Een computer
in je dashboard
V ideocameraatj e
straks standaard
Voorbereiding op het eindexamen
I
I
I?
Celeron-inside
voor basic-pc
Site seeing in Botterdam
www.mediaport.nl
Schaken: grappig of serieus
Personal computer krijgt er een video-oog bij
Doorvragen
Rotterdams Dagblad
redactie Digi@taal
Postbus 2999,3Q00CZ Rotterdam
E-mail: digitaal@rotterdamsdaSbIad.nl
Door Will de Raaff
Intel neemt met de introductie
van de processoren Celeron het
voortouw met het indelen van de
pc-markt in segmenten. Voor de
producenten vallen de consumen
ten in drie hoofdgroepen uiteen:
de basic-gebruikers, die een niet
al te dure pc zoeken (onder de
2500) die niet al te veel hoeft te
kunnen; de performance-gebrui
kers, die 2500 tot 5000 willen
uitgeven voor een complete pc
met goede prestaties op het ge
bied van educatie, creativiteit en
ontspanning, alsmede algemene
zakelijke toepassingen; en ten
slotte de enthusiast-gebruiker,
die meer dan vijf mille uittrekt
voor een pc met de beste uitrus
ting voor Internet, de nieuwste
games en uitgebreide multime-
diafuncties.
De Celeron wordt de nieuwe
naam voor de processor, die in de
basic-pc s zaJ worden gebruikt.
Deze processor, die met verschil
lende kloksnelheden leverbaar
blijft, wordt volgens dezelfde ar
chitectuur gebouwd als de Penti-
um-II-chip. Een pc met 'Celeron-
inside' biedt een basisniveau aan
functionaliteit met begrensde uit
breidingsmogelijkheden, maar is
nadrukkelijk bedoeld voor de vele
nfëtiwe zakelijke en thuisgebrui
kers die hun uitgave binnen de
perken willen houden.
Demogelijkheden van een derge
lijke pc worden overigens niet al
leen' door de processor bepaald,
maar ook door de andere appara
tuur die een pc doet functioneren.
Maar Intels strategie is erop ge
richt de prijs voor zo'n basic-pc
onder de genoemde bovengrens
van 2500 te houden. Om dat mo
gelijk te maken, zal de prijs van
de Celeron-chips worden ver
laagd. De eerste Celerons komen
volgende maand beschikbaar, De
eerste basie-systemen worden
aan het eind van het tweede kwar
taal op de markt verwacht. De
merknaam Pentium-II zal voor
alsnog gehandhaafd blijven voor
de performahee*en de enthusiast-
naamvocridoprocessoK v«o£gro-
te "sèMi^en
werkstationslDie wórdt laler, dit
jaar bekend gemaakt.
Een zakelijke computer op kan
toor, een multimedia-pc thuis,
een portable voor onderweg en
een organiser in de binnenzak...
Maar wat moet je als je in de au
to zit? Dat ligt voor de hand: de
Auto PC. En dat is geen onzin,
want ze komen er echt aan.
Door Paul Houkes
Je kunt ermee naar de radio luis
teren en je favoriete cd's afspelen.
En. hij zit op een bekende plek:
net boven de asbak in het mid
denconsole van de auto. Een auto
radio dus? Nee. een heuse compu
ter, bedoeld voor allerhande func
ties die onderweg het leven kun
nen veraangenamen en waarmee
je tevens contact met het werk
kunt houden.
De Auto PC dus. Een routesys
teem, dat de bestuurder via de
Global Positioning System-satel-
lieten langs de gemakkelijkste
weg naar zijn bestemming voert.
Maar ook een communicatiecen-
truin, waarlangs allerlei berichten
met de buitenwereld worden uit
gewisseld. Het apparaat ontvangt
en verzendt elektronische post en
handelt op een intelligente ma
nier het mobiele telefoonverkeer
af. Het vormt ook de koppeling
tussen het computernetwerk op
kantoor en de draagbare compu
ter van de mobiele werker. En het
is tevens het systeem dat de tech
nische status van de auto in de ga
ten houdt.
Het gaat hier allerminst om scien
ce fiction. Diverse fabrikanten
zijn hard bezig met de ontwikke
ling van de Auto PC. Over enkele
maanden zullen diverse typen en
modellen van dit apparaat te koop
zijn. In Amerika worden ze at aan
geboden voor rond de 1000 dollar.
