Buitenland
7
NAVO controleert
troepen Karadzic
Vijftig jaar vrijheid van de Britten
m
Turkse onderwijshervorming snijdt in eigen vlees
Amerikaans Greenpeace
en ontslaat
Sihanouk bereid
af te treden
Grote drugsbaas
Colombia rast
Inca-stad
gevonden
Fijimoriui
Peru geboren
Computerfout
in radar Guam
'Regeerploeg
Kobl verversen'
Holbrooke geeft Belgrado en Pale nog even de tijd
Oder-slachtoffers naar huis
Luidsprekers
Turkse muezzin
aan banden
Londen zinspeelt op
vrijlating IRA-gevangenen
Toestellen Israël vallen
bases in Oost-Libanon aan
WACZCOOGDïF
Rotterdams Dagblad
Maandag 11 augustus 1997
Peking Koning Sihanouk van
Cambodja is bereid af te treden
ais de sterke man in zijn land,
Hun Sen, hem dat vraagt. Hun
Sen bezoekt het staatshoofd mor
gen in Peking. Sihanouk verblijft
in de Chinese hoofdstad voor een
medische behandeling. De ko
ning loet weten dat „de brief
waarin ik myn aftreden aankon
dig al meer dan een week klaar
ligt".
Hun Sen zette begin vorige
maand de zoon van Sinahouk,
prins Ranariddh, af als eerste pre
mier van Cambodja. De koning
ging er onlangs mee akkoord dat
zijn zoon werd vervangen door
diens partijgenoot Ung Huot.
a—De Colombiaanse politie
heeft zaterdag de topman ran een
drugskartel met vertakkingen in
Colombia en Peru opgepakt. De
"Arrestatie van Waldo Simeon Var
gas, alias 'El Ministro' (de minis
ter), is de belangrijkste aanhou
ding in de strijd tegen de drugs
sinds de aanhouding van twee lei
ders van het drugskartel van Call
in 1995. Toen werden de broers
Miguel en Gilberto Rodriguez
Orejuela opgepakt, die inmiddels
tot langdurige gevangenisstraf
fen zijn veroordeeld.
Cuzco—Een archeologische expe
ditie naar het Inca-koninkrijk Vil-
cambamba heeft de verloren stad
Rangalla gevonden op rond 3700
meter boven zeeniveau in het oos
ten van Peru. De verdwenen stad
werd al genoemd in een Spaanse
kroniek uit 1571. Zy was in die
tijd een belangrijk bolwerk van
het Inca-verzet tegen de Spaanse
overheersing.
De expeditie vond eind vorige
maand de resten van de stad
Pampaconas. „Nu wij Rangalla
hebben gevonden, hebben wij het
stedennetwerk van Vilcambamba
blootgelegd," aldus een van de on-
lima De Peruaanse president
Alberto Fujimori is in Lima gebo
ren. De Japanse gemeente Ka-
waehi, waar de familie Fujimori
vandaan komt, heeft dit volgens
een raadsman van Fujimori be
vestigd.
De advocaat, Sandro Fuentes, zei
dat ook in de burgerlijke stand
van Kawachi staat opgetekend
dat Fujimori in Lima is geboren,
op 28 juli, de nationale feestdag
van Peru, van het jaar 1938. Ka
wachi weigerde eerder deze
maand registers openbaar te ma
ken. Dit leidde tot specualties in
de Peruaanse pers dat Fujimori
toch in Japan is geboren en daar
om zijn functie moet neerleggen.
De grondwet eist dat de president
in Peru is geboren.
AganaEen computerfout in het
radarsysteem van de luchthaven
van Guam heeft mogelijk bijge
dragen tot het neerstorten vorige
week van een passagiersvliegtuig
van Korean Air, waarbij 225 men
sen om het leven kwamen. Zo
meldden Amerikaanse lucht
vaartonderzoekers gisteren. Een
onderdeel van het radarsysteem
had de piloten van de Boeing747
moeten waarschuwen dat het
vliegtuig te laag vloog. De soft
ware van het systeem werd on
langs aangepast, waarbij kenne
lijk de fout binnengeslopen is. De
onderzoekers benadrukten echter
dat dit niet de oorzaak van het
neerstorten van het vliegtuig was,
maar dat een waarschuwing de
ramp mogelijk had kunnen voor
komen.
