15!fc
K
Ook Siberische vogels
ontdekken stadsleven
Wllk
'Die Wallage
lijkt echt geen
hoge piet'
s m
vair-
De
I2E£l - mm
1
Notekraker, ijsvogel, fuut, boomvalk en
smelleken rukken verder op
SP
Sabotage van
studie RW 19
Rottordams Dagblad
Zaterdag 23 april 1994
:-4 RL SN S2 RY
Door Fons Simons
Rotterdam „Nü was hij leuk en aardig. Je had
helemaal geen gevoel dat het een hoge piet was,"
vertelt Tineke Blonk, nog peinzend over haar net
gesprek met PvdA-voorman Jacques Wallage.
„Hij legde uit dat die opmerkingen over het 'red
deloze Delfshaven' niet zo waren bedoeld, Hij was
alleen behoorlijk geschrokken van die racistische
opmerkingen op het Grote Visserijplein en van de
journalist die het 20 had opgeschreven."
Wallage, staatssecretaris van Sociale Zaken èn de
nummer twee op de lijst voor de Tweede Kamer
van de PvdA, had gistermiddag ruim een half uur
uitgetrokken om te reageren op de brief van Tine
ke Blonk. Mede namens haar buurtgenoten Siska
en Nora had zij Wallage aan diens vestje getrok
ken over de betreffende opmerkingen.
„We waren allemaal racisten, tenminste dat ge
voel hadden we na die verkiezingstoer gekregen.
Jawel, we waren diep gegriefd door Wallage ver
volgt Tineke die zichzelf beschouwt als een zwe
vende kiezer. Ook na het bezoek van de PvdA'er
twijfelt ze nog. Net als haar echtgenoot Hans en
de beide buurtgenoten. „Ons punt is dat er iets
niet goed is in de wijk. Mijn dochtertje zat in
Bospolder-Tussendijken op school en was de eni
ge blanke. Ze had een Marokkaans vriendinnetje,
een alleraardigst kind. Op een gegeven moment
mocht zij van d'r ouder? niet meer met mijn doch
ter spelen. Het zou te mooi weer zijn. Onzin: het
ging om die korte broek met blote benen van mijn
dochtertje. De meisjes zijn naar een andere
school gegaan. Het Marokkaanse kind naar de is
lamitische school in Spangen en de mijne elders
in de stad. Ze moest daar wel een jaar over doen."
„Ook het beleid van woningtoewijzingen klopt
van gr°n kanten," vult Nora aan. „Ik wil graag
kleiner gaan wonen, maar omdat we tweeverdie
ners zijn kunnen we nergens in Delfshaven te
recht Je mag toch wel in je eigen wijk blijven wo
nen?"
Tineke vertelt verder over het gesprek met Walla
ge: ,JFCj zei dat het hem was opgevallen, dat de
buitenlanders zo rustig waren. Nou, dat kan heel
goed. Je hebt rustige en onrustige mensen; die
vind je net zo goed bij de buitenlanders als bij an
deren. Hij vond het alleen zo beangstigend dat
sommige blanken zulke racistische taal hadden
uitgekraamd. Toen we verder over 0112e wijkpro-
blemen praatten verwees hij naar zijn partijge
noot Tom Harreman, de deelraadsvoorzitter van
Delfshaven."
Briefschrijfster Tineke weet nog niet helemaal
hoe ze het gesprek moet inschatten. „Maar Walla
ge beloofde wel in het najaar eens terug te komen.
Tegenwoordig moet je voor alles knokken. Als je
je wijk uitwilt zul je er ook wat voor moeten doen.
We zullen de komende maanden zeker iets gaan
verzinnen."
Het gesprek van de buurtbewoners met Wallage
werd op verzoek van de staatssecretaris in de pri-
vésfeer gehouden. Na afloop vertelde hij zijn ver
sie van het gebeurde nog eens aan een gehoor van
buurtbewoners in café Van Eerden, aan de Voor
haven. Het kwam erop neer, dat er een wat al te
extreme kop boven een - uit zijn verband getrok
ken - klein stukje, afkomstig uit een groter ver
haal in de krant was gezet. „Ik werd daar op de
markt bot geconfronteerd met racistische opmer
kingen. Zo bot dat ik schrok. Dat kun je politiek
niet 'managen'. Dat zet je niet met één knop om.
