14
w
Het Ahrdal bundelt
culinaire krachten
in 'Gourmet en Wijn1
Monsterlijk beeld van verleidelijke vrouw
i
**-»»Éïhh 5 I
m
Rotterdams Dagblad m I Vrijdag 16 augustus 1996
rJ - u Sj?
Door Marjan Meijer
Plotseling vanachter een rots
wand doemt het Ahxdal op, ook
wel het 'Rode Wijn Paradijs' van
Duitsland genoemd. De Ahrvaliei
- ingeklemd tussen met wijnran
ken begroeide bergwanden - is
het enige rode wijngebied 'uit één
stuk' dat Duitsland rijk is. Het
Ahrdal is een oase van zon, wijn,
bronwater en zalig eten op een
kleine vier uur autorijden van
Rotterdam gelegen.
In het dal heerst een Middelland
se Zee klimaat. De dorpen en
stadjes zijn eeuwenoud. Vaak
zelfs ouder dan duizend jaar. Uit
gezonderd de Romeinse villa -
die in 1980 werd ontdekt en totaal
gerestaureerd en voorzien van
een houten overkapping - is het
Ahrdal geen buitenluehtmuseum.
De vallei leeft en in de vakwerk
huizen hebben 2ich zelfs trendy
boetiekjes, banketbakkers, voor
treffelijke wijnhuizen en bijzon
dere restaurateurs gevestigd.
Wandelen, baden, lekker eten en
drinken zijn synoniem voor de
naam Arhdal. Maar werk was er
steeds minder. De jeugd trok naar
de dichtbij gelegen, voormalige,
regeringsstad Bonn en het Ahrdal
leek nog slechts een rustig wan
delgebied voor toeristen op leef
tijd te worden.
Slechts twintig procent van de
wijnboeren kan in het eigen le
vensonderhoud voorzien met de
wijnverkocp. Maar dat percenta
ge stijgt. Vroeger was het vooral in
herfst een komen en gaan van op
wijnfeesten beluste bezoekers,
die zich tegoed deden aan de - op
de algemene smaak afgestelde -
witte wat zoetige 'slobberwjjnen'.
Van dat imago en van die kwalita
tief mindere wijnen wilden de
Ahrwijnboeren af.
Opwaardering
Er zijn vijf Wijngenootschappen,
Mayschloss, Walporzheim, Win-
zervereniging Ahrweiler, Mari-
enthal en de.Verenigde Ahrwijn
boeren Dernau. Een aantal jaren
geleden staken de gezamenlijke
wijnboeren én de horeca-onder-
nemers in de streek de koppen
bijeen. Opwaardering van de wij
nen en het toerisme was het doel.
Onder de naam 'Gourmet en Wijn'
is driejaar geleden begonnen met
het gezamenlijk presenteren van
de - thans - beroemde rode Ahr-
wijnen en - vergeten - streekge-
rechten. Dat samenwerkingsver
band begint dit jaar duidelijke
vruchten af te werpen. Het bijzon
dere is namelijk dat de toeristwel
kom is om een kijkje te komen ne
men achter de schermen.
Van de kleinste wijnboe' .vee
hectare) tot de grootste coöperatie
(170 hectare) én in vele restau
rants mag de gast meedoen, mee
helpen met 'eten zoeken' in vel
den en op berghellingen en na
tuurlijk kan er overal wijn ge
proefd worden.
De totaal andere aanpak van het
toerisme - gebaseerd op een
Het is goed wandelen in het Ahrdal. Foto Kreisbiidsteiie Ahrweiler
schone omgeving, bewust om
gaan met eten en drinken en het
in ere houden van regio-tradities
- heeft zijn uitwerking niet ge
mist. Het levert werkgelegenheid
op voor de jongeren uit de vallei
in bijvoorbeeld de proeflokalen.
En het brengt geld in het laacpe
door de bestedingen van de toeris
ten, die maar al te graag de wijn
boeren of de chef koks in actie
zien'in het wild',
Reserveren
Tegenwoordig moet de geïnteres
seerde 'ckkerbek en/of wijnlief-
hebber reserveren om een plaats
je te bemachtigen in één vandeel-
nemende restaurants (met of zon
der 'workshop' of cursus) of voor
een bezoekje aan een wijnboer of
coöperatie.
