29 'Je rook de lucht van de Maas' Het waarom van de opdeling van de gemeente Het waarom van de stadsprovincie Het waarom van het referendum Rotterdai m. Rotterdams Dagblad Zaterdag 3 juni 1995 Misverstanden De democratie gaat erop vooruit Maar gedeeltelijk waar. De Grondwet laat niet toe dat niet-Nederfanders meedoen aan verkiezingen voor de Provinciale Staten. Als er taken overgaan van de gemeente Rotterdam naar de provincie Rotterdam, raken deze allochtonen dus invloed kwijt. In de praktijk maken nict-Ncdcrlandcrs wei nig gebruik van hiin stemrecht, waardoor hel meer een principieel probleem is. Een wijziging van de Grondwet kan dit nadeel uil de wereld helpen, maar er is in de Tweede Kamer niet de vereiste tweederde meerderheid. De bestuurlijke omvorming van Rotterdam bete kent ook in menig opzicht een democratische ver betering. Er bestaan thans zeer veel 'gemeen schappelijke regelingen' tussen gemeenten en an dere overheden. Gekozen volksvertegenwoordi gers verliezen het zicht op deze bestuurlijke lap pendeken. die daarom een groot democratisch te kort laat zien. In de nieuwe situatie worden vrijwel alle bestaande regelingen opgeheven en worden hun laken neergelegd bij twee rechtstreeks geko zen organen: de stadsprovincie Rotterdam en de gemeente. Hierdoor wordt hel beleid beter contro leerbaar. zowel voorde samenleving als voorde po litiek zelf. In de nieuwe gemeenten kunnen ook al lochtonen hun in vloed uitoefenen. Rotterdam moet in mijn paspoort blijven staan. Daarom ben ik tegen de opheffing van de gemeente Een mi s vers tand. I n ieders paspoort staat de ge boorteplaats. Dat verandert niet als Rotterdam anders wordt ingedeeld. Wie in Rotterdam ge boren is, behoudt altijd de aanduiding 'Rotter dam', ook bi j aanvraag van een nieuw paspoort. Na de 'opheffing' van Rotterdam wil dfe ge meenteraad de naam Rotterdam laten terugke ren als voorvoegsel van de nieuwe gemeentena men. Nieuw geborenen in die stadsdelen krij gen dus ook 'Rot terdam' in hun paspoort. NaamPleuniTouw Beroepactrice WoonplaatsAmsterdam Geboren8 november 1938 StraatHenegouwerlaan in Rotterdam II ji 1 i :l; il 11 111 "i It. 1cn u naar het water. Tk denk aan die ouderwetse open tram. waarmee je over de Maasbrug reed en dan rook je de lucht van de Maas. Ik heb het onlangs weer eens heel goed gero ken. Tn de Tent, tijdens de voorstelling 'Twee'. Ik heb er kennis gemaakt met Hotel New York. waar ik beslist een keer wil loge ren. Tk vind New York verpletterend en het mi kt er op de kade ontegenzeg li jk naar Rot terdam. Heus, 't IJ ruikt beslist anders dan de Maas, Mijn ouders voeren, maar ik ben in Rotter dam geboren. Tn de school voor vroedvrou wen aan de Henegouwerlaan. Ik heb later in dc Bospolderstraat bij familie gewoond en daarin de buurt op school gezeten. Tussen 1959 en 1962 ben ik naar de Toneelschool in Arnhem geweest. Ik kreeg daarna een baan by hel Nieuw Rotterdams Toneel van Rob de Vries. Tweejaar heb ik er gewerkt, daar na ben ik naar Amsterdam vertrokken. Inderdaad, er heeft zich de afgelopen dertig Foto Arte Wapenaar j aar ookeen Amsterdam-gevoel bij mij ont wikkeld. Tkheb een prachtig huis aan een gracht, middenin Amsterdam, met een tuin van 250 vierkante meter, waarin je alleen maar vogeltjes hoort fluiten en af en toe het carillon van de Westertoren. Ik vind Amster dam prachtig, maai* Rotterdam óók. Ik vind de nieuwe gebouwen fantastisch en wal er in de buurt van de Oude Haven lol stand is gekomen, daarvoor heb ik alle bewonde ring. Ik kom er redelijk vaak, want mijn ou ders van 83 en 85 jaar oud wonen daarin