Loïs Lane
leert de
kunst van
het weglaten
Schiedam voert actie
voor nieuw theater
Cliff eerst schoolmeester,
daarna soepele showman
Alom protest tegen
show van Madonna
Miimeüi haalt het niet
bij Bassey en Charies
Adelaide Hall overleden
CD van de dag
Youssou's roots
De Keersmaeker en Mozart veelal divertissement
Rotterdams Dagblad
Maandag 8 november 1993
Door Kees Groenenboom
Rotterdam - Een Jive-album uitbrengen betekent meestal een
rustpunt, een pas op de plaats in een popcarrière. Bij Loïs Lane
is dat niet anders. De Nederlandse groep, die in 1990 een voorlo
pig hoogtepunt beleefde door in het voorprogramma van pop-
god Prince Europa af te reizen, beschouwt de concertregistratie
'Live at the Arena' als de afsluiting van een periode. Met een
nieuwe gitarist maakt Loïs Lane zich op voor het vervolg op de
afgelopen succesvolle jaren.
De Klemanns,
links Suzan
ne, rechts
Monique,
overwonnen
als voorpro
gramma van
Prince hun
podiumangst.
Foto Archief
Rotterdams
Dagblad
Welke muzikale koers het wordt,
laten Monique en Suzanne Nie
mann, het zusterlijk middelpunt
van de groep, liever in het vage,
A3 zegt Suzanne dat ze heel dui
delijk voor ogen hebben welke
kant 2e op willen.
„Swingende, lekkere liedjes, met
veel samenzang, een beetje zwoel.
Maar misschien komen we wel
met een hardroekplaat, wie
weet."
Monique heeft nog geen zin om
over de muzikale toekomst te pra
ten. „Ik heb wel een richting in
mijn hoofd, over hoe we met com
posities en sfeer omgaan. Maar
wat het precies wordt, weet ik
niet. Ik weet wel waar we absoluut
van houden: echte liedjes met een
kop en een staart. Maar aan de an
dere kant: misschien wordt de
volgende single wel een lekkere
beat met acht minuten gehijg.
Kan ook leuk zyn."
'Live at the Arena' werd opgeno
men tydens twee concerten in
Arena (de voormalige Sleepin) in
Amsterdam. Eerdere opnamen in
Paradiso bleken onbruikbaar we
gens hinderlijke overspraak uit
de zaal. Dus werden twee nieuwe
concerten op touw werden gezet,
waarvoor fans en vrienden wer
den uitgenodigd.
Op de plaat valt naast de muzika
le hechtheid weer de kwaliteit
van de zang op, a! zijn er, zoals de
zussen zelf opmerken, inderdaad
ook wel onzuivere passages. Maar
op veel andere plekken is de zang
van studio-kwaliteit. Mensen
zijn daar wel vaker verbaasd over.
Maar we zingen al zo lang samen
dat het voor ons heel vanzelfspre
kend is. Het liefst zouden we alles
live zingen, ook voor televisie,
Maar daar zijn ze helemaal niet
dol op, dus dat leer je op den duur
wel af."
De muziek werd in de studio op
nieuw gemixt en er werden soms
vocalen van de ene avond overge
heveld naar de opnamen van de
andere. Maar er werd niets op
nieuw ingezongen. De groep, die
vaak bandjes laat meelopen bij
concerten om zich af en toe te
controleren, is zeer tevreden met
het resultaat. Loïs Lane hoopt
met de plaat definitief af te ko
men van het zoete imago dat ze
nog aankleeft van uit de beginja
ren.
De hoogtepunten uit de voorbije
jaren zijn er op te vinden: 'My
Best Friend', 'It's The First Time'
en het Prince-nummer 'Sex\ Al
leen de hit 'Amsterdamned', toch
de doorbraak-plaat voor Lois La
ne, ontbreekt. „Op de plaat heb
ben we nummers gezet waar we
veel bij voelen. En dat nummer
hebben we duidelijk achter ons
gelaten, we hebben daar weinig
sentiment meer bij. Maar een vro
lijk, happy nummer als 'Break it
up' doen we nog wel steeds. Dat
heeft voor ons iets speciaals."
