14
Alleen het uitzicht was prettig
Rotterdam
van
toen
Sini Sino
Ambtenaren
gaan door
met ''oerbos'
Rondleiding in
St.-Laurenskerk
Opsporing verzocht
Homeopaten in
de democratie
Zaterdag 28 augustus 1993
Rotterdams Dagblad
Door Henk de Kat
Rotterdam - Ondanks politieke
verdeeldheid in Provinciale Sta
ten over de toekomstige omvang
van het nieuwe Bentwoud in
Zuid-Holland, gaan ambtenaren
van de provincie door met de
plannen voor een 'echt oerbos'; in
aansluiting op het Rottemeren-
gebied.
Dit blijkt uit een gisteren gepre
senteerd schetsplan. De tekening
toont een ontwerp van 1.600 hec
tare bos- en recreatiegebied ten
noorden van rijksweg 12. Dat zou
moeten komen tussen Waddinx-
veen, Boskoop en Zoetermeer-
Oost (hier is al volledig rekening
gehouden met de aanleg van een
nieuwe woonwijk). Het schet
splan borduurt daarmee volledig
vo6rt op wa het rijk wil: een
Bentwoud van uiteindelijk 2.100
hectare bos/re creaticgroen (1.600
ten noorden van de rijksweg, 500
eronder) tussen de steden Rotter
dam, Delft, Den Haag, Zoeter-
meer en Leiden als compensatie
voor alle verstedelijking in dit
deel van de Randstad. Binnen het
provinciebestuur van Zuid-Hol
land is echter nog geen meerder
heid te vinden voor zo'n groot bos.
Alleen PvdA, D66, GroenLinks en
GPV/RPF (en misschien CD) zijn
bereid het rijk te volgen, zo bleek
voor de zomervakantie tijdens
een debat over het Groene Hart.
Maar deze vier partijen zijn met
41 van de 83 stemmen m de min-
1 Uerheid.
J Ken meerderheid wil voorlopig
I en 'half oerbos, of nog veel mio-
Ier. Zowel het CDA als de VDD in
i Zuid-Holland, met by elkaar 38
zetels in het provinciebestuur,
vinden aanleg van 1.000 hectare
bos tot het jaar 2005 genoeg. Van
het CDA zou er eventueel in een
verdere toekomst nog 500 hectare
bij mogen, maar dan aan de Rijn
mond-kant van rijksweg 12. Ook
de WD wil volstaan met LOGO
hectare bos, plus later wellicht
nog eens 600 hectare bij Waddinx-
veen/Rottegebied. De SGP (4 ze
tels) sprak zich in het voorjaar uit
voor een bosgebiecü e van maxi
maal 300 hectare. Deze fractie
kwam daarmee als enige tege
moet aan het verzet van de boeren
in het akkerland tussen Zoeter-
mecren Waddinxveen. Die willen
helemaal geen Bentwoud,
Begin 1994 wordt een plan ter de-
timtieve besluitvorming toege
stuurd aan gemeenten, provincie
en rijk. Ter voorbereiding hierop
presenteren ambtenaren van de
provincie nu hun schets voor toch
een groot bos aan dc bevolking.
De informatie-avonden daarover
beginnen op 8 september in
Moerkapelle (Dorpshuis). Voorde
Rijnmond-regio is er een bijeen
komst op 28 september in Bleis
wij k (gemeentehuis), ook om
20.00 uur.
Rotterdam - Vrijwilligers van het
'Open Huis Sint-Laurenskerk'
verzorgen volgende week zater
dag weer een rondleiding door de
Grote of Sint-Laurenskerk. Dat
gebeurt tussen 13.00 en 14.00 uur.
Deelname kost ƒ3,50.
Zoals beloofd terug naar de Berg
se Dorpsstraat, die eerder aan de
orde kwam op 7 en 21 augustus.
Al onze geldzaken handelden we
af in het postkantoortje van de
Bergse Dorpsstraat," meldt J. van
Beek (Joliotplaats 40) niet als eni
ge. „Niet zo vreemd, want we
woonden elf jaar in die omgeving.
Bij bakker Brevet kochten we
héérlijk vers brood. Zijn zaak is
later in handen gegaan van De
Graaf."
W. E. Klop-van Handel (Dinte-
loordstraat 2) herinnert zich 'dolle
dinsdag' tijdens de Tweede We
reldoorlog. „Ik zat toen aan de
Bergse Dorpsstraat ondergedo
ken. Het enige prettige was het
uitzicht op de Bergse Vooiplas."
H. J. Ooms-Brons (Curieplaats
127) vult aan: „Op de foto, achter
de lantaarnpaal, was destijds een
laag pandje met daarin de schoe-
nenlapperij van de heer Pieter-
son. Op de achtergrond ligt dan
nog de oude dorpsschool. Het is
nog steeds goed toeven in dat
mooie stukje oud-Hillegersberg."
„Mijn postkantoortje," koestert
H. Steenbeek (P. C. Hooftstraat
42, Capelle aan den IJssel) het ge
bouwtje. „Elke week stortte ik er
een postwissel naar mijn huis
baas op Zuid. In mijn tijd was er
ook de houthandel van Van Leeu
wen. In 1952 kwamen bij ons de
melkboer, bakker en groenteboer
nog elke dag aan de deur."