dc buurt. Rotterdammers hebben duidelijk een ander soort humor. Amsterdammers moeten altijd het laatste woord hebben. Rotterdammers zijn opener. Ik vind hel heel moeilijk om hel nader te omschrijven, want zo gesloten zijn Amsterdammers nu ook weer niet. Tk heb er laatst met het programma 'LittleVcs.ee4 ge staan, mijn platte"Rotterdams deed het daar heel goed. Weetje, wat ik in Rotterdam heel graag doe als ik hij mijn ouders in dc buurt ben, even de markt meepikken. Ik houd van de Rot terdamse centrummarkt, alleen al vanwege de planten en bloemen. De markt is goed en veel goedkoper dan in Amsterdam. Weetje, eigenlijk voel ik mij in Amsterdam absoluut een Rotterdamse, al begin ik mijn in Rotter dam ook steeds meereen Amsterdamse te voelen. ïk heb zo langzamerhand het grote- stadsgevoel." Cu i» X c3 tn xi O A=Agglomeratiegemeente Bestuursvorm die het niet haalde. Omliggende gemeenten van Rotterdam zouden dan gean nexeerd moeten worden en dat zou de poppetjes aan het dansen hebben gebracht. Is dus wijselijk van af gezien. Ook: Albrandswaard Gemeente ten zuiden van Rotterdam (Poortugaalen Rhoon) die geen zin meer had om mee te doen melde vorming van een stadsprovincie. Ze vond het finan ciële naJeel voor haar eigen burgers uiteindelijk gro ter dan de voordelen voor het hele gebied. Toch is haar verzet vooral bedoeld als signaal dat dc Tweede Kamer moet meebetalen aan dc reorganisatie van hel. bes tuur. B= Betuwelijn Voorbeeld van een project, waarover gemeen ten in de Rijnmond flink van mening verschil len. Rotterdam is sterk voor. Ba ren drecht bijvoor beeld tegen. De stadsprovincie zou hier een sterke rol m kunnen spelen. Ook: Blankcnburgtunnel Tunnel tussen Rozenburg en Maassluis die maarniet wordt gebouwd, ook al omdatdc provincie Zuid-Hoi- lanü geen knoop doorhakt. Ook weer zo'n voorbeeld dat aantoont dat een regionale overheid met zeggen schap problemen kan oplossen. C= College Club bestuurders. College van burgemeester en wethouders, maar ook"college van Gedepu teerde Stalen. Hel college van GS in de provincie Rotterdam zal kleiner zijndan toegestaan. De andere colleges komen m de plaats van de dagelijks bestu ren van de deelgemeenten. In een andere betekenis slaat hel op Hans Kombrink, de Rotterdamse wet houder die nu overal college geeft over de regiovor ming. Ook: Correctief Een correctief referendum kan een (voorgenomen) besluit van de gemeenteraad corrigeren, fn Rotter dam heeft een raadsmeerderheid beloofd zich aan dc uitslag te onderwerpen. Een raadplegend referen dum echter is meer een opiniepeiling, die niet bin dend is. Hoewel er tegen de stadsprovin cie Rotterdam niet veel bezwaren bestaan, roept een onlosmakelijk onderdeel hiervan wel veel weer stand op. Dal betreft de splitsing van Rotterdam in nieuwe ge meenten. In de publieke opinie heeft hel idee postgevat, dal het de buurgemeenten rond Roller- dam zijn, die deze opdeling heb ben afgedwongen. Dal is niet hel geval: net is een puur Rotterdams idee, ontstaan na het trauma als van de opheffing van het Openbaar Lichaam Rijnmond in W i e zi ch de R i j n m o n draad h eri n - nert. weet dat er voortdurend conipe ten li e k wes li es warende gemeenteraad van Rotterdam en 3c Rijnmondraad gingen goed deels óver hetzelfde gebied, ze za ten telkens in eikaars vaarwater, ze maakten elkaar onmachtig. Was hel aanvankelijk de bedoe ling dat Rijnmond zou uitgroeien lol provincie (die gedachte leefde al in dc jaren zestig!), het eind van het liedje was dat de Rijnmond- raad filiaal werd opgeheven. Al snel deed zich het gemis voelen van een regionaal