Ik hoefde alleen de vlam eronder te houden'
Inspiratie haalt Fred Bovenberg uit het publiek
Week
Nog vijf jaar organiseren
schrikt Riek Bakker af, ze
gaat weer bouwplannen maken
Stoelenmatten
Doe-Zelf-School
Jongenskoor in
de Open Hof
De
van
je van de
partij was...
Rotterdams Dagblad
Zaterdag 9 oktober 2993
Door John Bunte en Ben Maandag
Rotterdam - Het is aan het eind van het gesprek in haar werkka
mer op de elfde verdieping van de Gouden Toren in het Euro-
pointcomplex. De blikken dwalen over de stad. Inmiddels ook
een beetje haar stad. De gedachten gaan terug naar een jaar of
acht geleden toen Riek Bakker zich net in Rotterdam had ge
vestigd en in de eerste weken haar intrek nam in het Scandia
hotel aan het Wilïemsplein. „Dan hoorde ik dat water tegen de
kades en de boten gaan, keek er eens naar, zag ze de oude haven
bekkens dichtgooien en dacht 'ze lijken wel gek hier in Rotter
dam'. Daar moetje wat mee doen. En snel. Dat wordt hollen." De
Kop van Zuid was geboren. „Ja, het is toch eei beetje mij n kind
je, Al is het inmiddels een flink volwassen schepping gewor
den."
Riek Bakker vertrekt aan het
eind van dit jaar als directeur van
de gemeentelijke dienst Stede-
bouw Volkshuisvesting, maar
Iaat haar kind niet verkommeren.
Ze blijft twee dagen per week aan
Rotterdam verbonden als advi
seur. „Ik word supervisor van een
paar projecten, Daar zit in ieder
geval de Kop van Zuid bij. Het
was een idee van burgemeester
en wethouders. Zelf was ik al zo
ver dat ik helemaal zou opstap
pen en een straatje verder kijken.
Maar het college vond dat de Kop
van Zuid zó aan mijn lijf zat ge
bakken dal ik daarbij betrokken
moest blijven. Dat raakte me best
en ik heb er van harte mee inge
stemd."
Ze ziet het als de perfecte combi
natie. Enerzijds het weer opzetten
van een eigen adviesbureau voor
stedebouw, wat ze voor haar amb
telijke carrière ook al deed, en
daarnaast toch betrokken blijven
bij projecten die haar aan het hart
gaan. Bovendien zal ook de moge
lijkheid bestaan dat haar bureau
voor de gemeente Rotterdam gaat
werken. „Al zullen daar heel goe
de afspraken over moéten worden
gemaakt. Zoiets moet vooraf
haarfijn in een contract zijn gere
geld. De petten mogen niet door
de war raken. Als je het niet in
twee zinnen kunt uitleggen moet
je er niet aan beginnen. Daarvoor
ligt dat veel te gevoelig."
Plannen ontwikkelen, daarvoor
werd ze een jaar of acht geleden
door de gemeente Rotterdam bin
nengehaald als directeur stads
ontwikkeling. „Het is ook wat ik
het liefste doe." In een later sta
dium, nu twee jaar geleden, werd
ze gevraagd algemeen directeur
van de zo'n duizend personeelsle
den tellende dienst te worden en
leiding te geven aan de reeds in
gang gezette reorganisatie. „Ik
zou liegen als ik zeg dat ik dit
werk niet leuk vind, maar ik be
gon de laatste tyd toch wat onrus
tig te worden. Mijn hart ligt bij
het plannen maken en dingen
realiseren en daar ben ik in mijn
huidige baan wat verder vanaf ge
komen. Aanvankelijk bestond
nog het idee dat het goed op poten
zetten van een nieuwe organisatie
zo'n twee jaar zou duren, maar dat
was voor er serieus over de regio
vorming werd gesproken. Dat
heeft enorme gevolgen voor de
dienst. Het betekent dat de orga
nisatie nog zeker een jaar of vyf
volop in verandering zal zijn en
dat er van plannetjes maken ab
soluut niets terecht zal komen."