Voor F. Kouwenhoven (Lisztplein
121, Schiedam) was de foto niet
moeilijk. „In 1946 leerde ik er
mijn vrouw kennen. Destijds
woonde zij aan de Molenlaan en
ik in de Adrianastraat. Zij woonde
op vier huizen afstand van de
eindhalte var lijn 14. Als de be
stuurder om tien over twaalf 's
nachts uit zijn hokje kwam voor
de laatste rit, dan spurtte ik om
zijn tram te halen. Vijf jaar heb ik
dat volgehouden tot we in 1951
trouwden in hel raadhuis van Hil-
legersberg."
Ongetwijfeld is P. Chr. van Ger-
dingen (Thomas Mannplaats 150)
een van de trambestuurders ge
weest waarmee lezer Kouwenho
ven terug naar huis reed. Van
Gerdingen: „Menig ritje heb ik
gemaakt met de lijnen 4 en 14.
Het eindpunt was toen nog aan de
Dorpsstraat. Op oudejaarsavond
lagen er na elke rit oliebollen te
wachten en schonk men ons ook
een drankje. Een fijn eindpunt
met fijne bewoners."
Zwemles
T. Baas (Rootweide 73, Westmaas)
is 71 jaar. „De foto van de Bergse
Dorpsstraat roept bij mij veel her
inneringen op. Mijn schooltijd
heb ik in die omgeving doorge
bracht. Ons huis stond in de Lis
bloemstraat en mijn school was
aan de Elektroweg. Eén keer per
week moest ik naar het 'zwarte
plasje' om er te leren zwemmen.
Dat betekende met de hele klas in
een rij via de Kleiweg en Straat
weg wandelen naar het zwembad.
Het hoofd van onze school was
meneer Oosters. Onder zijn lei
ding gingen alle leerlingen van
onze school op Koninginnedag
naar de samenzang bij het ge
meentehuis. Samen met leerlin
gen van andere scholen kweelden
we vaderlandse liedjes én het Hil-
legersbergs volkslied. Vermoede
lijk wten nog maar weinig men
sen de tekst en kunnen ze het ook
niet zingen."
Door Roin Wolters
Reacties op deze ruüiek
uitsluitend schriftelijk aan:
'Rotterdam van toen',
t.a.v. Rein Wolters,
Postbus 2999,
3000 CZ Rotterdam
En verder mijmerend: „Eenmaal
iets ouder, voetbalde ik bij Rood-
Groen op het veld van Duivestein.
De tapgeiegenheden van Helders
en Van Eijck waren de plek waar
winst of verlies werd weggedron
ken. En daarna weer lopen naar
huts via de Bergse Dorpsstraat en
de Straatweg. In mijn schooltijd
moest ik ook twee keer per week
onder de hoogtezon in het ge
bouw van het Groene Kruis aan
de Kerkstraat. Ik heb er dus héél
wat voetstappen staan."
„Mijn oud tante en oom hebben
gewoond in het huis naast de uit
spanning van Freericks. Het was
de familie Boye-Ullersma. Oom
stalde zijn pony en wagentje bij
Freericks," schrijft M. K. Leij-
graaf-Ullersma (Breitnerstraat 9,
Bleiswijk). C. J. van Velzen (Om-
meloop 326a, Brielle) kan Hille-
gersberg uittekenen. „Voordat de
Tweede Wereldoorlog uitbrak,
heb ik er samen met mijn vader
hécl veel rollen behang wegge-
plakt. Anderzijds ben ik er ge
ruime tijd werkzaam geweest als
postbode. Tijdens het bestellen
vroeg ik werk voor ons behangbe-
drijf, dat na het tekenen van de
vrede niet veel opdrachten
kreeg." Van Velzen herinnert zich
ds. Sirach. „Hij was geruime tijd
predikant van de Hillegonda-
kerk."
J. Wegman (Bergweg 271) weet
„Tijdens de oorlogsjaren iiepen
veel Rotterdammers met hun
fiets en handwagen via de Bergse
Dorpsstraat naar de boeren bui
ten de stad en probeerden bij hen
aan voedsel te komen. Op het
kerkhof, dat fraai is opgeknapt,
ligt een collega-artiest van mij be
graven begraven. Gerrit Haak.
Zijn artiestennaam was Crochet
en hij gold als een groot illusio
nist," aldus Wegman, zelf een or
gaiüste.
Lage huisjes
W. van Hattem (Olmendaal 207)
ziet de Bergse Dorpstraat nog als
een smal straatje met oude huis
jes. „Voorbij de Raadhuisstraat
was toen nog een sloot met daar
achter kleine, lage huisjes. Een
van de woninkjes was van de fa
milie Vente, de ouders van onze
buurvrouw. Bij hen bracht ik af
en toen een boodschap. Ook de
broers Gerrit en Jan Spronkers,
voormannen van de SDAP en de
latere PvdA. waren bekende men
sen van Hillegersberg. Jan speel
de een grote rol in Rotterdam,
waar een ouderencentrum van
Humanitas naar hem is ver
noemd."
