7
Catastrofe van ongekende omvang dreigt in Zuid-Sudan
Blair wekt woede met
deal over kernafval
Officiëuze recordhouder gestorven
Cuba troeft Amerikanen af
in Mensenrechtencommissie
Vaclav Havel krijgt nu
ook snede in luchtpijp
Jeltsin overlegt met
parlement over crisis
Franse ex-premier: 'Wij waren de enigen die iets deden in Rwanda'
Oplossing voor
'2000-probleem'
Reparatie
aan de MIR
Geheime gang
kantoor Stalin
Venetië elke dag
onderwater
Klap voor
Lichtend Pad
25 Jaar voor
BBC-interview
Politiemannen:
5,5 jaar cel
Vreeo dat Schotland nucleaire dumpplaats wordt
Erectietlepil blijkt
daverend succes
Rotterdams Dagblad
Woensdag 22 april 1998
Sofia Bulgaarse computerdes
kundigen hebben de oplossing
voor het millenniumprobleem.
Dit heeft het hoofd van het Natio-
i nale Laboratorium voor Compu
tervirussen, Evgeni Nikolov, be-
j kendgemaakt. Het laboratorium,
dat even armlastig als inventief is.
is niet van plan zijn kennis gratis
met de Bulgaren te delen. Het lab
i houdt zijn vondst geheim be-
halve voor klanten die met dollar-
j biljetten wapperen. Met het 'mil-
j lenniumprobleem' wordt het ver-
I schijnsel bedoeld dat computers
i die jaartallen herkennen aan de
1 laatste twee cijfers by het aanbre-
ken van het jaar 2000dat ze als
00 lezen, en verwarren met het
jaar 1900 op hol zullen slaan of
juist vastlopen.
Moskou Twee Russische kos
monauten hebben vanmorgen het
ruimtestation MIR verlaten om
een aandrijvingseenheid te be
vestigen. Die moet helpen het sta
tion in een zodanige positie te
houden dat de zonnepanelen goed
op de zon kunnen worden gericht.
De werkzaamheden gaan naar
verwachting zes uur duren. Het is
al de zesde ruimtewandeling van
beide kosmonauten deze maand.
Moskou Tijdens renovatiewer
ken in het Kremlin is een gehei
me tunnel onder het voormalige
kantoor van dictator Josef Stalin
blootgelegd. De gang kan volgens
het blad Troed door de toenmalige
chef van de geheime dienst Beria
zijn aangelegd om de sterke man
van de Sovjetunie te bespioneren.
Volgens Troed kon men in de tun
nel elk woord in Stalins kantoor
horen. Er bestaat in de archieven
geen enkel document waaruit
blijkt dat Stalin op de hoogte was
van de geheime gang.
Londen Het wereldberoemde
San Marcoplein in het Venetië
dreigt over vijftig jaar elke dag
blank te staan. De stijging van de
zeespiegel als gevolg van de ware-
mere aarde vormt een serieuze
bedreiging voor dit laagste punt
van de Italiaanse stad. Nu al loopt
het plein veertig tot zestig keer
per jaar onder water. Dat stelt
hoogleraar geografie Emdund
Penning-Rowsell. De hoogleraar
is tegen een peperduur plan van
de Italiaanse overheid om de wa
terhuishouding in de lagune van
Venetië via beweegbare dammen
te reguleren. Het is volgens hem
beter om met de aanleg van na
tuurlijke dammen de lagune vol
ledig af te sluiten van de zee.
Lima De tweede man van de Pe
ruaanse terreurbeweging Lich
tend Pad, Pedro Quinteros, is in
de hoofdstad Lima gearesteerd.
De president van Peru Fujimori
zei dat „de rechterarm van de or
ganisatie is geamputeerd" met de
aanhouding van de linksradicale
Quinteros, bijgenaamd Kameraad
Luis. Sendero Luminoso of Lich
tend Pad-beweging heeft Peru be
gin jaren, tachtig in een golf van
tereur gestort.
Bangkok Een interview met de
Britse BBC is de Birmese dissi
dente San San op 25 jaar gevange
nisstraf komen te staan. San San
werd vorig jaar december aanvan
kelijk met zeven andere leden
van de Nationale Liga voor Demo
cratie veroordeeld tot zes jaar ge
vangenisstraf. Toen zij niet in
ging op de eis van de autoriteiten
dat zij voortaan van politieke acti
viteiten zou afzien, werd zij we
gens het BBC-interview op grond
van de Wet op Staatsgeheimen
veroordeeld tot 25 jaar.