Prince
De samenwerking met Prince, die
vier nummers produceerde voor
het album 'Precious', heeft Loïs
Lane niet blijvend in een andere
richting geduwd. „We waren al
bezig met een meer dansbare be
nadering. Die twee Prmce-num-
mers spelen we op een Prince-ma-
nier. Maar voorde rest is dat onze
stijl niet, zo zijn we nu eenmaal
niet. We zien het echt als een uit
stapje, waar we iets van hebben
opgestoken. Wat we daar geleerd
hebben, passen we toe, maar dan
in onze eigen stijl."
„De muziek van Prince is eigen
lijk heel simpel, maar tegelijker
tijd ontzettend moeilijk. Eigen
lijk is dat waarnaar de meeste
muzikanten op zoek zijn, een
overzichtelijk, prettig geluid. Als
je daar in de studio bent, leer je
een hoop van de geluiden die hij
gebruikt. De manier waarop hij
zijn zang opneemt, bij voorbeeld.
Daar komt eerst een heleboel
randapparatuur aan te pas. Hij
denkt in geluiden. Het heeft ertoe
geleid dat wij ook niet meer zo
snel tevreden zijn. Je verlegt je
grenzen."
„We proberen nu ruimte te cre-
eren in onze liedjes. Arrangemen
ten te maken waarin je dingen
durft open te laten. Als er een
stukje 'vrij' is in een nummer,
heb je al gauw de neiging om dat
op te vullen met een gitaarlick of
zo. Op den duur raak je dan heel
snel af van waar het in het liedje
om gaat. De kunst van het wegla
ten, dat is het eigenlijk."
Andere gitarist
Gitarist Arnold van Dongen kon
zich in die 'simpele' structuren
niet meer vinden. De 22-jarige Le-
endert Haaksma, die eerder in
Sue Chaloner's band speelde,
neemt zijn plaats in. Monique:
Arnold heeft een andere smaak
wat betreft arrangementen en
composities. Hij wilde zich veel
meer op de gitaar concentreren,
maar daarvoor is in de2e groep
geen plaats. Wij zijn een popband,
terwijl hij een echte fusiongitarist
is. Hij gaat zich nu toeleggen op
de groep Coopertest."
Ook achtergrondzangeres Orsine
Daan zegde de groep vaarwel. Zij
wordt vervangen door Linda
Bloembard.
Op de stadionpodia, waar ze meer
dan twintig keer de massa op
warmden voor Prince, leerden de
Klemanns, zoals ze zelf zeggen,
om te bluffen. „Je leert ten eerste
hoe je je podiumangst overwint.
Podiumangst hadden we niet
echt meer, maar als je voor zo'n
grote mensenmassa staat moetje
toch wel even ergens overheen
zetten. Je voelt een gigantische
energie uit die menigte komen,
Daartegenover voel je je een heel
klein poppetje, daarom moet je
zorgen dat je grote bewegingen
maakt. Je gaat vanzelf heen een
weer rennen op dat podium."
„Maar het is heerlijk om weer te
rug te zijn in de clubs. Dan kun je
tenminste je publiek weer 2ien.
Uiteindelijk vindt iedere artiest
het leuk om in clubs te staan met
ten hoogste 2000 mensen. Het is
niet voor niets dat steeds meer
groepen proberen terug te keren
naar de kleinere zalen. Als je al
tijd voor een publiek van 10.000
mensen staat, gaan de reacties
langs je heen. Je hoort alleen een
soort gonzend geluid in de verte.
In een stadion moet je ervoor
zorgen dat je zelf een feestje
bouwt op het podium."
Loïs Lane, Nighttown, donder
dagavond.
Ciiff geeft al snarenptukkend in Ahoy' geschiedenisles: voorde pauze dook de Britse popveteraan
telkens heel diep in zijn eigen hitarchief.
Foto Rob Verborst
Door Louis Du Moulin
Rotterdam - Tussen Elvis en Je
zus. Misschien is dat wel de korts
te samenvatting van bijna 35 jaar
Cliff Richard. De Britse popvete
raan (53, geboren Harry Webb) gaf
gisteravond in een afgeladen
Ahoy' in elk geval volop aanlei
ding tot die veronderstelling door
aan beide inspiratiebronnen uit
gebreid hulde te brengen.
