20
Cultuur
Stones vonken in ArenA
N
Potterie, kleuters, makrelen en vleselijke geneugten
Karei Schampers
verzorgt Biënnale
Paul de Leeuw filmt
in Rotterdam
Mick was niet zo goed bij stem, maar dat viel in het feest amper op
Omstreden buitenkunst
NAi vernield en gestolen
'BinÖén
Ivan
Veelzijdigheid en lef
Expositie van
zelfportretten
Rembrandt
Oostenrijk doet
opera cadeau
1 - Vu
Vestdijk verfilmd
Ituindancé
Rotterdams Dagblad
Dmsdag30juni 1998
Door Peter Bruijn
Amsterdam Satisfaction was de openingssong. En zelden
heeft het publiek zo enthousiast vanaf de eerste noten meege
bruld als gisteravond in de Amsterdam Arena. Daar was een
reden voor. Amper vijf minuten eerder was er al een gejuich
door het stadion gegaan.
Vanaf de sky-boxen verspreidde
zich razendsnel het nieuws dat
Nederland_ had gescoord tegen
Joegoslavië. Een betere catalysa-
tor kon net concert niet hebben.
Slechts het donderend vuurwerk
en de Keith Richards' legendari
sche openingsakkoorden konden
het 'olé olé' in de Arena doen ver
stommen.
Dat was het opvallendste nieuws
bij de start van de Nederlandse
tak van de Bridges to Babylon
Tour die gisteravond begon in de
Amsterdam Arena. Een tournee
die voor een belangrijk deel in het
teken staat van de cijfers en re
cords: nog meer dan in 1995. Dit
maal ruim 300.000 bezoekers. Een
veelvoud van het aantal exempla
ren dat hier te lande van het
meest recente album 'Bridges to
Babylon'is verkocht.
De muziek was dan ook zo'n beet
je de meest voorspelbare factor
gisteren in de Arena. Iedere geïn
teresseerde krantenlezer of Inter-
netsurfer wist dat er begonnen
zou worden met Satisfaction, dat
daarna 'Let's spend the night to
gether' zou volgen, enzovoorts.
Gelukkig blijft pr zoiets bestaan
als de menselijke factor. De stem
ming van de dag. De vonk van het
moment. En die vonk was er gis
teravond. De Stones hadden er
zin in. Keith en Ron Wood grepen
al de eerste gelegenheid te baat
om met elkaar te dollen. Mick Jag-
ger holde de honderd meter van
links naar rechts om alle fotogra
fen tevreden te stellen. En kan
het toeval zijn dat zowel Mick als
Charlie Watts voor hun eerste Ne
derlandse optreden in Oranje T-
shirts aantraden?
Waar generatiegenoten als Bob
Dylan en Lou Reed zich blijven
ontwikkelen en nog altijd platen
maken die zich kunnen meten
met het beste uit hun oeuvre, ko
zen de Stones een andere weg.
Sinds ergens halverwege de jaren
zeventig heeft hun muziek zich
niet meer noemenswaardig ver
diept of verbreed.
Rebels
De muzikale bestendiging heeft
geleid tot de ultieme uitvergro
ting van hun imago's. Jagger als
51-jarige poserende schooljongen.
Richards als 54-jarige rebelse
schooljongen. Maar dat doet niets
af aan de overtuigende wijze
waarop in Amsterdam de circus-
De Stones hadden erzin in.
Keith Richards en Ron
Wood grepen de eerste ge
legenheid te baat om met
elkaar te dollen. Mick Jag
ger holde de honderd me
ter van links naar rechts
om alle fotografen tevre
den te stellen.
Foto Rob Verhorst
act wordt opgevoerd die de Rol
ling Stones al smds jaar en dag is.
Met het Arenadak gesloten maak
ten de Stones een heel groot feest
m een heel grote huiskamer,
waarbij de tussenstanden van Ne
derland-Joegoslavië zelfs op het
grote videoscherm achter het po
dium geprojecteerd werden. Zan
geres Lisa Fischer flirtte met ie
dereen. Mick niet zo goed bij
stem, maar dat viel in het feest
amper optoonde zich de ideale
ceremoniemeester. En Keith Ri
chards straalde uit dat hij gemak
kelijk de 70 kan halen zonder vol-
wasssen te worden.