In datzelfde interview had ik echter ook aangege
ven dat je het nooit moet opgeven. Maar het on
heil met dat krantestuk was toen al geschied- De
mensen hier voelden zich verlaten door de poli-
trék. En daarom ben ik hier ook teruggekomen en
in september ben ik er weer."
Helemaal tevreden is Nora niet met het verhaal
van Wallage. Zij probeert de stemming na het ge-
sprekweer te geven: „Zo'n man heeft er een of an
der bla-bla verhaal omheen. Zijn partij had na
tuurlijk tegen hem gezegd: kom even naar Rotter
dam om het goed te maken. Dat is nu gebeurd,
maar of het echt helpt?"
■ijk 'irfi iii
Jan van der
Meulen en
Wout van der
Schalie
(rechts) met
de buizerd,
kerkuil en
bruine kie
kendief, die
weer broe
dend indere
gio zijn aan
getroffen.
Foto Niels van der
Hoeven/'
Rotterdams
Dagblad
Door Canis Zijlmans
Rotterdam - Vogelaars in de
stad hoeven steeds minder
ver van huis om hun hobby te
beoefenen. Met verrekijker
gewapend kunnen de vogel
liefhebbers voor het zien van
lepelaars, aalscholvers, bui
zerds en spechten tegenwoor
dig terecht midden in de stad
of vlak daar buiten. ..Je vindt
bijzondere exemplaren ge
woon in de parken en groen
stroken" vertelt Jan van der
Meulen van de afdeling Wa
terweg-Noord van de Konin
klijke Nederlandse Natuur
historische Vereniging
(KNNV).
Collega-vogelaar Wout van der
Schalie voegt eraan toe: ..Doordat
mensen veel vetbollen ophangen
en eten strooien en door de toena
me van het aantal parken, eenge
zinswoningen met tuin en plant
soenen is de stad voor veel vogels
een aantrekkelijke biothoop ge
worden. Specifieke bosvogels als
putters, groenlingen. staartme-
zen en kneuen zijn steeds vaker
dicht bij huis aan te treffen. En
daar komen weer allerlei soorten
roofvogels op af."
Vogels hebben, volgens hem. een
geweldig aanpassingsvermogen
en wennen snel aan het stadse le
ven. ..Op het dak van het Dijkzigt
Ziekenhuis broedt een torenvalk
en vlakbij in het groen jaagt hij.
In de 'muizenpolder' Schoonoord
aan de Kievitslaan zitten spech
ten en bosuilen. De blauwe reiger
vond je vroeger weinig in de stad.
Nu staat hij twintig meter naast
een visser langs de singel te wach
ten tot hij een visje weg geeft. En
de fuut. mogelijk op de vlucht
voor de drukke recreatievaart op
de buitenwateren, bouwt z'n drij
vende nest in de singels tussen de
huizen."
De KNNV-vogeiaars troffen rond
hun stek. het aan de rand van een
hoogbouwijk gelegen Natuureen-
trum 'De Boshoek' in Schiedam,
al ijsvogels, sijsjes, heggemussen
cn tuintluiters aan. ..We vonden
zelfs een notekraker.*' vertelt Van
der Meulen opgewonden. „Die
komt uit het dunbevolkte Siberië
en was daarom niet eens bang
voor mensen. Ik kon hem bijna
aanraken."
De vogelaar spendeert zijn vrije
tijd met het bijhouden van de vo
gelstand in de regio. Hij raakt er
niet over uitverteld. „Een boom
valk broedde op een lichtmast bij
het Schiedamse Harga-park. brui
ne kiekendieven frequenteren de
Ackerdijkse Plassen en de Riet
landen in 'Vlaardingen. De lepe
laars. die zich net als de aalschol
ver vanuit de Oostvaardersplas-
sen over het hele land verspreid
den. broeden bij het Oostvoornsc
Quackjeswater en fourageren in
de Foppenpolder. Meer dan drie
honderd kleine rotganzen zijn ge
teld in de Aalkeetbuitenpulder.
Bosuilen huizen in 't Hof van
Vlaardingen. Een smelleken, de
kleinste valkachtige, eet in deze
plaats een vink op midden in een
achtertuin en een sperwer duikt
een mus achterna de heg in."