Tekentafels
Dat is het afgelopen decennium
wel anders geweest. Aan de lo
pende band rolden de ideeën en
de prestigieuze projecten van de
tekentafels. Riek Bakker sleurde
de gehele afdeling mee in haar
enthousiasme voor de stad, die ze
had leren kennen bij de opdrach
ten die ze hier al met haar bureau
Bakker en Bleeker in de wacht
had gesleept, Alles kon opeens, zo
leek het. De kansen waren er, ie
dereen had het besef dat er iets
moest gebeuren. „Er lag al een ba
sisplan van vlak na de oorlog, van
Van Traa en Witteveen. Heel vi
sionair was dat. Dat was een be
langrijke basis om mee verder te
gaan. De Rotterdamse Kunst
stichting heeft heel veel visionai
re dingen geopperd. Van 'er
Staay, die daar toen d'recteur
was, kwam al met een 'kunstas'
door de stad. Van die plannen
kreeg ik heelrooie oren. Alleen de
tyd was er toen nog niet rijp
voor."
Dit veranderde snel. „Toen duide
lijk was dat het college zich grote
2orgen maakte over de economie
van de stad, dat het een heleboel
problemen op zich af zag komen,
toen werd de tijd rijp. In subcolle
ges moest je dan op vrijdagmid
dag komen vertellen wat je alle
maal voor ogen stond. Daar zaten
ze allemaal: Peper, Den Dunnen,
Laan, Simons. 'Kom maar op. Wat
gaan we doen?' Dat is het mo
ment geweest waarop we projec
ten als de Kop van Zuiden Noord
rand konden pluggen. Daar zaten
„Platwalsen? Nee, het is veel eerder enthousiasme.'
„In ons vak moet je allemaal ballen in de lucht gooien. Zorgen dat er keuze is."
mensen bij die echt een drive
hadden om iets aan de stad te
doen. De vlammen zijn toen pas
echt in de pan geslagen. Ik ben op
een heel goed moment binnenge
komen. Hoefde alleen de vlam er
onder te houden. En daar gingen
we."
Armgebaren
Toen de geest eenmaal uit de fles
was ging de rest als vanzelf. In het
vuur van haar verhaal staat Riek
Bakker op en ijsbeert door de ka
mer. Brede armgebaren. „Ais je
zover bent, dan gaan de mensen
heel ander naar ruimtelijke orde
ning kijken. Het is een omwente
lingsproces geweest. Eindelijk
eens kijken naar wat nou precies
het kapitaal is van deze stad, Zo is
't gebeurd. Dat was uniek." Na
tuurlijk, Riek Bakker heeft daar
in zelf ook een rol gespeeld. Niet
zo'n onbelangrijke ook. .Als ik
iets ga doen. doe ik het ook," lacht
ze. „Dat hangt samen met je per-
soonlijkhe'd. ïk laat me niet zo
maar uit de weg duwen. Probeer
tot het uiterste te gaan. De dienst
Stadsontwikkeling was niet vro
lijk. Onderling was het hard, mee
dogenloos." Stadsvernieuwing
had toen vooral de aandacht,
maar nu kon de stadsontwikke
ling daar naadloos op aansluiten.
„De visie is dat als je met de stad
vooruit wilt, er zoveel mogelijk
kwaliteit moet worden geboden."
Een kaart werd opgesteld, met
vijftig speerpunten, waar iets
moest gebeuren. „Toen hadden
we hier eerst een verdieping half
leeg gemaakt. Alle telefoonstek
kers eruit en zijn we gaan praten.
Van iedere discipline lieten we
een paar ambtenaren komen die
vertelden wat er goed en fout was
in de stad en wat zij veranderd
zouden willen zien." Er zaten,
achteraf, natuurlijk ook misgre
pen bij. De Lijnbaan, die ooit
overkapt moest worden. Het
Schouwburgplein, waarvoor een
Amerikaanse ontwerper nu hét ei
van Columbus had gevonden.
„Dat er zo nu en dan iets mislukt,
dat vind ik niet gek. Je moet in
dat vak van ons allemaai ballen
de lucht in gooien. Zorgen dat er
keuze is."
Platwalsen
En dan vooral de plannen weten
de verkopen. Dat is het belang
rijkste, erkent ze grif. „Ik heb met
mijn particuliere bureau al een
goede leerschool gehad. Een op
dracht doe je niet alleen voor het
papier. Je probeert alles uit de
kast te halen. Daar is tact voor no
dig. Platwalsen van de politiek?
Nee, zo zou ik het niet willen noe
men. Het is veel meer enthousias
me."
„Nee, inderdaad. De Lijnbaan
ging niet. Had je misschien vante-
voren wel kunnen bedenken.
Maar ik had zoiets van 'dat gaan
we doen, we gaan het tóch probe
ren'. Ik laat me niet wegduwen.
En we waren er ook bijna, hoor.
Het ging om tachtig eigenaren,
die 't eens moesten worden. Dat
lukte niet. Een afgeleide daarvan
is dat we met het Beursplein aan
de slag zijn gegaan. Zo van: als
jullie niet willen, dan roken we
jullie wel uit."
