16
De liefde is over
Zoeken naar banen is al begonnen
Onderhandelaar Floris Maljers voelt zich gepakt
Schrempp hekelt
opstelling kabinet
Kabinet en Duitse groot-industrieel
spelen elkaar de zwartepiet toe
De laatste sollicitant
Burgemeester bezwijkt
onder 'lawine' Fokker
Unicef Flyer
'uit voorzorg'
weggehaald
Bombardier:
geen enkele
interesse
Aandeel Fokker
verzamelobject
Familie Anthony Fokker
'geamputeerd' na teloorgang
Rotterdams Dagblad
Dinsdag 23 januari 1995
o®
Nijmegen Ballonvaarder
Henk Brink blijkt vorige week
vrijdag zijn luchtballon Unicef
Flyer en de speciaal ontworpen
capsule voor de bemanning te
hebben weggehaald uit de fa
briek van Fokker. Hij deed dat,
aldus een woordvoerder, uit
voorzorg om te voorkomen dat
hij bij een faillissement van de
vliegtuigbouwer zou moeten
procederen om te bewijzen dat
de Unicef Flyer niet tot de in
ventaris van de fabriek hoort.
De capsule is tijdelijk opgesla
gen in een hangar van KLM op
Schiphol. De 63 meter hoge
ballon is inmiddels gestald in
een loods van de gemeente Nij
megen, In die gemeente staat
alles klaar om, als de weersom
standigheden gunstig zijn, het
vertrek van Brink, en zijn colle
ga Willem Hageman voor hun
poging non-stop rond de we
reld te vliegen mogelijk te ma
ken.
Montreal De Canadese vlieg
tuigbouwer Bombardier toont
geen enkele interesse voor over
name van Fokker of delen van de
Nederlandse concurrent. Eind vo
rige week gingen al geruchten dat
Bombardier daarvoor in de markt
was. Woordvoerster Linda Coates
ontkende dat. Nu moeder DASA
Fokker heeft laten vallen, wil dat
niet zeggen dat Bombardier er an
ders over denkt, herhaalde zij gis
teren. „We hebben geen overna
meplannen. Onze relatie met Fok
ker beperkt zich tot die van leve
rancier." Zij doelde op de Shorts-
groep, onderdeel van Bombardier
in het Noordierse Belfast, dat
vleugels levert aan Fokker.
Bombardier geldt als een van de
concurrenten van Fokker op de
markt voor regionale vliegtuigen.
De Canadese fabrikant brengt De
Havilland-turboprop-toestellen
en de Canadair-jets op de markt.
Andere concurrenten houden
zich op de vlakte in hun reacties
op het nieuws over Fokker. Het
Franse Aerospatiale en British
Aerospace (BAe) weigerden com
mentaar zolang niet helemaal dui
delijk is wat er gaat gebeuren met
de Nederlandse vliegtuigbouwer.
AmsterdamNog even en de lief
hebber kan een nieuw bewijs van
vergane Hollands glorie naast de
schoorsteen hangen: het aandeel
Fokker dreigt niet meer dan ver-
zametaarswaarde over te houden.
In de portrettengalerij van het Ne
derlandse bedrijfsleven komt het
te hangen naast illustere voorgan-
gers als Ogem, DAF, HCS en Text-
Lite.
In afwachting van berichten over
het voortbestaan heeft de Amster
damse Effectenbeurs de handel in
aandelen en obligaties Fokker
stilgelegd. Komt de vliegtuigbou
wer in surséance (uitstel) van be
taling, dan verhuizen de stukken
naar de rubriek 'niet officieel ge
noteerd', populair aangeduid als
het strafbankje van de beurs. Dat
is een verzameling financieel
wrakhout met het oude DAF, Bre-
dero, Wyers, Van Besouw en Til-
burgsche Hypotheekbank.
Als Fokker in surséance raakt, is
de kans niet denkbeeldig dat het
aandeel op de beurs daalt tot een
koers van één cent. De laatste
koers van vorige week was nog
ƒ6,20. Het aandeel DAF ging in
1993 bij een koers van 7 cent van
de beurs.