bestuur voor Gioot-Rotterdam - want dc pro blemen bleven onopgelost. Maar dc kater was groot, het wantrou wen nog groter, en omdat Rotter dam dc meeste schuld had aan het floppen van Rijnmond, was hel ook aan Rotterdam om met een vindingrijke oplossing te ko men. Het is indertijd PvdA-raadslid Jan Jansc geweest die met dc sugges tie kwam om dc gemeente Rotter dam als het ware 'op te tillen' tot provinciaal niveau en om de deel gemeenten op hun beurt 'op te lil len' Lot echte gebeenten, een soort promo tie dus. Tenslotte, bestuurlijk gezien was Rotterdam al opgedeeld. Na de oorlog waren wijkraden ingesteld, die uitgroeiden tot. deelgemeen ten. Niet alleen werden die deel gemeenten een leerschool voor de echte politiek, ze begonnen ook hun bestaansrecht te bewijzen. Het stadsbestuur aan de Coolsin gel, dal heL veel te druk had met economie, infrastructuur en grote bouwlocaties om zich ook nog met allerlei wijkproblemen te kunnen bezighouden, kon het zichjpermil- leren om de verantwoordelijkheid voor die straal- en buurtkwesties steeds meer bij de deelgemeenten te leggen. Je zou kunnen zeggen dat dc op deling van Rotterdam in feite al twintigjaar aan de gang is. Bij on gewijzigd beleid zal het stadhuis aan de Coolsingel over een jaar of tien een lege huls zijn en liggen all e ver an Iw oor del ij kli ede n voor een schoon, heel en veilig Rotter dam bij de deelgemeenten. Schaalvergroting Waarom dan niet consequent, dacht Jan se. Hef liet gemeentebe stuur op en maak van de deelge meenten echte gemeenten. Bur gemeester Bram Peper voelde er aanvankelijk niets voor, maar liet zich gaandeweg overtuigen van dc voordelen. RoLterdam was immers aan de ene kant te, groot voor één ge meenteraad, aan de andere kant te klein om regionale problemen te kunnen optossen. Schaalver groting (een twee keer zo grote provincie Rotterdam) voor Jé re gionale vraagstukken kon zo hand in hand gaan met schaalver kleining: het bestuur dichter bij de wijken brengen. Met dat gecombineerde aanbod van schaalvergroting en schaal verkleining hebben de buurge meenten van Rotterdam enkele jaren geleden ingestemd. Hel risi co werd ermee voorkomen dat een regiobestuur opnieuw door een grote gemeente voor de voeten zou worden gelopen. Het maakte het voor de buren meer acceptabel om op hun beurt taken af te staan aan net beoogde regiobestuur, de provincie. Ze hebben er hierdoor eenvoudiger mee kunnen instemmen dat de pro vi n ci e s traks aan w i j zi n ge n (een ambtenarenterrn voor ^op drachten') zal kunnen geven bij het maken van bestemmingsplan nen. Zo heeft elke gemeente m de Rijnmond concessies gedaan: de buren door taken af te staan, dc gemeente Rotterdam door zich als bestuurlijke eenheid geheel op heffen cii te doen vervangen door gemeentebesturen die de stads delen beter kunnen behappen. Bij dc buren bestaat er overigens toch nog argwaan: dat dc provin cie een autoritair-Rotterdams ac cent zal krijgen. Daarom is het voor hen intussen onaanvaard baar, als er nu een provincie Rot terdam komt niet plotseling toch het behoud van de gemeente Rot terdam als 'grote broer' Ivoren toren Maar ook de Rotterdamse be stuurders vinden een andere or ganisatie van hun bezigheden be ter voor de stad. Bij de vijf'rege rende' partijen in Rotterdam, PvdA, D66, WD. CDA en Groen- Links, hebben zc het zich aange trokken dat de burgerij alsmaar klaagt over de ivoren toren aan de Coolsingel, die te ver van de gewo ne mensen af staat. Me grote ste den hebben grote problemen. An nexatie (inlijving) van omliggen de gemeenten lost die problemen niet op. Een