit dagelijks aan de
balie van het buurthuis De Kame
leon aan de Hortiusstraat. Ook zij
zag de wijk Lombardijen in op
bouw. „Het zou een elitewijk wor
den, een spinazie- en biefstuk-
wijk. Echt hoor, het was een heel
prettige buurt om in te leven.
Maar zo rond 1978 kwam de on
vrede, toen de huizen voorzien
werden van centrale verwarming.
Daardoor ging de huur omhoog
en werden de kosten ook neg
eens gekoppeld aan de huur.
Toen ook merkte je dat het een
buurt was waar heel wat stille ar
moe heerst."
Crepeergevallen
Daan Keller, die zelf niet in de
wijk woont maar het gebied op z'n
duimpje kent, heeft wel een ver
klaring. „Er zitten hier heel wat
crepeergevallen, maar die vind je
ook in de Beverwaard, Zeven
kamp of Capelle. Er is-een logi
sche verklaring voor. Mensen
worden naar wijken gelokt met al-"
leszins redelijke huren. Maar als
ze er eenmaal zitten merken ze
ineens dat de huren omhoog gaan
terwijl het inkomen stabiel blijft.
Dat kweekt problemen."
Mede ook door de veranderde so
ciale structuur is Lombardijen
niet meer wat het geweest is. Het
ons-kent-ons-gevoel is al lang ver
dwenen. Dat ondervond ook een
bewoonster aan de Bergsonstraat.
Haar probleem: na een grondige
opknapbeurt van haar woning
werd ook een nieuwe centrale af
zuiginstallatie aangebracht. Maar
op zo'n knullige manier, dat haar
naaste buren niet alleen last heb
ben van de herrie van het ding
maar ook dagelijks kunnen
ruiken wat de buurtvrouwaan het
koken is. Erover praten hielp
niet, de kantonrechter moet nu
beslissen of zij op straffe van een
dwangsom de ventilatie-instalia-
tie tijdens 'nachtrust-uren' uit
moet zetten.
„Terwijl de woningstichting ver
antwoordelijk is," zegt ze in eer
ste instantie strijdbaar. Maar die
vechtlust maakt snel plaats voor
onzekerheid. „Ik ben maar van
gymnastiek af
gegaan. Want
ik mag om elf
uur 's avonds
niet gaan
douchen
omdat ik dan
moet ventile-
ren. Doe ik dat
niet dan zit de
badkamer in
een mum van
tijd onder d"
schimmel.
Nog zoiets,
mijn man
moet 's ochtends om zes uur dc
douche in. Dat mag dus eigenlijk
ook niet." Een oplossing is nog
nauwelijks in zicht.
Schrijnend
Het is niet het ergste probleem in
Lombardijen. Vooral de situatie
in veel flatwoningen aan de
Homeruss' raat en de Dantestraat
is schrijnend. Daken lekken als
een zeef waardoor het behang van
de muur komt en de woningen
onder de schimmel zitten. „Ik
woon met mijn drie kinderen (2.8
en 10 jaar) in een 3-kamerwoning
in de Homerusstraat. De twee
oudsten (een zoon en dochter) sla
pen bij elkaar in de kamer maar
dat kan eigenlijk niet meer. Ze
maken constant ruzie. Ik wil weg
uit dat huis, maar ik sta al drie
jaar ingeschreven voor een ande
re woning maar ze zeggen dat ik
daar niet voor in aanmerking
kom. Ze zeggen gewoon dat ik er
dan nog een kind bij moet nemen.
Terwijl ik vriendinnen heb met
eén kind die wel een 4-kamerflat
krijgen."
Ze leidt ons rond door haar krap
pe huis. In het kleine woonka
mertje is het behang losgelaten.
In de woning hangt een vieze
schimmellucht en door de ge
brekkige ventilatie in de
doucheruimte is het plafond com
pleet beschimmeld. De wasma
chine is in de gang gezet omdat
die in de badkamer ging roesten.
„Eén van mijn kinderen krijgt het
ook constant benauwd," zegt ze.
„Ik ben met hem naar de kinder
arts geweest die zei dat het waar
schijnlijk door de schimmel en
vocht komt. Maar hij weigerde
mij een medische verklaring te
geven waardoor ik een urgent ge
val zou kunnen worden."
Het is geen alleen staand geval.
Ook een bewoonster aan de Dan
testraat kampt met schimmel- en
vochtproblemen. Haar zoontje
van twee jaar lijdt aan astmati
sche bronchitis, vermoedelijk
door gebrek aan frisse lucht. Dok
toren hebben de moeder drin
gend geadviseerd haar huis uit te
gaan. Ze staat inmiddels ander
half jaar bij de woningstichting
op de wachtlijst, maar een aanbie
ding heeft ze nog niet gekregen.