Aydin Een Turkse rechtbank
heeft zes Turkse politiemannen
tot vijf en een half jaar gevange
nisstraf veroordeeld, omdat zij
vijfjaar geleden een student heb
ben doodgeslagen. Het slachtoffer
kreeg elf dagen nadat hij in de
westerse stad Aydin gedurende
zjjn hechtenis zwaar was gesla
gen, problemen met zyn ademha
ling. Hij stierf aan longletsel
Door Frans van den Houdt
NairobiDe voedsel nood in Zuid-
Sudan wordt met de dag nijpen
der. Het graan is in de meeste dor
pen op en mensen kunnen zich
nog net in leven houden door wi
de bessen en bladeren van strui
ken te eten. Maar velen zijn al zo
verzwakt dat ze het niet veel lan
ger meer kunnen volhouden. Het
Wereld Voedsel Programma van
de Verenigde Naties (WP) waar
schuwt dat het gebied een cata
strofe van ongekende omvang te
wachten staat als de regering van
Sudan niet snel toestemming
geeft om meer voedselvluchten
uit te voeren op Zuid-Sudan.
De huidige hongersnood in Su
dan is veroorzaakt door de aan
houdende burgeroorlog en droog
te en wordt omschreven als de
ernstigste in jaren. De situatie is
met name kritiek in de Bahr el
Ghazal regio in het Zuid-Westen.
„Het gevaar dat duizenden men
sen hier doodgaan van de honger
en ziekten begint langzaam aan
realiteit te worden," verzekert Da
vid Fletcher van het WFP. „De
ontberingen die we tol nu toe ge
zien hebben, betekenen waar
schijnlijk s'echts het begin van
een veel omvangrijkere menselij
ke catastrofe."
Invliegen
Op dit moment is het WFP slechts
in staat om aan 30 procent van de
behoefte aan voedsel tegemoet te
komen, vanwege het beperkt aan
tal vluchten op Zuid-Sudan. In
april kan het WFP daarom maar
2500 ton voedsel invliegen terwijl
zeker 6000 ton nodig is. Tegelij
kertijd vreest de organisatie dat
het aantal menser dat snel voed
selhulp nodig heeft dagelijks
stijgt en al veel hoger is dan de
350.000 die in februari als hulpbe
hoevend waren gekenmerkt. Het
WFP doet daarom een dringend
beroep op de Sudanese regering
in Khartoem om toe te staan het
aantal voedselvluchten naar het
zuiden te verdubbelen of te ver
driedubbelen. Nu het regensei
zoen begonnen is worden de we
gen snel onbegaanbaar en kun
nen vrachtwagens binnenkort
niet meer worden ingezet.
Degenen die nu in staat zijn een
van de distributiecentra te berei
ken. kunnen slechts rekenen op
een handjevol maïs (200 gram).
Voor de rest moeten ze zich maar
in leven zien te houden door wilde
planten te eten, maar ook die zijn
inmiddels grotendeels op. Dat
zelfde geldt voor het zaad dat in
de komende weken geplant had
moeten worden, maar door de
meeste boeren al is opgegeten.
Oogst
Gevolg is dat ook de komende
oogst danig in gevaar komt. tenzij
de internationale gemeenschap
heel snel nieuwe zaden en werk
tuigen stuurt, waarschuwt het
WFP. De organisatie benadrukt
dat Bahr el Ghazal maar één
plantseizoen per jaar kent en dat
dat nu begint. De regens zyn be
gonnen, de grond is vochtig en
dus moet er nu geplant worden.
.Als er te lang mee gewacht
wordt, hebben de zaadjes minder
tijd om te ontkiemen met als ge
volg dat de oogst te verwaarlozen
zal zijn," zegt het WFP.
De organisatie heeft nog veel geld
nodig om de huidige noodsituatie
in Zuid-Sudan het hoofd te kun
nen bieden. Van de 43 miljoen dol
lar die nodig is. is slechts 12 mil
joen beschikbaar.