Aanvankelijk leek het er op dat
de 'eeuwig jeugdige' zanger zijn
langdurige succes op het conto
zou schrijven van zijn Ameri
kaanse collega ('Hy blijft voor mij
altijd The King'), maar even later
bestempelde hij toch de Heiland
als een nog veel belangrijkere
leidsman.
Vandaar wellicht de enorme
braafheid die altijd rond Cliff zal
blijven hangen. Voor de pauze
ging het er dit keerhelemaal keu
rig aan toe, omdat hij zich beperk
te tot een aantal diepe duiken in
zijn hitarchief. De selectie klas
siekers uit de tijd dat hij nog een
echt tieneridool ('The Young
Ones', 'Please Don't Tease',
'Lucky Lips', 'Summer Holiday',
enzovoort) werd niet alleen vnj
schoolse wijze gepresenteerd. Als
betrof het een ware geschiedenis
les.
Na de onderbreking kregen de
8500 fans de actuele Cliff voorge
schoteld en die bleek gelukkig
heel wat vlotter. Behalve dat hij
zelf meer de soepele showbink
uithing, had ook de entourage
plotseling een zeer eigentijdse al
lure. Zijn rentree tijdens 'From A
Distance' was ronduit sensatio
neel: in een hemelsblauw decor
verscheen hoog boven het po
dium slechts zijn door een licht
krans omringde gelaat, dat ver
volgens langzaam begon te dalen.
Zoals te verwachten was deed
Ctiff hierna een forse greep uit
het repertoire van zijn jongste
troetelschijf 'The Album', die
hem nog geen dikke hits heeft op
geleverd. Het meezingen door
zijn overwegend vrouwelijke ach
terban bleef dan ook beperkt tot
een aantal successen uit de twee
de helft van zijn indrukwekkende
loopbaan, zoals 'Some People'
'Miss You Nights' en 'We Don't
Talk Anymore'.
Cliff in Ahoy'. Met tienkoppige
band. Gehoord: gisteravond.
Door Mariette Olsthoom
Schiedam - Brigitte Kaandorp
vindt het „achterlijk debiel" dat
het Passagetheater moet worden-
afgebroken. De Berini's gunnen
de stad een schitterende nieuwe
schouwburg. En Bert Visscher
maakte speciaal een lied: „Gods-
arame Schiedam, hou nou toch
op."
Gisteravond stonden ze voor het
laatst op de planken van het
Schiedamse theater. Uit protest.
En, solidair met het personeel dat
in twee weken tijd de actiedag op
poten heeft gezet.
Iedereen mocht de hele dag mee
genieten. Van de Rijnmondband
en Wim van de Hurk op het thea-
teroreel tot sterren als Brigitte
Kaandorp, Waardenberg en de
Jong, Hans Dorresteijn en De Be
rini's. Het publiek: „Gratis? Oh,
dan kom ik vanavond ook."
Maar, vol is vol, en dat was het
ook. In de Roo Roosenzaal bij de
kindervoorstellingen en bij de op
tredens in de grote zaal. In totaal
1700 theaterlielhebbers brachten
een bezoek aan de actiedag. Voor
al 's avonds leverde dat rijen men
sen op, wachtend op een zitplaats
in de tot de nok toe gevulde zaal.
Philip Elan zong het al. Het is een
kwestie van Money, money, mon
ey, Op de plek van het zestig jaar
oude theater heeft de gemeente
Schiedam een parkeergarage in
gedachte. Behorende bij een
nieuw winkelcentrum. Dag Pas
sage. Weg theater.
De stad zit vanaf 1 januari zeker
drie jaar zonder. Tegen die tijd
moet er een nieuw theater zijn
verrezen op het Stadserf, bij het
Echt voor de laatste keer zat het Passagetheater bomvol. FotoRoei
Dijkstra
stadskantoor. Theaterbezoekers
moeten in de tussentijd hun heil
ergens anders zoeken. In Rotter
dam bijvoorbeeld, of in Vlaardin-
gen. Onder het personeel heerst
verwarring. Want, komt er eigen
lijk wel een nieuw theater? Of
wordt het een multifunctioneel
eentrumpje waar alleen kleine
voorstellingen kunnen worden
gespeeld? „Schiedam zonder
theater is een flater." Na zondag
kan niemand ö'r meer omheen
volgens medewerker Dick Koene.