Vervuilende industrie bevindt
zich niet in het dal, dat daardoor
ook op een schone 1 ucht kan boek
staven. Ruim tachtig procent van
de bergwanden is begroeid met
rode wijndruiven, waarvan 65 pro
cent de blauwe Spatburgunder en
25 procent de blauwe Portugieser.
Voor de witte wijnen domineert
de Rieslingdruif met 45 proeent
en de Müller-Thurgau met 42 pro
cent.
Over slingerende paden door en
langs de wijngaarden kan de wan
delaar zij'n of haar hart ophalen.
De 'Rode Wijn-route' is 35 kilome
ter lang. Zelfs de meest verwende
bierdrinker en de 'slobberwijn-
drinker' zal zich gewonnen moe
ten geven voor de uitstekende
smaak van de bloedrode Ahiwijn
bij één van vele wijnhuizen die hij
op zijn weg tegen komt.
De plaatselijke wijnboeren heb
ben de kwaliteit gekozen vóór de
kwantiteit. Het betekent dat zij
zo'n zes jaar weinig tot niets kon
den produceren, maar tegenwoor
dig boeken zij wereldwijd reeds
succes met hun - in jonge eiken
vaten bewaarde - rode Spatbur
gunder. Naast de rode soorten van
de diverse coöperaties en wijn
boeren worden er ook uitstekende
witte wijnen en 'schuim' (cham-
pagnoises) wijnen vervaardigd.
Eén van de 'kleinere' wijnboeren
(6,5 hectare) is Werner Nakel van
het Wijnhuis Meyer-Nakel (Hardt-
bergstrasse 20, Dernau). Werner is
een man boordevol humor die
met schroomt om - gewapend
met een fikse Havanna in zijn
mond - zijn jonge eikenhouten
vaten fbarriques') vol rode Ahr-
wijn, te beryden als een cowboy.
Hij is leraar wiskunde en sport
van beroep, maar de rode Ahrwijn
heeft het gewonnen.
Niet alleen bij Meyer-Nakel op de
wijnboerderij is 'het publiek' van
harte welkom om te proeven en te
kijken. Ook Wolfgang Hehle barst
van de ideeën. Tezamen met zijn
vrouw, de wijndochter Hella, die
biimenhuisarehitecte is gewor
den. is de familieboerderij Wein-
gut Deutzerhof (Mayschloss) ver
anderd in een sjieke gelegenheid.
Gasten worden ontvangen in een
glazen aanbouw. Zij kunnen het
wijngebied onder de loep nemen
terwijl zij hun neus in één van de
kwaliteitswijnen steken.
Wolfgang Hehle - van oorsprong
nota bene belastingadviseur - is
idojaaj^an de rode Ahrwijnen.
Hij zegt: „Ik wil bewijzen dat onze
wjjneiwnternationaal een woord
je mee kunnen spreken."
In de zomer heerst er 's middags
een bijna ondraaglijke hitte in de
vallei. Daarom houden de meeste
Ahrdallers een onvervalste 'sië
sta'. Er wordt 's ochtends van vijf
tot elf uur gewerkt en na vier uur
's middags. Het zijn soms piep
kleine wïjngaardjes van één of
twee hectare. Voor het merendeel
moeten het druivenplukken en
het behandelen tegen ziektes (op
natuurlijke biologische wijze) met
de hand gebeuren. Wolfgang
heeft als enige een speciaal lift-
systeem aangebracht. Zelfa hier
op mogen de toeristen een ritje
langs de loodrecht opstijgende
druivenhellingen maken.
Tijdens de siësta echter kan de
toerist die goed oplet een prachtig
fenomeen zien rondwaren over de
heuvels en door de dalen. Het is
Jean-Marie Dumaine (39), die te
zamen met zijn vrouw Babette,
zestien jaar geleden de glamour
van de Franse keuken naar het
Een ritje langs de druivenhellingen. Foto Denmaan
Duitse Ahrdal met restaurant Vi
eux Sinzig (Kölner Strasse 5, Sin-
zig) heeft gehaald. De Franse top
kok struint iedere middag de wei
des en berghellingen af naar ver
se kruiden en bloemen, die hij 's
avonds in de gerechten verwerkt.