betere taakverdeling tussen bestuursorganen kan mo gelijk wel iets verbeteren. Een ideale' grootte van een gemeente is ongeveer zestig- a zeventigdui zend" inwo- naar gekozen politici. Zo hoort dat in een democratie. Dat er boven de elf gemeenten waarin Rotter dam wordt opgedeeld, een nieuw Rotterdams bestuur komt te staan dat 'stadsprovincie' heet. moet garanderen dat Rotterdam toch als één stad blijft functione ren. Opgedeeld, maar ongebroken. be- ners. Voor de stuurders is zo'n stadsdeel te behappen. Voor de inwo ners is de kans dan groter dat ze bun be stuurders ken nen en kun nen controle ren. Dat is met het huidige ge meentebe stuur op dc Coolsingel al lang niet meer het geval. Veruit de meeste raads leden funge ren anoniem en de massa kent hooguit drie wethou ders bij naam. In dc huidige organisatie ligt de echte maclïl bij de ambte naren. Hoe kleiner dc ge meente is, hoe meer die macht ver schuift van ambtenaren Tante Jo uit dc Tweede Reser veboezemstraat wil naar Baren- drech l verh ui z e nH aar n ee fj e s e n nichtjes hebben daar een riante eengezinswoning gekocliten tan te Jo wil zc achterna, weg uit Crooswijk. Maar zij kan er geen betaalbaar huurwoninkje vinden. Barendrccht bouwt voornamelijk inde koopsector. Rotterdam zou graag zien dal er meer sociale won j111 ,bouw kom L i n de Vinex-locatie Smitshoek, maar Barendrccht cn Albrandswaard zijn daar tegen. Er is geen demo cratisch gekozen orgaan dal de knoop nu doorhakt. Tante Jo ver eenzaamt. Het bedrijf Altijd Haast BV wil zich op de Maasvlakte vestigen. Maar bij nader inzien duren die fi les wel erg lang. De Blankenburg- tunnel onder de Nieuwe Water weg ligL er dertig jaar na de plan ning nog niet. Rozenburg en de gemeenten op Voome-Putten zijn warm voorstander, omdat dc be reikbaarheid van liet schiereiland gering is. De gemeenten aan de overzijde zijn tegen. Schiedam, Vlaardingen en Maassluis wijzen op de milieuproblemen, die ont staan bij een tunnel die op de Zuidbuurt (Midden-Delfland) uit komt. De gemeente Rotterdam heeft een balletje opgeworpen om het alternatief van de Oranjetun nel, dichter bij Hoek van Holland, te onderzoeken. Maar er is geen democratisch gekozen bestuurs orgaan dat nu zegt hoe het moet, Altijd Haast. BV is nu failliet. De 1 uch tli av e nDe tweede M aas - vlakte. Rijkswegen. Betuwelijn. Hogesnelheidslijn. Milieuzorg. Werkgelegenheidsbeleid. Natuur- gebieden. Woningtoewijzing. Er zijn talloze zaken in de Rotter damse regio, waarover de ge meentebesturen met elkaar van mening verschillen. De provincie Zuid-Holland re geert vanuit Den Haag en heeft liet drukker met de bloembollen van Hillcgom cn Lisse dan met dc Rotterdamse haven. Dat is nog te recht ook: de haven is van de ge meente Rotterdam. Maar de gevolgen van het havcn- beleid zijn ook in Westvoorne, Brielle, Albrandswaard. Schiedam, Vlaardingen en Maas sluis merkbaar. Veel nict-Rotter- dammers leven van de haven. Veel Rotterdammers hebben niets met de haven te maken. Dal vraagt om een gezamenlijk be stuur. Voorwaarde: rechtstreeks door hel volk gekozen. Schrikbarend Eindeloos overleg kost geld. Maar voor veel problemen van de grote stad is cr niet eens tijd meer om alsmaar te overleggen. Dc politiek is zich zelf redelijk bewust dat veel problemen dringend om een oplossing vragen. De werkloosheid in de Rotter damse regio is schrikbarend hoog. De wegen zijn aan het dicht slibben. Er is grote ruimtenood. De sociale problemen hebben ar moe, verveling en criminaliteit tot gevolg. En dc belastingdruk is ver boven hel landelijk gemiddelde. Dal kan zo niet