Met de Auto PC worden ook de
uren onderweg productief, als je
de fabrikanten mag geloven. Al
was het alleen al doordat het tijd
rovende lezen van e-mail (sommi
ge managers krijgen al vele tien
tallen van die elektronische post-
berichten per dag) dan in de auto
kan gebeuren. De Auto PC leest
door middel van spraaksynthese
de binnengekomen berichten één
voor één voor. En als de bestuur
der een bericht wil beantwoorden,
dan doet hij dat gewoon hardop.
De apparatuur zet het gesproken
woord door middel van spraak
herkenning om in computertekst
en verzendt het bericht desge
wenst direct via de mobiele tele
foon.
Het concept voor de Auto PC is
ontwikkeld door de Amerikaanse
softwarereus Microsoft. Het be
sturingssysteem voor kleine ap
paraten Windows CE. een uitge
klede versie van het 'echte'
Windows, is bij uitstek geschikt
voor zo'n toepassing. Ontwerpen
en fabriceren van de Auto PC zelf
doet Microsoft niet. Daarmee zijn
diverse fabrikanten van consu-
menten-elektronica, maar ook au
tofabrikanten aan de slag gegaan.
Onder deze fabrikanten zitten be
kende namen als Clarion. JBL,
Samsung. Daewoo. Nissan en
Peugeot.
De Auto PC is echter ook voor an
dere zaken dan werken geschikt.
De standaard voorziet tevens in
entertainment: niet voor de
chauffeur, maar wel voor bijvoor
beeld de kinderen op de achter
bank. De achterpassagiers kun
nen op een klem scherm, dat
wordt ingebouwd in de hoofdsteu
nen vóór hen, spelletjes spelen of
informatie opzoeken over de din
gen die ze onderweg zien. De pc in
het dashboard zorgt voor de aan
sturing van dat scherm.
Voor de bediening van het appa
raat hoeft de bestuurder zijn han
den met van het stuur te halen.
De spraakherkenning maakt het
mogelijk om de computer met ge
sproken commando's te bedie
nen, Ook het tot stand brengen
van telefoongesprekken via de
GSM gebeurt op diezelfde ma
nier. De spraaktechnologie die in
het systeem wordt toegepast, is
ontwikkeld doorLernout Sc Haus-
pie, een van de specialisten op dit
terrein.
Het gaat nog wel enkele maanden
duren voor de eerste Auto PC's
volgens het concept van Microsoft
hier te koop is. Een iets eenvoudi
ger apparaat komt al eerder op de
markt. Dat zal niet ontwikkeld
zijn door giganten als Clarion of
Samsung, maar door de kleine
Belgische onderneming MD-Co.
De Auto PC heeft een klein beeldscherm waarop gegevens worden afgebeeld. De communicatie
met de chauffeur gebeurt via spraaksynthese. Foto Microsoft
t - wegwijzer m de regio
I Media Port Rotterdam
Wat zijn de leukste cckste roers/c bocsendrtc
of meest interessante plaatsen - 'sites' tn ïn-
temet'taal- om eens een kijkje te nemen op
Internet. Mooie site tegengekomen? Laat het
ons weten, e-mail: digitaal@rotterdamsdag-
blad,ni
Deze top 5 is tn interactieve vorm te vinden op
de site van het Rotterdams Dagblad'
http://www.rotterdamsdagblad.iil/
Ooh, Margootje, wat een prachtsites maak je. En dat pas
sinds een jaar en zonder web-editor. Kijk en luister op bttp:/
/www.geocities.com/Heartland/Prairie/8I38/index.btni En
vergeet Kicks hoekje, Coo! Kid Site, niet: ...„/8930/index.litm
En, ooh, Margootje wat mooihttp://www.al.nl/homepages/
schulte/welkom.htm
Plattegronden van veel grote steden, en een heleboel land
kaarten vind je op: http://city.net/maps/Planjevakantie nu
tot in de stad!
Hoog, hoger, hoogst. De Delftse Poort, het 150 meter hoge ge
bouw van Nationale Nederlanden in Rotterdam, is nu inter
actief met 3D te bekijken. Klik op: http://www.nn.nl/vnnl
Alles, maar dan ook alles over de motonsport staat sinds kort
op: http://www.outIap.nl
Tsja, hebben we deze Nederlandse zoek^t al eens geïntrodu
ceerd? http://www.webwereld.nl/vindex/
Wirehub!
