14 Snel krediet voor Fokker Personeel in Papendrecht ziet nog kansen Rabo signaleert interesse in kennispakket Fokker Bombardier is dol op noodlijdende vliegtuigbouwers 'Fokker redden is toch zo makkelijk' Minister Wijers ziet kleine kansen voor behoud vliegtuigbouw Or NS Cargo: overheid ontkracht eigen beleid Algerije bestelt 14 loodsboten bij Damen Wetgeving voor bouw 'ontoegankelijk bos' Verlies Grundig naar 550 miljoen Met Mozart meer melk Investeren in MKB valt tegen Bonden dagen ABNAMROuit Sligro verbetert resultaat Faillissement van Love Jeans Speelgoedtopper aast op partner Rotterdams Dagblad Donderdag 25 januari 1996 Eindhoven De verliezen van de Duitse Philips-dochter Grundig over 1995 zullen kunnen oplopen tot 500 miljoen mark (circa ƒ550 mihoen). Analisten hielden eer der rekening met 200 miljoen mark verlies. Driehonderd mil joen verlies wil Philips wel beves tigen, waarbij een woordvoerder aantekent, dat het om 'het opera tioneel resultaat' gaat. Op 5 fe bruari beraden commissarissen van Grundig zich over de te ne men maatregelen, waarna de pers zal worden ingelicht. A3 enige tijd doen geruchten de ronde over een nieuw, dramatisch banenverlies. Eerder verdween al bijna de helft van de 20.000 arbeidsplaatsen. Munster Melkkoeien produce ren meer als ze naar muziek van Mozart luisteren. Rockmuziek daarentegen maakt hen lusteloos, blijkt uit een studie van specialis ten van het Amerikaanse ministe rie van Landbouw. De experts stelden vast dat de dieren onder invloed van Mozarts klanken „aanzienlijk meer melk gaven." Maar als er muziek van de hard- rockgroep Xiss werd gedraaid, werden de koeien nerveus en daalde de melkproroduktie. Den Haag De investeringsbe reidheid dit jaar in het midden- en kleinbedrijf (MKB) is teleurstel lend. MKB Nederland wijst er op dat de voorwaarden om te investe ren goed lijken. De rente is gun stig, de winstontwikkeiing is voor de meeste sectoren goed, de eigen vermogenspositie van de bedrij ven is versterkt en geld is ruim voorradig in Nederland. Toch ver wacht slechts de helft van de on dernemers dit jaar te zullen inves teren, zo blijkt uit een onderzoek vanhetNipo. Amsterdam De vijf rakbonden in het bankbedrijf dreigen ABN AMRO voor de rechter te slepen omdat de bank zich volgens de vakorganisaties niet houdt aan de cao. De klachten van de bonden hebben te maken met de invoe ring van de 36-urige werkweek. De bank zou procedure- en andere fouten maken bij onder meer proefprojecten voor 20'n kortere werkweek. De bonden hebben ABN AMRO een ultimatum ge steld: als de bank niet uiterlijk vrijdag aan de belangrijkste klachten tegemoet komt, span nen de bonden een kort geding aan. De FNV Dienstenbond, de Unie, de VHP, De BBV en de Dienstenbond CNV dienen, los van een eventueel kort geding, een klacht in bij het Scheidsge recht voor het Bankbedrijf. Veghel Sligro (detailgroothan del) heeft het resultaat over 1995 vergroot met 13,2 procent tol 16,3 miljoen. Het bedrijf zette vorig jaar voor ƒ865,5 miljoen om, 19,2 procent meer dan in 1994. Twee derde van deze omzetgroei valt toe te schrijven aan overnemin gen. Oldenzaai De Love Fashion Group uit Oldenzaai, een van Ne derlands grootste producenten van spijkerbroeken en vrijetijds- kledsng, is failliet. Het bedrijf (50 werknemers) heeft een schulden last van vijf miljoen gulden. Cura tor mr. R. Wilderink is in gesprek met vijf overnamekandidaten. Mismanagement en een financi eel fiasco bij het Russische ver koopkantoor hebben geleid tot het faillissement, aldus woord voerder D. de Valk van de FNV. In de hoogtijdagen in 1993 werkten er bij het bedrijf nog 100 mensen. Den Haag Minister Wijers (Economische Zaken) venvacht dat er snel een boedelkrediet komt voor Fokker zodat de vliegtuigbouwer voorlopig door kan werken. De