14
Heftica al ruim een
eeuw in radiateuren
Kauwgomproducenten schieten uit winterslaap
160.-
Oer-Rotterdams ambachtelijk bedrijf
op zoek naar nieuw personeel
Regeling belasting op
koerswinsten heel anders
sS safe fefci talg
m w
iti wSi
ELKE WEEK IETS BIJZONDERS
QQ-CE2J
Rotterdams Dagblad
0 8Mc
-r.
«Sèsi"'
Smakken, malen en bellen blazen. Alleen de beweging: telt bij de
kauwgomkauwers. Amerikaanse soldaten brachten als bevrijders in
de Tweede Wereldoorlog de kauwgom mee en Nederland ging massaal
op kauwen over. Al is de wat onsmakelijk malende beweging de laat
ste jaren aan slijtage onderhevig, toch ging er in 1995 nog voor 205 mil
joen gulden aan kauwgom door Nederlandse monden. De kauwgom-
verkopers verwachten echter dat de mensen weer meer gaan kauwen.
Nieuwe smaken moeten de afkalvende kauwgommarkt weer een ople
ving bezorgen.
Door Mark Koghee
Rotterdam Net als roken lijkt
ook het kauwen van kauwgom
langzaam uit het straatbeeld te
verdwijnen. Het onsmakelijk ho
rizontaal en verticaal bewegen
van de kaken heeft afgedaan.
Zangeres Madonna zorgde eind
jaren tachtig nog voor een ople
ving in de kauwgomtrend omdat
ze vaak kauwgombellen blazend
haar fans en de pers te woord
stond. Veel ouderen kauwen de
gom nog uit gewoonte, maar jon
geren waren de laatste jaren toch
minder makkelijk te verleiden tot
het vermalen van de kauwgom
bal,
In 1993 ging er in Nederland nog
voor 220 miljoen gulden aan pak
jes kauwgom over de toonbank,
maar vorig jaar was dat al gedaald
tot een omzet van 205 miljoen gul
den, zo berekende het Studiecen
trum Snacks en Zoetwaren (SSZ).
De verkoop van kauwgom daalde
de laatste jaren voortdurend en
veel kauwgommerken zijn met de
plaatjes van filmsterren en sport
helden tenondergegaan. De
kauwgomindustrie probeert in
middels het verloren gegane ter
rein terug te winnen. Kauwend
Nederland wordt nu met fruit-,
kaneel- en dropsmaken en grote
re brokken kauwgom overvoerd.
„Op dit moment gebeurt er veel
met kauwgom," zegt Jeroen Rijs,
inkoper van snoepgroothandel
Lekkerland. „Het is een tijd lang
rustig geweest, maar nu is er een
zware concurrentiestrijd aan de
gang. Zo is Stimorol agressief be
zig met de Megabite, Detv-spotjes
zijn constant op de beeldbuis
Kosten noch moeite worden ge
spaard om de consument terug te
winnen. Stimorol kwam in Neder
land eerst als redmiddel met de
Wild Cherry, een kauwgom met
kersensmaak en recentelijk volg
de ook nog de Megabite, een
enorm stuk kauwgom waarvoor
de computerindustrie model
stond
Japanners
„Nederland was altijd een mint-
land," zegt Maarten van Beek,
marketing manager van Stimorol
Nederland. Maar als het aan de
kauwgomproducenten ligt komt
daar verandering in en worden de
Nederlandse smaakpapillen ook
geprikkeld door andere smaken.
In het buitenland is dat al langer
het geval. Zo zijn Fransen verzot
op fruitsmaken en kauwen Scan-
dmaviërs veel kauwgom met dro
paroma. In de Verenigde Staten is
kaneelsmaak erg populair.
Volgens Annemarie Komman van
Leaf Holland zijn Japanners de
kauwgom-eters bij uitstek. „In Ja
pan kun je elke smaak die je je
maar kun voorstellen in kauw
gom krijgen. Zelfs parfumsmaak
ofginsengsmaak."