Internet
Voor een digitale snelweg zonder files
www.wtrehub.net tel.010 - 244 83 44
Door Paul Houkes
De afgelopen weken zijn twee
nieuwe schaakprogramma's op
cd-rom voor de pc uitgebracht:
Combat Chess van Empire Inter
active en USCF Chess van Inter
play- Combat Chess is een ver
fraaide variant van Battle Chess,
het al wat oudere animatie
schaakprogramma dat in het sha
reware-circuit nog wel aan te tref
fen is.
Combat is een prachtig simulatie
spel, waarin de schaakstukken tij
dens het spel complete voorstel
lingen op het bord opvoeren. Er
zitten zeshonderd animaties in,
die in pracntigc SD-grsphies op
het scherm worden gezet. Het on
derliggende schaakprogramma is
heel behoorlijk, De speler kan zelf
het niveau instellen.
Aardig is dat desgewenst ook kan
worden bepaald dat de computer
zich zo nu en dan best eens mag
vergissen bij het bepalen van de
juiste zet: de 'human error factor',
zoals het in het programma wordt
genoemd. Dat geeft het spelen te
gen een schaakcomputer toch
weer iets menselijks.
Combat Chess (adviesprijs
79,95) vergt een stevige pc, vol
gens de fabrikant een Pentium 90
met 8 MB Ramgeheugen en een
dubbelspeed cd-romspeler. Maar
in de praktijk blijkt het program
ma pas goed speelbaar op een veel
zwaardere machine.
Voor de serieuze schaker leidt al
dat speelse gedoe op het scherm
natuurlijk veel te veel af. Voor de
ze categorie is USCF Chess be
doeld, een programma waaraan
de officiële schaak licentie van de
United States Chess Federation is
toegekend. In Amerika wordt het
programma onder meer gebruikt
om officiële rankings toe te ken
nen; opmerkelijk voor een in Ne
derland programma.
USCF Chess kan naar believen
worden gespeeld met borden in
twee of drie dimensies. Natuurlijk
is ook hier de moeilijkheidsgraad
in te stellen. Het programma
biedt levens de mogelijkheid om
tegen schaakgrootheden te spe
len. Ook kan de speler zichzelf
testen onder officiële toemooi-
condities.
Voor beginnende schakers biedt
het programma erg veel leerstof,
onder meer door de analyse van
kampioenspartijen. Ook zijn oefe
ningen opgenomen rond interes
sante stellingen die geschikt zijn
als leermateriaal. Voor de meer
gevorderde spelers is er onder
meer een zeer uitgebreide ope
ningenbibliotheek. Een sterk en
veelzijdig programma, dat 89,95
moet kosten.
vrijdag 13 maart 1998
Je zet het camaraatje op de monitor en kunt het desgewenst oppakken om foto's of plaatjes op te
nemen of te laten zien. De pc wordt zo veranderd ineen creatief 'spelletjesmasjien', dat ook nog
eens kan worden gebruikt voor videotelefonie. Fotointei
Door Fons Simons
De pc krijgt er -alshet aan Intel
ligt - een niaiiwe uitbreiding bij.
Een video-oog. Behalve een cd-
romspeler, een stel speakers en
een modem moet ook een video
cameraatje standaard tot de uit
rusting gaan behoren. Je zet het
boven op de ir.' 'm en kunt het
desgewenst opp„' n om foto's
of plaatjes op te nemen of te laten
zien. De pc wordt zo veranderd in
een creatief 'spelletjesmasjien',
dat ook nog eens kan worden ge
bruikt voor videotelefonie. Dat
laatste kan dan via internet. "Cre
ate and share camera pack',
noemt Intel het. Een Nederlandse
titel is er niet, voorlopig is ook de
bijgeleverde software in het En
gels.
De losse aanschaf is nog vrij prij
zig. Intel verwacht echter een fik
se daling van de prijs, wanneer de
camera standaard bij een nieuwe
computer wordt geleverd en
denkt aan bedragen van tweehon
derd gulden of minder. Nu is dat
nog rond de 450 gulden voor een
cameraatje met (ruim voldoende)
software, dat is aan te sluiten via
de 'usb-poort„De pc hoeft niet
open en aansluiten is niet meer
dan een stekker in de pc stoppen.