doorgaan. Daarom hebben de achttien gemeenten in de Rijnmond een paar jaai" gele den opnieuw besloten tot samen werking. Zc vormden het Ovei- Icgorgaan Rijnmondgcmeenten (OOR) Li groeide overeenstemming dal een aantal grote problemen in de Rijnii umd nel best aangepakt kan worden door een democratisch gekozen regionaal bestuur. Maai' naast hel rijk. de provincie Zuid- Holland. dè grote gemeente Rot terdam met kaar deelgemeenten en buurgemeenten, was er geen behoefte aan nog eens een extra bestuurlijke laag. Een oud plan werd uit de ijskast gehaald, split sing van de provincie Zuid-Hol land Het heeft geleid tot wetsvoorstel len ctiein Je weck van 19 juni aan de orde komen in de Tweede Ka- mei De stadsprovincie Rotter dam kan per 1 januari 1997 een feit zijn. Verkiezingen zijn ge pland m het najaar van 1996. Tot die tijd moeten de Rijnmond- gemeenten het doen met een tus sentijds bestuur: de stadsregio Rotterdam. Dit is de opvolger van hei OOR en de voorloper van de stadsprovincie. Het OOR was alleen een adviesor gaan. De stadsregio heeft al wat vooral in het stadhuis aan is er zeer vee vergaderd over alle ha ken en ogen die eraan de vorming van de stadspro vincie zitten. Het stadhuis wordt zeer waarschijnlijk het nieuwe provmcie- Foto Jaap Rozema/ Dagblad beperkte bevoegdheden op het gebied van verkeer en verstedelij king. maar heeft als groot nadeel dat het geen democratische legiti matie van de kiezers heeft: het is net zo'n 'gemeenschappelijke re geling' tussen de gemeentebestu ren ats waar er al zo veel van zijn. Dc Provinciale S'^envan Rotter dam zullen straks wel recht streeks gekozen zijn. Hel. provin ciebestuur vervangt veel ondomo- cratischeregelingen. Lex Specialis Het wetsvoorstel, de zogenaamde Lex Specialis, bepaalt Jat dc pro vincie Rotterdam meer te zeggen kri jgtdan tradi lionele provincies, Als de stadsprovincie geen bijzon dere bevoegdheden krijgt, zou den kibbelende gemeentebestu ren nog tot m lengte van jaren kunnenblijvcnkibbclcn. Een slagvaardige provincie: dat vraagt ook om modern bestuur. Wettelijk wordt bepaald dat de Provinciale Staten slechts 45 ze tels krijgen in plaats van de 79, die volgens het inwonertal toe laatbaar zou zijn geweest. Du bestuurlijke reorganisatie moet ook leiden tot guedkoperbe- stuurVianatuurli i kverloop kost dat enkele honderden formatiep laatsen. Deze efficiencywinst moet worden ingezet voor belas tingverlaging. En daarmee lost het nieuwe be stuur eigenlijk ai voordat het is in gesteld een groot probleem van de Rijnmond op: de hoge onroeren- de-zaakbolasting is voor het be drijfsleven allerminst een i Misti ge vestigingsvonnvaarde Ken la ger tarief bevorderl de bedi ijvig- heid - en werk. werk, wei k wordt tens lotte beschouw d ,i';> het meest effectieve midde.<m ook andere sociale problemen aan le pakken. Woensdag 7juni 1995 is een span nende dag voor de plannenma kers voor de bestuurlijke omvor ming van Rotterdam.' De bevol king van Rotterdam spreekl zich die dag uil bij referendum. De vraagi s ofdc kiezers v<> .f tegen zijn. Het referendum worut moge lijk gemaakt door de gemeente raad, op verzoek van een comité dat hiertoe twintigdui zend handte keningen ver zamelde. Het comité wordt prak tisch gevormd door tegen standers van de opdeling van Rotter dam, Ze vre zen 'verkrui- mcling' cn 'verdwergmg' vandc stad. Ze zijn bang dat elf stadhuisjes er een grotere rommel van maken dan één stadhuis op de Coolsin gel en ze vre zen voor on rechtvaardige toestanden, als jc aan de ene kant van de 's- Gravendijkwal tol twaalf uur in het café mag zitten cn aan