11
Jung Chang overdondert
op Story International
Biegels rovers nu veeltalig verhaald
Sobere kranslegging op graf van Piet Paaltjens
»8§U!.r
Muziek is geen muziek
zonder communicatie
'Bewegende kunst'
f
Meer publiek en
hogere kwaliteit
Golden Globes
voor Spielberg
Oerolfestival
terug in 1995
Barrault overleden
Tweemaal Kenny G
CD van de dag
Big Sugar als popquiz
Rotterdams Dagblad
Maandag 24 januari 1994
Rotterdam - Het vertalen van
Paul Biegel blijkt een vrolyk en
uitnodigende bezigheid. Te oor
delen naar de resultaten van het
aan Biegel gewijde vertaalproject
van Story International leent zijn
werk zich voor klank en voor-,
dracht. - Biëgëls jeugdboek 'De
twaalf; rovers' werd gisteren ge-
presenteerd, in vertalingen van
het Chinees tot het Sranan, van
"het Russisch tot het Perzisch,
Biegel vond het allemaal prach-
tig: „Van die voordrachten heb ik
nog meer genoten dan van het
schrijven zelf," zei hij na afloop.
Paul Biegel is al een internatio
naal vermaard schrijver van
jeugdromans. Voor dit project
had hij zijn Engelse vertaalster,
Patricia Crampton, uitgenodigd,
Crampton vertaalde behalve Bie
gel ook andere gerenommeerde
jeugdboekenschrijvers alsAstrid
Lindgren en Helrae Heine. In het
verleden heeft ze onder meer ge
werkt bij de Neurenberg:?? pro
cessen. Haar vertalingen van 'De
twaalf rovers' is door de andere
deelnemers aan het festival ge
bruikt als basis.
De presentatie van een vertaal
project is per definitie haast een
publieksonvriendelijke gebeur
tenis. Veel verder dan alle verta
lers op het podium halen om een
stukje voor te lezen, komt men
doorgaans niet. Toch viel het
mee dit jaar. En dat is maar ge
lukkig ook, want op de middag
waren zowaar nogal wat ouders
met kinderen afgekomen.
Gezeten in een grote leunstoel
las Biegel met welluidende voor
dracht een passage voor uit 'De
twaalf rovers', waarna een bui
tenlandse gast van Story steeds
het vervolg mocht voorlezen in
de eigen vertaling. De Neder
landse tekst verscheen op een
projectiedoek achterop het po
dium. In twee uur was het boek
uit. Jammer dat van zo'n gebeur
tenis geen publiekstrekker valt
te maken. Het zou Story's preten
tie vair een internationaal po
dium te zijn voor de jeugdlitera
tuur in één klap waar maken.
Door Willem Jan Keizer
Rotterdam - Wat is nu eigenlijk
muziek? Muziek heeft vooral te
maken met communicatie. In
Afrikaanse landen werd muziek
zelfs letterlijk als een middel tot
communiceren gebruikt. Met be
hulp van ritmische codes werd
een boodschap in weinig tijd van
het ene deel van het land naar het
andere overgebracht. In de wes
terse kunstmuziek - met name
die in de jaren '70 werd geschre
ven - is het fenomeen communi
catie overboord gekieperd. Al
thans. als we het programma mo
gen geloven dat ons gisteravond
'door het Doelenensemble werd
voorgeschoteld.
'Het Nieuwe Denken' luidde de
hommage aan Jan Boerstoel,
componist van electronische mu
ziek. Dit Nieuwe Denken heeft
kennelijk met communicatie
niets meer van doen: de werken
van Jan Boerstoel omvatten een
tweetal tapes die zonder veei om
haal werden afgespeeld. De Klei
ne Zaal van de Doelen is toch al
niet de meest sfeervolle locatie,
het afspelen van tapes maakt een
dergelijk concert volstrekt over
bodig. De eerste tape (ongeveer
dertien minuten volhouden) doet
direct herinneren aan namen als
Tangerine Dream en Klaus
Schultze. Ook zij hielden zich met
electronica bezig, doch wel óp het
podium. Ter plekke werd muziek
gemaakt. Het afspelen van een
tape heeft met communicatie - en
derhalve met muziek - niets meer
temaken.
De tweede tape was nagenoeg
identiek aan de eerste, doch wel
twintig jaar later {in 1992) in
elkaar geflanst. Wat is in hemels
naam de evolutie in het Nieuwe
Denken van Jan Boerstoel ge
weest? Hoogstens de lengte is af
wijkend, want meer dan twee
maal zo lang als de eerste tape. Na
Stockhausen's 'Gesang der
Jünglinge' zijn er maar weinig die
dit hebben kunnen evenaren;
Boerstoel zeker niet.
