14
Batya Gur schrijft detectives
met een literaire pretentie
u
Qcurderobeskour
10de
sl
ÏOWS
De haciënda': beeldend talent van Lisa St Aubin de Teran
Si
LAGERWAARD
O
NIEUW
Annie Schmidt selecteert
zelf haar beste werk
meer datv SO modellen,
zuidplGin
;n
afgewjjfcti
U2-fans bijeen in Nighttown
Extra Ahoy'-concerten
Jackson en Ramazotti
Fitzgerald en Vargas Llosa:
Amerikaanse literatuurprijs
:Jh uppinp,
Hjxtimrüjk, bij La^ercmArcb
Uesign
OP ZATERDAG 28 MAART A.S.
VAN 10.45 -16.30 UUR
WINKELCENTRUM
ROTTERDAM
modeflitsen vanuit de winkel
onder muzikale begeleiding
de nieuwe voorjaarsmode van 1998
voor dames, heren en kinderen
Rotterdams Dagblad
Donderdag 2G maart 1998
Door Margot Engelen
In oen enkel geval denk je bij dc
schrijfster Lisa St. Aubin de Te
ran dat haar levensverhaal boei
ender is dan haar romans, bijvoor
beeld bij 'Rosalind* en 'Een huis
in Italië'. Maar gelukkig stopt de
ze Engelse auteur veel autobio
grafie in haar romans. Over de
meest intrigerende periode in
haar leven, de jaren waarin ze in
haar eentje een grote suikerriet
plantage bestierde in Venezuela,
heeft ze nu eindelijk ook een boek
geschreven. 'De hacienda*.
Een verlegen Brits meisje van
zestien ontmoet een twee keer zo
oude adellijke Venezolaanse
bankrover die om links-politieke
redenen zijn land moest verlaten,
trouwt met hem on trekt twee jaar
door Italië. Dan verbetert de situ
atie in Venezuela en kunnen ze
'naar huis'. Dat huis staat midden
in het ontoegankelijke Andesge-
bergte. La Casa Grande, een
prachtig oud huis in koloniale
stijl, is echter niet waar Don Jai
me Teran zijn jonge vrouwtje over
de drempel draagt. Om ondoor
grondelijke redenen koestert hij
een wrok tegen het huis en ze
gaan wonen in een bouwvallig
krotje ernaast, zonder elektrici
teit. stromend water of zelfs maar
een toilet.
In minder dan geen tijd doet Jai
me wat 'alle' Venezolaanse man
nen doen: vreemdgaan, kroeglo
pen en heel af en toe thuiskomen.
Lisa troost zich met haar twee
honden, een gier die ze cadeau
krijgt, en z.e hangt wat rond op het
landgoed, wrokkig en hongerig.
Het duurt maanden voordat ze
uitvindt hoe z.e. door alle arbei
ders en hun gezinnen met de nek
aangekeken omdat ze een buiten
lander is. aan eten kan komen. Ze
moet zelfs haar thee zonder sui
ker drinken, terwijl ze nota bene
op een suikerplantage woont.
"Que diranV" is het ij/eren sociale
beginsel waaraan iedereen zich
houdt: wat zullen de mensen er
wel niet van zeggen"'
Guillotine
Pas als ze. volmaakt onverwacht,
zwanger blijkt te zijn krijgen do
52 gezinnen op het feodaal be
stuurde landgoed een vleugje les
peet voor haar. Misschien kan /e
met een zoon de familie Teran
voor uitsterven behoeden. Lisa
trekt zicli dan ook hel lot aan van
dc talloze vervuilde kinderen vol
etterende wondjes, luizen en wor
men. In een schitterend beschre
ven scene maken wc de vergifti
ging en begial'ems mee van een
groen uitgeslagen jongetje. Ko
pergroen als een engeltje op een
Italiaanse fresco, waartegen Lis-
a's huisapotheek noch het corrup
te en lakse ziekenhuis iets kan
uitrichten.
Als Lisa bevallen is van een kind -
een meisje - speelt dal ziekenhuis.
met /onderreden bijgenaamd 'de
guill'iU'i"'. nog eens een levens-
gevaaii.jKe rol. Doordat het vci-
plegend personeel zich/elf als ge
woonlijk had opgesloten met een
soap op de tv zou het kindje.