drie Fokker- bewindvoerders voeren daarover druk overleg met de over heid, de banken en het bedrijf zelf. Het boedelkrediet, waar voor de staat garant zou moeten staan, geeft Fokker vier we ken de tijd om een overname-partner te zoeken. Ins Angeles De Amerikaanse speelgoedproducent Mattel, fabri kant van onder meer de Barbie poppen, heeft Hasbro, zijn groot ste concurrent, voorgesteld te fu seren. Hasbro heeft het voorstel afgewezen met als argument dat de Amerikaanse autoriteiten de transactie, waarvan de waarde is becijferd op 5,2 miljard dollar, op grond van de anti-kartelbepalin gen zullen verbieden. Wijers hield zich op dat punt gis teren opnieuw op de vlakte. In het gunstigste geval meldt zich in de 'adempauze' een bedrijf, waar door de vliegtuigfabriek als geheel kan voorbestaan. In het zwartste scenario valt Fokker vol gens Wijers in „stukjes uiteen, waarbjj je van die stukjes zoveel mogelijk moet zien overeind tc houden. En dan heb je nog allerlei mogelijkheden tussen die twee scenario's in," aldus de bewinds man gisteren na afloop van het Kamerdebat. Wijers: „Ik ben niet optimistisch, maar ook niet zo pessimistisch dat ik geen enkele kans meer zie voor Fokker. De kans is niet groot. Het zal heel moeilijk worden. Het gaat om een complexe zaak en er is heel weinig tijd. Ik zie wel kan sen, maar ik wil absoluut geen valse hoop wekken bij de Fokker- werknemers.'' Of Daimler-Benz -sinds maan dag de voornaamste schuldeiser van Fokker - de komende weken meewerkt bij dc pogingen om Fokker overeind te houden, is on duidelijk. De Duitsers hebben be loofd zich welwillend op te stellen, als het maar niet nog meer geld kost. Wijers signaleerde „veel strijdigheden" voor schuldeiser Daimler, omdat een faillissement van Fokker ook de Duitsers een vermogen kost. Claim De D66-bewindsman bleef bij zijn lezing dat de onderhandelingen over de redding van Fokker voor al door dc Duitsers is gefrus treerd. Die wilden niet onderhan delen. maar legden een claim bij Wijers op tafel die ..buiten alle proporties" was. Volgens Wijers hadden zijn adviseurs binnen en buiten Den Haag eenduidig „snoeihard" gezegd dat Wijers „gek zou zijn" als hij op de eisen van Daimler zou ingaan. Op een goedkopere oplossing voor Fokker ging Daimler niet in. Dat wilde volgens Wijers uitein delijk 2,5 a 3 miljard gulden van het kabinet en geen cent minder. Voor het kabinet was dat onaccep tabel, omdat er geen goed toe komstplan voor Fokker was en omdat de Duitsers van hun kant 'slechts' één miljard boden. Vol gens Wijers was dat bovendien „een sigaar uit eigen doos", omdat het weggestreept zou wor den tegen verplichtingen van Fokker. Volgens Daimler heeft het kabi net afgelopen vrijdagavond in het finale gesprek over de redding van Fokker „nul komma nul" ex tra geboden. Wijers ontkende dat. Volgens hem zijn er wel nieuwe bedragen genoemd die het kabi net alsnog op tafel wilde leggen. Op verhalen dat het daarbij gaat om 200 a 300 miljoen gulden wilde Wijers niet ingaan, omdat dat be drag een belangrijke rol speelt bij wat het kabinet in de nabije toe komst wil doen om Fokker over eind te houden. De regeringspar tijen steunden Wijers voluit bij zijn houding in de onderhandelin gen met Daimler. Het CDA daar entegen betreurde dat het kabinet niet meer heeft gedaan. Dit tot grote irritatie van Wijers en de co alitiepartners. Niet alleen de neuzenvande Fokkers 50 en ÏOO staan in Papendrecht in één rich ting, ook die van de werk nemers: als Fokker ver dwijnt, kan de voormalige Aviolanda-fa- briekop or ders van der den door draaien, den ken zij. Archieffoto/Ad Molendijk PapendrechtAls Fokker het niet redt, dan ziet het personeel op de vestiging in Papendrecht toch nog kansen om een groot deel van de werkgelegenheid te redden. De huidige orders voor