Verder gravend in het Htlleger-
berg van begin deze eeuw: „Ei
genlijk begon het dorp bij de
tramhalte aan de Ceintuurbaan
(beter bekend als het 'muizen
gaatje'), maar pas bij de Kootseka-
de werd tol geheven. Eenmaal
hier voorbij dan was links de uit
spanning 'Het Zwitsers Huisje' en
dan die van vmuw Romijn, het la-
De Dorps
straat in Hille
gersberg om-
1915. In 1941
straat bij de
annexatie
door Rotter
dam het voor-
Bergse In
Hoogvlietwas
ook een
Dorpsstraat
vandaar. Foto
pnvebezit L Wierda
Het eindpunt
van lijn 14
was aanvan
kelijk m de
bij het cafe
biljart van D.
Kind Vogel
zang. Foto
pnvebezit l, Wierda
tere Lommerijk. De twee uitspan
ningen hadden een eigen pu
bliek. Er was ook de villa Bijdorp,
waar de bekende familie Brusse
heeft gewoond. Weer iets verder
op de villa Plaswijck, het raadhuis
van de gemeente van (toen) bur
gemeester Van Kempen. Hierach
ter het paviljoen Plaswijck met
het hotel Centraal van de familie
Flipsen.''
Tot zover. Op de Bergse Dorps
straat komen we nog een keer te
rug. Volgende week de behande
ling van de puzzelfoto van 14 au
gustus.
Dank ook voor de reacties van L.
van Veelo (Kreek 65, Spykenisse),
A. Willemsen (Merodelaan 24,
Ridderkerk), L. Berg (Weige-
LezerJ. Smits uitZuidlandzaginl928het
levenslicht in de Poortstraat (deze liep
van de Delftsestraat naar de Schiekade)
en heeft daar gewoond tot het fatale
bombardement op 14 mei 1940. „Onze
woning werd totaal vernield. Al verschei
dene keren heb ik getracht een foto of
een beschrijving van de straat te krijgen.
Helaas heb ik niets gevonden." Een pro-
bleem van dezelfde orde heeft L. Visser-
Buysse uit Rotterdam. Zij woonde tot aan
de Tweede Wereldoorlog aan het Van
Alkemadeplein, dat ook door bommen is
verwoest. Foto's van haar voormalige
woonstraat heeft ze niet. Bijgaande foto
is van N. Branden burg uit Rotterdam en is
vér voor het uitbreken van de Tweede We
reldoorlog genomen. Brandenburg kreeg
de foto van ene Van Eijk uit de Eleonora-
straat, die op 14 mei 1940 bij het bombar
dement is weggevaagd. De soldaten be
horen tot het Nederlandse leger. Wellicht
zijn er lezers die ïn deze drie zaken kun
nen helpen. Reacties graag naar 'Rotter-
damvantoen'. Foto pnvebezit N. Brandenburg
lialaan 40), C. Poelmans (Tommy
Dorseypad 17), M. M. E. de Jong-
Verboom (Van Opbergenstraat
56), M. J. Koster-van Bergen (Lin
ker Rottekade 371), M. P. Schutte
(Van de Meydestraat), A. Kyvon
(Statenweg 315), J. C. Udo (Voor
de 117), A. Vliegenthart (Kla
proosstraat 18, Zwijndrecht), J.
Boelaars (iïammarskjöldplaats
146), J. Tabbers (Beemsterhoek
227, Capelle aan den IJssel), A,
Rackwitsz (Becramming 54a), A.
Vente (Biesboschstraat 184, Spij-
kenisse), A. C. Koomneef-van de
Slik (Koningsvaren 87), JJonge-
rius (Gordelweg 35c), W. van dei-
Linden (Weimansweg 39), J. Ver
duin (Katendreehtsestraat 403),
A. van 't Hof (Melkweg 2, Helle-
voetsluis), A van de Kooij (Fran
selaan 270b), M. de Wolf (Sa-
turnusstraat 313) en J. F.
Wijnands (Kon. Julianaplein 19)
uit Spijkenenisse, G. Smitt
(Zwart Janstraat 10a), W. van de
Ploeg (Christiaan de Wetstraat
65c) en R. van Toor (adres be
kend) in het Friese St. Jacobipa-
rochie.
„De vrouw op de foto van za
terdag 14 augustus is Sini Si
no. De wagen, vermoedelijk
een Panhard, was van haar
toenmalige verloofde met wie
ze ook met een watervliegtuig
een noodlanding heeft ge
maakt op de Kralingse Plas,"
schrijft G.L. de Groote (Ka-
merlingb Onnessingel 14,
Lekkerkerk). En: „Sini was de
dochter van een brigadier van
politie. Later is zij getrouwd
met een 'gevallen engel' van
de Haagse society. Reeds lang
geleden is het echtpaar kin
derloos gestorven."
KERKDIENSTEN
ïimlag 29 augustus
Hervormde Gemeenten: Centrum:
St. Laurenskerk: xo.30 ds.T.Noor
man 17 ds.LGeluk. Pnnsekerk: 10
ds.S.Jumelet, Waardenburg. Op-
standingskerk: 10 ds.A.Pofhuis.
