B.B. King is weer in 't
land: 150 kilo bluesvlees
m
Terugblik op Rotterdam met Ed van Zanden
Pornogroep Rockbitch kan nog spelen ook
Nelly Miricioiu schittert
eindelijk bij
De Nederlandse Opera
Chicago inspireert Hole
a
Door Jacob Haagsrha
Zaandam Het gouden condoom
wordt opgevangen door Pieter.
UitMiddenbeemster. Hij mag ge
durende één nummer "backstage'
met Luei, het donkerharige meis
je dat de woorden 'sex slave' op
haar buik heeft getekend. De act
met het gouden condoom heet het
hoogtepunt van interactief ge
drag bij de omstreden show van
dê Britse pomoband Rockbitch.
Maar het samenzijn met het seks
slaaf] e gebeurt achter gesloten
kleedkamerdeuren. „We got toge
ther a little," zegt de dame bij te
rugkomst. En Pieter, hoe was het
nou?
f,Je mocht alles met haar doen,"
zégt Pieter. Maar heeft hij nou
seks gehad? „Het is maar hoe je
seks omschrijft," antwoordt hjj.
„In Amsterdam is seks weer iets
heel anders dan in Almelo." Waar
mee Pieter uit Middenbeemster
de commotie rond Rockbitch
kernachtig samenvatte. In Almelo
immers hoeft Rockbitch van de
burgemeester niet meer terug te
komen. In Leeuwarden moeten
we, na vragen van christelijk
rechts in de gemeenteraad, nog
maar zien of de vergunning voor
het concert van 10 april loskomt.
Intussen staan de media bol over
het fenomeen Rockbitch. Een he
le prestatie voor een groep waar
van vrijwel niemand nog muziek
gehoord heeft
Het SBS 6-programma 'De Nacht-
rijder' haalde de groep voor de ca
mera, In de onooglijke zaal van
jongerencentrum Het Drieluik in
Zaandam, een plek die pas daags
voor het concert bekend gemaakt
werd. Desondanks waren er toch
nog tweehonderd kaarten ver
kocht. Honderd genodigden,
waaronder onevenredig veel pers,
maakten de zaal vol.
De bassiste is en blijft geheel ge
kleed én kan spelen dat het een
aard heeft. De gitarist, die even
eens zijn kleren aanhoudt, lijkt
voorzien van een blinddoek. Dat
2ijn dan de enige concessies aan
de goede smaak. Drumster, gita-
riste en toetseniste verschijnen
topless. De zangeres net niet, en
de blauwe üchaamsbeschildering
staat haar beeldig. Het sekssioofie
van daarnet voegt zich al snel bij
de groep, gekleed in een span
nend leren tuigje en verder niets.
Fistfuckmg
Zullen we het eerst eens over de
muziek hebben? Die valt niet te
gen. Eer, theatraal soort hardrock,
waarin het puike funky baswerk
verwijst naar de Red Hot Chili
Peppers die ooit, geheel in stijl,
slechts gekleed in een sok optra
den. We hebben het echt wel min
der gehoord. Maar laten we eerlijk
zijn, daar komen we niet voor. In
het begin lijkt er nog niet zoveel
aan de hand. De dames schudden
wat met hun borsten en maken, al
spelend, suggestieve bewegin
gen. Dan gaat het ineens van „She
likes to fistfuek, up to her wrist."
En dat zullen we weten. Een huis-
houdhandschoen wordt in
gesmeerd met glijmiddel en ver
volgens op onreglementaire wijze
gehanteerd. De handschoen ver
dwijnt na gebruik de zaal in.
Dan wordt het feest op het po
dium. De dames lebberen elkaar
af, er wordt wat met een zweepje
gemept. De gitariste, met Luci de
enige die haar lichaam geheel en
al ontbloot, stelt de zangeres bloot
aan een potje spetterende Serra-
no-seks, hetgeen niet goed afloopt
voor haar blauwe kleurtje.
De act met het gouden condoom
daargelaten, valt het met de om
streden publieksparticipatie erg
mee. Een jongen springt het to
neel op en de klerenkasten aan
weerszijden van het podium wil
len wel ingrijpen, maar de dames
verwelkomen de vermetele 'met
open armen'. Leuker nog is een
type dat een kunstpenis op zijn
voorhoofd heeft gebonden, een
vondst waarvan de gitariste dank
baar gebruik maakt. Ze houdt het
nog geen nummer vol.