Door Hans Geleijnse
Londen Politici en milieu-organisaties in Engeland en
Schotland zijn woedend op premier Tony Blair. Hoogradiac-
tief materiaal uit een kernreactor in de voormalige Sovjet-re
publiek Georgië wordt overgevlogen naar een verwerkingsfa
briek in Noord-Schotland. De afspraken daarover zijn in het
diepste geheim gemaakt tussen president Clinton en Blair.
Het gaat om vier kilo hoogverrijkt
uranium en 0,8 kg kernafval af
komstig uit een veertig jaar oude
testreactor bij de Georgische
hoofdstad Tbilisi. Vanwege de in
stabiliteit in de Kaukasus (met
conflicten in Tsjetsjenië en Ab-
chazië) vreesden de Amerikanen
dat de gevaarlijke stoffen in han
den zouden vallen van terroristen
of naar Iran worden gesmokkeld.
Het ging, zei een woordvoerder
van Downingstreet 10, om 'slechts
een vrij kleine hoeveelheid' radio
actief materiaal. Maar in verkeer
de handen was die voldoende om
een kernbom te maken. „Ons be
sluit was gebaseerd op overwegin
gen van veiligheid en onze plicht
om verspreiding van kernwapens
te voorkomen," luidde de verkla
ring.
Gehaast werd aan deze verklaring
toegevoegd dat een deel van het
materiaal onmiddellijk kon wor
den omgezet in medische iso
topen die worden gebruikt voor
bestraling van kankerpatiënten.
Greenpeace en Friends of the
Earth waren echter niet onder de
indruk. Volgens deze milieuorga
nisaties kan het materiaal niet
eerder dan in 2001 worden ver
werkt en is de fabriek in Doun-
reay dermate verouderd dat op
slag en verwerking daar gevaar
lijk is.
De ergernis richt zich ec-hter voor
al op het gegeven dat er politieke
koehandel is gespeeld met dit ra
dioactieve pakket. Meer dan twee
jaar was in het diepste geheim on
derhandeld over de plaats waar
het materiaal zou moeten worden
verwerkt.
Amerika, Rusland en Frankrijk
wilden het niet accepteren. Tony
Blair doorbrak de impasse met
een toezegging aan zijn vriend
Clinton tijdens hun ontmoeting in
Washington in februari.
De New York Times haalde giste
ren de zaak boven water. Volgens
de in verlegenheid gebrachte
Britse regering was het allemaal
niet echt 'geheimzinnig', maar
InnsbruckDe Tsjechische presi
dent Vaclav Havel, die in een
week tijd drie keer is geopereerd,
moet nu een luchtpijpsnede krij
gen om makkelijker te kunnen
ademen. Dat heeft een van zijn
artsen gisteravond meegedeeld.
Maandagavond is een klein abces
op de buikwand verwijderd. Dat
was de derde operatie binnen een
week. De 61-jarige Havel werd
een week geleden in het acade
misch ziekenhuis van Innsbruck
opgenomen na een darmperfora
tie. Tijdens een spoedoperatie
werd toen dertig centimeter van
zijn dikke darm weggehaald. Za
terdag onderging hij eenbroncho-
scopie om slym dat de bTonchieèn
blokkeerde, te verwijderen.
Sindsdien wordt hij in een 'kunst
matige slaap' gehouden.
In december 1996 werd bij de pre
sident een halve long wegge
haald, nadat longkanker was ge
constateerd. Hij heeft daarna her
haaldelijk problemen met zijn ge
zondheid gehad.
In Tsjechië wordt gehoopt dat de
president snel genoeg zal herstel
len om weer in het politieke circus
te kunnen meedraaien voordat in
juni verkiezingen worden gehou
den, maar gisteren ging voor het
eerst ook een stem op voor het af
treden van Havel. Jaroslav Zveri-
na, vice-voorzitter van de Tweede
Kamer van het Tsjechische parle
ment, zei dat de al jaren met zijn
gezondheid kwakkelende Havel
er fout aan had gedaan zich in ja
nuari voor een tweede ambtster
mijn van vijfjaar te laten herkie
zen. „Iemand als hij hoort onge
twijfeld niet op zo'n belangrijke
grondwettelijke post te zitten,
omdat het voor hem een bijna on
menselijke taak is", zei Zverina.