Delfshaven: De Poort, Laansloot-
seweg 1: 10 ds.P.de Jong. BMVier
Kerkzaak 17 ds.LGeluk. Krallngen:
Hoflaankerk: 10 en 17 dr.O.v.d-
•Ploeg. Oosterkapel: 9.3G ds.H.v.Til.
laankerk: 11 ds.H.v.Til. Immanuel-
kerk: 10 dsJ.Zeemeijer, H.A. Over-
schle: Grote Kerk: 10 dsJ.Verwaal.
Maranathakerk: 10 ds.P.Riemer-
sma, Amersfoort. Hillegersberg/
Schlebrcek/Ommoord: Hillegonda-
kerk: 10 ds.B.Duisterhof 17 ds.dr.F-
.de Graaff, Hattem, Messiaskerk: 10
ds.A.Schipper. Oranjekerk: 10 dsJ-
■de Jong. Alexanderkerk: 10 en 17 ds-
.P.Droogers. Vredevorstkerk: 10 ds-
J. Becker. Bergkapel: 10.30dsJ.Fal-
kenburg. Open Hof Hesseplaats:
9.30 ds.J.Ooff, H.A. Varenhof: 11 ds-
J.Doff, H.A. Ontmoetingskerk, Ben
Websterstraat: 10 ds.LNell. Rotter
dam-Zuid: Betlehemkerk: 10 ds.G-
.v.d.Graaf, H.A. Carnissehuis Lepe
laarsingel: 10 dienst. Johanneskerk:
10 ds.J.Nicolaï. Elimkerk: 10 ds.J-
.Lems, Berkel. Maranathakerk: 10
ds.C.v.Duijn, Krimpen 17 ds.C.v.d-
•Skiijs. Morgensterkerk: 10 dsJ.K-
roeze, H.A. 17 ds.C.Vroegindeweij.
H.A. De Open Hofkerk: 9.30 ds-
.F.Roodenburg. Oude Kerk: 10 ds-
•F.v.Boven, Breda, H.A. Breepleïn-
kerk:9.30dïir.P.Tates. Sonneburgh:
10.15 dhr.A.Westerhuis, Ridderkerk.
Usselmonde: Adr. Janszkerk: 10
prur.dr.M.v.d.Velden. De Hoeksteen:
10 ds.G.v.Hoogstraten. Pelgnms-
kern: lOds.J.Bogaard.
Gereformeerde Kerken: Centrum:
Ammanstichting Boezemweg: 10 ds-
J.de Moor, Waddinxveen. Bergsin-
gelkerk: 10 ds.A.Smilde, Dordrecht.
Delfshaven: Kerkzaal BM 4, Burg.
Meineszstraat 4: 10 ds.A.v.Endho
ven. Hillegersberg/Terbregge: Sal-
vatorkerk: 10 ds.de Jongh. Over-
schie: Maranathakerk: 10 ds.P.Rie-
mersma. Amersfoort. Kralingen: Pro
Rege: 10 dr.C.Kiapwyk. Ommoord/
Zevenkamp: Open Hot: 9.30 ds-
J.Ooff. Ontmoetingskerk: lOds.A.S-
chipper. Varenhof: 11 dsJ.Doff,
Ai ex anders tad: Verrijzeniskerk:
9.30 ds.H.v.Dalen, Zuidland, H.A. 17
ds.T.Vrolijk, Capelle. De Burcht:
14.30 ds. H.v.Tii, H.A. Feijenoord:
Koningskerk: 10 ds.B.Ligtenberg,
Duisburg. Heijplaat: Elimkerk: 10 tis-
.J.Lems, Berkel. Chariois: Bethel-
kerk; 9.30 en 16.30 drJ.VIaardinger-
broek. Waelestein: 9.30 ds.W.de
Vries. Lombardijen: Petrakerk: 9.30
ds.C.Maas. Poortugaal. Zuldwijk:
Morgensterkerk: 10 ds.C.Vroegin
deweij 17 ds.C.Wesdorp, Berkel.
Usselmonde: Groene Tuinkerk: 9.30
ds J.Brederveld 17 ev.dienst. Nieuw-
Sonneburgh: 9.30 dhr.Lv.Rikxoort.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: Hïndoestaans Pakistaanse
Dienst: Linker Rottekade 265:16.30
ds.G.Hagens. Ichthuskerk, J.v.d
Boekplaats 1; 9.30 ds.H.Folkers
16.30 ds.P.de Wit, Gouda.
Chr. Gereformeerds Kerken; Cen
trum: Rehobothkerk Noordsingel 90:
9.30 ds.L.Compagnie 16 dsJ.Bre-
man, R'dam-Zuid Nebokerk Smeet-
landsedijk: 9.30 ds.S.Otten 17 ds.H-
-v.d.Steege. R'dam-West: Kerkge
bouw Coloniastraat 25:10 en 17 ds-
.P.den Hartog. R'dam-Oost: Ontmoe
tingskerk Zevensprong: 11.15 en 18
dsJ.Lof. Alexanderpolder: Verrijze
niskerk Springerstraat: 11.15 ds.L
.Compagnie 18.15 ds.G.de Lange.