Door Wilco Dekker en Mare Peeperkorn
Rotterdam Even voor één uur gistermiddag draait Daimler-Benz de geldkraan voor Fokker
dicht. Het is het startschot voor de strijd wie de meeste schuld heeft aan de teloorgang van de
Nederlandse vliegtuigbouwer. Daimler-topman Schrempp legt in Stuttgart de zwarte piet bij
de zuinige houding van het kabinet. Minister Wijers {Economische Zaken) reageert geïrri
teerd: „Daimler heeft zonder enige nuance besloten de banden met Fokker door te knippen."
Anderhalf uur had Wijers gister
middag nodig voor 'zijn' verhaal
over Fokker, en in al die tijd viel
er slechts één positieve opmer
king over de Duitsers te beluiste
ren. ..Daimler-Benz heeft zich de
afgelopen jaren als een heer ge
dragen als het gaat om de finan
ciering van Fokker." Maar verder
is alle liefde bekoeld voor de Duit
se groot-industrieel die de Neder
landse vliegtuigbouwer in 1993
overnam.
Van echte onderhandelingen om
de 7900 banen bij Fokker te be
houden is geen sprake geweest,
onderstreept Wijers. Daimler
heeft van meet af aan vastgehou
den aan zijn oorspronkelijke voor
het kabinet veel te hoge financië
le eisen. Wijers: „Voor onderhan
delingen heb je twee partijen no
dig die willen bewegen. Dat was
niet het geval. Het was een dic
taat."
Wijers gaat voor zijn verdediging
terug naar 1993. Volgens de mi
nister hebben de Duitsers des
tijds Fokker „voor een prikkie"
gekocht. ..Daimler wist toen dat er
fors geïnvesteerd moest worden."
Er dreef, in de woorden van Wij
ers, een 'ijsberg' van minimaal 1.3
miljard gulden achter Fokker: in
de boeken keurig vermeldde ver
liezen en ander achterstallig fi
nancieel onderhoud.
Het eerste jaar bij de luehtvaart-
tak' van Daimler-Benz (DASA)
brengt Fokker allerminst voor
spoed. In februari '95 laat DASA-
topman Bischoff (de luehtvaart-
tak van Daimler) dan ook aan Wij
ers weten dat hij wellicht voor
nieuwe staatssteun zal aanklop
pen. In het najaar is dat het geval.
Al met al vraagt Daimler bijna
drie miljard gulden, waarvan 1,3
miljard cash m het handje. Daim
ler zelf is bereid nogmaals 1 mil
jard in Fokker te steken, maar
volgens Wijers strepen de Duit
sers dat bedrag weg tegen nog
openstaande verplichtingen.
Vol twijfel start namens minister
Wijers onderhandelaar Maljers
(oua-Unilever-topman) de ge
sprekken met Bischoff. Maljers
wordt bijgestaan door de landsad
vocaat, de Nationale Investerings
bank, externe accountants en ad
viseurs en een werkgroep met
ambtenaren van minister Zalm
(Financiën) en premier Kok. Alles
bij elkaar wordt er slechts vijf
keer vergaderd.
Verbazing
Bischoff blijkt tot grote verbazing
van Maljers niet bereid te praten
over minder dan de gevraagde
drie miljard. Minister Wijers beti
telt deze eis als „buitensporig" en
stelt daar aanvankelijk niet meer
tegenover dan het schrappen van
800 miljoen gulden aan oude
schulden. De minister verklaart
evenwel „bereid te zijn te bewe
gen als Daimler ook beweegt". En
dat gebeurt niet.
Wat Wijers ergert is dat Daimler
Minister Wijers gebaart naar zijn onderhandelaar Floris Maljers
(links), terwijl hij op weg is naar zijn persconferentie over de on
dergangvan Fokker. Foto Japscr Juinen/Keuters
zijn „onevenredig hoge financiële
claim" niet onderbouwt. Ook ont
breekt het uitzicht op een Euro
pees samenwerkingsverband
voor Fokker, wat noodzakelijk is
om te voorkomen dat de vliegtuig
bouwer binnen een jaar weer bij
het ministerie op de stoep zou
staan. Drie miljard is verschrikke
lijk veel geld, te veel voor het ka
binet. Mogelijk zouden de 7900
Fokker-werknemers hun baan be
houden, maar met hetzelfde be
drag kunnen bijvoorbeeld 79,000
Melkert-banen worden gecreeerd.
Wijers: ..Er zijn grenzen. Als
Daimler als meerderheidsaan
deelhouder niet bereid is een der
gelijk bedrag in Fokker te steken,
moet de overheid zich zeker een
paar keer achter de oren krabben
voor zij daartoe besluit."