Langzaam malen de kaken van
links naar rechts, de blik is ge
richt op de lege treinrails voor
hem. Wachtend op de trein kauwt
en herkauwt J. Hagendoorn, fana
tiek kauwgomgebruiker, zijn
mintgom. Hij 2egt: „In Amerika
kocht ik eens kauwgom met een
soort hmonadevulhng Dat vond
ik ook wel lekker. Toch zal ik al
tijd eerst naar de peper
muntsmaak grijpen." Variatie in
smaken is nu het trefwoord van
de kauwgommakers. En de con
sument? Die hapt toe. Kauwgom
met aardbeiensmaak, daar valt de
16-jarige C. Bahari voor. „Maar
ook andere smaken wil ik graag
proeven, want ik hou wel van een
beetje variatie."
Jongeren
Het nieuwe elan of de overie-
vïngsstnjd van de kauwgomma
kers slaat blikbaar aan. Uit een
recent onderzoek van producent
Leaf Holland blijkt dat 95 procent
van de 16- tGt 19-jarigen kauwgom
kauwt De jongeren zijn dus weer
massaal aan het kauwen gesla
gen, maar daar moest Laaf wel
wat voor doen Het oude Benbits
werd uit de verkoop gehaald en
een 'geheel vernieuwd' Benbits
kwam ervoor in de plaats.
..Benbits stond ais merk onder
druk," zegt Annemarie Kornman
van de Amsterdamse kauwgom
maker. „Het was iets dat je tante
in haar tas had. Dat is natuurlijk
kilt mg voor een product voor de
jongerenmarkt." Benbits kwam
terug met nieuwe verpakking en
kaneel- en. dropsmaken. „Neder
land is een echt dropland en daar
om moest er echte dropkauwgom
komen. De kaneelsmaak is een
experiment
In Nederland is Leaf Holland de
onbetwiste koploper op de grillige
en plakkerige kauwgommarkt.
Met de merken Sportlife, Xybf-
resh 100 en Benbits voorziet het
bednjf 56 procent van de vader
landse kauwers. De naaste con
current voor Leaf is Stimorol. De
ze producent neemt 17 procent
van de kauwgom verkopen voor
z'n rekening, maar wil duidelijk
meer. Volgens Rijs van Lekker
land zal de Megabite van Stimorol
Donderdag 7
Kauwgom leek te hebben afgedaan, maar bij Leaf Holland rukken de vrachtwagens metvernieuwde
producten weer volop uit. FotoFtiiiNyhuis/GPD
vooral bij de jeugd goed aanslaan.
„De Megabite is twee keer zo
groot als een gewone kauwgom."
Toch is iedereen het er over eens
dat de gewone tablet met
mintsmaak de onbetwiste koplo
per blijft. ,Jk hoef niets anders,"
zegt de 15-jarige N. Ezati. „Het is
gewoon lekker om te kauwen." J.
Harteveld (33) ,,'s Morgens neem
ik er a! één en over de hele dag
kauw ik vier kauwgommetjes."
Bij de 22-jarige kauwegomconsu-
ment L. Krens zit de kick vooral
in de beweging. Het kauwen is
Jekker. Ik heb me dat een beetje
aangeleerd, want nu kauw ik ook
veel uit gewoonte."
Kauwgom heeft met alleen een
negatief imago door het gesmak,
gemaal en gekauw van de gebrui
kers. Sommige kauwers lijken
grote moeite te hebben om de
kauwgom na gebruik in een vuil
nisbak te gooien. Leaf is hierte
gen twee jaar geleden samen met
het yoortgezet onderwijs een
voorlichtingscampagne begon
nen onder de Ieu2e 'Kauwgom is
om te kauwen'. Trappen, stoepen,
perrons en andere openbare
plaatsen zijn echter nog steeds ge
plaveid met kauwgom. De fabri
kanten mogen dan wel uit hun
winsterslaap ontwaakt zijn, veel
kauwers steken hun gebruikte
waar nog steeds onder stoelen of
banken.