BonnDe Duitse minister van Fi-
nancièn Waigel heeft kanselier
Kohi gisteren opgeroepen zijn ka
binet te verversen met het oog op
de verkiezingen volgend jaar en
de regeerperiode daarna. Ook een
van de leiders van de liberale FDP
sprak zich uit voor een kabinets
wisseling. In de krant Welt am
Sonntag zei Waigel dat de coalitie
van CDU/CSU en FDP de verkie
zingen in september 1998 moet in
gaan met een ploeg die daarna
verder kan regeren Verscheidene
ministers zouden volgens CSU-
chef Waigel in het najaar hun por
tefeuille willen inleveren en dit
biedt Kohl de gelegenheid een
nieuw kabinet samen te stellen.
Belgrado/Sarajevo De Amerikaanse gezant Holbrooke heeft
tijdens zijn bezoes aan Belgrado alleen de belofte gekregen
dat Radovan Karadzic, de wegens oorlogsmisdrijven aange
klaagde Bosnisch-Serviscbe leider, uit het openbare leven in
Bosnië zal verdwijnen.
Dat was de magere oogst van een
weekeinde gesprekken. De posi
tie van Karadzics bondgenoten
Krajisnik, die de belofte deed, en
de Joegoslavische president Milo
sevic Ijkt na de besprekingen
versterkt, concludeerden analis
ten gisteren.
Krajisnik, het Servische lid van
het Bosnische driekoppige presi
dium, heeft de 'eenzijdige belofte'
gedaan dat Karadzic eindelijk
vertrekt uit de Bosnische politiek.
De overeenkomst van juk 1996
hierover heeft Karadzic tot dusver
'versnipperd', aldus de gezant.
De Verenigde Staten hebben bij
monde van Holbrooke gedreigd
Karadzic te arresteren als hij zich
niet uit de politiek terugtrekt,
meldde de Washington Post giste
ren. Belangrijke senatoren steu
nen dit beleid. De NAVO heeft
plannen om met speciaal getrain
de commando's Karadzic op te
pakken. De internationale vredes
macht SFOR in Bosnië begon za
terdag met verscherpte controle
op speciale politietroepen, waar
van een deel Karadzic beschermt.
Van die troepen maken ook goed
bewapende vroegere soldaten
deel uit De SFOR beschouwt de
Bosnisch-Serviscbe politietroe
pen vanaf dit weekeinde als 'mili
tair' en verwerft daarmee het
recht ze te controleren.
Holbrooke, architect van de vre
desakkoorden van Dayton in 1995
waarmee een eind kwam aan de
oorlogen in Bosnië en Kroatië, zei
met nadruk dat de Amerikaanse
regering de volledige uitvoering
van de akkoorden eist, evenals de
uitlevering van Karadzic aan het
Joegoslaviè-Tribunaal in Den
Haag.
Onaanvaardbaar
Ook Karadzics „activiteiten ach
ter de schermen" zyn onaan
vaardbaar en bemoeilijken de uit
voering van de akkoorden. In
plaats van het veld te ruimen blij
ven Karadzic en zijn aanhangers,
onder wie Krajisnik, achter de
schennen grote invloed uitoefe
nen. 2y worden ervan beschul
digd grootscheepse smokkelnet-
werken te leiden waarmee het in
ternationale embargo wordt ont
doken. Zijn opvolgster Plavsic is
met hen ineen moeizame machts
strijd verwikkeld en zegt dat de
Karadzic-kliek straffeloos Bos-
nisch-Serviê plundert
De Amerikaanse gezant heeft de
Servische leiders nog enige tijd
gegeven om Karadzic te verwijde
ren. Dit om het bloedvergieten te
voorkomen dat wordt gevreesd in
dien SFOR-troepen onder leiding
van de NAVO in actie zouden ko
men om Karadzic te arresteren in
zijn zwaarbewaakte bolwerk bij
Pale,
Op weg naar Belgrado maakte
Holbrooke een tussenlanding in
Banja Luka om de Bosnisch-Ser-
vische presidente Plavsic een hart
onder de riem te steken. Plavsic,
zei Holbrooke daar later, is toege
wijd „aan de democratie, de recht
staat en Bosnië als een eenheid,
bestaande uit twee entiteiten"
(moslim-Kroatisch en Servisch).