„Er is publiek voor een theater in
Schiedam. Er zijn artiesten die
willen optreden en mensen die er
naar komen kijken."
In de volle foyer van het Passage
theater zitten Gerard en Willy van
der Stelt achter een kopje koffie.
.Afschuwelijk." Een ander woord
hebben ze er niet voor. Het ergste
vinden ze nog dat hun stad dade
lijk drie jaar zonder theater zit.
Waar moeten ze dan heen? Er is
verder niets. Ja, de Teerstoof,
maar dat is zo klein. „Het publiek
wijkt uit naar Vlaardingen en
Rotterdam. Die ben je kwijt. Een
nieuw theater moet weer van vo
ren af aan beginnen. En het pu
bliek in Schiedam is toch al zo
moeilijk voor iets warm te krij
gen."
Zij kunnen het weten. Zelf heb
ben ze ook in het vak gezeten.
Apart, maar ook samen stonden
zij op de planken van dit theater.
Met acrobatennummers, een tap-
act en een kinderprogramma. Het
Passage theater is, zoals voor veel
Schiedammers, een stukje uit
hun verleden.
Door Martin Bijkerk
Rotterdam - Het heeft wellicht
niets met elkaar te maken, maar
een hoogzwangere Anne Teresa
de Keersmaeker nam vrijdag het
applaus in ontvangst voor het eer
ste dansstuk in haar oeuvre dat
een heus liefdesduet bevat.
'Mozart/Concert-Aria's, Un moto
di goia werd zomer' '92 gecreëerd
voor het festival van Avignon en
tot dar. toe waren in het werk van
Anne Teresa de Keersmaeker de
vrouwen en de mannen ofwel ge
scheiden ofwel in conflict. Nooit
eerder ook had een dansstuk van
haar hand een dergelijk heme
toonzetting. 'Un moto di goia'
('Een beweging van vreugde')
ademt vaak de ontspannen sfeer
van een divertissement. Het zit
vol speelse, milde humor waarbij
De Keersmaeker bij momenten
zelfs baar eigen, met name thea
trale stijlmiddelen bespot. Het to
neelbeeld is weer eens spectacu
lair op een grastapijt ligt een
niervormig, met parketmozaièk
ingelegd plateau dat enigszins
golft. Het wordt omzoomd door
witte smeedijzeren krulstoeltjes.
De muzikale omlijsting van 'Un
moto di goia' is ook niet gering: de
tien concertaria's van M-^zart wor
den op het toneel gezon ;en door
de sopranen Patrizia Bicctre,
Chai'luite Mdj giuno en Isoide Sie-
bert. in de orkestbak zit het op au
thentiek instrumenten spelende
Orchestre des Champs Elyseés.
'Un moto di goia' opent met de ge
lijknamige aria. waarop danser
Vincent Dunoyer. gestoken in ba-
rokkostuum (kniebroek, rijkelijk
versierde open jas met lange ach
terpand) een grappig-verleidelijk
dansje uitvoert. Dit dansje op 'Un
moto' zal nog twee keer terug ko
men. in het midden voert hij het
strippend uit om de aanvankelijk
weerbarstige Margiono voor zich
te winnen, hetgeen zodanig lukt
dat zij hem in haar armen het to
neel afdraagt. Het is tevens de
epiloog, gezongen door de drie
zangeressen gezamenlijk.
Hei thema iijki dan ook verlei
ding en verleidingskunsten,
waarbij de mannelijke en vrouwe
lijke aanpak opvallend van elkaar
verschilt. De opkomst van de ze
ven vrouwen is als een peloton
sfinxen. Zeer welbewust van de
schoonheid die de barokschoe-
nen (gespen bezet met edelste
nen, hoge diabolohakken) toe
voegt aan hun toch al fraaie be
nen. staan zij poserend, schikken
en herschikken indolent de be
nen, de mannen schuifelen be
dachtzaam in een rij. Later is de
situatie omgedraaid
Als verleider opereren de zes
mannen veelal individueler, zoe
ken ofwel hun heil in imponeren
(sprongen), ontwapenen (humor)
of in mystiek (rituele armgebaren
op de plaats). Dit alles is in bewe
ging gezet met een enorme dosis
dans- en spelplezier, die niets an
ders kan dan de zaal m spatten.