De tapes werden omlijst met een
keur van composities, onder meer
van Klaas de Vries, Iannis Xena-
kis en Claude Vivier. Slechts Vi-
vier's 'Pulau Dewata' kon boeien,
en alleen 'Psappha' van Xenakis
kon zich als echte muziek doen
gelden. Deze orgie van slagwerk-
geweld deed het middenrif tril
len, en vormde het enige écht
communicatieve werk van deze
avond. Ook de uiterst formele -
op klassieke leest geschoeide -
podiumpresentatie is van nega
tieve invloed op een dergelijk
concert. Het navelstaren wint het
van het speelplezier. zo lijkt het.
De toejuichingen van het publiek
waren navenant: bepaald niet
stormachtig. De heroprichting
van het Doelenensemble is een
goede zet (met name de formule
waarin deze gegoten is), nu de uit
werking op het podium nog.
Slechts een informeler benade
ring zal de drempel naar eigen
tijdse muziek kunnen verlagen.
Kleine Zaal de Doelen: Doele
nensemble. "Het Nieuwe Den
ken", hommage aan Jan Boer
stoel. Met werken van Boerstoel,
Feldman, de Vries, Vivier en
Xenakis. Gehoord: gisteravond.
Voeg acht kunstenaars en acht danseresssen tezamen en je
krijgt acht verschillende plaatjes. Acht 'kunstig bewerkte' me
dewerkstersvan de Stichting Kunstzinnige Vorming Rotterdam
(S KV R) - waarvan er één bedrukt was met dollartekens -improvi
seerden er gistermiddag lustig op los in café Easy aan de Claes
de Vrieselaan. Foto Victor van Breukelen/Cor Vos
Jung Chang bleef stralen, maar als een ster zonder kapsones. Foto victor van Breukeien/corvos
Door Peter van Eijkelenburg
Rotterdam - De beslissing over
de verfilming van haar inmiddels
wereldberoemde boek neemt ze
binnen enkele weken. Van de Ne
derlandse uitgave van Wilde Zwa
nen kreeg ze dit weekeinde het
honderdduizendste exemplaar in
handen. „Maar ik zal het succes
van mijn eerste boek niet als een
last met me meedragen," zei
schrijfster Jung Chang zaterdag.
Want ze werkt al weer een paar
jaar aan haar volgende boek: een
diepgravend onderzoek naar het
wezen van de persoon van Mao.
De Chinese schrijfster maakte op
het festival Story International
een overdonderende indruk. Een
persconferentie van een uur, an
derhalf uur lang signeren, een
openbaar interview met Marcel
Möring, het voorlezen van vier
aangrijpende passages uit haar
bestseller en nog een vragenrond-
je voor de uitverkochte zaal: ze
bleef stralen, maar als een ster
zonder kapsones. Na afloop begaf
ze zich ongedwongen tussen het
publiek en signeerde opnieuw
links en rechts exemplaren van
haar boek. Wie zich zo opstelt,
krijgt respect en dus weinig last
van opdringerige mensen om zich
heen.
Jung Chang (41) woont nu zestien
jaar in Engeland. „Ik voel me er
volledig thuis en kan er volkomen
mezelf zijn. Maar van cricket be
grijp ik niets, ik houd niet van
voetbal en ik kom nooit in de
pubs." De laatste tijd is ze trou
wens meer in China dan thuis.
Onderzoek voor haar Mao-biogra-
fie brengt haar telkens weer in
haar geboorteland.
„Ik ben in China nu redelijk vrij.
Ik krijg natuurlijk niet toegang
tot alle informatiebronnen. Maar
ze weten dat ik een biografie over
Mao aan het schrijven ben. Ik be
zoek er mensen om bepaalde epi
sodes uit de geschiedenis te con
troleren. Want ik heb mijn huis
werk natuurlijk al gedaan. Ikzelf
heb het grootste deel van mijn
jeugd onder Mao geleefd en elke
dag aan hem gedacht. Maar die
persoonlijke ervaring kan ik nu
combineren met een afstandelij
ke wetenschappelijke benade
ring. Ik ben dus bevoorrecht.