„Dit is de essentie van Dayton."
Frank Thurian bracht gisteren zijn zuster Silke en twee vuilnis
zakken droog over naar zijn nog deels onder water staande
huis in een polder bij Frankfurt an der Oder. De grote schoon
maak kan beginnen. !n het door watersnood geteisterde ge
bied aan de Oder is verder overstromingsgevaar gevaar defini
tief geweken. Alle geëvacueerde inwoners van de regio kunnen
nu terug naar hun huizen, in de Oderbruch moesten op 25 juli
5200 mensen uit 17 dorpen hun huizen veriaten omdat er ge
vaar bestond dat de dijken het zouden begeven. Foto Andreas
AttwelrVEPA
Door Jessica Lulz
Istanbul Vijf maal per etmaal
wordt heel Turkije opgeschrikt
door een kakafonie aan gebedsop-
roepen. Het is nu eenmaal onmo
gelijk voor alle 70.000 muezzins in
het land om precies gelijktijdig
het 'Allahu akbar', God is groot,
aan te heffen. In een enorme stad
ais Istanbul, met zo'n 2500 mos
keeën, is de lucht dan ook gedu
rende enkele minuten vervuld
van de lange 'Allaaaah'ë'JMaar
daar komt binnenkort een eind
aan.
Het hoofd van het directoraat voor
godsdienstzaken, Mehmet Nuri
Yilniaz, heeft een instructie uitge
vaardigd dat de moskeeën geen
luidsprekers meer mogen gebrui
ken. Burgers zouden namelijk ge
klaagd hebben over het lelijke,
mechanische geluid. De mufti's in
alle 80 provincies hebben de tijd
tot 3 oktober om per regio een
centrale moskee uit te kiezen,
waar één muezzin aangesteld zal
worden met een mooie stem. Al
leen die voorzangers mogen voor
taan de oproep tot het gebed per
luidspreker verkondigen. De ove
rigen zuilen het ouderwets met
hun onversterkte stem moeten
doen, vanaf het kleinere balkon
van de minaret.
De maatregel zal ongetwijfeld een
nieuwe golf van fundamentalis
tisch protest oproepen. De isla-
misten menen dat de nieuwe re
gering, met achter rich het leger,
de aanval geopend heeft op de is
lam. Zo is er een wet in de maak
om het religieuze onderwijs te be
perken, maar ook wordt het ver
bod op traditioneel islamitische
kleding voor mannen, een lang
gewaad en een tulband, voor het
eerst sinds de jaren veertig weer
afgedwongen. De wat minder fa
natieke gelovigen zullen echter
opgelucht zijn. In de gemeenten
die sinds 1994 bestuurd worden
door de islamistische Welvaart
spartij, is het volume van de ge-
bedsoproep namelijk opgevoerd
tot een ondraaglijk aantal deci
bels.
India en Pakistan zijn druk
bezig zich op te maken voor
de viering van 50 jaar onaf
hankelijkheid, op 15 augus
tus. In Bombay hebben kinde
ren zich verkleed als verschil
lende nationale leiders, met
daaronder een spandoek
waarop een aantal vrijheids
strijders, die tegen de kolo
niale Britten vochten, staat
afgebeeld. Op een kar rijden
zij door de stad, met de op
roep 'Hou India Bijeen'.
