0 ude kinst ti.sseii
hari gei
m
"'c^ïS
Zaterdag 8 februan 1997
Rotterdams Dagblad
Sijlage van het Rotterdams Dagblad
Diana Wind:
';,De haring
vissers van
Schiedam
,'weigerden
jeneverte
gaan sto
ken."
Foto Cees Kuiper/
Rotterdams
In Schiedam kwam de Souden Eeuw honderd jaar later. Daarvoor moest eerst
deharïngvïsserif als voornaamste bron van inkomsten verdwijnen. Pas daarna
stortten de Schiedammers zich massaal op dè jeneverstokerij, wat export op
leverde en grotere welvaart dan met de visvangst mogelijk was geweest. An-
dere steden inNedcrlandzatentoenal lang inde (alofnietkoloniale)handelen
padden dus kennisgemaakt met de nieuwe rijkdom.
DeGoudenEeuwvanSchiedamisonderwerpvande
eerste van drie historische exposities in het
4Stedelijk Museum van deze stad. Volgend
jaar komt de onstaansgeschiedenis van
f; de stad van 1250 tot 1600 aan bod, een
jaar later behandelt de derde tentoon-
stelling de periode 1800 tot 1900.
T 'iM>: tfyr l&U tsw pjr»"
Fruitstïlleven van Gerrit van Vucht, een Schiedamse 17 de eeuwse
kunstschilder (bruikleen van Museum Boijmans). Daarondertwee
slabakken van Arent Klos.
P. van Haasterfc De Plantage te Schiedam, gekleurdekopergrayure,
ca. 1770 «ï.V&'w
Door Peter van Ejjkelenburg
De serie van drie tentoonstellingen heeft ten doel de
geschiedenis van Schiedam, aanschouwelijk te ma
ken aan de hand van de eigen collectie oude kunst
van het Stedelijk Museum. Die collectie heeft ja-
renlang opgeslagen gelegen op de zolders van
het museum aan de Hoogstraat. Hoewel oude t
kunst het meerendeel uitmaakt van het to
tale kunsteigendom van het museum, werd
er tot nu toe nauwelijks iets mee gedaan.
„Dingen van langèr dan een eeuw gelé
den waren onzichtbaar. Daar werden
geen tentoonstellingen mee gemaakt
Terwijl we echt heel veel hebben in
Schiedam; zelfs uitdè Middeleeuwen,"
zegt drs. Diana Wind, de nieuwe direc-
V teur vdn het Stedelijk/1 ■i"
^t^Haar si
tè bn
:yéh^briifda^^erandering in. rrii
Steuntje in def
^Schiedam,^,'
:i(anas,'r,Gedistilleerdr
le.wiïfe kelder- van-1
'fphet Stedelijk w'as immérsjarenlan,'
een permanente opstèlling gewij^
aan de jeneverstokerij,. Die collet
tie verhuisde, naar, het.ipleuwe
Gedistilleerd Museum èn de
kelder kwam'vrij. Met de
%-.± K oude kerkvloer en de
gewelfde plafonds is de-
- ze lage open ruimte bij
uitstek geschikt voor al
gemenere ^historische
tentoonstellingen, be-
sefte Wind. Delen van
de coUectie °ude
kunst zijn nu dus van
zolder gehaald en
voor velen vóór het
eerst te zien', in dè
kelder:
Bijkomend voordeel
voor het muséum ïs
dat de voor velen tot
nutoe onbekende
collectie beter gedo
cumenteerd wordt
en er ifjn interne sü-
volledig tonen van deze collectie oude kunst. Want"'
het laten zien daarvan is geen doel, maar slechts een
middel om iets anders duidelijk te maken, namelijk
de eigen stadsgeschiedenis.' In de kennis daarvan
zijn nog hiaten, waarvoor verder onderzoek nodig is
en ook zal gebeuren. Het ontbreken van deze kennis* -
zal ook-in de kelderexposities duidelijk worden'ge-.'
maakt. Bovendien vereist het laten zien van de out- v
wikkelingen van de stad in een bepaalde periode niet -
het opsommen van uitputtende lijsten van bijvoor-',
^.beeld-alle opéenvolgende .burgemeesters. Vfel iHW|is
statief, is heftopen van een schilderij .yah, éémzo'n v
burgemeester, bij voorkem^^/d^han'd %reefc
Schiedamse oude meester.'