„Ik, als arts, zou aanbevelen dat
hij zijn termijn beëindigt".
Zverina behoort tot de Democrati
sche Burgerpartij, die het met Ha
vel aan de stok heeft omdat de
president ervoor heeft gezorgd
dat haar leider Vaclav Klaus eind
vorig jaar als premier moest aftre
den.
vanwege zorgen om de veiligheid
van het transport was besloten om
niets naar buiten te brengen.
Alcx Salmond. leider van dc
Schotse Nationale Party, zei dat
de regering heel snel opheldering
moet geven. .Als het een onder
werp van grote internationale
zorg was, waarom wilde dan geen
van de andere westerse landen
het materiaal binnen dc grenzen
halen." was zijn retorische vraag.
Gelet op de problemen met de
grote hoeveelheden radioactief
materiaal in de voormalige Sov
jetunie *kIonk de verklaring van
Downingstreet 10 dat het hier om
een eenmalige operatie gaat, niet
erg overtuigend. Dominick Jenk
ins van Friends of the Earth
vreesde dan ook dat Schotland
een nucleaire dumpplaats gaat
worden.
Een meevaller voor de Britten is
dat ze het nucleaire materiaal gra
tis krijgen, Amerika betaalt de bij
na 4 miljard gulden transportkos
ten. Volgens de NYT wilde Was
hington de Georgische lading niet
uit vrees voor acties en processen
van de Amerikaanse milieubewe
ging.
Die was vier jaar geleden in. alle
staten toen 600 kg verrijkt urani
um uit Kazachstan naar de VS
werd overgebracht. Volgens de
Amerikaanse minister van Bui
tenlandse Zaken Mardelein Al
bright werkten ook andere wes
terse landen mee aan de oplossing
van het Georgische 'kernpro
bleem'. De Britse regerings
woordvoerder ontkende echter
heftig dat Engeland het voortouw j
Direct na de dood vorige week van een 117-jarige Canadese maakte het Guinness Book of Records de naam en leeftijd bekend
van de oudste nu levende mens. Dat zou de Amerikaanse Sarah Knauss zijn die eveneens 117 jaar is. Uit gebieden waar geboor
teregisters niet of minder zorgvuldig worden bijgehouden, komen regelmatig berichten over nog oudere mensen. Omdat de leef
tijd van die mensen niet kan worden geverifieerd, komen zij niet in aanmerking voor een vermelding In het recordboek. Dat gold
ook voor de Nepalees Methyselah Bir Narayan Chaudhary, hier te zien op een foto uit 1997. Chaudhary stierf deze week- Hij zou
141 jaar zijn geworden. Archieffoto epa
Geneva De VN-eommissie voor
de Mensenrechten heeft voor het
eerst in haar geschiedenis geen
veroordeling uitgesproken tegen
Cuba. De commissie verwierp gis
teren dc gebruikelijke resolutie
tegen Havana, die de Verenigde
Staten elk jaar indienen.
Cuba kon het diplomatieke suc
ces behalen door koehandel te be
drijven, Afgevaardigden van de
regering in Havana onderschre
ven een eveneens gisteren uitge
brachte verklaring die mensen
rechtenactivisten in de wereld
moet steunen onder de voorwaar
de dat de Amerikaanse resolutie
tegen Cuba zou worden verwor
pen. De VN-commissie bleek
daartoe bereid, want zij hecht veel
vaarde aan unanieme steun voor
de Verklaring voor Mensenrech
tenactivisten. Met deze erken
ning van de activisten hoopt de
commissie de geloofwaardigheid
terug te winnen die zij verloor
toen ze geen stelling nam tegen
de mensenrechtenschendingen
in China, Egypte en Nederland,
als waarnemers, vonden uiteinde
lijk negentien landen bereid Ha
vana tevreden te stemmen. De
vijftien lidstaten van de Europese
Unie steunden de VS, maar dat
bleek niet voldoende. Achttien
landen onthielden zich.