Wonder
Het is een lust voor het oog deze
mensen bezield bezig te zien. En
het eten is een wonder uit de pure
natuur, dat navenant smaakt. Ba-
bette en Jean-Marie geven het he
le jaar door kookseminars. De
gasten gaan dan mee op Jean-Ma-
rie's zoektocht. De gerechten wor
den uiteraard vervolmaakt door
de uitgelezen wijnen uit het eigen
gebied. „Wij zijn hier dolgelukkig.
Wij hoeven niet terug naar Frank
rijk, want alles is hier," vertelt het
vakkundige en vriendelijke echt
paar. Een openbaring.
Ook de beste kok (klassieke Fran
se haute cuisine mét Michelin-
ster) van het Ahrgebied, Hans
Stefan Steinheuer (3?) van restau
rant 'Der Alten Post' (dorpje Hep-
pingen), doet even enthousiast
mee aan het gezamenlijke 'Wein
und Gourmet'-projecl Hy deelde
zijn klasselocatie in tweeen. In
het landelijke 'Poststuben' kan de
gast de regionaal gebonden ge
rechten en wijnen nuttigen en in
'Steinheuers Restaurant' worden
dezelfde gerechten op een
gourmet-manier geserveerd.
Volksgerechten
Ook Hans Stefan wordt bijge
staan door zijn vrouw Gabi, moe
der en kinderen. Hans Stefan
mengt de Italiaanse, Franse en
Duitse keuken tot een culinair
hoogtepunt. Van de plaatselijke
paddestoelen pluksters en krui
denvrouwen neemt hij dagelijks
verse waren af. Zijn gerechten -
gepresenteerd in combinatie met
de Ahxwijen - zijn met recht crea
tieve volksgerechten te noemen.
De belangrijkste stadjes zijn Bad
Neuenahr en Ahrweiler. Bad Neu-
enahr kent.een eeuwenoude tra
ditie, bezit talrijke witte Belle
Epoque huiken, vele parken en
een romatische promande langs
de Ahr-oevers. Sedert 150 jaar is
het een kuuroord. In de vele ter
men (geneeskrachtige bronnen),
waarvan de grootste Ahr-Ther-
men heet, kan de toerist zijn of
haar lichaam door het bruisende
water laten verwennen
Zelfs uit de kraan van het hotel
waar we verblijven stroomt regel
recht en zuiver sprankelend bron
water. Een hele ervaring om je
tanden daarmee te poetsen. Het
stadje Ahrweiler is steenoud en
bezit nog de complete en eeuwen
oude stadsmuren. Je waant je er
in de middeleeuwen mèt alle ge
neugten van onze twintigste
eeuw.
Voor informatie kunt u terecht
bij: Touristik-Servlce Ahr, Rhein,
Eifel, Markt 11, 53474 Bad Neu-
enahr-Ahrweiler.tel. 02641/97730;
fax. 02641/977373.
Door Tom van Rijswijk
Voorde een ziet een zeemeermin
eruit als de blonde Amerikaanse
actrice Daryl Hannah, zoals zij
naast Tom Hanks te zien was in
Splash.'Voor de ander beant
woordt de bronzen sculptuur in de
haven van Kopenhagen aan het
beeld van de kleine zeemeermin,
zoals die in het sprookje van Hans
Christian Andersen vorm kreeg.
Voor een derde is Ariel uit de
Disney-film The Little Mermaid
de ideale meermin: weliswaar een
tekenfilmfiguurtje, maar wei één
met soepele lijnen.
Of wat te denken van 'zeemeer
min' Esther Ofarim die compleet
met amandelvormige ogen en ra
venzwart haar begin jaren zestig
voor een tv-show een onbewoond
eiland deelde met Rudi Carrell?
In alle gevallen golft het lange
haar over een aantrekkelijk vrou
wenfiguur, dat ter hoogte van de
heupen overgaat in een vissen-
staart.
Met al die ideaalbeelden m het
hoofd is het wel even schrikken
als je in het Zeemuseum in Sehe-
veningen (Dr. Lelykade 39) oog in
oog komt te staan met een 'lille-
kerd' van het zuiverste water, die
mets maar dan ook niets gemeen
heeft met naryi Hannah, het Kb-
penhaagse beeldje of Ariel. Inte
gendeel, ae daar getoonde zee
meermin is een regelrecht mon
ster. Gelukkig ts het met dit
creatuur (dat in het museum spe
ciaal voor deze expositie werd ge-
De blonde
Amerikaanse
DarylHannah
zoals ze aan-
spoelde in
Splash. Foto
maakt) hetzelfde als met de ande
re zeemeerminnen: ze hebben
nooit bestaan. Althans, niet in de
tastbare wereld. Wel in de fanta
sie.