Dit is dus Rockbitch, de band
waar Leeuwarden in het bijzonder
zich nu ai twee weken druk over
maakt. Een show met pornografi
sche trekken, zeker. Maar de da
mes houden het vooral gezellig
onder elkaar, de heren vervullen
slechts een figurantenrol. Echt
shockerend is de show nergens,
echt opwindend in de seksuele
zin des woords evenmin. Het is
gewoon een amusante show op
amusante mu2iek. De Nachtrij
der, SBS 6, uitzending vrijdag 7
maart, 23.00 uur,
Zaandam werd zondag getrakteerd op een optreden van de omstreden 'pomoband' Rockbitch. fowpwi Nijhuis/opo
Hjj is 71 jaar oud inmiddels en
hij speelt over de hele wereld.
iDriehonderd concerten per jaar.
Altijd volle zalen. B.B. King, de
koning van de blues. Ook Neder
land doet hij aan. Donderdag
geeft hij met zijn negenkoppige
hand een concert in De Doelen.
DoorTon Ouwehand
"•4—1
Bonn—Bonn zaterdagmiddag, Op
'een granaatworp afstand van de
regeringsgebouwen loopt een
klein groepje activisten vredig te
demonstreren tegen het op han
den zijnde vervoer van kernafval.
Eén overdreven hoeveelheid van
minstens twee maal zoveel poli
tiemannen houdt het handjevol
demonstranten glimlachend doch
nauwgezet in de gaten. Met een
beetje goede wil is het allemaal te
zien vanuit het grote luxe hotel
waar B.B. King resideert, de 7i-ja-
nge blueskoning heeft andere za
ken om zich druk over te maken.
Zijn humeur laat te wensen over:
'gisteravond een concert in Boeda
pest, half drie Ut bed; tweé'uur la-
tér er weer uit .om. RetyUégtuig.
ftaafBofifi' h al 6n'.Bén'jö èitiSé-
lijk in Bonn, lig jé m je h'ötëF
bed bij te komen en dan
'word je na anderhalf uur
alweer wakker gemaakt
voor een interview.
De grote bluesman
blijft aanvankelijk
cynisch als hij in
«en keurig grijs (i
kostuum met
een cola-light
ip een spe
ciaal voor
het gesprek gehuurde hotelkamer
zit. Als de ruim 150 kilo bluesvlees
zich in een onhandig klein stoel
tje heeft gewurmd, bepaalt het on
genoegen over zijn voortijdig ont
waken de meeste antwoorden.
Met donkere slaapogen kijkt hij
door zijn dubbelfocus bril en be
perkt zich tot korte antwoorden.
„Driehonderd concerten per jaar?
Klopt, Leven in hotels? Ja, na
tuurlijk. Al vijftig jaar. Nee, zo'n
hotelleven is heel afwisselend. Er
gebeurt altijd wel wat. Soms lig
I je net in bed, kun je er alweer
uit om de pers te woord te
staan..."
Van Eric Clapton tot Stevie
Ray Vaughan, van Jimi Hen-
drix tot John Scofield, zeer
veel gitaristen noemden B.B.
B.B. King (71): „Ik
heb belachelijke
vingers."
Foto Reuters
King als een van de belangrijkste
bronnen van eigen spel. Kings gi
taarspel is een bron van waaruit
ook nu nog rijkelijk wordt geput
Nog steeds staat het kopiëren van
ICings solo's voor veel gitaristen
hoog op het prioriteitenlijstje.
Maar King zelf zegt nergens van
te weten. „Ja, ik vang dat soort ge
luiden wel eens op. Maar dat zij
mij een goede gitarist zouden vin
den? Geen van die jongens heeft
dat ooit tegen mij gezegd. Trou
wens, zo goed ben ik helemaal
niet. Mijn vingers hebben nooit
kunnen spelen, wat ik eigenlijk
wilde. Ik ben helemaal niet zo
handig op een gitaar. Ik heb bela-
chelijkevingers."
Fijn gesprek
Rots buigt de King of the Blues
zich samenzweerderig naar de
interviewer. Voor dat er nog
een vraag gesteld wordt,
wil hfj even melden dat
hij weliswaar niet l
uit bed wordt getrom
meld voor interview,
maar dat dit toch wel
een erg fijn gesprek is.