Irak veroordeeld
De Mensenrechtencommissie
heeft Irak veroordeeld wegL. j
„systematische wijdverbreide en
zeer ernstige schendingen van de
mensenrechten", en het mandaat
van mensenrechtendeskundige
Max van der Stoel om onderzoek
te doen naar de situatie in Irak
met een jaar verlengd. De Irak-re-
solutie werd aangenomen door 32
van de 53 landen. Geen enkel land
stemde tegen, maar 21 landen
onthielden zich van stemming. In
dc resolutie wordt dc Iraaksc rc
gering ervan beschuldigd zich
schuldig te maken aan „algemeen
verbreide verdrukking en onder
drukking die wordt ondersteund
door wijdverbreide discriminatie
en terreur". Gesproken werd on
der meer van willekeurige en
standrechtelijke executies, beper
king van de vrijheid van denken
en „wijdverbreide en systemati
sche marteling". De Iraakse ver
tegenwoordiger in Genève, Mo
hammed Salman, zei dat zijn land
de indruk had eerder op politieke
gronden dan op grond van de
mensenrechten te zijn veroor
deeld.
MoskouDe Russische president
Jeltsin heeft vanmorgen opnieuw
aangegeven bereid te zijn tot
overleg met het parlement om uit
de regeringscrisis te geraken. Hij
zal morgen met de voorzitters van
dc twee parlementaire kamers be
sprekingen voeren.
Zijn gesprekken met voorzitter
SeJeznjov van de Doema en Stro-
jev van de Federatieraad komen
aan de vooravond van de derr e en
beslissende stemming in de
Doema over Jeltsins voordracht
van premier Kirijenko. Seieznjov
zei dat hij van Jeltsin vooral nade
re toelichting wil over de samen
stelling van de toekomstige rege
ring. De Russische president
beeft morgen ook een onderhoud
met zijn beoogd premier.
Als het parlement vrijdag voor de
derde keer Kiryenko afwijst zal
Jeltsin het parlement ontbinden
Door Cees van Zweeden
Parijs Geflankeerd door drie
van zijn toenmalige ministers
heeft ex-premier Balladur van
Frankrijk gisteren zijn Rwanda-
beleid verdedigd. Balladur herin
nerde een parlementaire onder
zoekscommissie eraan dat Frank
rijk het enige land was dat troe
pen stuurde, toen in 1994 hon
derdduizenden Tutsi's werden af
geslacht in Rwanda. Hij vroeg:
„Waarom nu het enige land aan
vallen dat tenminste nog heeft ge
poogd iets te doen?"
De gaullist Edouard Balladur was
premier van Frankrijk tijdens de
genocide in Rwanda, die in 1994
en '95 naar schatting aan 800.000
mensen het leven heeft gekost.
De Franse pers betichtte hem er
de afgelopen maanden van dat hij
te dicht was aangeschurkt tegen
het Hutu-regime van Habyarima-
na. dat verantwoordelijk was voor
de massamoord op de Tutsi's. Bal
ladur zou tegen de Tutsi's zijn ge
weest. die door Amerika werden
gesteund. En hij zou zijn doorge
gaan met wapenleveranties aan
de Hutu's nadat die hun genocide
waren begonnen.
Maar met zijn toenmalige minis
ters Juppé (Buitenlandse Zaken),
Léotard (Defensie) en Roussin
(Ontwikkelingssamenwerking)
schilderde Balladur een heel an
der beeld. Hij zei dat Frankrijk bij
het Hutu-regime van Habyarima-
na had aangedrongen op samen
werking met de Tutsi-rebellen die
vanuit Uganda een guerrilla-oor
log voerden. Maar. zei de ex-pre-
mier, dat beleid liep spaak toen
Juvenal ïïabyarimana op 6 april
1994 omkwam bij een raketaanva!
op zyn presidentiële vliegtuig.
Die aanval was het sein voor ex
tremistische Hutu's om honderd
duizenden Tutsi's (en gematigde
Hutu's) af te slachten.
Balladur herinnerde eraan dat
Franse commando's in 1994 alle
Franse en buitenlandse ingezete
nen van de Rwandese hoofdstad
Kigali in veiligheid hadden ge
bracht. En hij verdedigde zijn be-
Ex-premier Balladur bedekt zijn ogen na het verhoor door een
parlementaire commissie over de roldieFrankrijktijdensdebur
geroorlog in Rwanda heeft gespeeld. FotoEPA
sluit om daarna een veiligheidszo
ne binnen Rwanda te scheppen
voor vluchtelingen.