In de Pakistaanse hoofdstad
Karachi hebben drie leden
van een socaile organisatie
zich laten 'opknopen' om
kracht bij te zetten aan hun
protest tegen wanbeleid van
de afgelopen 50 jaar. Deze
Pakistanen riepen hun rege
ring op de problemen van het
land op te lossen in plaats
van veel geld te besteden aan
de vieren van het Gouden Ju
bileum. Foto's EPA
Door Jessica Lutz
Istanbul De hele afgelopen
week hebben fundamentalisten
in Turkije gedemonstreerd tegen
een omstreden onderwijswet die
de duur van de leerplicht ver
hoogt van vijf naar acht jaar. De
maatregel betekent dat de eerste
driejaar van de imamscholen zul
len verdwijnen omdat het basis
onderwijs gestandaardiseerd
wordt. Het voorstel v/ordt naar
verwachting deze week door het
parlement aangenomen. De wets
wijziging was een van de belang
rijkste eisen van het leger waar
het vonge kabinet van de islamist
Erbakan over is gevallen.
Uit diverse onderzoeken is geble
ken dat meer dan 60 procent van
de kinderen op imamscholen ge
neigd is later op de islamistische
Welvaartpartij te stemmen. Zo'n
80 procent is voor invoering van
de islamitische wet. Tenzij deze
ontwikkeling een halt wordt toe
geroepen, kan de Wélvaartspartij
bij verkiezingen in het jaar 2000
34 procent, vijf jaar later 67 pro
cent van de stemmen behalen,
heeft het leger uitgerekend.
Datzelfde leger heeft zelf deze
nieuwe vijand geschapen, door de
afgelopen tientallen jaren de is
lam te stimuleren om te voorko
men dat jongeren zich tot het
communisme zouden wenden. De
scholen bieden naast het normale
""umculum religieus en Arabisch
onderwijs, maar het is meer de al
gemene atmosfeer die de kinde
ren vanaf hun elfde beïnvloedt.
Dat is dan ook de reden dat de is-
lamisten het compromis afwijzen
dat de huidige coalitieregering
van de liberale Mesut Yilmaz be
dacht heeft: Arabisch en koran
kennis worden naast de verplich
te godsdienstles op alle scholen
als keuzevak aangeboden.
Oorspronkelijk waren de imam
scholen beroepsopleidingen.
Dankzij de beurzen die religieuze
stichtingen verstrekken zijn er in
middels 1,1 miljoen jongeren,
waaronder ook meisjes die even
wel geen imam kunnen worden,
opgeleid tot islamitisch geestelij
ke. Dat is dertien maal het aantal
dat nodig is om de moskeeen van
een voorganger in het gebed te
voorzien. Op dit moment volgen
nog 600.000 j ongeren het imamon-
derwijs, Met de nieuwe wet zullen
er geen nieuwe leerlingen meer
aangenomen worden. Pas na acht
jaar basisonderwijs, als ze wat ou
der en minder te beïnvloeden
zijn, kunnen jongeren kiezen om
alsnog de opleiding te volgen, zo
als dat al jaren geldt voor andere
beroepsopleidingen.
Alhoewel het ideologische aspect
in de discussie rond de achtjarige
leerplicht de overhand heeft, was
het volgens vele waarnemers de
hoogste tijd dat de bezem eens
door het Turkse onderwijs ging.
Klassen barsten uit hun voegen,
leermethoden zjjn verouderd,
chauvinistisch, racistisch en sek
sistisch en kinderen worden met
gestimuleerd om na te denken,
maar slechts om parate kennis te
reproduceren, constateerde de
onderwij svakbond Egitim-Sen in
een pas gepubliceerd onderzoek.
Europese standaard
Bovendien blijft Turkije ook met
acht jaar leerplicht ver achter bij
de Europese standaard die het zo
graag wü bereiken. Twintig pro
cent van de bevolking is ongelet
terd, bijna 74 procent van de man
nen en 82 procent van de vrouwen
heeft slechts vijf jaar lagere
school.
Bovendien werkt een kwart van
de kinderen van 10 tot 14 jaar uit
armoede, Turkije valt daarmee in
dezelfde categorie als onder meer
Algenje, Egypte, Indonesië.India
of Guatemala. Zolang het onder
wijs niet gratis wordt, of de staat
beurzen verstrekt, kan deze groep
niet naar school, wat de wet ook
zegt.