Het motief voor de ontboezeming
is duidelijk. King wil zijn reputa
tie als vriendelijk heerschap geen
geweld aandoen. Aardig gevolg is
dat de spraakzaamheid gestaag
toeneemt.
Meer dan honderd platen maakte
B.B. King. En hij heeft ze allemaal
in zijn bezit gehad ook. „De mees
te ben ik kwijtgeraakt bij mijn
echtscheiding. Of ik naar die pla
ten luisteren kan? Jawel hoor.
Soms moet ik wel. We spelen wel
eens materiaal van oude platen.
Dan moet ik eerst weer eens luis
teren hoe het precies ging. Mijn
geheugen is niet zo best Als ik
mezelf terughoor rind ik sommi
ge stukjes echt: wel ..de .moeite
waard. Maar dan hoor ik wereen
stel vreselijke fouten." '.',<7
De platen van BB. King hebben
allemaal het onmiskenbare blues
geluid. Alles is blues. Op ééntje
na. In 1994 maakte hij samen met
de blinde jazzvocaliste Dianne
Schuur een jazzy cd: 'Heart To
Heart'. Voor de luisteraar leek de
ambassadeur van de blues zich
goed thuis te voelen in jazzstand-
ards als 'They Can't Take It Away
From Me' en 'It Had To Be You'.
Zelf had hij er andere gevoelens
over. „Doodsbang was ik, Ik had
Dianne Schuur ontmoet op een
jazzfestival in Japan, De organisa
tie vond dat we ook wat samen
moesten doen. Volgens mijn ma
nager en die van Dianne had er
een chemische reactie plaatsge
vonden toen we samen op het po
dium stonden. Maargoed, dat wa
ren een paar gospels. En een hele
plaat is natuurlijk wel wat anders.
Zij is een van de meest getalen
teerde mensen die ik ooit ont
moette. Met een absoluut gehoor.
Ze kan rustig zeggen: 't volgende
liedje staat in bes en ze begint ge
lijk op de goede toonhoogte te zin
gen. Ik was doodsbang voor die
liedjes. Maar weet je wat me er
door sleepte? Mij hadden ze ooit
gezegd dat ik een echte ster was,
als ik zo zou zijn als Louis Arm
strong of Fats Domino. En bij de
plaat hoopte ik een beetje in de
buurt te komen van deze mensen.
Muziek is net zoiets als zwem
men. Je weet nooit of je het kunt
als je het niet gewoon probeert. Ik
ervaarde het als een soort bungy-
jumpen."
Rode Stella
Hij speelt gitaar en hij zingt, maar
B.B. King voelt zich gitarist noch
zanger. „Ik denk dat ik besta bij
de gratie van die twee aspecten.
Mijn gitaarspel en mijn zang be
palen de figuur B.B. King. En
voor de goede orde: ik ben geen
goede gitarist ben en een matig
zanger" Zijn eerste,gitaar? Hij
-weet het nog, precies.'-,.Een rode
.Stella. Vijftien dollar, kostte het
ding. Dat was precies mijn
maandsalaris. Leende ik van mijn
baas. Hij hield twee maanden
lang zeven en een halve dollar van
mijn salaris in. Ik wilde een gitaar
hebben vanwege de voorganger
in de kerk. Hij begeleidde de
diensten, dat wilde ik ook. Ik wou
gospelzanger worden. Waarom
het toch blues werd? Dat kwam
van de straat. Toen ik een jaar of
vijftien, zestien was, zat ik altijd
op straathoeken te spelen. Als ik
op verzoek een gospellied speel
de, dan werd ik over mijn bol ge
aaid. Dan zeiden de mensen: mooi
gedaan jongen. Maar als ik een
blues zong, dan gooiden ze geld in
mijn pet. Met blues viel geld te
verdienen. En dat was voor mij de
manier om aan mijn milieu te ont
worstelen. Ik kon niet goed leren.
Met de gitaar kon ik verder ko
men. Het was een lange weg,
maar ik voelde dat het moest luk
ken."