Hooizolders
„We hebben hier in de regio"
gaat hij niet gespeend van enige
trots verder, ..ook al twee broed-
paren buizerds ontdekt, grauwe
kiekendieven en ook twee paar
kerkuilen, die nestelden in door
ons uitgezette broedkisten. Later
vonden we er één dood langs de
weg. Ze vliegen heel laag over de
grond en vallen vaak ten prooi
aan het langsdenderende ver
keer."
De exacte lokaties van de roofvo
gelnesten houdt hij angstvallig
geheim. „Ze hebben veel vijan
den. Jagers denken onterecht dat
buizerds de wildstand bedreigen.
Maar doordat ze de zwakke konij
nen wegvangen verbeteren ze 4 ie
juist. En een opgezette kerkul'
brengt op de zwarte markt nog al
tijd duizend gulden op."
Tot voor enkele jaren ging het
slecht met de kerkuil, die zich
hoofdzakelijk voedt met muizen.
De nachtvogel was veel te vinden
op hooizolders, in graanschuren
en kerktorens. „Maar het graan
ging in silo's." verklaart Van der
Meulen de achteruitgang, „dus er
zijn minder muizen en de boeren
en kosters van de kerken duwden
de gaten in de schuur en torens
dicht, waardoor hij z'n broed
plaats kwijt was. Een landelijke
actie is gestart om broedkisten te
verspreiden cn nu wordt het aan
tal broedparen geschat op dui
zend, terwijl het er op het diepte
punt nog maar enkele honderden
waren."
Grasmachines
Maar de vogelaars haasten zich
om te zeggen, dat het lang niet
met alle vogels goed gaat. „In Ne
derland wordt één op de vijf vo
gelsoorten bedreigd. Vooral de
weidevogels liggen zwaar onder
vuur. De korhoender is verdwe
nen. De weidevogels kunnen zich
in de stad niet handhaven, maar
op het platteland ogk steeds
moeilijker. De maaitijd is ver
lengd. waardoor grasmachines
veel nesten verwoesten, de grond
waterstand is verlaagd, er loopt
meer vee per hectare en door de
uitbreidende steden is er in totaal
gewoon minder weiland. De grut
to heeft het zwaar. Negentig pro
cent van de totale populatie
broedt in Nederland. Het is één
van de 57 soorten op lijst van in
Nederland met uitroeiing be
dreigde vogels."
Aanstaande zondag 24 april orga
niseert het Natuurcentrum De
Btshoek, gevestigd nabij het
Bachnlein in Schiedam, een the
madag (van 10.30 10, 17.00 uur)
over roofvogels, uilen en andr*
bedreigde soorten. Er zijn lezin
gen. dia-presertaties, informatie
panelen, etsen, aquarellen en na
tuurlijk veel opgezette vogels.
„Deze zijn overigens niet gedood
om opgezet te worden," verzeke
ren de vogelaars. „Ze hebben alle
maal een ringetje om hun poot,
waaraan je kan zien dat ze niet ge
stroopt zijn."
Door Serga van Roon
Tussen de kudde met acht Indi
sche olifanten in Diergaarde
Blijdorp wandelt een vreemd ele
ment. Zijn naam is Karl Bchnng
en hij is hoofdverzorger en trainer
van de beesten. De olifanten we
ten niet beter of deze Duitser is
onderdeel van de kudde.
Karl Behring is een bescheiden
man. Dus zegt zijn collega het
maar voor hem: „Wat Karl mot
een olifant kan. kan niemand in
Nederland.
Wat zeg ik: Eu
ropa,"
Afgelopen jf
week kwam
dat goed van fl
pas. De olifan
ten moesten
verhuizen.
Hun oude ver
blijf, waar ze
aan een ket
ting stonden,
paste niet
meer in de filo
sofie van -
Blijdorp. Die
houdt in dat dieren én planten zo
veel mogelijk in een natuurlijk»
omgeving staan. Er is 'vanuit de
olifant •'ed&éht' Dat
in een Indische tuin. d«* Taman
Indah. De olifanten kunnen daar
vrij rondlopen.
Karl Behring heeft drie maanden
lang geoefend voor de verhuizing.
Hij koos ervoor acht van de negen
olifanten lopend te vervoeren.
Kari: Daar zat wel meer werk
aan, maar ik vind het leuk. Met de
jongste olifantjes heb ik heel vaak
geoefend, de route lopen van het
oude naar het nieuwe hok. Toen
de 'tantes', de oudere olifanten
dat zagen, liepen ze gewoon mee.