Afgelopen vrijdag onderneemt
Wijers samen met premier Kok
nog een allerlaatste poging Daim
ler tot een andere opstelling te be
wegen. In een gesprek met
Schrempp wordt een laatste bod
gedaan. Dan komt de aap echter
uit de mouw. Schrempp iaat zon
der omhaal weten dat zijn eis van
drie miljard het 'absolute mini
mum' is. Wijers is perplex, en met
hem de rest van de onderhande
lingsdelegatie.
Wijers concludeert dan ook dat in
feite het doek voor Fokker al m
oktober is gevallen toen Daimler
zijn eis op tafel legde. Waarom de
Duitse industrieel dan toch half
december besloot de verliezen
van Fokker (drie miljoen per dag)
voor zijn rekening tc nemen, is
voor Wijers niet duidelijk. Dat
zelfde geldt voor de lease-maat-
schappij die Daimler diezelfde
maand alsnog voor Fokker-toe
stellen op poten zette. Voor Wijers
is de schuldvraag desondanks be
antwoord.
papendrecht De vakbonden,
werkgeversorganisaties en het ar
beidsbureau zijn vandaag al in be
raad gegaan om banen te vinden
voor de Fokker-werknemers in
Papendrecht en zonodig ook voor
de werknemers van toeleverings
bedrijven die mogelijk op straat
komen te staan.
Zelfs als onderdelen van Fokker
in Papendrecht verzelfstandigd
kunnen worden, zal het aantal
ontslagen in de vele honderden
lopen. In Papendrecht werken
momenteel 1100 mensen in vaste
dienst en ongeveer 100 ingeleen
de werknemers. Daarnaast zijn
nog duizend tot twaalfhonderd
bedrijven voor een deel afhanke
lijk van orders van deze Fokker
vestiging. Daarbij zijn grote en
kleine bedrijven, van de bakker
tot bet energiebedrijf. Sommigen
hebben werknemers die voortdu
rend in de fabrieken van Fokker
aan het werk zijn.
Afhankelijk van de overbrug
gingsmogelijkheden die de Ne
derlandse overheid Fokker biedt,
kijkt de lokale directie onder lei
ding van J. Boll met de onderne
mingsraad in de komende dagen
naar verzelfstandigingsmogelijk
heden. Onder meerde lasserij zou
tot de kandidaten behoren. Na de
verhuizing van dit bedrijfsonder
deel van Dordrecht naar Papen
drecht, een jaar geleden, is het
werk zo toegenomen, dat de in
middels verkochte bedrijfshal in
Dordrecht weer is teruggehuurd.
Maar het was tot gisteravond laat
nog een kwestie van speculeren,
aldus de ondernemingsraad. Ook
bestuurder Frans Szablewski van
de Industriebond FNV in Dor
drecht had nog geen zicht op de
mogelijkheden, „Maar de kleinste
kans betekent dat er een hard ge
vecht ontstaat om zoveel mogelijk
bedrijfsonderdelen en banen te
behouden. Welke daarvoor in aan
merking komen, kan ik niet noe;
men, want ik wil geen mensen blij
maken met een dooie mus."
Banen voor de Fokker-werkne
mers die worden ontslagen zijn er
wel, denkt Szablewski. De vele
metaalbedrijven in de Drechtse-
den en de regio Rotterdam wer
ken volgens hem nu veel met in-
jeenkrachten, die kunnen worden
vervangen door de vrijkomende
Verbitterd streken werknemers van Fokker in Papendrecht gisteren de vlag van Daimler. Nadat de oude vlag van Fokker weer In top
wasgehesenwerdhetDuftsedoeknognetjesopgevouwen,maarhetverdweenuiteindelijktochmeteenkwaadgebaarlndestrulken.
Foto Victor van Breukelen
vaklieden van Fokker. „De werk
gevers hebben nu de kans vaklui
aan te nemen. Zeker 10 tot 20 pro
cent van hun personeel is mo
menteel ingeleend. Dat is vol
doende om een groot deel van het
Fokker-personeel te plaatsen," zo
zal hij in het Regionale Bestuur
van de Arbeidsvoorziening van
Dordrecht en Rotterdam inbren
gen.