Iseult. zeker zijn gestikt als met
een toevallige passant de deur
had ingetrapt u aarachter de zuur
st of werd bewaard.
Iseult blijft een zwak poppetje,
wat familieleden en de arbeiders
logisch vinden. Lisa heeft haar
immers borstvoeding gegeven in
plaats van melkpoeder en alleen
beesten en boerinnen geven
borstvoeding.
Moedert-dochter
Gelukkig heeft ze niet de ziekte
van haar vader geeild. Jaime is
schizofreen. Hij heeft aanvallen
van agressie, waarin hij zich/elf
volledig vt-rgect Eenmaal schopt
hij zijn lievelingshond tegen de
muur, waarna hij verbaasd vraagt
waarom het dier hinkt. Het enige
wiwi het echt paai nog contact
over heeft is het kweken van avo
cado's. Als ook dat sleutelwoord
niet meer werkt en Jaime dreigt
met een drievoudige zelfmoord,
begint Lisa een vluchtplan te ont
wikkelen. Niet eenvoudig voor
een vrouw die niet eens tegen de
kokkin durft te zeggen dat ze haar
thee met wil drinken als een met
melkpoeder opgeklopte mousse.
Maar haar ervaring met het bestu
ren van de plantage, het geven
van bevelen, komt nu goed van
pas.
Een wonderlijk onderdeel van de
ïonian. naast de afgedrukte toto's,
is de warm-hartelijke correspon
dentie van Lisa met haai moeder
Joanna Lezers van de ij/ersterke
Ionian "Joanna" herinneren zich
misschien de gr uwe 1 ij ke moed ei -
dochterrelaties in dat boek. dooi
de R'linjlstei neei gezet in ijzige
zinnen vol venijn. De haat leek zo
zelf doorleefd, zo uil het eigen le
ven gegrepen, dat de gewone
moedei-doehtcrtoun in 'De haci
ënda' opvalt. Nu moet de hoed
nog dieper af voor 'Jojnna'.
'De hacienda" is een uiterst onder
houdende lom.m, waarin Lisa St.
Aubin de Ter mi haar beeldend ta
lent goed kwijt kan m sommige
typisch Latijns-Amen kaan se sur
realistische scènes en decors. De
bloeien ge politieke situatie van
die periode krijgt in de roman
geen aandacht, maar dat is mis
schien niet zo verwonderlijk ge
zien de afgelegenheid van het
landgoed in de Andes. Een keer
per jaar. met kerst, worden er
nieuwe batterijen gekocht voorde
krakende transistorradio's. ..Als
iemand er daadwerkelijk m slaag
de een regel of couplet te begrij
pen. was dat op de hacienda even
o pwi ntiend nieuws als wan neer e r
een moord was gepleegd.
Lisa St. Aubin dc Teran: 'De ha
cienda". Vert. Anneke Goddijn.
Meulenhoff, 335 blz. .39,90
Door Monique Brandt
Verveling, daar begon het ailemaa] mee. Ba-
tya Gur (1947). inmiddels Israels meest ver
maarde thrillerschrijfster, begon haar loop
baan in het schrijversvak omdat ze. na bijna
twintig jaar. meer dan genoeg had van het
lesgeven op een middelbare school. 'Om
eens heel wat anders te doen' begon ze met
schrijven, overigens zonder de hoop dat wat
ze op papier zette, ooit uitgegeven zou wor
den. Een collega die haar werk las. zag er
echter wel brood in en schakelde een uitge
ver in. Voordat Gur. die toen 39 was. het zelf
besefte werd haar manuscript een boek. Een
heel succesvol boek ook; 'Moord op de Sab
bat' werd in Israël onmiddellijk een bestsel
ler.
Inmiddels is daar net haar vierde
bock verschenen. Ongeveer ge
lijktijdig is in Nederland haar der
de boek 'Moord in de Kibboets*
door uitgeverij Arena uitgebracht.
Gur's boeken draaien om de
zwijgzame en wat eenzame poli-
tie-inspeeleur Michael Ochayon.
Ochayon, de in Jeruzalem wonen
de z.oon van Marokkaanse immi
granten, is een uitstekende poli
tieman, maar heeft het op het per
soonlijke vlak minder getroffen.
Hij is gescheiden, heeft een moei
zame relatie met een getrouwde
vrouw en voelt zich als immigran-
- lenzoon een buitenstaander in de
Israëlische maatschappij.