de andere kant Lol één uur. Tn de gemeen teraad wordt de mening van dc tegenstan ders vooral vertolkt door de Stadspartij Rotterdam. Ook dc SP, So lidair '93, dc CD en de CP '86 zijn tegen, vooral omdat ze een lasten ver ho ai ng voorde Rotter dammers vre zen m plaats van de ferde lastenverlichting. jecij- Maarde Stadspartij ziet veel meer nadelen aan dc bestuurlijke reor ganisatie. De Stadspartij is er zelfs voor opgericht om ae opde ling van Rotterdam te voorko men: een neven doelstelling was om onvredestemmers een 'zinnig' alternatief le geven voor extreem rechts. Demagogie Bij de discussies tussen Stadspar tij en voorstanders van de regio vorming beschuldigt men er elkaar van de feiten te verdraaien, onwaarheden le debiteren en de magogie te bedrijven. Toch heb- bon voor- en tegenstanders in Rotterdam enkele standpunten gemeen. Zc vinden allebei dat er in de Rijnmond een eerlijker ver deling van de lasten en lusten moet komen. Ze vinden dal hel rechtvaardig is als inwoners van buurgemeenten gaan meebetalen aan de grote culturele voorzienin gen in Rotterdam, maar ook aan de oplossing van de sociale pro blemen. De stadsprovincie kan dat gelijktrekken. Daar is men het redelijk over eens. De Stadspartij probeert haar ge lijk ook Le halen in de rijkere buurgemeenten waar de lasten iets zullen toenemen. Geregeld heeft gemeenteraadslid Marie- Annct van Grunsvcn van de S ladsp ar lij de h u urg e ni ee n le n opgeroepen lol verzet legen de provincievorming, „want dan moeien jullie meer gaan betalen" Volgens de vijfpartïjencoalitie in Rotterdam was dc Stadspartij daarmee niet in het belang van dè RoLterdam nier s bezig. Vraag Door alle commotie over en weer is een situatie ontstaan, dat het re ferendum meer lijkt te draaien om de opdeling van Rotterdam dan om de officïële vraagstelling. De formele vraag, zoals ze aan Je kiezers is voorgelegd, luidt: „In liet belang van een slag vaar Jig bestuur voor de regio heeft de ge meenteraad ingestemd met de vorming van een stadsprovincie Rotterdam, niet onder meer als gevolg Jc vervanging van dc ge meente Rotterdam door een aan tal nieuwe gemeenten. Bent u voor of tegen dit besluit?" Uil angst, dal de meeste kiezers hel 'legen' zullen uitspreken, had de stadsregio Rol Ier dam een ne gatiefadvies gegeven overliet nut van een referendum. Dc regio raad wijst erop dat dc gemeente Rotterdam het eindoordeel over de wetsvoorstellen nooit heeft la ten afhangen van een referen dum, en dal 'contractbreuk' dreint als de gemeente Rotterdam nu plotse li ng van koers verandert als gevolg van een negatieve uit slag van liet referendum Te Iaat Inde Rotterdamse gemeenteraad waren CDA en WD tegen een re ferendum, omdat zij het er te hun voor vinden en omdat het de Tweede Kamer is die uiteindelijk beslist. De wethouders en raadsleden van PvdA, D66, CD. Groen Links, Stadspartij, SP, Solidair '93 en CP '86 hebben vooraf verklaard zich te binden aan de uitslag Dat is een meerderheid. De uitslag is volgens de referendum ver orde ning al leen geldig bij ccn mini ma le opkomstvan 170.000 kiezers. Op 17 mei in Amsterdam IjHek bij een zelfde volksraadpleging 9d procent van de kiezers tegen. Een verschil met Rotterdam is overi gens dal de plannen minder con creet waren en zelfs nog lang niet naar de zin van de Amsterdamse gemeenteraad. Degenen die het m Rotterdam te laat vinden voor een referendum, vonden het in Amsterdam juist te vroeg.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Nieuwsblad / Schiedamsche Courant / Rotterdams Dagblad / Waterweg / Algemeen Dagblad | 1995 | | pagina 4