onderde len en samenbouw voor buiten landse opdrachtgevers en de com pensatie-orders voor de F16 en de Apache-gevechtshelicopters bie den het bedrijf in verzelfstandig de vorm nog vijf jaar werk voor ongeveer 800 werknemers, is de verwachting. De ondememings- raad is momenteel samen met de lokale directie een business-plan aan het opstellen voor dit slechtst denkbare scenario. Woordvoerder Van de Burg van de onderne mingsraad beklemtoont wel dat het personeel er voorlopig van uit blijft gaan dat er een buitenlandse partner voor Fokker wordt gevon den en dat Fokker in zijn geheel in stand wordt gehouden. Maar als dat onverhoopt toch mis gaat, biedt het 'noodplan' uitkomst. Momenteel bestaat een kwart van het werk op de vestigingen Veer- dam en het Slobbengors in Papen drecht uit werk voor derden. Het gaat om de bouw van het staart stuk van de Amerikaanse Gulf- stream V, de center-secties van de F-I6's, delen voor de Boeing 747, vleugeidelen voor Airbus en delen van de Ariane 5-raket. Werk aan de Apache-gevechtshelicopters, waarvan Nederland er dertig heeft gekocht, zit er nog aan te ko men. Dat werk dient volgens de ondernemingsraad van Fokker- Papendrecht eveneens als basis voor het businessplan. In het plan is de verhuizing van de verlijmingsafdeling van Ypen- burg naar Papendrecht ook mee genomen. Die verhuizing is een gevolg van het begin vorig jaar vastgestelde reorganisatieplan van Fokker, waarin Papendrecht voortaan als Fokker Aerostructu- res door het leven moet gaan, De verhuizing is echter nog niet ge realiseerd. Wel is in voorbereiding daarop de lasserij verhuisd naar een deel van de vorig jaar ver kochte en weer teruggehuurde bedrijfshallen in Dordrecht, Een naam voor een verzelfstan digd Papendrecht - voor de fusie met Fokker in 1967 nog Aviolanda geheten - ligt in het donkere sce nario al voor de hand: Aerostrue- tures. Momenteel werken in Papen drecht 1100 vaste en 100 ingeleen de werknemers. Uit Ypenburg zouden ongeveer 175 werknemers naar Papendrecht verhuizen. Utrecht Voor het kennispakket van Fokker, dat sinds 1994 via een technoleaseconstructie bij de Ra bobank is ondergebracht, bestaat belangstelling. Volgens een Rabo- woordvoerder heeft zijn financië le instelling „signalen uit de markt opgevangen" van partijen die zijn geïnteresseerd. Een concrete aanvraag ligt bij de Rabo niet op tafel, zo meldt hij „Dat is nog niet aan de orde." Uit welke hoek de signalen komen, wil hij niet zeggen. De Rabo is sinds een paar jaar de eigenaar van een portefeuille pa tenten en licenties van Fokker. De bank kocht het pakket twee jaar geleden als onderdeel van een reddingsplan voor de toen ka- pitaalzwakke vliegtuigbouwer. Het verkochte technologiepakket staat bekend als de „schoenen doos met technologische kennis" van Fokker, zoals minister An- driessen van Economische Zaken deze portefeuille destijds noem de. Het gaat om een constructie waarbij de Rabobank de kennis kocht en de koopsom versneld over een aantal jaren mocht af trekken van haar vennootschaps belasting. Fokker ontving als te genpartij een bedrag ineens (koopprijs circa -.20 miljoen net to) en huurde de kennis (ook weer aftrekbaar) terug. De waarde van de rechten in de Fokker-kennis portefeuille werd in 1994 geraamd op/2 miljard. Het Nederlands Instituut voor Vliegtuigontwikkeling en Ruim tevaart (NIVR), die oorspronkelijk de vliegtuigontwikkeling bij Fok ker financierde en toestemming moet geven bij dc verkoop van het Fokkerpakket, verklaarde maan dag al dat het niet uitgesloten is dat de portefeuille naar een bui tenlandse concurrent zou gaan. Volgens NIVR-directeur Roos is het ook denkbaar dat onderdelen uit het kennispakket naar andere takken van industrie in Neder land zullen gaan. Door Hans de Bruijn Afgaand op Bob Brown lijkt