Bosman
Tien tot vijftien banen zijn in ie
der geval al beschikbaar bij de
Rotterdamse fabrikant van vlieg
tuigonderdelen Bosman Power-
source Support aan de Brielsel-
aan. „We zullen zeker kijken naar
gekwalificeerde mensen in de
produktiesfeer," zegt algemeen
directeur H. Overwater van de on
derneming. Bosman is een van de
toeleveranciers van Fokker, maar
zal de onttakeling van de nationa
le vliegtuigbouwer nauwelijks
voelen. „We verliezen één van on
ze vele klanten, maar dat zal ons
bedrijf niet aantasten." zegt Over
water. „Het hangt van het scena
rio af. Fokker Woensdrecht zal
waarschijnlijk na verzelfstandi
ging blijven voortbestaan en daar
blijven we in dat geval aan leve
ren."
Bosman Powersource Support
produceert en repareert onderde
len voor vliegtuigmotoren en in
dustriële gasturbines. Het bedrijf
is onderdeel van de Amerikaanse
holding Zimmerman. Deze was
enkele jaren geleden nog sterk
geïnteresseerd in de overneming
van hele Fokker-onderdelen. Nu
echter niet meer. „Want als de
produktie van .de Fokkers op
houdt, heeft dat geen zin," zegt
Overwater.
Sluiting treft wel het Rotterdam
se installatiebedrijf Van Rietscho
ten en Houwens. Het bedrijf heeft
een eigen vestiging heeft op
Schiphol, De firma brengt de
elektrische leidingen en installa
ties aan in de vliegtuigen. Daar
houdt zich volgens de projectlei
der een groot aantal monteurs
mee bezig.
In hoeverre de andere honderden
toeleveringsbedrijven in de regio
Rotterdam de val van Fokker
doorkomen, is nog onduidelijk.
Maar bestuurster I. de Deugd van
de Industriebond FNV denkt dat
de meeste bedrijven de klap wel
te boven komen.
De problemen van Fokker beteke
nen wel een klap voor de Stich
ting Nationaal Lucht- en Ruimte
vaartlaboratorium (NLR). Het
NLR, waar 950 mensen werken, is
voor 40 procent van de omzet af
hankelijk van opdrachten voor
Fokker. Toch zal het NLR niet
worden meegesleept in de val van
Fokker. In binnen- en buitenland
blijven genoeg opdrachtgevers
over om de werkzaamheden voort
te zetten. „We hebben jaarlijks on
geveer 40 miljoen gulden aan op
drachten voor Fokker. Dat vari
eert van testvluchten tot de ont
wikkeling van materialen en con
structies," aldus woordvoerder B.
Meijer. „Al die werkzaamheden
doen we ook voor andere partijen,
dus we zijn niet compleet afhan
kelijk van Fokker."
De dreigende ondergang van Fok
ker vormt geen bedreiging voor
het voortbestaan van Fokker Spa
ce in Leiden. Vijftig procent van
de aandelen Fokker Space is in
handen van de bijna bankroete
vliegtuigbouwer. Het andere deel
van het aandelenpakket is in han
den van Ultra Centrifuge Neder
land (UCN). Fokker Space ver
wacht dat de bewindvoerder van
Fokker een koper probeert te vin
den voor het Fokker-deel. UCN
zal dat belang waarschijnlijk niet
kopen, zo meldt de woordvoerder
van Space.
Zijn onderneming kan zelfstan
dig blijven draaien: „We kunnen
onze eigen broek ophouden. Onze
winst en omzet zijn ruim voldoen
de." De 450 werknemers zijn goed
voor een omzet van 150 miljoen.
De banden tussen Space en Fok
ker zijn sterk. „We zitten op
Schiphol en huren van Fokker be
paalde ruimten." Space is geïnte
resseerd in Fokker-ingenieurs.
„We werken aan een aantal pro
jecten en daar hebben we mensen
voor nodig. Fokker-medewerkers
krijgen bij ons voorrang. Dat is al
tijd zo geweest."
Door Wilco Dekker
en Mare Peeperkorn
Den Haag „Ik kan mij voorstel
len dat u vraagt of ik me achteraf
niet een beetje gepakt voel. Het
antwoord daarop is ja." Floris
Maljers praatte namens minister
Hans Wijers (Economische Za
ken) drie maanden lang met top
man Manfred Bischoff van het
Duitse DASA om Fokker van de
ondergang te redden. Maar van
echte onderhandelingen blijkt
achteraf nooit sprake geweest,
hoorde de voormalige Unilever-
baas tot zijn woede en verbazing
pas afgelopen vrijdag van Daim-
ler-opperbaas Jurgen Schrempp.