Mijn boek over Mao moet de tand
des tijds kunnen doorstaan. Mijn
boosheid over wat Mao heeft ge
daan heb ik al in Wilde Zwanen
verwerkt. In het nieuwe boek
moet het gaan om het onderzoek
naar hoe hij zo gekomen is. Ik be
grijp hem nog steeds niet volle
dig. Zijn personage is zeer veelzij
dig. Ik wil uitzoeken en uitleggen
hoe hij als werkelijke alleenheer
ser zo'n repressie heeft kunnen
voeren dat iedereen hem volgde.
Dat zelfs niemand zelfstandig
durfde te denken, uit angst datje
in een droom je gedachten zou ui
ten. Laat staan dat je met je ou
ders of je kinderen je werkelijke
gedachten kon uitwisselen."
De wereldster vertelt even vlot en
beeldend als haar eerste boek ge
schreven is. Haar glimlach ver
laat haar gezicht zelden en zc lijkt
De vierde aflevering van Story International heeft een duidelijk stij
gende lijn te zien gegeven. Meer publiek en grotere sterren dan in
voorgaande jaren. Maar niette vroeg juichen, sust mede-organisator
Connie Mooij.
„Die stijgende lijn is leuk, maar het festival is natuurlijk nog in op
bouw. Dan boekje dus al snel een succes vergeleken met vorige ja
ren. Een vergelijking met Poetry International is nog niet goed te
maken. Daar hebben we soms gezien dat vrij onbekende dichters op
het festival ineens een enorme ster bleken bij het publiek. Omge
keerd kwam ook voor: grote namen trokken minder belangstelling.
Bovendien wordt het geld steeds krapper. Met Jung Chang hadden
we nu een twee keer zo grote zaal kunnen vullen met publiek. Maar
om nou meteen voor het hele festival de kleine zaal van de Doelen af
te huren is nog een te groot financieel waagstuk, denken we."
Burgemeester Peper, zelf regelmatig bezoeker van China, was zater
dag aanwezig bij de succes-avond met de Chinese schrijfster Jung
Chang. Als Story International straks bij de gemeente het subsidie
verzoek indient voorde festival-aflevering van volgend jaar, moet hij
zich nog levendig herinneren hoe vol het was in het Bibliotheekthea
ter.
oprecht als ze zegt dat ze haar Ne
derlandse lezers bijzonder be
dankt. Jung Chang is optimis
tisch over de toekomst van China.
De daar onlangs opgeleefde be
wondering voor Mao moet je niet
overtrekken, waarschuwt ze. „De
nieuwe Mao-aanhangers laten
zich luidruchtig horen en dat valt
op. Maar dat komt alleen omdat
het tegengeluid nog steeds verbo
den is. De protesten hoor je dus
nauwelijks. In feite wil niemand
terug naar het Mao-tijdperk. Bo
vendien zijn er nu zoveel contac
ten met het westen. Een brief uit
Peking is in drie dagen hier en we
kunnen rechtstreeks naar China
vliegen. Het land is niet exotisch
meer."
Het land in
„Mijn boek is in Taiwan en in
HongKong in het Chinees uitge
geven. maar in China zelf mag het
nog niet verschijnen. Natuurlijk
neemt iemand wel eens een
exemplaar mee het land in. Maar
de meeste mensen in China ken
nen mijn boek niet, weten niet dat
het bestaat. Ik wil wel dat het in
China uitkomt. Want een boek
schrijf je niet voor een bepaalde
groep mensen, maar voor de hele
wereld. Ik ben een internationaal
levend en denkend mens."
Pas na haar vertrek uit China
nam Jung Chang kennis van an
dere literatuur. „In dc boeken van
Kafka herkende ik scènes uit
mijn eigen leven, de verschrikke
lijke machtmerries. Dat was ook
zo met George Orwell's boek 1984.
Heel veel daar in is exact als tij
dens de culturele revolutie in
mijn jeugdjaren. Je zou haast zeg
gen dat Orwell in die tijd ook in
China was!"
7 Door Peter de Lange
Schiedam - Enkele tientallen be
wonderaars en verre nazaten heb
ben zaterdag in Schiedam kran
sen en bloemen gelegd op het graf
van dichter-dominee Franols
Haverschmidt alias Piet Paal
tjens. Daarmee werd herdacht dat
de weemoedige bard, die als
Leids student theologie in zijn
bundel 'Snikken en grimlachjes'
de hoop uitsprak dat de aanspre
ker maar spoedig voor hem uit
bidden mocht gaan, precies hon
derd jaar geleden was gestorven.
Haverschmidt verhing zich op 19
januari 1894 aan het beddekoord.