R'dam-Charlois: Kerkgebouw Wolp-
haertsbocht 278: IQ en 15.30 ds.H-
.v.d.Ham. Krallngen: Jeruzalemkerk:
10 en 16.30 ds.J.v.Dijk. Diensten
voor gehoorgestoorden: Breeplein-
kerk; 9.45 ds.J.Reehorst.
Zieken- en Verpleeghuizen: Daniel
den Hoedkliniek: 9.30 ds.A.Nagcl.
Dijkzigt Ziekenhuis: 9.30 ds.W.de
Leeuw. De Elf Ranken: 14.30 ds.H-
.Bénard. Havenziekenhuis: 10 ds-
.P.v.TTIburg. Ikazia Ziekenhuis:
10.30 ds.B.OIdenhuls. Meerweide:
10.30 mwJ.Koopmans-Schotanus.
Rheuma Centrum, van Beethoven-
laan: 14.30 dienst. De Rustenburg
Mathenesserlaan: 10.30 ds.J-
.Groeneveld-Bijl. Sint Clarazieken-
huls: 10.45 ds.H.Benard. SintFran-
ciscus; 9 ds.B.Duisterhof. De Twee
Bruggen: 19.30 mwJ.de Vries. De
Vijf Havens: 10.30 ds.LSchipper.
Delta Psychiatrisch Ziekenhuis:
10.30 ds.J.Kuiper/past.B.v.Dam.
IJssellandziekenhuis: 10.30 dsJ-
.v.Andel. Slingendaelr 14.30dhr.P-
.Stam.
Oud-Katholieke Kerk
H.H, Petrus Paulus (Paradijskerk):
9.30 Eucharistieviering. 10.15 Eu-
charistievienng in Schiedam, Dam
30.
Katholieke Kerken:
Centrum: Rosaliakapel, Noordsingel
40: za. 18.30, zo.9.30. Eendrachts-
kerk, Eendrachtsstraat 95: za.12.45
zo,9.45 en 12.45. Joseph Paradijs-
kerk. Nw. Binnenweg 25: za. 17.30
zo.ll Steiger Domimcus, Hang 18:
zo. 10.30 en 12.15. Klooster MSC
Karei Doormanstraat 337: zo.ll- -
West:St. Laurentius en Elizabeth (ka
thedraal) Mathenesserlaan 307:
za.9.30 en 19zo.9.45en 11.30. An-
tonius Abt. Mathenesserdijk 459:
za .18.45, St. Willebrord, Beukelsdijk
179: xo.10.30. Nïcolaas (Spangen)
Mathenesserdijk 115: zo.10.30.
Noord: St. Albertus. Nic. Ruysch-
straat 1: za.19 zo.10.30. Crooswijk
Nieuwe Kerk Barbara-Verlosser
Croaswijkseweg 36: za.18 zo.10.
H.Famillekerk (Bergsingel): zo.9.30
en 11. Hildegardis Hildegard'rsstraat
50: za.17 zo.ll. Oost: Kralingen
Lambertuskerk O^stzeedijk: za.19
zo.10 en 12, Alexanderpolder St
Caecilia, Zocherstraat 90: za.19
zo.10.30. Ommoord/Zevenkamp:
Open Hof, Hesseplaats 221: za.19
zo.ll. Oversehie: O.L Vrouw v. Altijd
durende Bijstand, Burg. Bauman-
nlaan 171: za.18.45 zo.9, 11 en
18.45. St. Petais Bandeiï (DeKtweg
13)za. 18.45, zo. 9-15 en 10.30. Hil-
lergersberg/Schiebroek: Christus Ko-
ningStatenplein:za.l8.30zo. 10.30.
St. Liduina. Burg. Lefevre de Montig-
nylaan 17: za.19 zo.10 en 12. St.
Paulus. Larikslaan: za.19 zo.9.30 en
11.30. Verrijzeniskerk. Meidoornsin
gel: za.19 za.lQ. Zuid: H. Franciscus
van Assisie {Huize Maasveld):
zo.9.45, H.H.Martelaren van Gorcum
en O.LVrouw van Lourdes. Stieltjes
straat 14:zo.9.30 en 11. St. Marga-
retha M. Alacoque, Rechthuislaar»
50: zo.11.15. Kruisvindirigkerk, Beu-
kendaat: za.19 zo.10.30. Simeon en
Anna Strevelsweg: za.17.30. Lom
bardijen (Engelbewaarders) Guido
Gazeileweg: zo.10. Usselmonde
(Kruisverheffing) Groene Tuin:
za.18.30 zo.10.30. Wederkomst v.d.
Heer: za. 18,30 zo.10. Chariois: Mi
chael en Clemens, Dorpsweg: za.19
zq.9 en 11. PendrechtSt. Bavo, Som-
melsdijkstraat: zo.10. Zuidwijk: (Pa
rochie O.L. Vrouw onbevlekt Qntv.}:
zo.10. Heijplaat (H, Bonifatius):
zo.10. Rondom Rotterdam: Baren-
drecht: Augustinus, Marijkesingel
2 4; za19 zo. 10.30Bolnes: HThere-
siakapel, Donckselaan 10: za.19.