Zeker als de woonlasten voor de
verpauperde woningen ter sprake
komen begint het geweeklaag.
Nei ten Have: „Van lieverlee is de
woningstichting de woningen
gaan opknappen. Dat ging twee
jaar lang gepaard met een huur-
stilstand. Prachtig mooi allemaal,
maar daarna schoten de huren
met vier tot zeven procent om
hoog. Daar zijn veel mensen
enorm van geschrokken, maar
vooral ook in financiële proble
men gekomen."
Wijkagent Jan van Alebeek, die
dat gebied van Lombardijen 'in
portefeuille' heeft, vindt het alle
maal wel meevallen. „Al moet ik
er gelijk bij zeggen dat er volgens
mij veel meer leeft dan wij te ho
ren krijgen. Bewoners worden 24
uur per dag geconfronteerd met
problemen, wij hooguit acht uur.
Dat wij minder horen komt toch
omdat voor veel mensen de drem
pel om naar het politiebureau te-
gaan te hoog is. Daar gaan we nu
ook wat aan doen. Per 3 mei hou
den we spreekuur in de wijk, ook,
één avond in de week. Misschien
dat we dan meer aanloop krijgen.
Want de problemen die nu ge
schetst worden komen mij abso
luut met bekend voor."
Lürjuii;
Waterschade 'ma toom
De ingrijpende opknapbeurt van^
de woningen gaat gepaard
nodige problemen, weet ook ë2b°'
verzekeringsman die in de Home
russtraat woont. „De daken bij
voorbeeld lekken als een zeef.
Daardoor hebben de mensen ver
schrikkelijk veel last van water
schade. Maar de woningstichting
wijst ze door naar de eigen inboe
delverzekeraar. Dan praat je wel
over een bedrag van 1700 gulden
per geval. De verzekering zegt na
een keer of vier ook, ga jij maar
naar een andere maatschappij."
Dergelijke gevallen zijn ook bij de
aannemer bekend. Hij zegt er al
les aan te doen om de overlast te
beperken. „Maar last heb je altijd
bij dergelijke opknapbeurten.
Aan het einde van de rit gaat dc
opzichter bij de mensen langs. Als
hij in de woning schade eonsta-
Rotterdam - Met de voeten op de
bank zitten, zwartrijden en roken
in metro: het wordt dadelijk een
zeldzaam tafereel in het Rotter
damse openbaar vervoer. De OV-
surveillanten zijn deze week voor
het eerst aan de slag gegaan om
de veiligheid in het openbaar ver
voer te verbeteren. „Met succes,"
zegt de kersverse OV-surveillant
Manuel Leite Machado. „We krij
gen louter positieve reacties van
de reizigers."
De meest gehoorde opmerkingen
zijn: „Blijft dit zo?" en „Wat mo
gen jullie allemaal?". Leite Ma
chado en zijn collega Adrie da
Cruz horen bij de eerste lichting
'gewone' politiesurveillanten die
zijn klaargestoomd voor hun spe
ciale taak in het Rotterdamse
openbaar vervoer. Dit omdat het
opleiden van OV-surveillanten
lang duurt en de RET om deze
'openbaar-politie' zit te springen.
De OV-surveillant - volgend jaar
moeten er honderd actief zijn - is
een nieuw fenomeen binnen het
openbaar vervoer. Menig reiziger
keek dan ook raar op toen deze
politiefunctionarissen afgelopen
maandag ineens opdoken in
tram, bus en metro Niet dat de
surveillanten nu ineens in teams
metrosteilen gaan uitkammen op
zoek naar zwartrijders. „Nee,"
legt projectleider Hans van den
Heul uit. „Met de botte bijl gaat
dat niet. Maar binnen het open
baar vervoer zijn de normen te
ernstig vervaagd. Dat terrein
Soms Is het een klein berichtje
In de krant. Soms zelfs dat
niet. Er gebeurt nu eenmaal
zoveel In de wereld. Maar op
zaterdag is dat ene kleine
nieuwtje of die ene minuscule
gebeurtenis voor het Rotter
dams Dagblad aanleiding om de
man, vrouw of kind achter dat
berichtje aan het woord te
laten. Omdat begrippen als
'groot'- en 'klein nieuws' nogal
betrekkelijk zijn. Vraag maar
aan de betrokkene. Vandaag
fTVrïT lejèe.nf\ac.,h<a^0
Manuel Leite Machado en Adrie da Cruz: 'We krijgen louter positieve reacties van de reizigers'.
Foto Ingrid van Beek/John de Pater
moeten we nu gaan terugwin
nen."
Het is dus zeker niet zo dat de OV-
surveillanten straks iedereen op
de bon slingeren, die een overtre
ding begaat in tram, bus of metro.