B.B. King en band: De Doelen
Rotterdam (6/03), De Bonte We-
ver Slagharen (7/03), De Rijnhal
Arnhem (9/03). Voorprogramma:
Duo Magie Frankie ea Kaz Lux
Door Dolf Welling
Rotterdam In De Archiefwinkel
'aan de Coolsingel zïjnt momen
teel 82 tekeningen van Rotterdam
'te zien, van de jaren dertig tot pn
met de Botlekwerken en nog wat
later. Het is een keuze uit de 260
bladen van Ed van Zanden in de
verzameling van het Gemeentear
chief. De kunstenaar heeft lang in
Spangen gewoond. Hij is nu 93
-"jaar, woont in Assen en tekent
nog wel eens.
Voor precieze topografische docu
mentatie zal men vanzelf aan foto
grafie denken. Er zijn inderdaad
-treffende foto's van het stads
beeld uit die jaren, maar vaak blij
ken tekeningen en prenten ons
toch nog wat meer te doen. Het
ontstaan van een zeer grote verza
meling van dien aard is te danken
aan mr. H.C. Hazewinkel. Voor
het archief bestelde hij tekenin
gen bij 26 Rotterdamse kunste
naars. Het honorarium was zeer
bescheiden, maar voorde kunste
naars waren andere afzetmoge
lijkheden schaars. Charles Kern
per kon ook aan het Rotter-
damsch Nieuwsblad topografisch
werk leveren.
Uit de opdrachten kwamen veel
aquarellen en tekeningen voort
"die met geschikt zijn voor veelbe
lovende folders van reisbureaus.
Wie er niet woont of werkt, zal er
V
niet gauw toe komen een wande
ling te maken in straten met roes
tende rails, oude loodsen en be
roete muren die afgeven op de
blik. In de haven, maar verder
vooral in zulke wijken en in het
verwoeste deel van de stad von
den de kunstenaars motieven.
Het was alsof Jan Goedhart, Char
les Kemper, (de jonge) Haas Gub-
bels en Ed van Zanden een omge
keerde schoonheidszin cultiveer
den.
Gruber
Dat kwam ook elders voor in de
tijd van het existentialisme, in
Frankrijk bij Gruber bijvoorbeeld
en bij Bernard Buffet. 'Misèrabi-
iisme' noemde men die stroming.
Maar in het naoorlogse Rotter
dam beantwoordde het ook aan
het voor de kunst ruwe klimaat en
het werk uitte een sterke levens
wil. Ter afwisseling, om wat na
tuur te bekijken, werd op de eilan
den getekend. Ed van Zanden
werkte meestal in zwart-wit, maar
in de Archiefwinkel hangt ook
een gekleurd blad met de Flora
serre in de vooroorlogse Diergaar
de, Weemoed zal bij bejaarde be
zoekers eveneens een Interieur
oproepen van het Leeskabinet
aan de Geldersekade, dat in de
oorlog is verwoest.
In de jaren vijftig - toen hier nog
gekijfd werd over figuratief of
nonfiguratief - gold topografisch
werk als een gering genre. Ten
onrechte. In de Archiefwinkel is
te zien dat Van Zanden een heel
persoonlijke trant had met specia
le beeldende kwaliteiten. Hij won
uit zijn nauwgezet weergegeven
motieven tevens een abstracte
schoonheid wat het lijnenschrift
en de compositie betreft. Zoals
meer kunstenaars die zich voor
namelijk tot zwart/wit beperken,
geeft hij het wit van het papier
een belangrijke werking als licht.
In Londen vond Van Zanden het
vaak in de donkerte van de oude
Underground. In deze tentoon
stelling zien we Delfshaven bij de
Westzeedijk in kunstlicht, 1967.
Maar altijd is het fijne lijnenspel
licht en muzikaal. Hij heeft vaak
buiten getekend en toch heeft zijn
werk niets voorlopigs.
Geen bloed
Het is alsof sommige tekeningen
van de Amerikaan Jason Fox met
bloed bespetterd zijn, maar hij
werkt met rode en blauwe stiften
en richt een jungle aan van ver
warrend lijnenwerk waar mon
sterlijke wezens in opdoemen. Dit
werk - te zien by Cokkie Snoei -
lijkt van een op tilt geslagen strip
tekenaar te zjjn. Fox heeft er ken
nelijk plezier in, maar een duurza
me indruk maakt het niet. Dat
geldt ook voor de 'Draaideur' en
Ed van Zanden, Rotterdam 1982
andere werken van Ronald Come-
lissen. De objekten zijn wat te lij
vig voor de voorstelling.