het Canadese Bombardier 'gemaakt' als partner voor Fokker. „We wil len best betrokken worden bij de bouw van vliegtuigen voor hon derd passagiers, maar we hebben niet de behoefte daarin een lei dende rol te spelen," zei de presi dent van Bombardiers Aerospace Group-North America afgelopen zomer tijdens de vliegshow van Parijs op Le Bourget. „We werken altijd op terreinen waar we leider kunnen zijn. Maar we hebben momenteel gewoon geen produkten die we kunnen omvormen tot een vliegtuig met honderd plaatsen." Een samen werking met, of zelfs overneming van Fokker zou Bombardier die mogelijkheid wel bieden. Maar de Canadezen houden vooralsnog hun kiezen op elkaar over eventu ele belangstelling. Fokker lijkt een ideale 'prooi' voor Bombardier. Het in Montreal gevestigde bedrijf heeft naam ge maakt met het opkopen van nood lijdende bedrijven in. de lucht vaartsector - vaak voor belache lijk weinig geld. Tot 1986 was Bombardier vooral bekend als maker van sneeuwvoertuigen, treinen, metrostellen en gespecia liseerde trucks. Pas toen sloeg het ook de vleugels uit naar de lucht vaart. Het werd de bedrijfsstrategie on dernemingen te kopen die op de rand van het faillissement ston den, soms van ou?i heden die dringend van hun geldverslin dende investeringen afwilden. In 1986 kocht het Canadaii, de ma ker van vooral militaire vliegtui gen. In 1990 volgde het Britse Shorts en in 1990 Learjet, de Ame rikaanse fabrikant van kleine straalvliegtuigen voor zakelijk ge bruik. In 1992 nam het de oude Canade se Dc- Havilland-vlicgtuigfabrick over van Boeing. Voor deze vier overnemingen samen betaalde Bombardier minder dan 300 mil joen gulden. Het reorganiseerde de bedrijven en maakte er enkele van de meest succesvolle produ centen van kleine vliegtuigen van. Bombardier maakt jaar na jaar stevige winst, en dat is in de luchtvaartindustrie niet vanzelf sprekend. In de eerste negen maanden van 1995 was de omzet 5,2 miljard gul den (in dezelfde periode van 3994 4.3 miljard). Het wil dat in 2000 tot 7,5 miljard hebben opgevoerd. De winst was 245 miljoen (1994: 198 miljoen). Bombardier heeft 37.000 werknemers en behalve in Cana da bedrijven in de VS, Groot-Brit- tannie, Frankrijk, Belgie, Duits land, Oostenrijk, Finland en Mexico. Negentig procent van de omzet wordt buiten Canada be haald. Bombardier bouwt zakenvliegtui- gen (de Canadair Business Jet, waarvan er al 335 zijn afgeleverd cn de Learjet, waarvan er 885 zijn gemaakt), passagiersvliegtuigen voor de korte afstand voor 40 tot 70 passagiers (de Regional Jet, tot nog toe 74 stuks, en de De Havil- land Dash-8, 405 stuks), en zorgt voor het onderhoud van de CF-18 straaljagers van de Canadese luchtmacht. Het maakt ook onderdelen voor de Amerikaanse spaceshuttle. Bij Shorts in Belfast worden rompde- len en motorgondels gemaakt, on der meer voor de Fokkers F70 en F100. Een band met Fokker is er dus al. Sneeuwvoertuigen lagen ten grondslag aan het bedrijf dat in 1942 in Quebec werd opgericht door Josepb-Armand Bombar dier. Zijn 'snowmobiles' waren een revolutie in het vervoer door de soms maandenlang dichtge- sneeuwde gebieden. Ze hadden rupsbanden achter en ski's voor. In 1959 volgde een sportieve ver sie ervan, de 'Ski-Doo', die nu overal in de wereld in ski-oorden wordt gebruikt. In de jaren '70 ging Bombardier zich ook toeleggen op het bouwen van treinen en metrostellen. Via zijn Belgische dochteronderne ming BN en de Franse dochter ACF bouwt het de treinen die door de Kanaaltunnel rijden. BN/ACF gaan ook de tremen voor de hoge snelheidslijn tussen Parijs en Brussel bouwen, terwijl Bombar dier de Amerikaanse rechten heeft op de bouw van de Franse TGV-treinen. In 1992 sleepte het tot grote woede van de Ameri kaanse concurrentie de order in de wacht voor 850 metrotreinen die