Capelle a/d IJssel: St. Pauluskerk:
za.19 zo.10.30. Hoogvliet: (Mana-
kerk): zo.10 en 18. St. Jankerk Pos-
weg: za. 17.45 zo. 11.30. Krimpen a/
d Ussel: Maria Koningin, Hobbema-
laan 1: za.l9zo. 10. Lekkerkerk: Jo
zef, Emmastraat 26: zo.10. Pernis:
Emanuelkerk, Overhandstraat:
za,19. Rhoon: Willibrordus: zo.10.
Ridderkerk: St. Jons, hovystraat 64:
zo.10. Rozenburg: St. Jozef. Jan
Toorpstraat 3: za.19 zo.11,30. Spij-
kemsse: H. Felicitas, Hekel ingseweg
15: za. 19zo.10.30. Diverse Groepe
ringen: Doven: Karei Doormanstraat
337: zo.12.30. Studentenparochie
Doopsgez. Kerk Noordmolenwerf:
zo. 12. Schippers: R.K. Schippers
Centrum Mauntsweg 50: zo.ll. En
gelsen: St. Liduinastraat 10,
Schiedam: zo.10.45. Kroaten/
Joegoslaven: St. Laurentius, Mathe
nesserlaan 307: zo.13. Portugezen:
Korfmakerstraat 131: za.17.30
zo.ll. Spanjaarden: Eendrachts-
kerk, Eendracirtsweg 46: zo.11,30.
Polen: Nw. Binnenweg 25: le en 3e
zondagv.d. maand 12.30. Hongaren:
Karei Doormanstraat 337: alleen 2e
zondagv.d. maand 15. Antillianen en
Arubanen: Paradijskerk: alleen 4e
zondag v.d. maand 13. Surinamers:
Nozemanstraai 10b: leen3ezondag
v.d. maand 11.
Overige diensten:
Vereniging van Vrijzinnigen: De
Scheepsbrug Stationsplein: 10.30
drj.Buitkamp. Doopsgezinde Ge
meente: Kerk Noordmolenwerf:
10.30 br.P.Breeuwer sr. Oec.Stud-
.Kerk: 12 Anki Peper, Remonstrant
se Gemeente: Kerk Westersingel:
10.30 dr.E.Cossee, Nederlands Ge
reformeerde Kerk van Rotterdam:
Bethelkerk Oranjestraat: 9.30 ds.G
.de Lange 16.30 ds.L.Compagnie.
Verrijzeniskerk, Spnngerstraat:
11.15 ds.L.Compagme 18.15 ds.G
.de Lange. Vrije Evangelische Ge
meente: Rotterdam-Centrum Ad
ventkerk Minstreelstraat: 9
ds.N.Dijk. Rotterdam-Zuid: 10.30
ds.J.Moerland, H.A. Evangelische
Gemeente de Deur: Van Sitterstraat
5b: zo.ll en 18 dienst, wo. 19.30
dienst. Volle Evangelie Gemeenten
Rotterdam e.o.:Centrum; De Kande
laar Nw. Binnenweg 326: 10 en
19.30 d-enst. Zaal de Doelen: 10
dienst. Tmmanuel' Lutherkapel Hr.
Vrankestraat 51: 13 dienst. De
Schutse Jacob Loisstraat 37: 10
dienst. 'Kom en Zie" Nieuwe Ooster-
kerk Boezemweg 170; 15.30 dienst.
'Zout der aarde' Wijkgebouw Span
gen Mathenesserdijk 113: 5.30
dienst. Pinkstergemeente 'Ge
meente Gods': Bonaventurastraat
15:10 br.C.Qekkei. 'Bethel Temple'
Credokerk Slinge 150:13.30 dienst.
Ommoord: Bertrand Russelpiaats 3-
5:10 dienst. Hoogvliet: Oude Wal: 10
dienst. Spijkenisse: Vltnderveen
217; 10 dienst. 'JalanBaru'Oe Meer
paal Rivierweg 13a: 10.30 dienst.
Pinkstergemeente: Filadelfiacen-
trum Espelo: 10 en 19.30 J.Kooy. Ge
meenschap Rafael Alexanderpol
der: Zaal St. Caeciliakerk Zocher
straat 88: 16 dienst. Gemeente
Eben Haezer: Kerkgebouw Gordel-
weg 120. 10 dienst. Baptisten Ge
meente: Rotterdam-Centrum Prove
nierstraat: zo. 10 dienst. Het Nieuwe
Verbond jagerslaan: 9.30 dienst. Us
selmonde, Kreekpad 7: 9.30 ds-
.F.Lourens. Vergadering van Gelovi
gen Rotterdam-Zuid: Bas Jungenus-
straatl21:10 uur Eredienst, dinsdag
19.45 Bijbelstudie/bidstond. Ned,
Hervormde Buitengewone Wijkge-
meente: 'Elim' Numansdorp: 10 en
18 dhr.G.Nijhof, Urk. Zuiderkapelge-
meenschap: 10 ev.K.den Boer, Urk
15ev.P.SIagter, Wijkbij Duurstede.