De nieuwe wet voorziet in het ver
kleinen van de klassen tot 30 leer
lingen. Alle scholen krijgen com
puters en sportterreinen en er zul
len meer internaten gebouwd
worden. De bond Egitim-Sen is
echter kntisch. Voor het wetsont
werp is geen enkele onderwijsor
ganisatie geraadpleegd. Er wordt
dan ook niet getornd aan de ver
ouderde inhoud van het curri
culum. De geschiedenisles is bij
voorbeeld nog steeds gebaseerd
op nationalistisch propagandama
teriaal uit 1932, Het leger bepaalt
nog steeds hoe de jonge Turken
tegen de wereld aankijken, door
te eisen dat landkaarten in de boe
ken worden opgenomen waarop
alle buurlanden als vijandig aan
geduid staan.
Londen De Bntse minister voor
Noord-Ierland, Mo Mowlam, sug
gereert in een interview met de
Sunday Telegraph binnenkort ge
vangen leden van de IRA, het ver
boden Ierse Republikeinse Leger,
in vnjheid te stellen.
De minister zei zich niet te willen
vastleggen, maar merkte op dat
als bet door de IRA afgekondigde
staakt-het-vuren houdt „alle op
ties mogelijk zyn." Ze noemde de
eerste twee weken van het be
stand de duidelijkste ooit.
Volgens de krant wil de minister
de paramilitaire organisaties dui
delijk maken dat het lage ge
weldsniveau, voorafgaand en ge
durende de onderhandelingen
over de toekomst van Noord-Ier-
land, vruchten afwerpt.
Haar voorgangers sloten amnes
tieregelingen uit, omdat zij de ge
arresteerde militieleden als gewo
ne criminelen en niet als politieke
activisten beschouwen. Al eerder
zegde Mowlam toe IRA-arrestan-
ten naar gevangenissen te willen
overbrengen die dichter in de
buurt van hun familieleden zijn
gelegen.
Sinn Fern, de politieke vleugel
van de IRA, vindt dat amnestiere
gelingen noodzakelijk zyn om het
vertrouwen tussen de partijen bij
de onderhandelingen te vergro
ten. Mowlams opmerkingen leid
den tot boze reacties onder de
Unionisten. „Na vier maanden be
kijkt de IRA wat het bestand heeft
opgeleverd. De minister maakt
voortzetting ervan nu afhankelijk
van het nakomen van haar belof
te," aldus een van de leiders van
de DUP, de grootste protestantse
partij die Noord-Ierland binnen
het Verenigd Konmknjk wil hou
den.
Het interview in de Sunday Tele
graph verscheen op de dag dat
duizenden Ierse nationalistische
katholieken door Belfast mar
cheerden. Zij herdachten dat 26
jaar geleden het Britse leger met
zijn campagne in Noord-Ierland
begon waarbij zij honderden ver
dachte IRA-leden oppakten en
zonder proces opsloten.
Een dag eerder sloten ongeveer
12.500 leden van de protestantse
groep Apprentice Boys met een
grote optocht hun reeks omstre
den marsen in Noord-Ierland af.
De politie had een deel van de
route omgelegd om tegemoet te
komen aan bezwaren van het me
rendeels katholieke Londonder
ry. De mars verliep net als de
voorgaande zonder incidenten.
Om de katholieken tegemoet te
komen hadden de Unionisten op
sommige optochten afgezegd of
de r fast van de politie om
gek tap was mede aanlei
ding v i ii et IRA-bestand van 20
juli.
Baalbek Israëlische jachtvlieg
tuigen hebben zaterdag guerrilla-
bases in Oost-Iibanon aangeval
len, waarbij een persoon om het
leven kwam en drie anderen ge
wond raakten. Een dag eerder
hadden twee Israëlische toestel
len een Palestijnse basis ten zui
den van Beirut aangevallen. Hez-
bollah-strijders reageerden giste
ren en doodden in Rihan, in de Is
raëlische veiligheidszone, een Is
raëlische soldaat gedood. De Hez-
bollah-strijders vuurden raketten
en mortiergranaten af op Israëli
sche militairen die patrouilleer
den in het dorp Rihan.