Weliswaar geketend aan een
vrachtwagen, maar het liep
gesmeerd."
Voor de olifant en hul Ramon werd
een apart scenario gemaakt. Deze
bul weegt ruim zes ton en was een
probleemgeval. Carl: ..Ramon is
in zijn 'musth'.
Als olifanten
een jaar of ne-
;f gen zijn begint
ff er een bep.'ial-
de klier in hun
hoofd te wer-
ken: demusth-
klier. Die k'ier
;if werkt drie
maanden per
4 jaar. Ramon is
nu erg ugres-
sief. Tegen
mensen, legen
de kudde.
Maar 'tok het
hek ramt hij."
Een bul in de rnusht verspreidt
een doordringende geur. Vooral
in het oude hok is het nog goed te
ruiken. Het is ondefinieerbare
geur, maar met echt vies. Toch
wordt deze lucht weggezogen
voor bezoekers.
Karl: „De musth houdt ook in dat
Ramon al weken lang niks gege
ten heeft. Aan het eind var. de
Blijdorp-oli-
fantenver-
zorger/trai-
ner Karl
Behring:
'Met een oli
fant kan je
echt contact
hebben. Het
is een soort
verslaving.'
Foto Sander van
der Torren/
Rotterdams
Dagblad
drie maanden is hij duizend kilo
afgevallen."
Ramon moest uit zijn hok gelokt
worden. Zonder dat hij het door
had liep hij in een mammoetcon-
taincr, die opgehesen werd door
een kraan. Tien Ramon in zijn
nieuwe verbluf aankwam, werd
hij meteen in een apart hok gezet.
Voorlopig mag hij niet bij de
vrouwtjes.
Als Karl aankomt bij de olifanten
in de Tarnan Indah, flapperen de
beesten met hun oren. De kleint
jes trompetteren Dij wijze van
begroeting. Karl kan alles met ze
doen. In een soort mengelmoesje
van Duits, Engels en Nederlands
geeft hij bevelen. Op zjjn com
mando tillen ze hun poot op, gaan
ze zitten, liggen, rollen ze door
het hok. Karl: „Met een olitant
kan je echt contact hebben. Het
zijn heel intelligente dieren, Je
wordt 'gepakt' door olifanten. Als
je er mee werkt wil je nooit iets
anders meer. Het is een versla
ving."
Carl was door Blijdorp in eerste
instantie voor drie maanden aan
genomen, om de verzorgers te le
ren hoe ze met een olifant om
moeten gaan. Olifantenverzor-
gers over de hele wereld houden
hun trainingsmethodes angst
vallig geheim. Maar Kar! leerde
de verzorgers de kneepjes van het
vak. Bijvoorbeeld hoe je de nagels
van een bul moet pedicuren. Na
drie maanden volgde een emotio
neel afscheid.
Zijn collega, hoofd van de zoog
dieren in Blijdorp: „Elke olifant is
hij apart afgegaan om afscheid te
nemen. Toen hij weg wou lopen
gebeurde er iets heel wonderlijks.
Alle olifanten liepen hem achter
na, in een lange kolonnc. Heel
ontroerend. Ze hadden door dat
hu wegging."
Vaste dienst
Nu is de Maagdenburger in vaste
dienst van Blijdorp. Het is zijn
verdienste dat de verhuizing soe
pel verliep. Normaal gesproken
zou elke olifant in een aparte con
tainer vervoerd moeten worden.
Drie maanden lang trainen is
voorlopig voorbij. Karl: „Ik ben
ontzettend blij met de Indische
tuin. Het is een veel beter omge
ving voor de olifanten. En ook het
zorgenkindje, Sonny, is veilig
overgekomen. Zij is 56 jaar oud.
Eigenlijk zou ze de leidster van de
groep moeten zün, maar ze is een
beetje sullig. Bij de verhuizing
liep ze alsof ze nooit anders had
gedaan!"
Staatsraad mr. J. de Vries kan dat
nu wel zeggen, dat Rijkswater
staat alvast mag beginnen met de
aanleg van drie viaducten, een
aquaduct en een tunnel, allemaal
bedoeld voor rijksweg 19 door
Midden-Delfland - maar wacht
even, de politiek is er ook nog.
Misschien wil de Tweede Kamer
ondanks de verkiezingstijd eens
nadenken over de onlogische
gang van zaken rond rijksweg 19.