Of het eindeloze vervolgverhaal
van het Schouwburgplein. „Ik
had een Amerikaan in Baltimore
bezig gezien. Dacht toen: dat
moeten we hier ook hebben. Dus
die man komt in het stadhuis om
z!n plan te presenteren. Je zag het
helemaal misgaan. Hij zat nog
volop in z'n jetlag. Het verhaal
kwam niet over. Het leek ook wel
alsof er een fröbelklasje bezig was
geweest. Op dat moment ga je
door de grond, maar zoiets is ali
in the game. Het zou ook we! heel
erg arrogant zijn als alles je zou
lukken. Het blijft een democra
tisch proces."
Maar wat blijft er over van het In
tegraal Plan Noordrand Rotter
dam, wanneer besloten wordt, te
gen de wens van Rotterdam in,
dat het nieuwe Rotterdam Airport
er niet komt? Jarenlange voorbe-
Rotterdam - Bij de Doe-Zelf-
.School Rotterdam kunnen be-
'langstelienaen de cursus sioeien-
-'■matten volgen. Deze cursus gaat
op 13 november van start en be-
staat uit zes praktijklessen van
drie uur. Stoelenmatten is een
heel oud ambacht, maar wel actu-
eel, want nog steeds worden meu-
beien met biezen- of gaatjesmat*
- werk gemaakt en gaan ze kapot.
Bij de Doel-Zelf-School leren cur
sisten hoe ze een stoel van een
nieuwe zitting of rugleuning kun
nen voorzien. Voor wie geen ei
gen stoel heeft, bestaat de moge
lijkheid een stoel op de school aan
te schaffen. Voor mensen die al
leen de techniek willen leren, zijn
'leerstoelen' beschikbaar. Voor
meer informatie: (010) 4119877.
Rotterdam - Het Rotterdams Jon
genskoor onder leiding van Sil-
vère van Lieshout geeft zondag
avond een concert in de Open Hof
aan de Hesseplaats in Rotterdam.
Wiecher Mandemaker begeleidt
het koor op orgel en piano. En
kele werken worden a capella ge
zongen. Op het programma staan
werken van Bach, Haydn, Cou-
perin, Jubilemus, Bruckner en
Rheinberger. Aanvang 19.00 uur.
De toegang is gratis, maar bij de
uitgang is een vrijwillige bijdrage
ter bestrijding van de onkosten
van harte welkom. Mensen die
het concert graag willen bezoe
ken, maar slecht ter been zijn,
kunnen contact opnemen met de
vervoersdienst van Peter van der
Tas, tel. (010)4567325.
Door Rein Wolters
Fred Bovenberg demonstreert.
Niet uit protest, maar produkten
op Femina. Zijn vlotte, vriendelij
ke doch besliste babbel doet me
nigeen stoppen. Om even daarna
met een met 'gezondheid' gevul
de tas en tien of vijftien gulden
minder in de knip weer verder te
gaan. De 48-jarige inwoner van
Zoetermeer brengt produkten
van Remia aan de vrouw/man. Als
hij eenmaal begint met babbelen
en verkopen, is hij niet meer te
stuiten. Van de eerste tot de laat
ste beursminuut, dus zo'n twaalf
uur per dag.
„Néé, het verveelt geen moment,"
lacht hij tussen twee verkoopses
sies door. „Op Femina voel ik me
als een vis in het water. Héérlijk
publiek, die Rotterdammers. Je
kunt een grapje maken zonder
dat ze boos worden."
Serieus: „Grapjes ten koste van
mensen, maak ik nóóit. De sociale
aspecten van myn werk houd ik
hoog in het vaandel. Als er bij
voorbeeld iemand in een rolstoel
voor de stand staat, dan richt ik
me tot hem of haar. Dat geeft
mensen met een handicap het te
rechte gevoel dat ze er bij horen.
Vaak zie je dat collega's het woord
richten tot een begeleider. Dat
hoort zo niet, vind ik. En daarom
doe ik het ook niet."
Uitstraling
Fred Johan Bovenberg, zoals hij
volledig heet, heeft uitstraling up
het publiek. Zodra hij zijn mond
open trekt en vertelt over de pro
dukten, dan blijft men staan. Rij-
endik luistert het beurspubliek
nieuwsgierig naar zijn nooit de
zelfde tekst. „Het zijn de mensen
die me inspireren. Zo ontstaat de
noodzakelijke wisselwerking tus
sen mij en 'Ha, die massa', zoals
ik het weieens gekscherend uit
druk. Zodra ik mensen zie, dan
ontwaakt in mij de entertainer.