„Van de aanwezigheid van een
politiefunctionaris gaat al een
preventieve werking uit." legt
chef Dio Aimeide Mendes van de
OV-surveillanten uit. „De men
sen corrigeren hun gedrag dan uit
zichzelf. Ze frommelen hun siga
ret snel weg, ze halen hun voeten
van de stoei."
Afbakenen
De OV-surveillanten werken al
leen op de metro-trajecten Cen
traal Station-Leuvehaven en
Churchillplein-Marconiplein en
de tramlijnen 5,6,7, en 9. „Dat is
een keurige driehoek waarbin ien
je je terrein kunt afbakenen," be
toogt inspecteur Van den Heul.
„Het heeft geen zin om één keer
per jaar een OV-surveillant voor
bij te laten struinen. Dat heeft
geen effect Daarom hebben we
gekozen voor dit gebied. Ook
omdat deze mensen nu ook al
vanuit bureau Eendrachtsplein
werken
Van den Heul benadrukt dat dc
OV-surveillanten niet alleen de
RET-controleurs gaan begelei
den. „Sommige kaartcontroleurs
denken dat ze nu eindelijk die
handboeien en wapenslok binnen
hebben gehaaid, maar zo is het
met. Die handboeien en wapen
stok zijn alleen een laatste red
middel Dus niet gelijk gaan mep
pen als een klant lastig wordt."
vertelt de inspecteur.
„Bovendien." vervolgt Van den
Heul, „De veiligheid van de con
troleurs is slechts één van de ta
ken van de surveillanten. Een
controleur zal 's avonds laat niet
zo snel op een verlaten perron
staan, man daar is de aanwezig
heid van een OV-surveillant nu
juist wel gewenst. In een drukke
mensenmassa zal een OV-surveil-
lant met zozeer letten op zwartrij
den. maar eerder op zakkenrolle
rij. En zo zijn er meer accentver
schillen."
Het bijscholen van de politiesur
veillanten tot 'openbaar-vervoer-
politie' duurde niet lang. „Je
moet bijvoorbeeld weten dat de
ettertjes altijd achterin de tram
zitten cn de rustige mensen voor
in. En soms, als je in de metro iets
ziet. moetje besluiten om er niet
achteraan te hollen als je het risi
co loopt dat iemand de metrobuis
invlucht. Dat soort dingen."
Rhoon Dominee Hans Visser
heeft vanwege zijn enorme inzet
voor eenzamen, drugverslaaf
den en vele andere kwetsbare
mensen in de samenleving gis
teren de Paul Nijgh-Penning ge
kregen. Deze hoogste cultureel-
maatschappelijke onderschei
ding van de stad Rotterdam
werd ook uitgereikt aan mr. Lu-
do J. Pieters en aan Will Chr.H.
van Zutphen.
De uitreiking van de drie onder
scheidingen werd voor de eerste
keer in de hervormde (in restau
ratie zijnde) kerk van Rhoon ge
houden. Eily de Waard droeg
een paar van haar eigen gedich
ten voor en organist Bas de
Vrocme speelde samen met
trompettist Chris van Kranen
burg enkele stukken van Corelli
en Handel.
Altijd op zoek
Stichtings-bestuurslid
mevrouw drs.P, Sluyter verdui
delijkte waarom dominee Visser
de Paul Nijgh-Penning had ver
diend: „Als man van Perron Nul
en van de Pauluskerk bent u al
tijd op zoek naar de outcasts. U
bent geen Rotterdammer en dat
is jammer. Maar u kent de stad
heel goed. Van hoog tot laag en
van links tot rechts." Zij wees
erop dat de spreuk van de Stich
ting Paul Nijgh-Penning - 'Niet
wie gij zijt, maar wat gij zijt' -
zeer toepasselijk is op dominee
Hans Visser.
Ludo Pieters - die de penning
overhandigd kreeg van stich-
tings-voorzitter C. Willemse -
heeft veel gedaan voor de verbe
tering van het na-ooriogse cultu
rele klimaat van Rotterdam. Hij
spant zich daar trouwens nog al
tijd bijzonder voor in. Willemse
somde de meeste van Pieters'
huidige en vroegere voorzitter
schappen op (27 in totaal). Ludo
Pieters, die van 1972 tot 1981
voorzitter was van de haven
werkgeversorganisatie SVZ,
heeft naast het vele culturele
ook tal van sociale activiteiten
binnen stad en haven ontwik
keld. Hij was en is onder meer
actief in de Rotterdamse Kunst
kring, de Erasmus Stichting, de
Rotterdamse Jeugdgemeen
schap en voor het fraai gerestau
reerde Kasteel van Rhoon.
Sporen verdiend
Namens de stichting - die de
penningen reeds zo'n dertig jaar
uitreikt - sprak bestuurslid
K.W.A. Engelbrecht de onder
scheiden Will van Zutphen toe.