Het voortdurende gevoel van soci
aal isolement en de eenzaamheid
deelt hij overigens met de auteur:
ook Gur heeft zich als dochter van
Poolse joden die de holocaust
maar ternauwernood overleefden,
altijd een 'outcast' gevoeld. „In
dat opzicht lijken we erg op el
kaar," zegt Gur. „Ochayon is al
leen wat aardiger dan ik ben, hij
reageert veel rustiger op bepaalde
situaties. Ik ben geen makkelijk
mens. ik heb veel woede in me zit
ten. Dat heeft hij veel minder."
Ochayon's avonturen spelen zich
meestal - af op ongebruikelijke
plaatsen. In 'Een Literaire moord'
is de universiteit het decor, in
'Moord op de Sabbat' speelt de
zaak z.ich af in een psychoanalyti
sche kliniek. 'Moord in de kib
boets' schetst een indringend
beeld van het dagelijks leven in
zo'n typisch Israëlische leefge
meenschap waar idealisten zon
der privé-bezit of hiërarchie geza
menlijk het land bewerken. De
vrouwelijke secretaris van een -
goed draaiende- kibboets in de
Negevwoestijn word! vermoord.
Ochayon ontdekt tijdens het on
derzoek dat binnen de poorten
van de kibboets een felle strijd
Batya Gur: 'Jk
heb driejaar
in Amerika ge
woond, een
verschrik
king. Ik was
blij toen ik
weer in Jeru
zalem was.'
Foto Roland de
Bruyrv'GPD
woedt lussen de pioniers van wel
eer en de jongere generatie die de
gemeenschap willen modernise
ren. Zo willen de 'vernieuwers*
bejaarden in speciale tehuizen on
derbrengen en bewerkstelligen
dat gezinnen een nauwere band
kunnen ontwikketen. „In veel
kibboetsen zien kinderen nun
echte ouders nauwelijks; ze wor
den gemeenschappelijk opgevoed
en 's nachts ondergebracht in
slaapzalen," vertelt de schrijfster.
Gur kreeg het idee voor het boek
toen ze op televisie een reportage
zag overeen kibboets waar werke
lijk grote problemen waren omdat
de jongere generatie de ouderen
buiten de kibboets wilde opvan
gen. „Het idee werd al snel een
boek. Het verscheen oorspronke
lijk in 1991. en men was er niet blij
mee in Israël. Ik kreeg veel nega
tieve reacties, ik zou een verkeerd
beeld van een kibboets hebben
geschetst. Alsof het leven in de
kibboets per definitie paradijse
lijk is! Inmiddels is de siiuaiie m
die leefgemeenschappen in veel
gevallen trouwens nog een tikje
erger geworden. Het was dus wat
je noemt een actueel boek."
Bloed
Gur was in Israel, zo vertelt ze, de
eerste thrillerauteur van eigen bo
dem. Inmiddels is er een hele ge
neratie van detectiveschrijvers
opgestaan. Dat haar boeken, ook
internationaal gezien, zo'n succes
zijn is iets wat ze echter nog
steeds niet begrijpt. Haar werk is
immers niet echt geschikt voor le
zers die uit zijn op een opwinden
de leeservaring waarbij het hart
voortdurend in de keel klopt van
spanning. Ochuyun en zijn mede
werkers nemen de tijd om de zaak
tot in alle details te doorgronden.
Heel veel tijd. Zo'n schrijfstijl
kan. zoals in het geval van 'Een li
teraire moord* doorslaan naar
saaiheid, al is dat met Moord in de
kibboets zeker met het geval.
Gur: „Veel van mijn collega-thril
lerauteurs strooien rijkelijk met
elementen als bloed, seks en actie
in hun boeken. Mijn boeken zijn
veel gecompliceerder, ze hebben
literaire pretenties, maar dat
schijnt het publick niet te deren.
Dat doet me erg goed. maar ver
baast me nog steeds. Ik begon ooit
met het schrijven van een detecti
ve omdat ik te weinig zelfvertrou
wen huu om aan eeinomaii le be
ginnen. Ik lees alles wat los en
vast zit, en had het idee dat alles
eigenlijk ai eens geschreven was.
Ik dacht dat het niet zo erg zou
zijn ais ik de mist inging met een
detective. Dat zou iedereen zowel
weer vergeten zijn. Ik had nooit
verwacht dat het boek zo zou aan
slaan."