,.Wii waren de enigen die iets de
den?' verklaarde Balladur. „De
Verenigde Staten waren getrau
matiseerd door het mislukken
van hun missie in Somalië. België
was de moord op zijn blauwhel
men nog niet vergeten, Duitsland
kon niet interveniëren om consti
tutionele redenen, Engeland
meende dat hei niet ging om een
historische invloedszone."
Vrijhaven
Uiteindelijk zou bijna een miljoen
Hutu's een veilig heenkomen zoe
ken in de Franse veiligheidszone,
nadat de Tutsi's de macht hadden
gegrepen in Kigali. Destijds wa
ren de loftuitingen aan het adres
van Parijs vrijwel algemeen, maar
de afgelopen maanden werd de
Franse regering ervan beticht
destijds ook een vrijhaven te heb
ben gecreëerd voor de extremisti
sche Hutu's die de massamoor
den op hun geweten hadden ge
had. Die beschuldigingen brach
ten het Franse parlement ertoe
een onderzoek te gelasten.
Balladur deed de kritiek gisteren
af als naïef. .Als je een miljoen
mensen hebt die een zone binnen
willen van enkele vierkante kilo
meters. die wordt gecontroleerd
door duizend soldaten, hoe denkt
u dan dat het eraan toe gaat?" zei
hij tegen een vragensteller.
„Denkt u dat de soldaten naar de
papieren vragen van alle vluchte
lingen? Denkt u dat ze vragen of
deze betrokken zijn geweest bij
de genocide? Het is waarschijn
lijk, bijna zeker zelfs, dat eronder
de vluchtelingen oorlogsmisdadi
gers waren."
De oud-premier had geen verkla
ring voor het feit dat Frankrijk
nog wapens had geleverd aan het
Hutu-bewind, nadat dit begonnen
was met de massamoorden. Balla
dur zei dat hij vrijwel direct na de
aanslag op het presidentiële vlieg
tuig de export van wapens had
verboden.
Het onderzoek naar het Rwanda-
beleid, dat begin deze maand be
gon, wordt vandaag voortgezet
met de ondervraging van Jean-
Christophe Mitterrand. Hij was
ais zoon van wijlen president
Francois Mitterrand, een socia
list, destijds de Afrika-deskundi-
ge op het presidentiële Eiysée Pa
leis.
en nieuwe verkiezingen uitschrij
ven. Bovendien staat het de presi
dent dan vrij de premier van zijn
keuze te benoemen.
De Doema wees Kirijenko beide
voorgaande keren met grote
meerderheid «f. Veel waarnemers
verwachten dat het Lagerhuis het
dit keer niet zo ver zal laten ko
men. Veel parlementariërs vrezen
dat zij bij nieuwe verkiezingen
hun zetel kwijtraken. Verschillen
de afgevaardigden lieten gisteren
al weten vrijdag hun verzet tegen
de benoeming van Kirijenko te
zullen opgeven.
Washington In de VS is een ge
weldige run ontstaan op een
nieuw medicijn voor mannen die
problemen hebben met het krij
gen van een erectie. Artsen wor
den overstelpt met verzoeken om
een recept voor het wondermiddel
Viagra. Apothekers kunnen het
medicijn nauwelijks aanslepen,
zo groot is de vraag. Viagra is nog
maar twee weken op de Ameri
kaanse markt en de farmaceuti
sche industrie houdt er al reke
ning mee dat het een van de best
verkochte medicijnen in de ge
schiedenis gaat worden.
„Dit is niet zomaar een farmaceu
tisch product, dit is een sociaal fe
nomeen." juichen financiële ana
listen. Net als voor het populaire
Prozac (een medicijn tegen de
pressie), blijkt de afzetmarkt voor
Viagra vele malen groter dan de
doelgroep waarvoor het middel
werd ontwikkeld. Het staat vast
dat talloze Amerikaanse mannen
die allesbehalve impotent zijn,
Viagra uitproberen in de hoop dat
het medicijn hun seksuele presta
ties zal verbeteren. Volgens schat
tingen worden er in de VS op dit
moment 40 duizend recepten per
dag voor de nieuwe 'impotentie-
pil' voorgeschreven. Bij proefne
mingen bleek het middel in 70
procent van de gevallen effectief.