Annelies Allewynse toont in de
galerie Herenplaats bewerkte, tot
vage droom- of nachtmerriebeel-
den gereduceerde foto's: een ge-
laatloze figuur, een kapotte pop-
peromp en zo meer. Er zijn grote
maar ook kleine bladen bij. Ze et
sen zich ongemerkt in de herin-
zunering. De met pastel en kleur
potlood werkende Jolanda Cor-
tenberghe heeft nog veel van de
blijde onbevangenheid van een
kleuter in haar vrolijk stemmen
de en geestige bladen. De ke
ramiste Joke Legerstee toont
Wachters': met een of andere
vorm bekroonde 'torens' of sok
kels. Eén verdedigt zich met ver
vaarlijke spijkers. De eenvoudig
ste vorm, rijzig in grijs en zwart, is
de beste.
De vier exposanten in de Kunst
kelder zijn geen debutanten
meer. Marco Muusse zet in een
loofrijke schildering sjabloonlet-
ters. Astrid Tanis doet dat even
eens. maar gebruikt voor haar
bosplekjes wel zeer felle kleuren,
Behagen willen deze schilders
waarschijnlijk niet, maar wat dan
wel? Milja Praagman tekent en
etst op een prille manier figuren
waar weinig van uitgaat. Bijzon
der daarentegen is de manier
waarop Kobi van der Kooi uit lap
pen klei een toïs plooit.
Lex Hameetman exposeert in de
metrogalerie De Brieder fotower
ken in waaier- of vlmderdasvorm.
Sommige noemt hij oplossingen
voor een probleem. Ze stellen ons
voor de vraag wat ze voorstellen:
een bezwachteld been misschien?
Het is duidelijk niet om het ant
woord te doen. De voorstelling is
juist belangrijk bij enkele panora
ma's waaronder een meesterlijke
weergave van de Nieuwe Water
weg met stadsprofiel en wolken.
J.C.Blaak blijft een eenvoudig
stramien varieren voor construc
ties die hy 'Brug' noemt of ge
woon Wei-binding'. De objekten
zien er zeer solide, maar niet op
windend uit.
Ed van Zanden. Archiefwinkel,
Coolsingel 91. Di tlm za 11-16 ilm
19 apr. Jason Fox en Ronald Cor-
nelissen. Cokkie Snoei, Maurits-
weg 55. Do t/m zo 13-18 tlm 9 mrt.
J.Cortenbergbe, J. Legerstee en
AjUlewijnse. Herenplaats,
Schiedamse Vest 56. Ma t/m zo
13-17 t/m 11 apr. L.Hameetman
en J.C.Blaak. De Brieder, metro
station Oostplein. Di t/m zo 13.30-
17.30 t/m 16 mrt.
Door Arthur van Dijk
Verdi heeft zijn opera's allemaal
een andere naam gegeven, maar
hij had ze ook 'La forza del destino
1 t/m 28' kunnen dopen. Luisa
Miller ('La forza del destino nr. 15'
uit 1849), dat gisteravond bij De
Nederlandse Opera in reprise
ging, handelt over de onmogelijke
liefde van Luisa Miller voor een
jongeheer die zich Carlo noemt,
maar in werkelijkheid Rodolfo
heet en de zoon is van een
machtswellustige graaf, Rodolfo
moet met een hertogin trouwen
en de vileine handlanger van de
graaf heeft zijn zinnen gezet op de
mooie Luisa. Verraad, chantage,
misverstanden en vooral veel
noodlot leiden tot drie doden in de
slotmaten. Verdi schreef er mooie
muziek bij en het blijft onduide
lijk waarom deze opera minder
populair is dan sommige anderen.
Het decor en de regie hebben ui
teraard sinds 1991 geen verande
ringen ondergaan: één en ander
speelt zich af in een multifunctio
neel bouwwerk van trappen, mu
ren, vloeren en plafonds, waarin
met weinig moeite elke andere
opera kan worden ingestudeerd.
(Het zou na gebruik zelfs als kan
toor voor een chique advocaten
bureau dienst kunnen doen).