In het dansmateriaal valt op hoe
zeer De Keersmaeker steeds
meer beweging uit allerlei stro
mingen toevoegt aan wat eens zo
typisch De Keersmaeker-mate-
riaal was, in 'Un moto' is dat veel
klassiek materiaal. Nieuw is het
partnerwerk in bijvoorbeeld het
reeds genoemde liefdesduet.
waarin de partners langs en over
elkaar kronkelen tot het midden
van het podium, om bewe-
gingstechnisch. terugspoelend te
rug te keren naar de aanvangspo-
sitie.
Rosas, met 'Mozart/Concerta-
ria's, Un moto ai goia', door An
ne Teresa de Keersmaeker. Ge
zien in de Rotterdamse Schouw
burg, 5 november. Nog te zien in
Muziektheater Amsterdam, 11
tot en met 13 november.
Miami - Boze Portoricanen hebben zaterdag bij het huis van Madon
na aan de kust van Florida geprotesteerd, omdat de zangeres tijdens
een concert obscene gebaren had gemaakt met de Portoricaanse
vlag. Tijdens een show cp 26 oktober had Madonna een kleine Porto
ricaanse vlag gebruikt cm zweet af te vegen, daarna koesterde ze de
vlag aan haar borst en liet deze tussenhaar benen glijden.
Ongeveer dertig demonstranten wuifden met vlaggen en droegen
borden met de tekst 'Heb respect voor je fans, heb respect voor je
zelf terwijl ze zongen 'Madonna moet opkrassen'. 1
Madonna's Girlie Show, heeft wereldwijd protesten opgeroepen. Re
ligieuze leiders hebben het spektakel veroordeeld wegens de blasfe
mische en sadomasochistische onzin', die Madonna ten toon zou
spreiden.
De Newyorkse zangeres trad zaterdag op in Rio de Janeiro, waar de
rechtbank haar van te voren had verboden om de Braziliaanse vlag
te gebruiken. De rooms-katholieke kerk had de Braziliaanse gelovi
gen opgeroepen om de 'kwaadaardige' show van de artieste niet te
bezoeken,
Door Louis Du Moulin
Utrecht - Drie hoogwaardige we
reldsterren op een sjiek dien
blaadje. Op papier een fraaie for
mule, maar in de praktische uit
voering van zaterdagavond in de
Prins van Oranjehal van de
Utrechtse Jaarbeurs een gala vol
haken en ogen.
Maar liefst 10.000 nieuwsgierigen
(overwegend boekenclubleden)
waren afgekomen op het eenmali
ge supertrio Shirley Bassey. Rav
Charles en Uza Minnelii. In de
hoop te kunnen genieten van een
avondje glamour omlijst door de
gelijke muziek.
Hei opgedofte publiek kon echter
niet weten dat de gloednieuwe
speelplaats, die pas op 13 januari
officieel zal worden geopend, am
per geschikt is voor een dergelijk
mega-evenement. Want ondanks
de lofzangen van presentator Wil
lem Duys op de talrijke techni
sche snufjes bleek de Prins van
Oranjehal voor de meeste consu
menten toch niet meer dan een
doorsnee tentoonstellingsruimte
die was opgevuld met rijen stoel
tjes en tribunes. De bekende pro
blemen openbaarden zich dan
ook al snel: gebrek aan warmte,
beperkte faciliteiten (horeca, toi
letten, uitgangen) en last but not
least slecht zicht. Een aanzienlijk
deel van de bezoekers moest zich
voortdurend riehten tot de twee
videoschermen om bij de les te
kunnen blijven. Alleen het pelo
ton genodigden (van Frits Spits
tot Louis van Gaal, van Gerard 1
Cox tot Hans van Willigenburg)
plus de duurste klanten (a 130 en
150 gulden per stoel) konden ver
trouwen op rechtstreeks oogcon
tact met de drie coryfeeen. 1
Van hen profiteerde Shirley Bas-,
sey, die als eerste aantrad, tijdens
haar vijftig minuten durende
grootste hils-overzieht het meest ',4
van de visuele hulpmiddelen: elk v
accentje dat ze met haar handen,
lichaam en ogen plaatste was een -
voltreffer, voegde iets toe aan M
haar stem, die ook nog eens klonk
als een klok. Ray Charles maakte
vervolgens eveneens een zeer*-
gretige indruk en zorgde op de
valreep nog voor een van de^n
schaarse verrassingen door tij-^..