Dit werk moetje met plezier doen
en cr de juiste inzet voor hebben.
Ook dien je voldoende know how
in huis ie hebben en natuurlijk
moet je volledig achter het pro-
dukt staan datje demonstreert en
verkoopt."
En: „Pas wanneer ik zeker ben
dat een produkt goed is, dan ga ik
in de slag. Natuurlijk op mijn ei
gen manier. Remia heeft mij
daarin de vrije hand gegeven. Dat
moet ook, want ik moet mijn ei
gen creatieve ei kunnen leggen.
En dat het lukt, blijkt hier op Fe
mina. We draaien in deze nieuwe
presentatie prima, buiten ver
wachting zelfs. Onze doelstelling,
het promoten van de produkten,
maken we meer dan waar. Dat
kan en doe ik natuurlijk niet al
leen. Elk lid van ons team staat
ruimschoots voor de gestelde
taak. Onderling verloopt het alle
maal vlekkeloos. Ook dat is een
must voor een goede overdracht
naar het publiek. Inderdaad, ik
ben héél tevreden. Ook over de
organisatie van Femina zelf. Die
is perfect, uitmuntend. Ik maak
ISOkkVII
KÜtTEVEN
Op Femina voelt Fred Bovenberg zich als een vis in het water. Foto Ronald Goudbersi/corVos
het elders weieens anders mee.
Zonder moeite kan ik op deze wij
ze nog weken doorwerken. Néé,
zelfs na acht dagen Femina ben ik
niet écht moe."
Slotdag
Voor Fred Bovenberg en zijn
team is het vandaag de laatste dag
op de nationale consumentebeurs
in Ahoy'. Morgen rnag hij ver
plicht thuisblijven, maar dat
geldt niet voor de andere stand
houders. Die gaan er op de slot
(zon)dag nogeens stevig tegen
aan. Bovenbergs broodheer ver
koopt op de dag des heren niet
vanwege de geloofsovertuiging
van het bedrijf. „En die respec
teer ik volledig," zegt de demon-
strateur. „Volgende week kun je
me vinden in Brussel, op een in
ternationale exportbeurs. Door
gaans demonstreer ik produkten
in winkelbedrijven met grote
klantenstromen door heel Neder
land. „Mijn verkoopverhaal is ge
baseerd op de gegevens van het
produkt. Eerst doe ik een studie
en daarna een test. Ik wil precies
weten waarover ik praat. Goed be
slagen ten ijs komen is het halve
werk en je h-;le geloofwaardig
heid. Ik hecht daaraan enorm,
want mijn imago als demonstra-
teur is er ook mee gemoeid."
„Qua beslis-cultuur is Rotterdam het absolute Mekka." Foto's Jaap
Ro/ema/Rotterdams Dagblad
reiding de vernieling in. Is dat
ook nog aU in the game en met op
geheven hoofd verder alsof er
niets aan de hand is? Riek Bakker
aarzelt. „Ja, ho daar trap ik
niet in. We staan nog steeds vol op
de barricades, we doen er alles
aan om te zorgen dat het zo goed
mogelijk gaat. De bal ligt nu op
rijkshelft. Ik maak me er niet on
gerust over. Als het anders uit
pakt, dan ligt er een nieuwe opga
ve."
Sleutels
Ze is vol vertrouwen. „Dat moetje
ook wel hebben anders hoef je
nergens aan te-beginnen. Neem
de Erasmusbrug. Dat is van een
intensiteit, dat had je toch niet
durven dromen. Iedereen zei dat
het me nooit zou lukken, maar in
een goed debat is de politiek toch
meegegaan." Zoals meestal het
geval was. „Je mag hier initiatie
ven nemen. Dan wordt zelfs leuk
gevonden. Ze willen de zaken wèl
goed op een rijtje hebben, maar
dan wordt er gezegd: doen! Die
Rotterdammers zijn wat dat be
treft toch fantastisch volk, hoor.
Qua beslis-cultuur zit je hier in
het absolute Mekka, Dat is ook
één van de sleutels van het succes
van Het Nieuwe Rotterdam ge
weest. In mijn vorige baan heb ik
natuurlijk met allerlei gemeenten
te maken gehad. Weet dus wel
wat er te koop is. Ik had deze
functie nergens anders willen be
kleden. Hier vind je de goede cul
tuur en daar ben ik de stad dank
baar voor."
Wat een zegen is het toch om geen
lid te zijn van een politieke partij.