„Dit soort onderhandelingen heb
ik met al mijn ervaring nog nooit
meegemaakt. Als premier Kok af
gelopen vrijdag tegen Schrempp
gezegd had 'je krijgt alle miljar
den die je wilt', dan had
Schrempp nóg gezegd: nou, dat
weet ik niet, daar moet ik eerst
eens rustig over nadenken."
Minister Wijers haalde - ook ach
teraf naar zijn volle tevreden
heid half september de Zeeuw
Floris Maljers binnen als onder
handelaar. Zo kon hij als bewinds
man in de gesprekken met de
Duitsers zijn handen een beetje
vrijhouden. Maar het begon al
meteen niet lekker: de Duitsers
wilden niet met Maljers praten.
„Of ze vonden mij niet belangrijk
genoeg, of ze waren bang voor
rmj. Ik hoop net laatste, maar ik
vrees het eerste," zei'Maljers gis
teren na de persconferentie waar
in hijzelf en Wijers de dramati
sche gang van zaken rond Fokker
verklaarden. Vervolgens moest
Maljers alle moeite doen Bischoff
aan de onderhandelingstafel te
krijgen. Eerst werden wat DASA-
onderdanen aangeboden.
Toen de gesprekken m oktober
toch begonnen bleek het vervolg
ook allerminst soepel te verlopen.
DASA had een eisenpakket van
2,5 a 3 miljard gulden op de tafel
van de overheid gelegd. Maljers
kwam met een ander idee: niet de
balans van Fokker met miljarden
guldens saneren, maar veel goed
koper zorgen dat er voldoende in
de kas zat. Dan kon Fokker voor
veel minder geld door.
Maar de Duitsers wilden er niet
serieus over praten. „Waaiom
niet? Uw vraag is de mijne. Ik
weet het gewoon niet." Wilden de
Duitsers gewoon niet meer verder
met Fokker? „Dat zou u kunnen
concluderen, maar ook dat weet ik
niet."
Waren de Duitsers niet gewoon
hardere onderhandelaars dan
Maljers en de zijnen? „Nee,"
vindt de Zeeuw. „Steeds maar
'nee, nee, nee' zeggen is niet hard
onderhandelen. Ook harde onder
handelaars geven op een gegeven
moment aan dat er eventueel
ruimte is. Dit soort onderhande
lingen heb ik met al mijn jaren er
varing nog nooit meegemaakt
Het zijn nooit onderhandelingen
geweest."
Maar wat heeft Maljers dan al die
tijd gedaan, als afgelopen vrijdag
bleek dat de bijna drie miljard
gulden voor DASA in al die maan
den al steeds het absolute mini
mum was? Had hij niet eerder
dan afgelopen vrijdag een bewe
ging moeten maken richting de
Duitsers?
„Zo gaat het niet bij onderhande
len," legt hij uit. „Als wij in een
eerder stadium een extra bedrag
hadden geboden, dan hadden de
Duitsers gezegd 'dank-u-we!' en
het erbij opgeteld. Dan was dat
bedrag voor hen het volgende uit
gangspunt geweest. Ik heb heel
lang gedacht dat ze gewoon 'hard-
to-get' speelden. Wanneer ik wist
dat dat niet zo was? Ik werd niet
op een morgen wakker en dacht
'ze willen niet'. Zoiets krijg je
langzaam door. Bischoff heeft mij
in elk geval nooit gezegd dat die
drie miljard het absolute mini
mum was. Schrempp had vrijdag
nog geen drie seconden nodig om
te zeggen dat ons nieuwe bod niet
voldoende was. Het was een ge
sprek met een wel heel merkwaar
dige toonzetting."
Maljers noemde de hele gang van
Onderhandelaar Floris Mal
jers FotoGPD
zaken gisteren „een verdrietige
ervaring." Zou hij zoiets weer
doen, als Wijers hem zou vragen?
„Nou, ik hoef het niet voor den
brode te doen. Ik heb een redelijk
pensioen en de kinderen zijn de
deur uit. Laat ik het zo zeggen: ik
hoop niet dat er ooit nog een be
drijf in de omstandigheden van
Fokker komt te zitten."