Door Gert Onnink
Rotterdam Een vergeeld krantenknipsel uit 1970, foto's van nog verder terug en een brief
van een oud-personeelslid dat in de jaren twintig bij het bedrijf werkte. De oer-Rotterdamse Ta~
diateurenfabriek Heftica kent een lange historie. „Het bedrijf moet meer dan honderd jaar oud
zijn, Heftica was er al bij toen de eerste auto's op de markt verschenen," vermoedt Simon van
Dijk, de huidige directeur.
Het Handelsregister van de Ka
mer van Koophandel, dat diep in
zijn archieven dook, komt de
naam Heftica voor het eerst tegen
in 1930. Dat wil volgens het regis
ter echter met zeggen dat het be
drijf met nog ouder kan zijn. Veel
gegevens zijn in de oorlogen ver
dwenen, en niet alle ondernemin
gen hebben zich daarna opnieuw
aangemeld.
De letters in Heftica staan vol
gens Simon van D^k, die al 35 jaar
bjj de radiateurenfabriek in
dienst is, voor Handel En Fabrica
ge Technische Installaties en Co
nische Apparatuur. De naam Jan
sen bekleedt een sleutelpositie in
de beginjaren van Heftica, waarin
met name voor mevrouw Sophie
Jansen een belangrijke rol was,
weggelegd. Zij werkte maar liefst
veertig jaar voor het bedrijf, dat
als koper- en bliksmederij is be
gonnen in de Wijnhaven. Het per
soneel waagde het niet haar bij de
voornaam te noemen. „In de fa
briek werd ik mevrouw Jansen of
Heftica genoemd," zei Sophie
Jansen in 1970 in een interview
met het Rotterdams Nieuwsblad,
waaruit deze krant voort is geko
men. Bij Heftica werden in tijd
ook nog taximeters gerepareerd.
Toen de klad kwam te zitten in de
embaUage-fabricage, schakelde
het bedrijf over op radiateuren.
Mevrouw Jansen, die in Rotter
dam bekend was als de enige radi-
ateurenmaakster van Nederland,
werkte volop mee in de zaak van
haar man. Achter de montagetafel
knipte ze zelf koper opmaat, sol
deerde ze binnenvelgen en dom
pelde deze in kokende tinbaden.
Ook schuurde Jansen volop ke
tels, afkomstig uit schepen, met
zand en rode aarde.
Bergstraat
Later verhuisde Heftica naar de
Bergstraat. In de oorlog is het
pand verwoest. Hagenaar H.M.
Terhell, die vier jaar in de fabriek
werkte, stuurde Simon van Dijk
in 1993 een brief. „Heftica moet
Een goed jack raoet iets extra's bieden, vinden wij.
Comfort, door het gebruik var. pure kwaliteitswed.
Bescherming, door het toepassen van speciale micro
vezels. En veiligheid, voor schoolgaande kinderen bij
voorbeeld. Daar geven wij u deze week graag een stel
mooie voorbeelden van.
O 7jacks,
HERENAFDELING
Microveiel action-
licht van gewicht en winterbestendig.
Warm gevoerd.
DAMESAFDELiNG
Zuiver scheerwolten
mantels en jasjes, in een breed
assortiment.
kinderafdeling
Body Guard kinder-
jacks, opvallend veilig in het donker door
reflecterende applicaties.
Bovendien zijn op de kinderafdeling duizen
den topkwaliteit truien, broeken, sweaters,
blouses en overhemden nu
sterk afgeprijsd!
•HON# GROTERE FÏIAlfN m
RUMEKEUS AAN ROÖY GUAtt
ACCESSOBtES.
tmwammcsm
OEOASBMCEttJN:
ÖWÖ2#Aèj<*WB8©AG«N
A^W)bTÓrT7.00 UU8j.