De geliefde voorganger van de
vrijzinnige protestanten in
Schiedam werd door een onaf
zienbare menigte naar zijn laatste
rustplaats begeleid, ofschoon ve
len niet wisten dat hij vrijwillig de
dood was ingegaan. Zelfmoord
was indertijd een groot taboe, ze
ker als het een predikant betrof.
Bij de groeve waren destijds geen
toespraken, maar de plechtigheid
getuigde van eenvoud, waarheid
en liefde, zoals Haverschmidts
vriend W. van der Kaay berichtte
in een brief aan de hoofdredac
teur van het algemeen studenten
weekblad Minerva. Ook de krans
legging zaterdag was sober en se
reen, zonder gezwollen redevoe
ringen over Haverschmidts ver
diensten voor de literatuur, de
kerk en Schiedam.
Bij de plechtigheid op begraaf
plaats Beukenhof ontbraken ver
tegenwoordigers uit de literaire
wereld. Schiedam en Leiden
toonden meer eerbied voor hun il
lustere inwoner van weleer. Bur
gemeester Scheeres van
Schiedam, vergezeld door ver
schillende gemeenteraadsleden,
droeg voor de gelegenheid de
ambtsketen van honderd jaar te
rug. Leiden werd vertegenwoor
digd door het collegium van de
studentenvereniging Minerva.
Onder een gestaag vallende mot
regen las acteur en voordrachts
kunstenaar Henk van Ulsen een
fragment uit Van der Kaaijs ver
slag van de begrafenis: „Now
cracks a noble heart." D. Koster,
de huidige voorganger van de Ne
derlandse Protestantenbond in
Schiedam, declameerde een lan
ge passage uit een van Haver
schmidts preken. „Ik herinner
me de grafzerken in een dorps
kerk waar zo vaak overheen was
gelopen, dat niemand meer wist
wie er onder lag. Dat is ons lot, wij
allen worden vroeg of laat verge
ten."
Acteur Henk van Ulsen leest
voor tijdens de herdenking in
Schiedam. Foto Roel Dijkstra
New York - Steven Spielberg
heeft zaterdag in Hollywood twee
Golden Globe-awards gekregen
voor zijn film Schindler's List.
Het indringende holocaust-dra
ma kreeg een prijs voor dc beste
film en de beste regie. Schindler's
List. een zwart-wit film over een
Duitse fabrieksarbeider die dui
zenden joden van de dood in een
concentratiekamp redde, ontving
daarnaast een prijs voor het beste
draaiboek.
Dc beste acteurs waren: Holly
Hunter, voor haar rol in The Pia
no, en Tom Hanks in Philadel
phia. Robin Williams was de beste
komische acteur, in Mrs Doubtfi-
re. De beste komische actrice. An
gela Bassett, speelde in What's
Love Got To Do With It. Winona
Ryder kreeg cen Golden Globe
voor haar bijrol in The Age of In
nocence, Tommy Lee Jones
spoelde dc beste bijrol, in The
Fugitive. De beste film van bui
tenlandse bodem was volgens- de
jury Farwcli to my Concubine.
Amsterdam - Hot zit er dik in dat
het Oerol-festival in 1995 een we
deropstanding beleeft. Initiatief
nemer Joop Mulder, die vorig jaar
nog het definitieve einde van het
festival verkondigde, ontpopte
zich op een persconferentie in
Amsterdam als de Terscheilinger
evenknie van Heintje Davids.
'Ocrol nieuwe stijl', zo spreekt hij
over zijn geesteskind. „Ik weet
nog niet of we het ook weer Ocrol
noemen. Aan de andere kant
denk ik, ach, waarom niet."
Oerol weer terug, althans, als al
les goed gaat. Mulder heeft een
zestiendaags festival in gedach
ten. En dat terwijl we het hem nóg
horen zeggen: „Het is gebeurd,
echt." Oerol kreeg te weinig
steun, vooral van de provincie,
luidde zijn klacht. Op dat punt
zijn er dingen veranderd, meent
Mulder. ,.We hebben de afgelopen
tijd van alle kanten signalen ge
kregen dat men Oerol niet wil
missen. Op Terschelling, in
kunstkringen. De provincie staat
er nu ook een stuk positiever te
genover. Nu we afgelopen jaar
met een positieve balans hebben
afgesloten, hebben we bewezen
dat Oerol geen bodemloze put is."
Daarnaast heeft PTT Telecom
met nog een aantal sponsors een
intentieverklaring getekend.
Over de begroting van het nieuwe
festival is nog weinig bekend.