Stuttgart Een emotioneel zwaar
aangeslagen Daimler-topman
Jurgen Schrempp kan geen enkel
begrip opbrengen voor de hou
ding van dc Nederlandse rege
ring. „Het valt me zwaarte begrij
pen waarom onze partner zo beeft
gereageerd." zei Schremp giste
ren m Stuttgart
Schrempp en zijn divisiedirecteur
Manfred Bischoff van Daimler-
Benz Aerospace (DASA) hekelden
de manier waarop premier Kok
vrijdag de Duitse eisen naar bui
ten bracht. De minister-president
maakte kenbaar dat Daimler-
Benz al met al 3 miljard gulden
van de Nederlandse regering eis
te.
Volgens de Duitsers ging het ech
ter in eerste instantie om een bij
drage van 1,3 miljard gulden aan
nieuw kapitaal. Verder wilden de
Duitsers dat de overheid het te
rugbetalen van de 800 miljoen
gulden aan ontwikkelingskredie
ten afhankelijk zou maken van dc
winstgevendheid van Fokker Het
zou volgens hen met om kwijt
schelding gaan Verder eiste
Daimler-Benz nieuwe ontwikke
lingskredieten. in totaal maxi
maal 900 miljoen
Bischoff vond zijn fmancie-
nngseis niet buitensporig hoog
Dat soort bedragen zijn normaal
als een land hoogwaardige tech
nologie op de been wil houden.
Schrempp, die zelf verantwoorde
lijk was voor dc aankoop van Fok
ker, gaf toe fouten te hebben ge
maakt „Wanneer je ondernemer
bent. maak je fouten," zei hij hier
over. Schrempp noemde Fokker
onlangs zijn lovebaby Hy zei zich
echter te hebben vergist m de
marktontwikkelingen, de hevig
opgelaaide concurrentiestrijd en
de daarmee gepaard gaande pnjs-
dumping. „We hebben achteraf te
veel voor Fokker gedaan." aldus
Schrempp.
Delft Op de faculteit lucht- en
ruimtevaarttechniek van de
Technische Universiteit Delft
hangt nog een vacature van Fok
ker Papendrecht. Richard Lan-
geveld heeft anderhalve week
geleden nog een sollicitatiege
sprek voor de betreffende func
tie gevoerd.
„Misschien ben ik wel de laatste
sollicitant daar geweest." Op dat
moment v,-as het voortbestaan
van Fokker wel enigszins onze
ker, maar pas sinds afgelopen
vrijdag werd duidelijk dat het
echt afgelopen was. Toch zou
hij, als fokker op welke manier
ook zou doorgaan, er zonder aar
zeling gaan werken. „De gok
durf ik wel aan want de verlie
zers van vandaag kunnen mor
gen weer de winnaars zijn."
Een groep studenten zit in de
kantine, zij studeren binnenkort
af maar maken zich absoluut
geen zorgen over hun toekomst
De meeste yerwachten bij ande
re industrieën terecht te kun
nen. ,/Ha. nu zijn wij de grootste
vliegtuigbouwers van Neder
land," grapt Peter Buist 4e jaars
.student,'^Ongeveer 150 studen
ten werken op ditmoment aan
de bouw van een vliegtuig naar
eigen ontwerp. Buist betreurt de
ondergang van Fokker. „De
meeste studenten kwamen de
afgelopen jaren in heel andere
takken van industrie terecht of
bij vliegtuigbouwers in het bui
tenland. Slechts een klein per
centage kreeg werk bu Fokker.
Wel was Fokker een plek waar je
tijdens een excursie in de prak
tijk kon zien watje in de college
banken leerde."
Prof. dr. Th. de Jong is nog feller
over de sluiting. „Overal wordt
geroepen 'Nederland kennis
land'. En wat gebeurt er? Een
van de meest kennisintensieve
industrieën wordt opgedoekt.
Straks zijn wij echt een land van
uitsluitend kaas en pootaardap-
pelen."
Over het voortbestaan van de fa
culteit zijn de meningen ver
deeld. Student Willem
Plandsoen neemt een radicaal
standpunt in: „Ooit is de facul
teit opgericht om ingenieurs
voor Fokker op te leiden. Nu
Fokker weg is, is de faculteit in
feite niet meer nodig."
De rest van de studenten is het
daar niet mee eens. „Onzin,
want onze opleiding is zo breed
en kwalitatie^hoog dat de afge
studeerde allerlei plaatsen*
terechtkomenJ.VWeliïs menig
een bang dat door het Fokkcrde-
baele de eerstejaars weg zullen
blijven. Het aantal aanmeldin
gen is nu al minder.