Fashion More
de voortzetting zijn van het be
drijf waar ik als jongmaatje heb
gewerkt." Terhell had in die jaren
werkmeester Jansen als baas,
wiens vader aan de Wijnhaven
met de scheepskoperslagerij was
begonnen. Heftica zetelde in de
Bergstraat naast de autoherstel-
plaats waar bedrijfsleider Offen-
berg de scepter zwaaide. „Er werd
in die tijd veel blikwerk ge
maakt," schrijft Terhell. „Bussen
en dozen, benzine- en olietrech-
ters en theekisten die van binnen
bekleed moesten worden." De Ha
genaar liet radiateuren uit onder
meer de Minerva, Spijker, Merce
des en Ford door de vingers gaan.
Na (tijdelijk) in de Schutterstraat
te hebben gezeteld, trok Heftica
in een onderkomen aan de Zeg
waardstraat. Nieuwbouw heeft
het fabriekje verdreven. Sinds
1984 heeft het bedrijf een vesti
ging aan de Vlaardingweg op het
industrieterrein in de Spaanse
Polder, in de buurt van de Groot
handelsmarkt.
Bussen
Het werk van Heftica omvat van
daag de dag de verkoop, maar
vooral het onderhoud van radi
ateuren en brandstoftanks van
auto's en voor de industrie. Op de
lijst met ongeveer 550 klanten
staan volgens Simon van Dijk ve
le grote bedrijven. „We doen de
bussen van grote openbaar ver
voersmaatschappijen in Zuid-
Holland; de RET, ZWN en HTM.
En de wagens van Gemeentewer
ken Rotterdam, Schiedam en Ber
ks! en Rodenrijs en ook de auto's
van de Roteb Ook repareren de
zeven Heftica-mensen de radi
ateuren van bekende auto-onder
nemingen zoals Rogam, Hogen-
birk, Van Dijk en De Rijke. „We
werken ook voor heftruckbedrij-
ven, zoals Peinemann en doen de
compressoren van Ingersoll
Rand," Simon van Dijk stipt ook
het werk voor de scheepvaartsec
tor aan. „We maken lucht- en olie-
koelers in schepen, bij voorbeeld
voor Geveke Motoren."
Het werk bij Heftica gebeurt nog
steeds op de ouderwetse manier,
het knippen, solderen, dompelen
Bij Heftica gebeurt het werk vandaag de dag nog op de ambachtelijke wijze, zoals directeur Simon
van Dijk hier laat zien. Foto Niels van der Hoevervftotterdams Dagblad
en schuren gebeurt een eeuw la
ter nog op de ambachtelijke wijze.
Het repareren van een radiateur,
vaak millimeterwerk, wordt ge
daan met behulp van de gasbran
der. „Dat solderen moet heel pre
cies gedaan worden. Dit werk leer
je in de praktijk, binnen het be
drijf. Er is ook eigenlijk geen
school voor," zegt Van Dijk, die
gehuld in een blauw ketelpak zelf
nog gewoon meewerkt. „We doen
het werk hier met zeven man,
maar komen mensen tekort Je
zult het niet geloven, maar het
kost moeite om nieuw personeel
te vinden. De jongelui van tegen
woordig zijn misschien bang om
vuile handen te krijgen."
Kunststof
Van Dijk becijfert dat Heftica
jaarlijks zo'n acht- tot tienduizend
radiateuren repareert. Daarnaast
van Heftica in
1923, toen de
radiateuren
fabriek en ko
perslagerij
vestigd aan
in Rotterdam.
FrjtO MSft!C2
heeft hij drca zevenhonderd
exemplaren in voorraad staan.
„We werken met radiateuren van
metaal, maar ook van kunststof.
Vaak denken mensen dat kunst
stof radiateuren niet meer gerepa
reerd kunnen worden. Dat is be
slist niet waar."