vanaf 2000 de Newyorkse on dergrondse geheel moeten mo derniseren. Bombardier heeft nu 30 procent van de wereldmarkt in deze sector in handen. Bombardier wordt door beursana listen omschreven als een conser vatief bedrijf, dat zich nooit onbe zonnen in nieuwe avonturen stort. Volgens de analisten is het vooral thuis in het onderhandelen met overheden en denkt het mee over de transportbehoeften die in die kringen bestaan. Het bedrijf wordt nu geleid door Laurent Beaudoin, de 56-jarige schoon zoon van oprichter Bombardier. Nijensleek „Fokker redden is toch zo makkelek. Met het door mij beproefde recept heb ik het bedrijf binnen drie weken weer gezond, zonder dat er ook maar een arbeidsplaats vervalt," be weert de Drentse accountant C. H. M. Veenbrink, die naar zijn zeggen al tal van ondernemin gen in Nederland van een failis- sement heeft gered. De bewind voerders hoeven hem alleen maar aan te stellen als 'sterke man' naast Fokker-topman Van Schaik om de zaak uit het slop te trekken. „En ik heb voor Fokker ook nog eens honderd orders in het verschiet liggen," zegt hij. Nederland wordt dezer dagen overspoeld door goedwillende medeburgers, die de oplossing voor Fokker weten. Veenbrink meent echter dat zijn manier van werken zich heeft bewezen. „Bij het lithografische bedrijf LMT in het oosten van Neder land, bij diverse dealerbedrij- ven, drukkerijen, bedrijven in de waterzuiveringssfeer. Bij DAF was ik er net te laat bij, omdat de surséance al te ver op streek was. Maar bij Fokker kan het nog," zegt hij. Zijn oplossing heet 'balanssane ring'. „Begin met het gezondma- ken van de balans. Als alle schuldeisers van Fokker hun vorderingen omzetten in aande lenkapitaal dan ben je van de verliezen af en heb je weer een positief eigen vermogen. Dat geldt voor de toeleveranciers, voor de banken en ook voor de staat, die 800 miljoen gulden in Fokker heeft zitten. Ze zullen dat zeker doen, omdat ze hun geld bij een faillissement anders toch kwijt zijn. Andere geld schieters. zoals de provincies en multinationals als Shell en Phi lips, zijn dan ook bereid hun steentje bij te dragen. En als ik met dat nieuwe vertrouwen naar Daimler Benz stap, zal Schrempp mij zo een miljard er bij geven," verwacht hij. Samen werkingspartners zijn volgens hem Bombardier in Canada en Mitsubishi in Japan. „Het personeel moet ondertus sen niet stilzitten, maar voor hetzelfde salaris 45 uur per week gaan werken om de produktivi- teit te verhogen." aldus Veen brink. „Daarmee verlaag je de loonkosten tot een buitenlands niveau. Zolang de mensen er in inkomen maar niet op achieruit gaan, gaan zij met zo'n oplossing akkoord." Volgens Veenbrink kiezen we in Nederland veel te snel voor de bekende scenario's. „Eerst doemdenken, dan een surséan ce en dan een faillissement. Dan worden er advocaten aangesteld die nog niet eens versland heb ben van debet en credit. Ze we ten er geen bal van, maar verdie nen wel forse bedragen," weet hjj. Veenbrink zegt de orders voor de Fokkers al min of meer op zak te hebben. Hij zegt te weten hoe je vliegtuigen moet verko pen, omdat hy in de jaren zeven tig maar liefst 214 Gulfstreams op provisiebasis aan de man zou hebben gebracht. „Met een beet je geld uit de pot voor ontwikke lingshulp heb ik zo voldoende klanten in Zuïd-Amerika en in het Oostblok," zo beveelt hij zichzelf aan. Rotterdam De ondernemings raad van NS Cargo vindt dat de overheid haar eigen verkeers- en milieubeleid onderuit haalt. Het autoverkeer moet fors worden te ruggedrongen, maar aan de ande re kant wordt dan toch het mes gezet in het railvervoer. zegt de or van de gocderentak van dc Neder landse Spoorwegen. De or vind! bovendien dat deze bezuinigin gen de positie van de Rotterdam se haven en Nederland Distribu tieland in de waagschaal steiien. De