Wind: „Het is geenvottedige^pcumg
wetenschappelijke opstelün
beeld van de tijd, we hebbe]
llhjjjpjkfde dingen uit onze,
datfrvat wéa
agen mu-
kéldejj
rien'm
kelini
èlkeiku
:uiistvoon
seumcólIectierDe betekenisVan die 'objecten krijgt
per eiland een'toelichting middels een diaprogram
ma dat ter plekke continu draait en beelden plus
leestekst biedt. Gesproken tekst kan niet, want vjjf
teksten door elkaar heen in de beslotenruimte onder
de lage keldergewelven zou verwarrend werken.
Diana Wind; „Schiedam had in de Nederlandse ha
ringvisserij echt een hele dikke vinger in de "pap.
Voor deze stad was dat toen praktisch een' mono-eco^
nomie. Door handelsoorlogen met Frankrijk en En
geland en door daaruit voortkomende visserijbeper
kingen klapte de haringvngst uiteindelijk in elkaar.
Schiedam ging zich toen toeleggen op de jeneversto
kerij. Dat bestond hier al, maar kwam plotseling in
explosie. De ene mono-economie werd dus vervan
gen door een volgende. En de voormalige haringvis
sers vonden jeneverstoken maar niets. Ze. kozen lie
ver voer de armoe. Zo kwamen de eerste Duitsers
naar Schiedam om het zware sjouwwerk te doen in
de distilleerderijen. Bol waren dus al gastarbeiders.
Die gewoonte van het hebben van een eenzijdige eco
nomie is eigenlijk gebleven in Schiedam. De laatste
muiark'is om de mono-cultuur was die van de scheepsbouwvMet het
■aiuov
tof-
-po
J Istvoorwerpeh
'f goéd*' te„ conserveren.
Hef gaat daarbij trou-*
wens niet alleen om
hoogwaardige kunst,
maar ook om oude oor
kondes, insignes, kerke
lijke attributen, siervoor
werpen, dagelijks eet- en
"drinkgerie en gereed
schappen uit de betref
fende periodes.
Het museum streeft
bij de exposities
niet naar
het
4^1
'7Ë --L, f
1«n- .0'r
t .f-V
t
£9 If'
verdwijnen van de werven Güsto en Wilton Felle-
noord is dat ook over. Wat er voor in de'plaats zal ko-
men, dat is niet onze taak om te-voorspellen
CD-ROM
Het Stedelijk krijgt voor deze en de twee volgende
exposities hulp van het gemeentearchief en van de
Historische Vereniging Schiedam. Die laatstemaakt, -
in de vorm van een speciaal nummer van het eigen
rijdschrift Sceijedam {slechts 6,-) ook de catalogus.
Bruiklenen kreeg het museum uit particuliere col-
lecties, van Museum Boijmans Van Beuningen en uit
het gemeentearchief. Een standaardwerk uit 1975
van drs. G. van der Feyst over de geschiedenis van
Schiedam is een belangrijke leidraad voor bet opzet
ten 'van de tentoonstellingen. Het Stedelijk heeft,
ruwweg gesproken, bij het verhaal van Van der Feyst
de bijpassende beelden bijeen gezocM
Gewerkt wordt op dit moment aan een CD-
ROM die past bij de tentooT mg en de histo
rie van Schiedam op ir manier visuali
seert Diana Wind: „Vooral voor jongeren heb
ben we die bedoeld. Je kunt eenbepaald histo
risch personage uit de geschiedenis van de
stad oproepen en dan aan de hand van een
stadsomroeper door de stad wandelen. Daar
bij kom je bijvoorbeeld allerlei oude gebou
wen tegen, die je elke dag in werkelijkheid
buiten kan zien, maar waarvan je nu op
speelse manier de historische betekenis uit
gelegd krijgt"
f 'ettelijk Museum Schiedam: De Gouden
U uw van Schiedam, 1598-1795. Tentoonstel
ling loopt tot 27 oktober van dit jaar.
P.F. de laCroix: portret van C.A. den Beerr 1773
Vrijheidsbeeld, hout, 1795, makeronbekend.Wïnd:„Ditwas voorde
Schiedammers in die tijd een symbool voor de vrijheid van menings
uiting."