Uitleg
Het is duidelijk hoe de zeemeer
minnen een eigen leven konden
gaan leiden. Vooral in vroeger tij
den was de zee vijand en bondge
noot tegelijk. De vele onverklaar
bare zaken die zich op en onder
water rond schipbreukelingen af
speelden, schreeuwden om uitleg.
Hei volksgeloof zocht houvast en
gaf een verklaring, waarin ieder
een op den duur ging geloven. De
zeemeermin was geboren.
In Homerus' Odyssee van drie
duizend jaar geleden heetten de
ze fatale vrouwen nog sirenen.
Het verhaal vertelt hoe Odysseus
op eén van zijn reizen met zijn
schip het eiland van de sirenen
moest passeren. Odysseus was ge
waarschuwd dat wie naar hun on
weerstaanbaar lied zou luisteren
onherroepelijk zijn ondergang te
gemoet zou gaan. Het schip zou
op de rotsen lopen en de zeelieden
zouden hun leven verliezen.
Odysseus ltet zich aan de mast
vastbinden en de bemanning
moest was in hun oren stoppen.
Zo kon de Gnekse held wel tot ge-
kwordens toe hun verleidelijke
stemmen horen, maar niet voor
hen zwichten. De moraal: zingend
lokt de sirene de zeeman en wie
luistert, sterft. Daarmee is de es
sentie van de sirene/zeemeermin
weergegeven: het zijn steeds ver
derfelijke zeevrouwen die de
'weerloze' mannen naar de onder
gang voeren. Het was bijna onver
mijdelijk dat in de middeleeuwen
uok oe kerk zich m deze discussie
rond de zeemeermin zou mengen.
Onder het motto: de vrouw is de
ergste verlokking voor de man
werd de meermin tot symbool van
wellust en verderf bestempeld.
Erger nog: het was de duivel in
vrouwengedaante.
In die tijd was er bijna niemand
die r'et in zeemeerminnen ge
loofde. Van Jan Gerbrandszoon
uit Leiden weten we dat in 1403
tijdens een dijkdoorbraak bij
Édam 'een smerige, naakte
vrouw' aanspoelde. Niemand ver
stond haar taal. 2e werd gewassen
en aangekleed. Van heinde en
verre kwamen mensen om zich
aan baar te vergapen. Later werd
ze naar Haarlem overgebracht
waar ze de rest van haar leven als
spinster doorbracht en na haar
dood werd begraven.
Dit verhaal van het Edamse zee
wijf komt in de annalen terecht en
naarmate de jaren verstrijken,
wordt het verhaal steeds specta
culairder. Zo verandert ze van een
gewone naakte vrouw in een sire
ne, compleet met vissenstaart.
Voor de mensen die nog mochten
twijfelen aan het bestaan van zee
meerminnen wordt zy het vlees
geworden bewijs van een wezen
dat uit de zee is voortgekomen.
In later eeuwen wordt het imago
van de zeemeermin ten positieve
wat bijgesteld. Menige waar
neming of vangst haalt depubhei-
teit. Oplichters buiten het mer-
door aangewakkerde 'geloof han
dig uit. Als er aan de kust van Aca-
pulco een jonge zeemeermin is
gevangen, blijkt naderhand dat
het om een misvormde foetus
gaat.
In Londen is in 1822 een zeevrouw
uit Oost-Indië te zien. De 'meer
min' blijkt bij nader onderzoek te
zijn samengesteld uit de tors van
een. aap met de staart van een
zalm. Valse zeemeerminnen dui
ken nu overal op: in Europa en in
Amerika.
Vervalsingen
Chinese en Japanse vissers heb
ben deze 'nieuwe markt' ontdekt
en maken knappe vervalsingen.
Aan de staart van een vis naaien
ze het bovenlijf van een aap (vaak
een orang-oetan) en stoppen in
zijn muil een mensengebit. Het
resultaat laat zich raden: een af
zichtelijk wezen grijnst de kijker
tegemoet. Wat dat betreft lijkt het
zelfgemaakte exemplaar m het
Zeemuseum sprekend op de wijd
verspreide vervalsingen.