Den Haag Een beetje aangesla
gen zijn ze toch wel. Je gaat ten
slotte niet elke dag failliet. De
Haagse broers Willem en Maarten
Fokker worden op deze zwarte
maandag weliswaar niet zelf het
mortuarium ingedragen. En aan
delen in de vliegtuigfabriek heb
ben ze ook al niet, maar toch: het
is wel familie.
Achter-achter-achterneven zijn ze
van de roemruchte Anthony, de
oprichter van de Fokkerfabriek in
1919. En dat hebben ze altijd wil
len weten bij de familie Fokker;
trots als ze zijn op hun verre oom.
die zelf kinderloos bleef. De stam
boom van de Fokkers is in een
handzaam boekje samengebracht
en wordt bewaard in de Haagse
woning van de familie. Bijge
werkt tot 1945 bungelt de aebter-
achter-achtemeef Maarten (56)
nog net aan een van de takken. 7,ij
zoon heeft-ie vernoemd naar An
thony en zowel Willem als Maar
ten heeft in het verleden verwoe
de pogingen gedaan in de vlieg
tuigbouw aan de slag te komen.
„Mijn man heeft twee jaar lang de
opleiding vliegtuigbouw gevolgd,
maar strandde op wiskunde,"
weel de echtgenote van Maarten.
Willem (70) heeft ook aan de Tech
nische Universiteit gestudeerd
maar heeft 2ich daarna toegelegd
op de restauratie van monumen
tale gebouwen, waaronder paleis
Noordeinde. „Veel Fokkers zijn
ingenieur. Mijn vader was het ook
en een van mijn zoons ook. Het
zal wel in de genen zitten," aldus
Willem Fokker.
De wortels van de Fokkers liggen
in Middelburg, In de ioop van de
19e eeuw zwierf de familie uit
over Nederland en Nederlands-
Indië. De vader van Anthony Fok
ker had er een suikerplantage. De
grootvader van Willem en Maar
ten werkte op Java als ingenieur
bij de spoorwegen.
Alhoewel de directe invloed van
de Fokkers op de vliegtuigfabriek
na het overlijden van Anthony in
1939 verdween, is de 'bloedband'
nooit achter de horizon verdwe
nen. De broers Fokker vinden het
dan ook doodzonde dat 's werelds
oudste vliegtuigfabriek na jaren
lange strijd nu echt op de fles is.
„Nationaal aansprekend," vindt
Maarten. „Dood- en doodzonde.
Die vliegtuigen behoren tot de
beste van de wereld." Willem:
„Het is een prachtig bedrijf met
prachtige toestellen. Neem nu die
oude Fokker-27. Er is geen enkel
ander passagiersvliegtuig dat zo
lang is verkocht. Als de naam van
Fokker niet blijft voortleven, voel
ik me geamputeerd".
Papendrecht Burgemeester L.
Tuynman zal zich ongetwijfeld
een geheel andere intocht in haar
nieuwe gemeente Papendrecht
hebben voorgesteld. Op haar al
lereerste werkdag werd ze giste
ren direct geconfronteerd met een
massa-ontslag bij de grootste
werkgever van haar gemeente.
Bij Fokker Drechtsteden verdwij
nen in het ergste geval ruim 1.200
arbeidsplaatsen.
De uit het Drentse Norg afkomsti
ge dochter van de voormalige
WD-mi nieter van Vorkoor en Wa
terstaat wilde gisteren niet reage
ren op het schrappen van de hon
derden banen. „De burgemeester
maakt liever even pas op de
I plaats," zei een woordvoerster
van de gemeente Papendrecht
„Het komt allemaal als een lawine
over haar heen. Fokker is boven
dien niet het enige onderwerp
waarmee ze bezig is. Maar dit is
een uiterst trieste zaak," sprak de
woordvoerster.
Bij de installatie in Papendrecht,
vorige week donderdag, liet
Tuijnman nog weten dat haar ge
meente grote inspanningen te
wachten staan op het gebied van
werkgelegenheid. Wethouder W.
de Koning, die zich al zevenon-
eenhalve maand over de kwestie
Fokker buigt, was gistermorgen
op het bedrijf aan de Veerdam
aanwezig om de medewerkers
moreel te ondersteunen.