Met Heftica is Simon van Dijk
aangesloten bij de Nederlandse
Vereniging van Radiateur Specia
listen. Hij schat dat er rond de
vijftig bedrijven in ons land zijn
die zich specifiek met radiateuren
bezig houden. „En daarvan zijn er
veel in Rotterdam gevestigd, je
hebt hier met de haven natuurlijk
veel bedrijvigheid."
Voor het materiaal dat elders
moet worden ingekocht, richt
Heftica zich tot de Nederlandse
Radiateurenfabriek in het Bra
bantse Mill, Europa's grootste
producent en leverancier van ra
diateuren.
Of zijn bedrijf ook de volgende
eeuw nog zal bestaan, daarover
heeft Van Dijk geen twijfels. „Aan
de ene kant zul je altijd radiateu
ren houden en ze dus ook moeten
repareren. Anderzijds denk ik dat
de elektro-motoren ons veel werk
uit de handen zullen nemen. Maar
ja, dat zal ik niet meer meema
ken," zegt de 50-jarige Heftica-di-
ltrCleUl.
Hoor John Beljaa'S
De voortvarendheid van staatssecretaris Vermeend leidt ertoe dat
per 1 januari 1997 weer een zeer groot aantal wetswijzigingen in wer
king treedt. Globaal gezegd gaat het om vier grote aanpassingen. De
verandering die het afgelopen jaar ongetwijfeld de meeste aandacht
heeft getrokken betreft het aanmerkelijk belangregime, de daarmee
samenhangende beperking van de rente-aftrek en de introductie van
fictief inkomen. In deze rubriek behandelen we de wijziging van het
aanmerkelijk belangregime. Begin volgende maand stellen we de be
perking van de rente-aftrek en de introductie van fictief inkomen aan
de orde.
Het regime rondom het aanmer
kelijk belang (ab) - waarbij koers
winsten op aandelen die zich m de
privésfeer bevinden worden be
iast- wordt aanzienlijk gewij
zigd. Ab-houders zijn diegenen
die - al dan niet samen met een
partner - over ten minste vijf pro
cent van het geplaatste aandelen
kapitaal beschikken. Daalt het
percentage onder die vijf procent
na verkoop van een deel van dat
pakket of door bijplaatsing van
aandelen, dan wordt de aandeel
houder geacht het gehele belang
te hebben vervreemd.
De afrekening van de belasting
claim over het niet gerealiseerde
deel schuift in die gevallen echter
op verzoek door naar het feitelijke
realisatiemoment. Het behouden
gedeelte wordt aangeduid als een
fictief ab. Indien na vervreem
ding van een deel van het pakket
wel een belang blijft behouden
dat meer bedraagt dan vijf pro
cent, wordt uiteraard alleen over
het vervreemde gedeelte afgere
kend en blijft er voor het overige
sprake van een regulier ab. Heeft
men opties op een pakket aande
len van ten minste vjjf procent
dan wordt de optiehouder ook als
ab-houder aangemerkt.
Verder geldt er een meetrekrege-
ling; die houdt in dat indien een
familielid in de rechte Ujn
(bijvoorbeeld kinderen) van een
ab-houder aandelen, vorderingen,
winstbewijzen of opties hebben
bij de desbetreffende vennoot
schap, zij ook als ab-houder wor
den aangemerkt, zodat op hen het
hele ab-regime van toepassing is.
Indien er meer soorten aandelen
(bijvoorbeeld A-, B- en C-aande-
len) zyn, behoren alle aandelen
van één soort tot het ab, indien
men in -tenminste- één soort
een ab heeft.
Wanneer aandelen tot een ab be
horen is zowel de vervreemdings
winst van de aandelen als de ont
vangen uitkeringen daarop on
derworpen aan het ab-regime. Het
tarief bedraagt 25 procent; alleen
in de eerste tariefschijf geldt het
reguliere tarief van circa 38%. Er
wordt in de ab-sfeer een onder
scheid gemaakt tussen reguliere
voordelen (dividenden, bonus
aandelen, kapitaalrestituties, fic
tief rendement, tijdelijk vrucht
gebruik) en vervreemdingsvoor
delen. Voor sommige voordelen
geldt dat dtz„ niet belast zijn te
gen het 25 procentstarief, maar
naar het progressieve tarief. Dat
geldt zelfs in een enkel geval voor
vervreemdingswinsten. De divi-
dendvrijstelling is niet van toe
passing op de reguliere voordelen
uiteen ab.