De keerzijde van de roem is dat ze
voortdurend op reis moet om haar
boek te promoten. Amerika.
Frankrijk, Duitsland. Nederland,
ze vindt het vreselijk. „Net als
Ochayon hou ik niet van reizen.
Ik ben gehecht aan mijn eigen
plek, waar ik rustig kan werken.
Ik heb ooit drie jaar in Amerika
geVvuond. ïk vond het een ver
schrikking. De taai, die vreselijke
a-culturele mensen, het materia
lisme: wat was ik blij dat ik weer
in Jeruzalem was! Helaas horen
deze reizen erbij, mijn boek moet
worden verkocht. Het stelt me in
staat tjjd en mogelijkheden te
scheppen om te kunnen werken.
En daar draait het voor mij om. al
leen daar om."
I 12) I.M.
I (1) Anna, Hanna en Johanna
(7) Het lied en de waarheid
I (-) AbessQnse kronieken
I (6) Een Spaans hondje
I (3) Kandy
I (9) Vrienden, vreemden, vrouwen
(8) De straatvechter
H Het geheim
Conme Palmen
M. Frederiksson
Helga Ruebsair.en
M. Isegawa
Pascha Peper
F. Springer
A. Wrllemsen
John Gnsham
Anna Enquist
I (41 Een hart van steen
Renate Dorrestem
(1) Wflhelmlna CeesFasseur
(-) Het verhaal gaat deel 2 N. ter Linden
Hoe God verdween uit Jorwerd Geert Mak
H Het cultureel woordenboek
(7) Wlm Kok P. Klem/R. Kooistra
(2) De Nederlandse geschiedenis Herman Benên
In een notendop
H De toekomst volgens Dllbert Scott Adams
(-} Babyboomers Pim Fortuyn
H Ooggetuigen Geert Mak
i9i Hollands welbehagen Herman Pleij
Rotterdam» Dagblad2?03SB
CHARLES DE COSTER: 'Zijn vrouw
zet bloedzuigers". Wereldbibliotheek.
ƒ24,50.
De auteur van 'Tijl Uilenspiegel' maak
te in 1877 een reis door Holland. Door
zijn vroegtijdige dood. twee jaar later,
bleven zyn impressies lange tijd onge
publiceerd. De Coster schetst het Am
sterdamse volksleven, neemt Hage
naars op de hak en praat met bewoners
van Marken.
ANNIE ERNAUX: 'De schaamte'. De
Arbeiderspers, 25,00.
Eén thema beheerst vrijwel alles wat
Annie Emaux schrijft: haar bekrompen
jeugd in een Normandisch dorp. In de
ze autobiografische roman is haar uit
gangspunt een voorval waarbij haar va
der haar moeder naar het leven stond.
PAULO COELHO: 'De vijfde berg'. De
Arbeiderspers, 29,90.
Geinspireerd door een passage in de
bi'bei vertelt de Braziliaanse schri'ver
het verhaal van de profeet El ia en zijn
beproevingen. Deze geeft de heden
daagse mens een les in hoop en doorzet
tingsvermogen.
JORGE LUIS BORGES: 'De Aleph en
andeie verhalen'. De Bezige Bij, 95.00.
Eerste deel van de verzamelde werken
van de twaalf jaar geleden overleden
Argentijnse schrijver in Nederlandse
vertaling. Behalve 'De Aleph' bevat dit
deel 'Wcreldschandkroniek' en 'Fantas
tische verhalen' van de 'labyrintisch*
schrijvende auteur.
DALE PECK; 'De wet van de Afbake
ning'. Atlas, 49,90.
Verhaal van een huwelij k. dat in een eu
forie van verliefdheid en romantiek be
gint. maar al snel op een mislukking
lijkt af te stevenen.
PETER SCHAAP; 'Het lied van de
steen'. Meulenhoff, 39.90.
Prehistorische fantasie waarin nijpen
de honger de leden van de Leeu-
wenstam van hun jaehtgrond verdrijft.
De daarop volgende zwerftocht wordt
een ware beproeving. Maar dan blijkt
het ware karakter van de betrokkenen.
PERNILLE RYGG: "Het vlindereffect1.
Meulenhoff. 37,90.