Den Haag Geen enkele kunste
naar- heeft zichzelf zo vaak ge
schilderd als Rembrandt. Toch is
er nooit een speciale tentoonstel
ling gewijd aan zijn zelfportret
ten. Het Mauritshuis in Den Haag
en de National Gallery in Londen
doen dit na ruim drie eeuwen wel.
Vanaf volgend jaar zomer rijn 25
schilderijen, 25 etsen en 5 teke
ningen te bekijken waarop de
meester zichzelf heeft afgebeeld.
Voor de expositie, die 'Rembrandt
Zelf heet, komen bruiklenen uit
onder andere Duitsland, Frank
rijk, Zweden en Italië. Het klein
ste schilderij heeft de afmetingen
van 15 bij 12 centimeter, terwijl
het grootste doek 1,14 meter bij 94
centimeter groot is.
Rembrandt (1606-1669) portret
teerde zichzelf op uiteenlopende
wijze. Het vroegst bekende schil
derij toont hem als begin twinti
ger, terwijl het laatste hem laat
zien als man van 63 jaar. Hij schil
derde zichzelf als burger, kunste
naar, extravagant, apostel Paulus
en aan de voeten van Christus.
'Rembrandt Zelf is vanaf 9 juni
1999 in Londen te zien en komt
vervolgens naar het Mauritshuis,
van 25 september 1999 tot en met
9januan 2000.
WenenOostenrijk geeft op 1 juli
alle burgers van de Europese
Urne een muzikaal cadeau: de Eu-
ropera 98. Via een satellietverbin
ding krijgen alle EU-hoofdsteden
Beethovens opera Fideho vanuit
Wenen te zien. Het Nederlandse
videoscherm komt op de Dam te
staan. Aanleiding voor het evene
ment is dat Oostenrijk op die dag
voorzitter van de EU wordt.
Door Dolf "Welling
Omdat meer mensen warmlopen
voor geld dan voor een prent of
een potje eerst even dit: kunst
kan kosteloos zijn. In het muse
um Boijmans Van Beuningen zijn
prenten van M. C.Escher voor zes
tig gulden te koop geweest. Later
werd voor zo'n blad in Amerika
omgerekend meer dan 10.000 gul
den betaald.
In 1967 kon men in hetzelfde mu
seum potterie kopen van Hans
Coper. De prijzen varieerden van
35 tot 840 gulden. Iemand die la
ter bij Sotheby's in Londen een
van zijn aankopen veilde, ontving
netto 20.000 gulden op zijn reke
ning. Daarmee had hy meer dan
het bedrag van zijn andere aanko
pen terug.
Maar een echte liefhebber wordt
niet zozeer door het vooruitzicht
op winst tot keramiek aangetrok
ken. Hij of zij kan alleen al door de
'huid' van een vaas geabsorbeerd
worden. Dat komt, net als een
smaak voor whisky, door gewen
ning. 'Heel weinig mensen in dit
land,' schreef in 1976 de vermaar
de pottenbakker Bernard Leach,
'beschouwen pottenbakken als
een kunst...'.
In elk geval bevorderde het muse
um Boijmans Van Beuningen al
tijdens het directoraat van J.C.
Ebbmgt. Wubben dat inzicht wel
Bernardine de Neeve, die de
kunstnijverheid beheerde, had
een goed oog, zowel voor oude
kant als voor moderne sieraden.
Zij heeft ook verscheidene be
langrijke exposities van nieuwe
keramiek gemaakt.
Britse invloed
In 2962 het een van die tentoon
stellingen zien dat een vonge ex
positie, van Britse pottenbakkers,
een grote invloed had gehad op
zes Amsterdamse pottenbakkers.
Vooral het voorbeeld van Lueie
Hie en van Hans Coper had blijk-
Hans Coper maakte deze cycladische vaas die, samenmetander
Engels keramiek, is te zien In museum Boijmans Van Beuningen.