Ja, Daan Broekhuyzen van de
PvdA in Delfshaven heeft hele
maal gelijk als hij zegt dat eigen
lijk iederéén lid zou moeten zijn
van een politieke partij, maar hij
zal dan op zijn minst veronder
stellen dat die partijen met poli
tiek of op z'n minst met een bood
schap bezig zijn.
Klaarblijkelijk doen ze dat onvol
doende. De één roept nog harder
dan de ander dat ze allemaal op
elkaar gaan lijken en op straat
hoor je dan echoën dat het niet
uitmaakt of je door de hond of
door de kat gebeten wordt.
Dat is een afgrijselijke uitdruk
king, die feitelijk niet klopt, maar
helaas ingegeven is door de da
mes en heren politici zelf, dus
neem het het domme volk eens
kwalijk.
Om de grijze brij te camoufleren
gaan de partijen met poppetjes
schuiven. Goede gemeentebe
stuurders worden weggemoffeld.
Zogenaamd aansprekende groot
heden worden met veel tam-tam
en poeha binnengehaald. En
maar hopen dat de kiezers erin
tuinen. Hans Simons wast zo
heerlijk wit. Den Oudendammer
bakt zo heerlyk bruin. Maar zou
het de opkomst bevorderen?
Het is heerlijk om geen lid te zijn
van een politieke partij. Ga maar
na.
Was je van GroenLinks, dan kon
je je er dood aan ergeren dat ze de
geniale Herman Meijer niet als
landelijk lijsttrekker hebben ge
nomen, maar dat ze dubben tus
sen twee muffe duo's. Hoor nu
toch Paul Rosenmöller: „Het
wordt geen strijd op leven of
dood." Ach gut, de schat!
Was je van het CDA, dan ging je
gebukt onder het verdriet dat de
wereldwijze Ruud Lubbers
plaatsmaakt voor de huisje-boom
pje-beestje-ouderling Brinkman,
vooral als je in Rotterdam woont,
want Lubbers' huis in Kralingen
schijnt ook nog te koop te staan.
Was je van D66, dan liep je bij het
Riagg vanwege de afvoer van Ed
Westra naar de Overschiese zijlijn
en kon de psychiater na urenlan
ge sessies nog niet verklaren
waaraan Hans den Oudendam
mer zijn lijsttrekkerschap toch
verdiend heeft. Nummer één! Het
zij hem niet misgund, maar waar
aan heeft hij het verdiend? Als
het alleen ligt aan een tekort
schieten van Francisca Rave-
stein, is het erg gesteld met de
Democraten te Rotterdam.
Was je van de WD, dan in vesteer-
de je je hele winst in een extern
adviesbureau om uitgelegd te
krijgen waarom Frits Bolkestein,
Hans Wiegel, Ed Nijpels en Pieier
"Winsemius niet met hun vieren
de kar kunnen trekken, en alleen
vanwege Ella ter Kuile bleef je
dan thee drinken. Ella is zo'n type
van wie linkse mensen het zonde
vinden dat ze bij de WD zit, al
zou de WD prima zijn als er alle
maal Ella's zaten.
Was je van de PvdA, allemachtig,
loopt die Rottenberg al niet een
poosje te lang mee? Moet die par
tij niet nodig eens een nieuwe
voorzitter krijgen? Kijk nou eens
hoe de vooruitgang van die partij
leidt tot een totale afbraak van de
gemeenteraadsfractie in Rotter
dam. Hailensleben weg, Hoogen-
doorn weg, Vermeulen weg. Lint
horst weg. Sytske de Vries weg
(snik), Dick van Puffelen weg. Jan
Janse weg. Peter Au bert mis
schien weg - en daar krijgen ze
alleen Hans Hans voor terug!
Zijn die Simons en Kombrink nu
zulke keien dat dat afdoende
compenseert? Ook in de regio
ruimen uitnemende PvdA-frae-
tieleiders het veld. Wat worden
we daar nou wijzer van? De incon
sistentie van de lokale politiek
neemt er aanmerkelijk door toe.
Driemaal raden, nee, eenmaal,
waarom de kiezers afhaken.
Voor een politiek dakloze, die
geen lid is van een party maar wel
stemmen wil, maken ze het er
niet eenvoudiger op. En er valt
niet eens te stemmen op de be
stuurlijke vernieuwer Pim For-
tuyn of de sociale vernieuwer Ge
rard de Kleijn. Zo krijgt de kiezer
een wat zweverig gevoel.
Kent u die mop van die twee jon
gens die naar de stembus gingen?
Ze gingen.