Onconventioneel verhaal, spelend in
het gure Oslo. De hoofdpersoon vindt
dingen op haai' pad, die op een complot
wijzen. Thriilerdcbuut van deze Noorse
schrijfster.
ALIA MAMDOEH: 'Mottenbailen'.
Goossens-'EJmar. 32.50.
Waarschijnlijk de eerste Irakese roman
in Nederlandse vertaling Een sfeer
beeld van het leven in een volkswijk
van Bagdad, openhartig en ironisch
verteld.
Door Alice Plekkenpol
Dertig jaar geleden kreeg ik van
mijn ouders Schmidts verzame
ling 'Het Beest met de Achter
naam'. een voor een zevenjarig
kind veel te groot en zwaar boek.
Maar wel zo boordevol mooie en
humoristische verhalen, dat het
nog steeds op de plank 'favorie
ten' staat. Uitgeverij Querido
heeft dan ook terecht veel zorg be
steed aan de nieuwe verzameling
hoogtepunten uit Schmidts oeu
vre. gebundeld onder de titel 'Mis
schien wel echt gebeurd'.
Twintig tekenaars die de afgelo
pen decennia een Gouden Pen
seel wonnen maakten de illustra
ties. Annie M.G. Schmidt, overle
den in 1995. gaf zelf nog aan welke
verhalen in het verzameiboek
moesten worden opgenomen.
Een bijzondere bijdrage is Het
deegmannetje, dat eerder in het
Parool werd gepubliceerd maar
nog nooit in boekvorm verscheen.
Er zijn uiteraard nogal wat dou
blures met Het Beest, maar dat
zal niemand een probleem vin
den. Persoonlijke favorieten blij
ven Reus Borremans en Uit met
Juffrouw Knoops. al was het maar
vanwege die heerlijke jaren vijf-
tig-vosom haar hals. De 20e mei is
uitgeroepen tot Annie M.G.
Schmidt-dag. Tal van bibliothe
ken en boekwinkels besteden dan
extra aandacht aan haar werk.
Misschien wel echt gebeurd, An
nie M.G. Schmidt, Querido, fl
49,90,8 jaar.
Rotterdam Nighttown is zondag
andermaal trefpunt voor alle
actieve far. - .in U2. De derde 'in-
temation. conventie' gewijd
aan de L -e rockband kent als
programmapunten onder meer
een videoshow met zeldzame op
namen. een markt, een loterij en
een optreden van de Rotterdamse
coverband Sudden Impact. Aan
vang reeds om 12 uur 's middags,
toegang 12.50 gulden.
RotterdamDe kaartverkoop voor de komende optredens van Janet
Jackson en van Eros Ramazotti loopt zo hard. dat dc artiesten beslo
ten hebben ieder een i-Kt ra concert te geven in Ahoy'. Jackson geeft
een derde avond op dinsdag 9 juni. Ramazotti een tweede concert op
woensdag 23 september.
New York De Rntse schrijfster
Penelope Fitzgerald en de Peiu-
aanse schrijvei Mono Vargas Llo
sa hebben in New York een presti
gieuze Amerikaanse literatuur-
pi ijs gekregen. De Amerikaanse
National Book Critics Circle
Award (NBCCAl kon dit jaar voor
het eer^t ook aan buitenlandse
schnjveis worden uitgeloofd.
Fitzgerald kreeg van de zeshon
derd Amerikaanse critici en direc
teuren van literaire tijdschriften
de literatimiprijs voor haar roman
The Blue Flower, over de opkomst
van de romantiek in het Duits
land van de 18e eeuw. Vargas Llo
sa werd bekroond vooi zijn kriti
sche essays m het boek Making
Waves.
Adverteien? Tel: 010 4004 264
z,©??
Kanaalweg 39-53 - Capelle a.d. IJsse! - Tel: 010-4507466
ruime parkeergelegenheid
Lagerwaard Design maakt gebruik van i',- woonvormen van Aico Ariilott Aupmg. Ban/
Bord. Van Bosouw Casiotijn E'llersen ham Christian Tischbacher. Gelderland HarOnk
Hubta Inieislar. Jab Jon Hu nn inde Jong. Kar.dn Leoh* Walter Knol), Mal ai otm, Monlis,
New &ity Parade foung. Prietform. Tonon. Pierre Vandet Ploegstolfen, Wiliman
K
WINKELCENTRUM
ROTTERDAM