FoloTomHaartsen
baar stimulerend gewerkt. Met
trots kan het museum nu vaststel
len dat het buiten Engeland de
grootste en belangrijkste openba
re collectie van Engelse keramiek
bezit.
Bij de tentoonstelling die daaruit
is gekozen zal een catalogus in de
Engelse taal verschijnen. De ex
positie is een speciale beschou
wing waard, maar de afbeelding
van een karakteristiek werk van
Coper laat ik daar graag aan voor
af gaan. De tentoonstelling staat
in zaal 50 waar normaal een over
zicht van de vormgeving te zien
is.
Bernard Leach had niet veel op
met wat bij wijlen de experimen
tele afdeling van de Porceleyne
Hes 'beeldend aardewerk' werd
genoemd. Met een traditionele
vaasvorm een voorwerp creëren
dat ontroert—zoals Luae Rie dat
vermag - is zeker moeilijker dan
het kneden van een aardig beeld.
Toch ontstaan ook steeds kostelij
ke keramische plastieken, zoals
die van René Stoffels. Ze expo
seert momenteel met een collega
en twee schilderessen in de gale
rie Kralingen.
Campman
Opnieuw heeft galerie. Ecce een
tentoonstelling van schilderijen
die aangenaam verrast. Roos
Campman kiest kinderen en bloe
men als motieven, maar met 'da
meskunst' heeft haar werk niets
van doen.
Kunstenaars werden vroeger be
taald om te laten zien hoe welge
steld de ouders van het knappe
kind waren en hoe schattig kleu
ters zijn. Maar deze schilderes
respecteert de eigen belevingswe
reld van het kind. Ze laat beseffen
d at we minder weten van wat er in
zo'n hoofdje omgaat dan menig
een denkt. En daarbij heeft ze niet
het vervreemdingseffect nodig
waarmee haar succesvolle collega
Maxlène Dumas ongewild enkele
andere kunstenaars heeft aange
stoken. Roos Campman gebruikt
tempera. Dat medium draagt on
der meer by tot de heerlijke pein-
tuur van een florale studie in
blauw.
Eric Campman werkt met olie
verf. Hij heeft twee makrelen op
een klein schilderij een bijna tast
baar volume gegeven. Opmerke
lijk is vooral dat rijn 'vruchtvlees'-
stillevens een opulente vleselijk
heid suggereren. Zo komt in een
monumentale compositie onte
genzeggelijk een zitvlak in beeld.
Dit echtpaar toont weer dat de al
oude penseelkunst nog steeds
nieuw werk kan voortbrengen.
Gedenatureerd
De bloemen die Tim Maguire bij
Cokkie Snoei Iaat zien, zijn ge
denatureerd zoals een pinup. Ze
zijn op een indirecte manier ge
schilderd. Hij maakt monotypie-
en door een en hetzelfde blad her
haaldelijk op een vlak te drukken
waar de voorstelling met verf op is
aangebracht Een monodruk stelt
het vrijwel zonder de persoonlijke
zeggingskracht van een penseel-
schrift. Dat is kennelijk de opzet.
De herhaling van het procédé ver
groot nog de afstandelijkheid. Zo
raken zijn bloemen even ver bui
ten het bereik als Marilyn Monroe
op een prent van Warhol
In het land waar van Hobbema tot
heden het geschilderde land
schap tot een denkbeeldige wan
deling kan lokken, vallen de pa
neeltjes die Jeffrey Blondes bij
Snoei heeft hangen buiten mede
dinging. Dat is ongetwijfeld ook
de bedoeling, Hier gaat het over
een landschapsbeleving die uit
meer fysieke prikkels dan die van
de visuele waarneming voort
komt. Het bescheiden formaat
werkt echter niet meeslepend. In
drukwekkend daarentegen zijn
de grote tekeningen in houtkool
van Adrienne Gaha, Het gegeven,
een beeld dat een brug siert, is
nog net herkenbaar maar het is de
voordracht die het hem bij deze
bladen doet
Chabotmuseum
Het Chabotmuseum geeft tot en
met 6 september de ruimte aan
een keuze uit de eigen verzame
ling. Dat biedt een goede gelegen
heid tot kennismaking. Het mu
seum zal de hele maand augustus
gesloten zijn. Vanaf 20 september
is er een expositie te zien over de
kunst die op de Nieuw Amster
dam van de HAL. geprijkt heeft.