Nieuw- Apostolische Kerk: Rotter
dam: Rmgvaartweg 125:11 en 17,
wo. 20. Spijkenisse (Willemshoeve-
laan) 9.30 en 17.00. wo. 20.00 uur.
Vlaardingen: Korhoenlaan7:9.30en
17.wo.20. De Kerk van Jezus Chris
tus van de Heiligen der Laatste da
gen: Rotterdam-Noord Oosteinde
73: 9.30 Zondagsschool. 11.20
Kerkdienst Rotterdam-zuid:Schoon-
veld 60. 10.15 Zondagsschool,
11.20 Kerkdienst, De Gereorgani
seerde Kerk van Jezus Christus van
de Heiligen der Laatste Dagen.Rot-
terdam-Zuid Groenezoom 256:
9.30 Zondagsschool II Aanbid-
dingsdienst. Vrijzinnige Geloofsge
meenschap NPB: Schiedam West-
vest 92: 10.30 ds.A.v.d.Poet, Den
Haag. Rem. De Christelijke Weten
schap: (Schiedamsevest 190) 11
Themadienst 'Christus Jezus'. Getui-
genisdienst iedere eerste woensdag
van de maand 20.00 uur. Evangeli
sche Broedergemeente: Avenue
Concordia 111: 11 dienst. Deutsche
Evangelische Gemeinde: {Centrum
'sGravendijkwal 65) 10 dienst. Scots
Church: (Schiedamse vest 119)
10.30 ds. Alec C. Wark. St. Mary's
Anglican and Episcopal Church: P.
de Hooghweg 133:9 Holy Communi
on, 10.30 Morning Service. Byzan
tijnse Slavische kerk: (Hoflaan 103)
elke eerste zondag van de maand, 10
dienst.
Omgeving:
Schiedam: Hervormde Gemeente
Schiedam: Opstandmgskerk; 10 ds-
.A.v.Zetten. Vlaardingen. Grote Kerk-
10 ds.F.Oberman. Capelle 17 ds.C
.v.d.Plas, Zwijndrecht. Bethel-Kapel:
10 dr.A.Lamping, Rotterdam. Huize
Thomas': 10 ds.H.Onderstal. Vlaar
dingen: Oosterkerk: 10 ds.A.Bos.
Veenendaal. Emauskerk: 10 dhr.C-
.Cornelisse, Nieuwerkerk. Kerkcen
trum Holy: 10.30 dhr.A.v.d.Schee.
Spijkenisse. Vredeskerk: 9 dsj.de
Geus. Pnieikerk: 10 ds.C.de Bildt.
Ichtuskerk: 10 ds.A. Wilschut 15 dhr-
.F.v.d.Kwik, dnst.verst.beperkten 19
ds.W.Verhoef. Holy-Ziekenhuïs; 9
d5.A. Wilschut. Zonnehuis: 10.15 ds
.H.Bruins, Hoogvliet: Ned.Hervorm-
de Gem eente/Geref.Kerk: Antwoord
kerk: 10 ds.M.de Waard-v.Kalsbeek,
De Bron: 9.15 dsABrouwer. Delta-
kerk: 9.30 ds.A.v.d.Pers. Dorpskerk:
10.15 ds.C.v.d.Sluis. Den Haag 19
ds.M.de Waard-v.Kalsbeek. Pernis:
Ned. Herv. Kerk: 9.30 ds.M .v.d.Gies-
sen. Gereformeerde Kerk: 9.30 drs-
.A.v.Delft 17 drs.A.v.Delft, H.A. Bap
tistengemeente: 9.45 ds.B.Post-
humus. Rozenburg: Immanuelkerk;
9.30 ds.Seeleman. Ontmoetings
kerk: 18.30 ds.Doornbos.
Poortugaal: Ned. Hervormde Kerk:
9.30ds.Sj.Ruma. Bolnes: Ned. Her
vormde Gemeente: Goede Herder
kerk: 9.30 ds.J.Kraaijeveld. Geref-
.Kerk 17 ds.H.Mast. Boezemkerk:
9.30 ds.F.Wijnhorst 17 ds.Wester-
huis. Brielle: HerV.-Geref.Kerk; 9.30
ds.M,den Dekker 19 ds-J.Scheen-
stra. Zuidland: Gereformeerde Kerk:
9.30 en 17 ds.l.Bijlsma. Capelle
a.d.Ussel: Hervormde Gemeente:
Dorpskerk: 10 ds.W.Wagter 19 ds.R-
.ten Napel, 's-Gravendeel. Goede
Herderkerk: 10 ds.C.Amesz, Aals
meer 19 ds.W.Koelewijn. Nieuwer
kerk. Nieuwe Westerkerk: 10 ds.J-
.Schuurman 16.30 ds.H.Visser, Kat
wijk. De Gaarde: 9.30 ds.J.de Pagter,
Rotterdam. Ontmoetingskerk: 9.30
ds.C.Baas 16.30 ds.J.Schuurman.
Ichthus/Meerhorst: 10 evJ.v.d-
.Kmjff, Gereformeerde Kerken: Im
manuelkerk: 9.30 ds.T.Vrolijk, H.A.