Twee Israëlische jagers vuurden
zaterdag een aantal raketten af op
het plaatsje Nabit Sheet, 23 kilo
meter ten zuidoosten van de oude
stad Baalbek in Bekaavallei, al
dus veiligheidsfunctionarissen
die anoniem wilden blijven. De ra
dio zei niet of de slachtoffers bur
gers of strijders waren.
De aanvallende toestellen werden
beschoten door luchtafweer van
het Libanese legeren de door Iran
gesteunde Hezbollah. Het Israëli
sche leger meldde dat de piloten
hun doelen hadden getroffen en
veilig naar hun basis waren terug
gekeerd.
De Libanese minister van Buiten
landse Zaken Faris Bweiz heeft
zaterdag gezegd te vrezen dat Is
raël van plan is een grote aanval
op Libanon uit te voeren. De pro-
Iraanse Hezbollah 2ei dat de aan
val met Katjoesja-raketten van
vrijdag op Noord-Israël het werk
is van in Libanon verblijvende
aanhangers van de Palestijnse
president Arafat In een verkla
ring zei de beweging gisteren dat
Arafat een reeks valse beschuldi
gingen aan haar adres heeft geuit.
De Hezbollah-beweging veroor
deelt ook Arafats suggestie als
zouden de daders van de zelf
moordaanslag op de markt in Je
ruzalem uit haar gelederen ko*
Washlngton Ite Amerikaanse
afdeling; vsu de,internationale
niilieübewègihg., .Greenpeace
gaat volgend jaar de begroting,
met een deide inkrimpen.: ea.
De beweging 24 335 vari de 400
P0ison'eelsledériontslaan,deb4
gróiing.inkrimpen vssi 29 naar
21 ufijjoen, dollar en zich in de
VS alleennogmaarmet houtkap
en de wereldwijde kUmaatver-t
anderingbezighouden.
Ten Bjdê van de als anti-milieu
ervaren ;regeringea van de-Re-
'publikeihse -presidentenRea
gan ehïBush steeg de aanhang
van-'Greenpeace en werd,ook
veel geld opgehaald, maar na de
verkiezing van de Democraat
Clinton daalde het aantal leden
scherp en hepen ook de inkom-
stenterug.
Greenpeace verloor ook' veel.
aanhang omdat de organisatie t
zich keerde -tegen-de Amen-...
kaanse bemoeienis met de Golf
oorlog van 1991 tegen Irak.-Het
aantall«ieridaaldevanbijnal,2
mUjoenhil991naar400,(KI9nui
De leiding van 'Grèenpeacë zei
'de huis-aan-huisaetiés te zullen"
beeindigen; maar zet-de cam
pagne omdeconsumenten ertoe
te brengen geen producten te
kopen'geraaaktvanoudehomen
wel voort,
Rusland doet supersonische
schepëndoder in verkoop
and bereidt de export voor van een nieuwe antëschlp-raket aan
n In het Midden-en Verre Oosten. De raket, FaWronf genaamd,
ver de horizon worden afgeschoten en met meer dan tweemaal
de snelheid valt het geluld onder de afweer-radar door
Zeer explosieve bomtadlng. op zijn doel af te gaan.
1. Lancering: 2'Vlucht: Raket v,ie®t °P
De raket kan 15.000 meter hoogte tot aan
worden afgevuurd het doelgebied. De ramjet
door ondeizeeërs, BB versnelt de raket tot Mach
oppervlakteschepen, BB 2,5 - zo'n 3000 km/uur.
kustbatterijen en
vliegtuigen.
Hoofdmotor:
Lanceermoton
Vaste brandstof-
l booster tn verbran
dingskamer van ramet
3. Doel:
>'De raket daalt
/scherp tot 5-10
<•-' meter boven de
zeespiegel - onder de
afweerparaplu van de
scheepsradardoor-
voordat de doelzoeker wordt
geactiveerd. Het doel heeft
geen tijd voor tegenmaatregelen.
/'Lengte: 8.9meter
Bereik: 120 km tot 300 km
Snelheid: -Mach 2,0 tot Mach2,6