Het maakt in eik geval cén ding
duidelijk: ais de zeemeermin door
de eeuwen heen er zo zou hebh
uitgezien, waren ze eerder gi
bruikt in griezelfilms dan in lief
lijke Disneyverhalen. En Hans
Christian Andersen had dan nooit
2 •ra;
f t rfc^rajKfiracij/ f>men ïu'ïwm ter/LvV'
i *&'efe reten "ïurmctcen finnen mu'W
Een naakte
vrouw spoel
de in 1403 bij
Edam aan. In
latere jaren
veranderde
het tweebeni
ge wezen in
een zeemeer
min, com
pleet met
staart. Foto g pd
zijn ontroerende sprookje over zo
veel opoffering door 'de kleine
zeemeermin' uit zijn pen kunnen
laten vloeien.
De tentoonstelling 'Zeemonsters
en Zeemeerminnen' is maandag
tot en met zaterdag van 10 tot 17
uur te 2ien in het Zeemuseum aan
de Dr. Lelykade 39 in Schevenin-
gen. Zondags van 13 tot 17 uur.
Drijf-in blues
De Amerikaan Otis Grand opent morgen mei zijn
band het elfde Drijf-in blues Festival m Giethoorn.
Het gratis toegankelijke optreden vindt plaats op het
waterpodium m 't Bovenwiede. Later op de avond be
gint in Giethoorn de fameuze kroegentocht, dte leidt
langs optredens van diverse blues-artiesten. Eind
punt van de tocht, die zowel lopend ais per borrelboot
kan worden afgelegd, is Holland's Venetie waar de
band Barrelhouse een nachtoptreden geeft. Op zon
dag wordt onder de noemer Drijf-af Blues gejamd by
de campings De Sloothoake en De Punter.
Boerenhekken
Nog tot 25 augustus is in het zogenaamde 'Zwarte
Kerkje' van Zuidschermer een tentoonstelling te zien
van foto's, die Cor van Sliedrecht heeft gemaakt van
boerenhekken. De Enkhuizense fotograaf is al ruim
tien jaar lang geobsedeerd door wat hy moet 'deuren
in het landschap'.
Info: Stichting Kunst en Cultuur in Haarlem, telefoon
023-531.91.39.
Preuvenemint
Het Preuvenemint van Maastricht, een steeds popu
lairder wordend culinair openluchtfeest, vindtdit jaar
plaats van 22 tot en met 25 augustus. Net als de voor
gaande veertien keer is het Vrijthof gastronomisch
trefpuntvooriedereendievan het goede leven houdt.
Tientallen bekende restaurants, traiteurs en wijnhan
delaren hebben kraampjes ingericht met hapjes en
drankjes en uiteraard zorgt een groot aantal orkestjes
voor de vrolijke noot.
Info: VWMaastricht, telefoon 043.325.21.21.
Legermuseum
HetLegermuseum inDelft organiseert in de zomer op
elke woensdag een knutseldag voor kinderen. Jon
gens en meisjes tot dertien jaar kunnen dan van 11.00
en 16.00 uur een plaat van een Romeinse soldaat in
elkaarzetten. Ook wordt de tekenfilm Asterix en Cleo
patra vertoond. Op andere dagen is er voor kinderen
een speciale speurtocht langs de expositie „Legioen
met natte voeten, het Romeinse leger in Nederland".
Smds kort is een speciale kinderclub opgericht, waar
kinderen lid van kunnen worden. Het museum is op
maandaggesloten.
Kaptaiu Banana
In het Lido in Amsterdam is een nieuwe voorstelling,
Kaptain BananaNewYork, van het duo Michel en Me-
hdi Rios, te zien. Deze 80-minuten durende show
speelt zich af tegen de achtergrond van een levendig
en losbandig New Yorks City cabaret. In deze produc-
tievaninternationaleailuredraaitaUesom fun,fun en
nog eens fun, aldus het programma. Kaptain Banana
New York wordt opgevoerd van woensdag t/m zondag,
tot 31 december.