dens 'All I Ever Need Is You' naar
de saxofoon te grijpen. Van sluit
stuk Liza Minnelli had Willem
Duys van te voren a! gezegd dat
ze zo geïmponeerd was door het
vakvrouwschap van Shirley Bas
sey dat ze backstage had geroe
pen: 'Ik kan maar beter naar huis
gaan.' Zo groot was het kwali
teitsverschil nou ook weer niet,
maar duidelijk werd wel dat La
Minnelli van haar Britse collega
nog het een en ander kan leren als
het gaat om sfcmgeb'ruïk'en raffi
nement.
Gala Concert met Shirley Bas
sey, Ray Charles cn Liza Minnel
li. Met medewerking van het
Staatssymfonie-orkest van Bra
tislava. Presentatie: Willem
Duys. Gehoord: zaterdagavond.
Londen - De Amerikaanse jazz
zangeres Adelaide Hall, die inder
tijd optrad met beroemdheden als
Duke Ellington, is gistermorgen
op 92-jarige leeftijd in een Lon-
dens ziekenhuis overleden. Zij
was de afgelopen twee jaar al en
kele malen met longklachten op
genomen geweest.
Hall werd geboren in New York
als dochter van een muziekleraar.
Al op haar veertiende trad ze voor
het eerst op. Met Josephine Baker
speelde zij in Duke Ellingtons
'Chocolate Kiddies'. Ook deed ze
mee aan de Londense première
van 'Kiss me Kate*. In 1934 waag
de Hall met haar echtgenoot cn
manager Bert Hicks de oversteek
naar Parijs en in 1938 opende het
echtpaar in Londen de Florida
Club in de exclusieve wijk May-
fair. Hall bleef optreden tot haar
70ste. 1
a r t I o s t
Youssou
N'Dour et
1'EtoiIe de
Dakar
f r«i*
MfW
Volume 1
Absa gueye
label
Stem's Africa/
Munich
53:12 min.
De platenindustrie is hard bezig een grote inhaaloperatie ten aanzien
van Senegalese muziek uit te voeren. De afgelopen jaren kregen niet al-
leen oude opnamen van Orchestra Baobab een verdiende CD-release, -
maar werd zelfs een label opgezet dat zich louter toelegt op de scene die
rond 1980 in de hoofdstad Dakar opzwepende dansmuziek maakte.
Hoewel deze vroege opnamen van superster Youssou N'Dour en zijn be
geleidingsband Etoile de Dakar tot het beste uit dat tijdvak mogen wer
den gerekend, is deze eerste uit een reeks CD's door weer een andere
maatschappij op de markt gebracht. Voor 'Absa gueye' werd geput uit
de vier cassettes die N'Dour toen maakte. De originele opnamen zijn
voorbeeldig opgepoetst, maar belangrijker is dat de poiyritmische mba- •-
lax-nruzick kwalitatief moeiteloos kan wedijveren met die van zijn late-,,
re crossover-albums. De springerige talking drums, funky arrangemen- -
ten en Youssou s heldere voordracht klinken verre van gedateerd Bo
vendien verraden nummers als 'Jalo' en Tu veras' een voorliefde voor
lome laünswmg, die we van Orchestra Baobab wel kenden, maar die bij
Youssou N'Dour op in het Westen uitgebrachte albums al was verdwe
nen. En natuurlijk is het ook leuk om te ontdekken dat de sound van
een groep als Santana zo'n belangrijke inspiratiebron blijkt te ziin ge
weest voor deze pioniers van de Senegalese pop.
Joop Breedveld