Voor wie een wat oudere pentium
(minder dan 166 Mhz) heeft is er
een pakketje voor ongeveer 650
gulden. Daarvoor moet de pc wel
open. Het insteken van de pei-
kaart en installeren van de soft
ware is echter heel simpel.
Windows 95 ontdekt de kaart, be
paalt de juiste instellingen en al
les draait. Bij een test op een A-
merk computer werkte dat voor
treffelijk. Inderdaad plug-and-
play.
Voordeel van de kaart is, dat er
ook een gewone huis-tuin-en-keu-
ken video of videorecorder op
aangesloten kan worden. In het
geval van de usb-versie kan dat
niet. Volgens de marketingmana
ger Steve Roberts van Intel kun je
dankzij de pci-kaart met je pc je
video-opnamen monteren. Bin
nen twee jaar zou iedereen dat
doen. Maar waarschijnlijk wel
met een betere videokaart, want
de kwaliteit van van de nu gele
verde hardware is aardig voor de
mo's en het internet Als video
film op de televisie is verre van
voldoende.
Intel verwacht deze zomer al in
Amerika een draagbare camera
van 768 by 675 beeldpunten op te
markt te kunnen zetten voor rond
de 250 dollar. De kwaliteit komt
overeen met die van een televisie
scherm en er ziin redelijke foto's
van af te drukken op 10 by 15cen-
Umer. De foto's worden opgesla
gen op een mini-geheugenkaart,
de flash-pix. Via een kabeltje zijn
de opnamen in de pc te laden.
Roberts verwacht op den duur,
dat de consument, in plaats van
met zijn chemisch te ontwikkelen
filmrol, met zijn geheugenkaartje
naar de automaat bij de drogist
gaat. Op een beeldscherm geeft
hij aan welke afdrukken hij wil,
hoeveel en op welke manier ver
groot. Na een half uurtje liggen de
printjes dan klaar.
Sjoora Nas
Hel Engelse televisieprogramma
The Nel http://www.bbc.co.uk/
the—nel/is al vier jaar het enige
serieuze magazine over c> ber-
space en netcultuur. Het sei/oen
begon vorige week met een tren
dy onderwerpje over Lara Croft en
andere virtuele supervrouwen uit
de spelletjes! n d u.sin e De? e wee k
werd Amazon corn onder de loep
genomen, de virtuele boekhandel
met anderhalf miljoen khmen
Hoewel de ui nkol een om/et heeft
van 250 miljoen dollar per ja ar. be
kende de manager jaarlijks nog
steeds dertig miljoen vei lies lc lij
den Online commen e heeft ring
een lange weg te gaan. besloot de
commentaarstem hel verslag, om
snel over te schakelen op een
itempje over de website van een
diëtiste.
Vroeger w a.s ze bang geweest om
de persoonlijke gegevens van bij
voorbeeld bekende sporters op
het Web te zetten, maai nu ze doi ir
de firma 3COM m dienst was ge
nomen. had ze van hackers mets
meer te vrezen. Of zoiets. Geen
enkel vleugje kritische journall-
tengheid verstoorde deze ïnfo-
mercial.
Ook m de reportage over de Ma
leisische Multimedia Super Corri
dor. een megalomaan plan nm
twee gigantische digitale indu
strieterreinen aan te leggen, was
de kritiek zorgvuldig tegen het
onzere been gericht Door de hoge
huren zou er geen garage-econo
mie kunnen ontstaan, vertelde
een langharige Steven Jobs- aan
hanger, toch de eigenlijke motor
ach ter technolcg ische ve rn i eu -
ivmg.
Hoe zinvol de /even vlaggesche
pen eigenlijk waren, die door de
president persoonlijk waren gt-
kozen om Cyber] ava tot een suc
ces te maken, werd met gevraagd
De smart-card technologie om
een chipje in een paspoort te prin
ten. kwam op mij erg p re-mo
dern over. Heb je eindelijk een di
gitaal paspoort, is het even groot
en nog zwaarder ook dan een ana
loog model, met ais schijnbaar
enige verandering datje foto nu
alleen nog op beeldscherm te be
kaken valt.