Dit ontbrekende weggedeelte tus
sen Schiedam (Kethelplein) en
Rijswijk (Harnaschknooppunt) is
al dertig jaar het meest omstre
den onderdeel van de - op maer
plaatsen onvoltooide - autoweg
A4 tussen Amsterdam en Bergen
op Zoom.
Of je vóór of tegen een tweede
rijksweg tussen de Rotterdamse
en Haagse agglomeraties bent,
doet er in dit verband niet toe.
Het gaat nu niet om de kwestie of
die weg er moet komen. Maar het
gaat om de vraag of de overheid
haar geloofwaardigheid niet roe
keloos op het spel zet.
De praktijk is wel zeer merkwaar
dig. Er is op zichzelf niets mis
mee dat Hanja Maij-Weggen de
rijksweg graag door het polder
landschap van Midden-Delfland
doorgetrokken ziet. Andere mi
nisters van Verkeer en Waterstaat
hebben dat reeds vóór haar ge
zegd en wat dat betreft redeneert
zij in het verlengde van Tjerk
Westerterp, Danny Tuynman en
Neelie Smit-Kroes. Dat mag. Dat
is een politieke keus. Daar kun je
het mee oneens zijn, maar dat zie
je wel meer in de politiek. Anders
wordt het als de minister het toe
staat dat Rijkswaterstaat druk
middelen hanteert, die alle in
spraak en zuivere procedures on
dermijnen. Het is dezelfde Hanja
Maij-Weggen die RW 19 wil, die
onder druk van de gemeente
Schiedam heeft moeten toestem
men in een tracéstudie en milieu
effectrapportage (MER). De voor
malige Schiedamse PvdA-wet-
houder Chris Zijdeveld dreigde
zelfs de politie in te schakelen, als
Rijkswaterstaat aan de aanleg
van de weg zou beginnen zonder
een behoorlijke tracé/MER-stu-
die.
Welnu, het tracé met allerlei mo
gelijke varianten wordt nu bestu
deerd, ook de milieu-effecten van
alle alternatieven worden mo
menteel onderzocht - en onge
acht de uitkomst wil Rijkswater
staat nu toch beginnen met de
bouw van drie viaducten, een
aquaduct en een tunnel die bij
elkaar peperduur zijn: 52 miljoen
gulden, alleen al voor deze kunst
werken. Het aquaduct komt aan
de Tramkade en Rijksstraatweg,
de viaducten bij Harnasch, Woud-
selaan en Woudseweg en de tun
nel bij de Noordhoomseweg. Een
mega-investering in een betwist
baar tracé, terwijl varianten wel
serieus in studie zijn, alleen
straks niet meer uitvoerbaar
omdat er dan van kapitaalvernie
tiging sprake is. Dus protesteert
Henk Tetteroo van de werkgroep
Stop Rijksweg 19. gesteund door
bewoners van de Kalmoeskade in
Schipluiden. „Door de hoge uitga
ven wordt de tracé/MER-procedu-
re op ontoelaatbare wijze beïn
vloed," zegt Tetteroo.
Dat is juist. Er dreigt een kromme
situatie te ontstaan. Als minister
Maij van de tracé/MER-studic
geen dolletje wil maken, behoort
ze Rijkswaterstaat onmiddellijk
opdracht te geven het werk stil te
leggen, tenminste totdat het re
sultaat van de studie bekend is.
Misschien blijkt er wel uit dat een
trambaan het enige haalbare is.
Misschien komt uit het onder
zoek wel naar voren dat een ver
binding tussen het Kethelplein
en de Doenkade bij Overschie ef
fectiever is. Maar wat er ook uit
rolt: als Rijkswaterstaat al aan dat
ene gehate tracé bezig is, wordt
elke andere variant al bij voorbaat
gesaboteerd.
Hier ligt een taak voor de politici
Ze kunnen zich niet verschuilen
achter staatsraad De Vries die be
paald heeft dat Rijkswaterstaat
gewoon mag beginnen, want zo'n
rechter behoort bij spoedprocedu
res bij de Raad van State alleen te
kijken naar de formele aspecten,
bouwvergunningen en zo. Binnéö
de wettelijke kaders is er niet
echt iets mis, dus De Vries kon
moeilijk anders. Maar het is een
morele kwestie, die alles te ma
ken heeft met het vertrouwen dal
men in de overheid kan stellen.
r