De regie is weinig spectaculair, af
gezien van enige onbegrepen,
malle pasjes, en irriteert eigenlijk
alleen maar omdat een aantal za
ken te expliciet wordt getoond. De
sociale controle door de omgeving
bijvoorbeeld: koor en figuratie
zijn voortdurend op het toneel
aanwezig en kijken toe. De stan
denmaatschappij: de hertogin zit
bovenaan de wenteltrap, de bur
gerij bevindt zich in het midden,
het leger geeft basis aan het
geheel en leeft in de onderste re
gionen.
Het grote verschil met de premiè
re van 199 i zit" hem in de keuze
van de zangers en de dirigent.
Vooral de vervanging van Carlo
Rizzi door dirigent Graeme Jen
kins is van grote invloed op het
klinkende resultaat. Jenkins weet
aan zijn slag te zien wel wat hjj
wil: hij danst, boetseert, maakt
poëtische gebaren en leidt vooral
het publiek af. Hij staat veel te
hoog opgesteld. Het orkest pro
beert zich door hem niet te laten
afleiden en maakt er het beste
van. Het resultaat is een correcte
lezing van de partituur, maar plat
en grof. Waarom De Nederlandse
Opera deze dirigent telkens weer
uitnodigt is me een raadsel.
De avond werd gered door de zan
gers. Peter Rose (Graaf) impo
neerde in 1991 al. De anderen wa
ren nieuw. Dat Vladimir Galouzi-
ne er niet helemaal in slaagt Neil
Shicoff te doèn vergeten ligt riièt
aan hem. Alexandra Agache zingt
en acteert voortreffelijk als de va
der van Luisa. Nauwelijks verras
send is de adembenemende supe
rioriteit van sopraan Nelly Miri
cioiu. Operaliefhebbers kennen
haar al jaren van de Matinees op
de Vrije Zaterdag, Tot nu toe wa
ren smeekbeden om haar te mo
gen horen in het Muziektheater
tevergeefs en als sopraan Gallar-
do-Domas zich niet had terugge
trokken voor de rol van Luisa, dan
was het de vraag of het ooit zover
gekomen was. Het publiek viel
haar luidruchtig om de hals.
Muziektheater Amsterdam. De
Nederlandse Opera: Luisa Miller
(Verdi). Nederlands Philharmo-
nisch Orkest en het koor van
DNO o.Lv. Graeme Jenkins. Re
gie: Werner Schröter. Decors en
kostuums: Aïberte Barsacq. Met
o.a. Nelly Miricioiu (Luisa Miller)
Vladimir Galouzine (Rodolfo),
Alexandra Agache (Miller), Peter
Rose (Graal), Barseg Tumaiiyan
(Wurm), Catherine Keen (Herto
gin). Voorstellingen t/m 30 maart
1997.
artleat
Dave Hole
Ticket to
Chicago
label
Provogue
d u u
61:58 min.
'Ticket to Chicago' markeert voor Australiër Dave Hole het uitkomen
van een lang gekoesterde wens. Op zijn vorige album 'Steel on steel'
zong de slide-gitarist al 'take me to Chicago', omdat hij die stad min of
meer zag als het beloofde land. De bakermat van de stevige Chicago
blues heeft hem inderdaad geïnspireerd, want dit zesde album is niet al
leen zijn meest bluesy tot nu toe, maar ook het meest doorleefde.
Het kon ook. moeilijk fout gaan, want eenmaal in Chicago lukte het Hole
een geweldig team op de been te brengen met mannen die met de aller
grootsten (Muddy Waters, Buddy Guy en Koko Taylor) hebben samen
gespeeld. Het is ook die volvette, harde bluessound die hier overheerst.
Het erfgoed van Elmore James en Muddy Waters is bij Hole in goede
handen. Het ritmetandem Ray Allison (drums)/Johnny B. Gayden (bas)
legt de solide basis neer waaroverheen Hole zijn sprankelend slidespel
legt, Opvallend veel klaterend koper horen we dit keer, terwijl de mond-
harmonicabijdragen van Billy Branch de nummers nog verder opstu
wen. Vergeet de vorige albums van Dave Hole en kies voor dit even ei
gentijdse als 'hardhitting' bluesalbum. En dat van een Aussie.
Joop Breed veld