Hjj wees erop dat Van Zutphen
zijn sporen vooral heeft ver
diend in de sector havenoplei
dingen. Via een in 1947 begon
nen leraarschap gymnastiek op
het passagiersschip Willem
Ruys werd hij directeur van de
havenvakschool en later ook
van enkele andere havenoplei
dingen. Sinds de jaren '60 doet
hij veel op het sociaal-culturele
vlak. De in 1989 tot 'Rotterdam
mer van het Jaar" benoemde
Van Zutphen werd eerder reeds
enkele malen onderscheiden
vanwege de volgens Engelb
recht 'uitzonderlijke prestaties
voor de Rotterdamse samenle
ving'.
teert rapporteert hij dat aan de
woningstichting en wordt het ver
holpen. Dan worden bij voorbeeld
schimmelplekken op het plafond -
wegegwerkt. Maar dat kost even
tijd."
Zijn de problemen in de kleine,,
flatjes groot, een ander probleem
doemt op bij de 6-kamer\vonin->
gen. De woningbouwvereniging'
wil ze slopen, maar een deel van
de buurtbewoners verzet zielig
daartegen. Intussen slaat de ver-, t
paupering bikkelhard toe, omdat
leegkomende woningen worden -
dichtgetimmerd.
Alie woont ai twaalf jaar in een 6-
kamerwomng. Ze is tegen sloop.
„Maar door de verpaupering
wordt een soort ontmoedigings
beleid gevoerd. Mensen die graag
wilden blijven, gaan nu toch maar
weg omdat her cn der in de wijk
van die dichtgetimmerde panden
zijn. Volgens mij worden sommi
ge mensen gewoon omgepraat.
Als wij het zo ver kunnen krijgen
dat van sloop wordt afgezien en
de woningen worden opgeknapt,
wil ik zeker blijven zitten. En ge
beurt dat niet dan eis ik een scha
devergoeding van 10.000 gulden.-"
Nee, ik zit hier in het jaar 2000
nog wel." V
Wijkagent Jan van Elebeek kent j
uiteraard de problemen bij de 6-'
kamerwoningen. Heeft er dus ook
een verklaring voor waarom de
leegstaande woningen worden
dichtgetimmerd. ..Eén keer ge
beurde dat niet en toen lag er ge
lijk een brandbom in. Je zult er
maar naast wonen. Bovendien, de
boel moet tegen de vlakte, maar
timmer je de zaak niet dicht dan
komen er krakers in te zitten En 1
die krijg je er met zo snel uit."
Hellevoetsluis - De twee minder-
jarige jongens uit Hellevoetsluis/
die anderhalve week geleden zijn
opgepakt op verdenking van 1
brandstichting op grote schaal in
hun woonplaats hebben toegege
ven in rubberfabriek Helvoet cn
op een jacht brand te hebben ge
sticht. Daarnaast hebben zij een
inbraak en poging tot brandstich
ting bekend in een sauna en m
cultureel centrum De Veste.
De rechtbank m Rotterdam heeft
naar aanleiding van de verklarin
gen de gevangenhouding van de
twee verdachten met dertig da
gen verlengd. In die periode'
wordt geprobeerd te welen te ko
men of het tweetal ook veranL-
Wooiduiijk is \uor de \eiueie
reeks branden die Hellevoetsluis
de afgelopen anderhalf'jaar heelt
geteisterd. Daarbij werd voor
minstens tien miijoen gulden".;
schade aangericht en brand ge
sticht in verschillende scholen,
een onderkomen van de red
dingsbrigade, de kantine van de
natunstenverenigmg. de kinder
boerderij en een wijkcentrum
met sporthal en een afdeling van
een psychiatrisch ziekenhuis.
Rotterdam - Er zijn weinig Rot-
terdamse studenten die zich echt -
veilig voelen in hun eigen stad.
Het gevoel van onveiligheid komt
in grote mate overeen met de ima
go's van de verschillende stadsde
len. Zuid. West en het centrum,
en dan met name de opstapplaat- -
sen voor trein, tram en metro, 1
worden als onveilig afgeschil
derd." De siudenten verwachten -
wel dat dit met meer openbaar*,
vervoer- cn politiesurveillanten -
in toekomst beter wordt. Dat zijn
de conclusies van een rapport dat
is geschreven door de gemeente-
commissie van de Jonge Demo
craten Rotterdam. De gegevens
komen uit een enquête die is gc-
huuden onder vijfhonderd siu
denten van de Erasmus Universi
teit Rotterdam. Behalve meer
surveillanten op straat en in het
openbaar vervoer, willen de stu
denten ook dat de RET op don-
derdag een nachtbus inzet. Don-.
derdag is de stapavond van stu
denten.