Tenslotte besteedde The Net aan
dacht aan het piepjonge Londen-
sewebbednjfje NoHo. Haar te
leurstelling verbijtend vertelde
een producer over haar ervaring
met 'the big corporate world"
Voor Unilever moest er een mtei -
ne webcommunicatie worden be
dacht. In eerste instantie waren
ervan uitgegaan dal alle gebrui
kers Netscape 3 of hoger op hun
machine hadden, en met de
Flash-plugin konden omgaan.
Pas toen de hele site vol animaties
en geluiden gepresenteerd werd.
bleek dat Unilever iets wel sim
pelere voor ogen stond, en moest
alles over.
Een beetje journalist zou up dat
moment toch gevraagd hebben
hoe de briefing dan verlopen was.
wat de opdrachtgever eigenlijk
wilde van Noho. Maar ook hier
leek de journalistiek volledig vir
tueel geworden. En toch is The
Net een fantastisch programma.
Zonder concurrentie. Je moet ge
woon niet teveel doorvragen.
Uitgeverij Thieme heeft voor leer
lingen van mavo, havo en vwo
eindexamentrainingen voor de
vakken Nederlands, Engels,-
Duits en Frans uitgebracht. On
der de titel 'Finale' kunnen de
kandidaten zich met behulp van
de computer terdege voorberei
den op het centraal schriftelijk
examen. Vooral het onderdeel
tekstverklaring, dat een belang
rijk onderdeel vormt van het
eindexamen voor de talen, kan
met het programma worden geoe
fend.
'Finale' maakt gebruik van de
examenteksten van de afgelopen
jaren. De leerlingen krijgen zo de
gelegenheid om zich goed voor te
bereiden. Dat gebeurt natuurlijk
ook al aan de hand van gedrukte
proefexamens, zoals de Verzamel
bundels van dezelfde uitgeverij.
Het computerprogramma, ont
wikkeld door Omo/Fontys, maakt
het studeren echter een stuk ge
makkelijker.
In het programma is veel onder
steuning opgenomen, zoals verta
ling of verklaring van niet-alle-
daagse woorden en begrippen.
Daarnaast werkt het programma
interactief; direct nadat een ant
woord is gekozen wordt aangege
ven of dit goed of fout is, en - in
het laatste geval - wat er precies
aan manKcert.
'Finale' wijst de leerling op be
kende valkuilen die nogal eens in
de examenteksten voorkomen;
meerkeuze-antwoorden die zo op
het eerste gezicht prima lijken,
maar die er door een of andere 'in
stinker' precies naast zitten. Met
de in de examentraining opgeno-
Veel oefenen met de cd-roms en wie weet kan dan overeen paar
maanden de schooltas uit het raam. Archieffoto jaap Rozema'
men teksten kan net zo lang geoe
fend worden tot de eindexamen
kandidaat volkomen vertrouwd is
met de manier waarop het exa
men doorgaans in elkaar zit.
'Finale' kent tijdens het gebruik
diverse stadia. Tijdens de trai-
ningsfase wordt veel uitleg gege
ven en zijn er ook oefenmogelijk
heden met vreemde woorden.
Veel woorden m de tekst zijn met
een andere kleur gemarkeerd.
Wordt op zo'n woord geklikt, dan
krijgt de kandidaat de gelegen
heid om de juiste vertaling te kie
zen.
Tijdens de kwalificatie-fase wordt
de begeleiding wat minder inten
sief, waarna de echte finale volgt
met de teksten van twaalf vorige
examens, die zoveel mogelijk zelf
standig moeten worden afge
werkt. Dat moet gebeuren binnen
de tijd die daar op het echte exa
men ook voor staat. Na afloop kan
de leerling zijn scores vergelijken
met de landelijke gemiddelden,
die in het betreffende jaar werden
behaald.
Van de examentrainingen be
staan ook netwerkversies voor ge
bruik op school, die door Escape
in Tilburg worden uitgegeven.
Daarbij kan de docent de resulta
ten en de voortgang van elke leer
ling bijhouden.
De leerlingen-versie is te koop in
de boekhandel of te bestellen bij
Thieme via tel. (0575) 564880. Er
zijn twee uitvoeringen: voor
DOS 12,90) en voor Windows
3.1 of 95 14,90). Er zijn ook pak
ketten inclusief de gedrukte
bundels.
l.?l
1'