Bewegwijzering Amsterdam
Amsterdam krijgt per 20 augustus een nieuwe beweg
wijzering voor toeristenDe wegwijzers leiden de voet-
gangers langs de belangrijkste bezienswaardigheden
en attracties. Van alle Europese hoofdsteden heeft
Amsterdamdemeestebezïenswaardighedenpervier-
kante meter. De meeste zijn in de binnenstad en lig
gen op loopafstand <an elkaar.
Er zijn zeven wandelroutes uitgestippeld langs in to
taal langs dertig bezienswaardigheden. Op de knoop
punten van de routes komen informatiezuilen.
Uit onderzoek bleek dat er veel miswas met de beweg
wijzering voor toeristen. Buitenlandse bezoekers zei
den veel behoefte te hebben aan wegwijzers zodat ze
niet weg kwijtraken in het doolhof van grachten en
steegjes. In 1994 werden de laatste resten van het uit
1986 de terende bewegwijzeringssysteem opgeruimd,
zodat toeristen het de afgelopen jaren zonder wegwij
zers moesten stellen en soms vertwijfeld ronddool
den.
De kosten voor de bewegwijzering bedragen bijna
500.000 gulden en komen voor rekening van de ge
meente en VW Amsterdam. Het project wordt uitge
voerd doorde ANWB die ook al andere steden voorzag
van bewegwijzering voor voetgangers. Amsterdam is
de eerste stad die meerdere wandelroutes krij<te
Fietsend langs gemalen
In Noord-Holland zyn vier nieuwe fietsroutes uitge
zet. Zij voeren de deelnemers voornamelijk langs ou
de poldergemalen. De trajecten lopen door Texel, de
Zijpe- en Wieringerwaarderpolder, de Schemerende
Zeevang (bij Oosthuizen) en geven de deelnemers in
zicht van de wil ze waarop het waterpeil in deze regio
door de eeuwen heen werd beheerst. De tochten staan
beschreven in folders, die voor een gulden verkrijg
baar zyn bij de Noord-Hollandse WV-kantoren.
Info. telefoon 072-5410211
Little Bighouse
In het Dolfinarium in Harderwij k is het paviljoen Litt
le Bighouse geopend. In het gebouwworit informatie
gegeven over de nieuwste attractie van het zeedieren-
park, de Lagune, die volgend jaar in gebruik zal wor
den genomen. Aan de hand van tekeningen en derge
lijke kunnen bezoekers zich een beeld vormen van
wat er in 1997 allemaal staat te gebeuren. Omdat de
noordwest kust van Canada model staat voorde Lagu
ne, krijgen de leefgewoonten van de bewoners van dat
gebied, de Kwakwaka'wakw Indianen eveneens veel
aandacht.
Info: Dolfinarium, telefoon 03410-16041.
Historische drukkerij
Tot en met 31 oktober kan in Maastriehtelke zaterdag
middag om 14.30 uur worden deelgenomen aan een
rondleiding door de Historische Drukkerij in de Jo
denstraat. Het interieur is bijna identiek aan dat van
een drukkerij anno 1900. De rondleidingen (prys f!
7,50) worden verzorgd door de VW yan Maastricht m
de Kleine Staat en aanmelding op telefoonnummer
043.325.21.21 is noodzakelijk.
Walvissen in Benekamp
in het Museum Natuia Docet aan de Oldenzaalse-
straat in Denekamp worden nog tot 6 november ruim
veertig walvisskeletten getoond. Daaronder het 24
meter lange geraamte van een vinvis en dat van een
van de drie potvissen die vorig jaar, in de nacht van 11
op 12 januari bij Kijkduin strandden. Via een laser
licht show worden de raadsels rondom de spectaculai
re zoogdieren zo veei mogelijk ontrafeld.
Info:NaturaDocet, telefoon 0541.351.325.
Koeienkoppen
Tot en met begin november kan in het Kaasexposeum
in Gouda de tentoonstelling 'Koeienkoppen' worden
bekeken. De expositie is een herhaling van 'Pièce de
Milieu Koe 1-24' die in 1992 in het Stedelijk Museum
van Amsterdam was te zien. De 24 levensgrote, be
schilderde koeienkoppen van de kunstenares Caro-
lien Smit uit Breda kunnen bij de ene bezoeker grote
weerstandoproepen,maarbijdeandereenweemoedi-
ge glimlach.
Info: Kaasexposeum Gouda, telefoon 0182.529.996.