Ocrols organisatiebureau Stich
ting Terschellings Oerol Produk-
tios (Stoep) gaat een onderne
mingsplan opstellen om te kijken
of de gewenste opzet haalbaar is.
De essentie van Oerol is dat de
boet gespreid wordt. De publieks
trekkers - wereldmuziek, straat-
theater. spektakel - gegroepeerd
in drie weekeinden, de lokatie*
projecten door de week.
Maar al slaat Oerol op zich een
jaartje over, het Oerolieam.zit
niet stil. Het grootste project van
1994 wordt "All along the light-
tower'. het grootscheepse spekta
kel rond de vierhonderdjarige
Brandaris in Wcst-Terschc-lling
op 11 juni. Overigens is dat nog
niet helemaal rond: er wordt druk
met omroepen over dc uitzending
onderhandeld. Verder zijn daar
do lokatievooretelling van de
Russische groep Derevo. die vier
weken in Nieuwegein staat en
dan doorreist naar Montpellier.
een toer nee van de Britse 'stand-
up-comedians'groep The Heffa-
lumps, het jaarlijkse Rock 'ri roll
straatfestival in Midsland, dat dit
jaar groter wordt opgezet, en het
Lowlandspopfestival bij Dronten.
dat Mulder theatraal gaat vorm
geven. „Oerol gaat het land in. We
laten de naam lekker rondzoe-
men dit jaar," aldus Mulder.
Parijs - De Franse acteur Jean-
Louis Barrault, die onder andere
de rol van mimespeler Baptiste in
de film Les enfants du Paradis
speelde, is zaterdag in Parijs over
leden. Hij werd 83 jaar.
Behalve acteur in films en in het
theater was Barrault ook regis
seur. Tijdens de opstand van stu
denten en arbeiders in mei 1968
keerde Barrault zich tegen het
'Establishment' en schaarde zich
achter de studenten, die hij het
Odeon-theater binnénliet. Vervol
gens kon hij zijn theater nauwe
lijks nog binnenkomen, omdat
het door dc studenten tot hoofd
kwartier was gemaakt.
Barrault wordt dinsdag in Parijs
begraven.
Rotterdam - De Amerikaanse
stersaxofonist Kenny G komt in
maart voor twee concerten naar
Nederland, 's Werelds best verko
pende instrumentalist, die vorig
jaar als verij special guest van Mi-
chael Bolton Ahoy' op zijn kop
zette, treedt op maandag 14 maart
op in het RAI Congrescentrum in
Amsterdam en een etmaal later in
het Haagse Congresgebouw. De
voorverkoop begint aanstaande
zaterdag.
Randy Crawford concerteert op
zondag 13 februari in het RAI
Congrescentrum. De Amerikaan
se zangeres heeft The Rosenberg
Trio ais voorprogramma laten
strikken. Kaarten zijn reeds bij de
bekende adressen verkrijgbaar.
artiest
BigSugar
album
Five hundred
pounds
Provogue
49:42 min.
Zin in een popquiz? Dit album van het Canadese Big Sugar kan daar
voor prima als basis dienen. De steeds terugkerende vraag is: welke
groep of artiest stond model voor dit liedje? We zetten Tm a ram" op. De
kandidaat die Cream roept krijgt de punten. 'Ride like hell' dan. Jimi
Hendrix? Inderdaad. Nu een iets lastiger vraagje: 'All over now'. Het
juiste antwoord is Steve Miller die een dubversie uitprobeert.
Vele jaren pophistorie schichten voorbij. We komen Muddy Waters,
Link Wrav. HowlLn' Wolf, Led Zeppelin en zelfs surfpunker Dick Dale
tegen. Een stevige sound is de rode draad op dit album waarop (rhythm
&1 blues, rock roll, rockabilly en country een plaats krijgen. Opval
lend is dat de jazz die op de titelloze vorige Big Sugar zo overheersend
aanwezig was nu nog slechts met snufjes wordt opgediend
Toch ontaardt dit ratjetoe aan stijlen nergens in een identiteitsloos
sehijije. Daarvoor slaan de kwaliteiten van zanger/gitarist/componist
Gordie Johnson garant. Johnson is zowel vocaal als op zijn snaren een
veelzijdig talent, die de sfeer van een nummer goed aanvoelt en er ver
volgens een passende instrumentatie achter zet. Zeker, het is een CD
die past bij nogal uiteenlopende gemoedstoestanden, maar diversiteit
heeft ook zo z'n charme.
Joop Brcedveld