Ook alle kosten worden tegen het
tarief van 25 procent in aanmer
king genomen. Ab-verliezen wor
den in aanmerking genomen door
ze te compenseren met andere in
komsten, zij het tegen het vaste
tarief van 25 procent. In een enkel
geval kunnen financieringskos
ten (rente) van ab-aandelen tegen
het progressieve tarief in aanmer
king worden genomen. Het moet
dan gaan om reële bedrijfsoverna
mes waarbij de koopsom schuldig
wordt gebleven.
Van vervreemding is niet alleen
sprake bij verkoop en schenking,
maar bij inkoop van eigen aande
len, liquidatie van de vennoot
schap, juridische tusie, emigratie
en verplaatsing van de feitelijke
zetel van de vennootschap naar
het buitenland indien de aandeel
houder in het buitenland woont.
In enkele gevallen kan de fiscale
claim worden doorgeschoven. Dit
is bijvoorbeeld het geval bij fu
sies, echtscheiding en overlijden.
Emigratie leidt tot afrekening, zij
het dat op het moment van emi
gratie er een zogenoemde conser
verende aanslag wordt opgelegd,
dié echter niet wordt ingevorderd.
Alleen in geval van vervreemding
van de aandelen binnen tien jaren
na emigratie wordt de aanslag als
nog ingevorderd. Teneinde dit
ook daadwerkelijk te kunnen ef
fectueren moet de emigrant wel
zekerheid stellen. Ook indien bin
nen tien jaren de onderneming
wordt gestaakt en de reserves (na
genoeg) geheel worden uitge
keerd, is de conserverende aan
slaginvorderbaar.
Eventuele uitdelingen tijdens de
tienjaarstermijn waarover divi
dendbelasting is ingehouden lei
den tot een vermindering van de
aanslag. Hetzelfde geldt voor
eventueel in het buitenland ver
schuldigde belasting in verband
met vervreemding van de aande
len binnen de tienjaarstermijn.
Na de tien-jaars-termijn vervalt
de mogelijkheid tot invordering.
Andere aanpassingen aan de
nieuwe regeling zijn:
de verkrijgingsprijs van be
staande ab-aandelen wordt ge
steld op de historische verkrij-
gingsprijs;
ten aanzien van aandelen die op
1 januari 1997 tot een ab gaan be
horen en daartoe voordien niet
behoorden, geldt als verkrijgings-
prijs de waarde in het economi
sche verkeer per 1 januari 1997;
voor schuldvorderingen geldt
dat de daadwerkelijk opgeofferde
(historische) waarde in aanmer
king wordt genomen;
bestaande fictieve ab-pakketten
blijven die status behouden onder
het nieuwe regime. Overlijdt de
houder van een vóór 1 januari
1997 ontstaan fictief ab, dan wordt
niet afgerekend over het fictief
ab;
voor degenen die onder het hui
dige regime een aflopend ab heb
ben en onder het nieuwe regime
geen ab hebben, blijft het be
staande ab-regime van toepas
sing;
degenen die een aflopend ab
hebben en onder het nieuwe regi
me een ab hebben, worden weer
(normaal) ab-houder waarop het
nieuwe regime van toepassing is.
Wel mogen zij een step-up toepas
sen per 1 januari 1997 mits het ab
vóór 4 juni 1996 is ontstaan en de
aandelen niet vervreemd worden
binnen vijf jaren na het ontstaan
van het aflopend ab.
Drs. J. A W. Beljaora ts bureau-
partner van Deloitte Touch? Be
lastingadviseurs in Rotterdam.