raad schrijft dit in een brief aan de Tweede Kamer en aan de nationale vervoers- en milieu-or ganisaties. Ze noemt het vooral merkwaardig dat de overheid de resultaten van een studie van het adviesbureau McKinsey voet stoots aanneemt. Volgens de on derzoekers, die vorig jaar NS Car go in het kader van de verzelf standiging van de Nederlandse Spoorwegen tegen het licht hiel den, dient het vervoersbedrijf fors te worden afgeslankt. Als wordt uitgegaan van de 'tucht van de markt', moeten er zelfs 600 van de circa 1.650 arbeidsplaatsen ver dwijnen, zo wordt gevreesd. 'Modal split' Hiermee laat de overheid het kor- te-termijn denken prevaleren bo ven een lange-termijn op milieu gebied, stelt de ondernemings raad Door te saneren bij NS Car go wordt het stukken moeilijker het goederenvervoer te verschui ven van de weg naar het water en het spoor, de zogenoemde 'modal split'. Of nu de uitstoot van COen de files in vooral de Randstad kunnen worden teruggedrongen, trekt de or in twijfel. De raad vreest bij voortzetting van het huidige regeringsbeleid voor een afbraak van de exploitatiemoge lijkheden voor NS Cargo. De overheid moet volgens de or zorg dragen voor optimale voor zieningen voor de spoorwegen en de binnenvaart: uitdiepen van vaarwegen, aanleggen van haven kaden en bouwen van railverbin dingen van en naar industriële gebieden. Anders kan een 'natio naal verkeersinfarct' niet worden voorkomen, verwacht de or. die bovendien vraagt om financiële ondersteuning. Ovengens erkent de spoortrans- porteur dat goederenvervoer over rail niet per definitie door NS Car- go gedaan moet worden. Maar omdat het bedrijf zegt te beschik ken over 156 jaar ervaring, goed materieel en personeel ligt het niet in de lijn van de verwachting dat andere concerns op de markt zullen verschijnen, zo stelt de or. „Uitbouw en kwaliteitsverbete ring van het openbaar vervoer als maatschappelijke noodzakelijk heid zijn ondergeschikt gemaakt aan bezuinigingen en opgelegde concurrentienoodzaak," schrijft de ondernemingsraad in de brief. „De rigoureuze afbraak van NS Cargo zal ook de, blijkbaar alleen op papier beleden, wens tot terug- dringing van de verkeersconges- tie fors doorkruisen, met alle ne gatieve gevolgen voor de Neder landse economie van dien," vindt de or, die waarschuwt dat by de verzelfstandiging van de NS niet te hard van stapel mag worden ge lopen. Algiers Algerije heeft by de Nederlandse werf Damen Shipyards een order geplaatst voor veertien loodsboten. Alge rije gaat de schepen inzetten in negen havens in de regio's Al giers, Skikda (oostelijk Algerije) en Arzew (westelijk Algerije). De order heeft een omvang van 12,7 miljoen. Volgens een woordvoerder van minister Pronk draagt Ontwikkelingssa menwerking 40 procent van de kosten. Het geld komt uit de ORET-fondsen (ontwikkelings- relevante exporttransacties). Den Haag De bouw ervaart de wirwar van regels en wetgeving waar de bedrijfstak mee te maken heeft als een bos dat door een te veel aan bomen ontoegankelijk is geworden. De meeste bouwonder nemingen kunnen hierin nauwe lijks nog hun weg vinden. Dat blijkt uit het rapport 'Het bos en de bomen', dat voorzitter Elco Brinkman van het Algemeen Ver bond Bouwbedrijf (AVRB) van middag aanbood aan het ministe rie van Economische Zaken. De knelpunten voor de bouwbe drijven doen zich voor op het ge bied van milieu, arbeidsomstan digheden. bouwtechniek en socia le zekerheid, zo blijkt uit een on derzoek dat het AVBB heeft laten verrichten. Het onderzoek sluit aan by het streven van het kabinet om tal van overbodige regels en wetge ving te schrappen of te vereen voudigen.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Nieuwsblad / Schiedamsche Courant / Rotterdams Dagblad / Waterweg / Algemeen Dagblad | 1996 | | pagina 4