De Hoeksteen: 9.30 mw.dsJ.de Ruij-
ter. Nootdorp. De Gaarde: 9.30 dsJ-
.de Pagter. Rotterdam. De Morgen
ster: 9.30 ds.J.v.Leeuwen, Maas
sluis. H A Krimpen a.d. Ussel: Kerk
Usseldijk: 10 ds.G.v.d.Togt. Bleiswijk
18.30 ds.A.de Bruin. De Rank, Albert
Schweitzerlaan: 10 ds.W.Koelewijn.
Het is wrang, dat de wegbereiders
van een grotere democratie in de
Rijnmond geen andere uitweg
meer zien dan 'eventjes' het be
stuur op verdere afstand van de
burgers te brengen. Die periode
moet wel 'zo kort mogelijk' duren.
Het had anders gekund. Maar de
briljante gedachte om tijdens de
verbouwing de winkel gewoon
open te laten, stuitte op prakti
sche bezwaren. Het was zo handig
uitgedokterd. De reorganisatie
van het bestuur in de Rotterdam
se regio neemt natuurlijk tijd in
beslag. Een regioraad zal eerst in
1996,1997 uit de oven komen.
Ondertussen had er echter een
democratische voorloper kunnen
zijn: de pre-regio. Heel vernuftig!
Rechtstreeks gekozen bestuur
ders hadden al in 1994 het voorbe
reidende werk ter hand kunnen
nemen. Maar creativiteit is niet
aan iedereen besteed. In Den
Haag wees men op procedurele
belemmeringen (tussen droom en
daad staan wetten in de weg).
Ook rond Rotterdam bestond er
weerstand. De andere Rijnmond
gemeenten vreesden dat de pre-
regio te veel door Rotterdamse
ambtenaren bevolkt zou gaan
worden. De gemeente Rotterdam
had zichzelf vroegtijdig willen op
heffen om de pre-regio mogelijk
te maken, want uit het experi
ment met de Rijnmondraad heeft
men destijds geleerd dat twee be
sturen elkaar niet in de weg moe
ten zitten.
De pre-regio heeft het niet ge
haald, maar wat is nu het alterna
tief? Ér bestaat reeds het Overleg
orgaan Rijnmondgemeenten, het
OOR. Dit is geen regiobestuur, zo
als menigeen schijnt te denken,
maar het is een adviesclub van
burgemeesters en wethouders,
die adviseert aan de gemeentera
den in de Rijnmond. Het OOR is
een gemeenschappelijke regeling
(GR), waarin elke gemeente haar
vertegenwoordigers heeft. Deze
zjjn niet door het volk in de GR
gekozen, maar ze zijn indirect ge
kozen: door de gemeentebestu
ren. Zoiets werkt alleen goed, als
de afgevaardigden bekwaam te
rugkoppelen. Doorgaans wil het
daar flink aan schorten. Het OOR
huldigt daarom de opvatting dat
we van het oerwoud aan gemeen
schappelijke regelingen af moe
ten, en dat kan als er voor de bo
venlokale politiek een - diract
gekozen - regionaal bestuur is.
Een hele verbeuring voor de
Rijnmond. Het regiobestuur
breng je echter niet in één dag tot
stand. Er moeten allerlei voorbe-
reidingsbesluiten worden geno
men. Maar door wie? Rotterdam
alleen is niet bevoegd. Geen en
kele gemeente kan voor de ande
re beslissen. De provincie ook
niet. Het OOR evenmin, behalve
wanneer deze adviesclub wordt
opgetuigd met het recht om be
slissingen voor de regio te nemen.
Dat moeten de gemeenten dan
wel willen. Het OOR, met indirect
gekozen bestuurders, heeft dan
tijdelijk meer macht nodig.
Formeel kan het. Alleen klinkt
het raar, als je aan de democratie
timmert met spijkers die uit de
democratie worden getrokken.
Maar hoe anders geregeld dat de
overgang van het Rotterdamse
gemeentebestuur naar een regio
bestuur efficiënt samenvalt met
de splitsing van de provincie
Zuid-Holland? En is het wel zo
maf om het tegendeel te doen van
watje beoogt? De economie staat
bol van geld uitgeven om rijk te
worden. Dat heet investeren. In
de homeopathie zien we dat de
aanmaak van anti-stoffen wordt
gestimuleerd dooreen middel toe
te dienen, waarvan een gezonde
ziek zou worden. De genezing be
staat hierbij uit het prikkelen van
de kwaal, niet uit het onderdruk
ken van de ziekte. En oorlogen
willen wel worden gevoerd om
vrede te bereiken.
Investeren in de democratie
vraagt om een Lijdelijk: offer van
de Rijnmondgemeenten. Er is
een probaat middel om dit hele
proces te legitimeren: dat is het
referendum. En anders is er nog
de gelegenheid tot inspraak over
het Herindelingsplan Bestuurlij
ke Vernieuwing Regio Rotter
dam, dat door gedeputeerde sta
ten van Zuid-Holland tot 25 okto
ber ter inzage is gelegd. Uit de
respons hierop mag blijken of het
volk van een homeopathische be
handeling van onze bedlegerige
democratie heil verwacht.