Het aanknopingspunt is dat Cha-
bot voor de kapiteinshut een groot
landschap heeft geschilderd.
Engelse keramiek: museum Boij
mans Van Beuningen, t/m 9 aug.
René Stoffels en collega's: Gale
rie Kralingen, do t/m za 15-19, t/m
12 juli. Roos en Eric Campman:
Galerie Ecce, Witte de Wïth-
straat 17a-19a, di t/m za 11-17.30,
vr ook 19-21, zo 12-17.30, t/m 2
aug. Maguire, Blondes en Gaha:
Cokkie Snoei, Mauritsweg 55, do
t/m zo 13-18. t/m 12 juli.
Amsterdam De Mondriaan
Stichting heeft Karei Schampers
gevraagd om de Nederlandse pre
sentatie op de Biennale van Vene-
tie in te richten. Het is de bedoe
ling dat Schampers eind dit jaar
een plan van aanpak inlevert over
de opzet en inrichting van de ten
toonstelling in het Nederlandse
Rietveldpaviljoen, De volgende
editie van het belangrijke twee
jaarlijkse cultuurevenement is
volgend jaar zomer.
Kunsthistoricus Karei Schampers
(1950) is smds 1986 hoofdconser
vator moderne kunst van het Rot
terdamse museum Boijmans Van
Beuningen. Daarvoor werkte hij
als conservator bij het Stedelijk
Museum in Amsterdam en zat hij
jarenlang in de redactie van het
tijdschrift Kunst Museumjour
naal. In 1983 was hij commissaris
van de Biennale in Sao Paulo.
In die functies deed Schampers
volgens de Mondriaan Stichting
veel kennis en contacten op die
voor het Biennale-project goed
van pas komen. Daarnaast zou hy
oog hebben voor talent, wat recent
onder meer bleek uit zijn over
zichtstentoonstellingen van de
Amerikaan Matthew Barney en
de Britse Sarah Lucas.
De Mondriaan Stichting heeft
voor de Biennale een half miljoen
gulden vrijgemaakt. De vorige
keer werd de Nederlandse presen
tatie verzorgd door Leontine Coe-
leweij en Arno van Roosmalen. In
1995 klaarde Chris Dercon, nu di
recteurvan Boijmans, de klus.
Rotterdam Paul de Leeuw
speelt een hoofdrol in een. mede
door hemzelf geproduceerde
speelfilm van Theo van Gogh,
getiteld 'De Pijnbank'. Het sce
nario is geschreven door de
Haarlemse cabaretier Justus
van Oei. Hij maakte enkele ja
ren geleden zijn debuut als to
neelschrijver met de voorstel
ling De Pijnbank.
De opnamen zijn intussen in
Rotterdam begonnen. De Leeuw
speelt een gefrustreerde ex-
Want van een pas gefuseerde
bank die wordt ingeschakeld
door de nieuwe manager om een
lastige medewerker het bedrijf
uit te kunnen werken.
Theo van Gogh produceert de
film samen met De Leeuw en de
Amsterdamse productiemaat
schappij Shooting Star, In te-
genstelHng tot De Leeuws vori
ge bioscoopproject 'Filmpje', is
'De Pijnbank' geen uitgespro
ken komedie. Het scenario van.
Van Oei, vroegere compagnon
van Erik vafi Muiswinkel in Ca
baretgroep Zak en As, gaat over
de bedrijfscultuur van de bank
wereld en is eerder een psycho
logisch drama met een dosis
zwarte humor. Theo van Gogh
wil de opnamen binnen een
maand afronden.
Naast De Leeuw worden de ove
rige belangrijke rollen vertolkt
door Jack Wouterse als de em
ployee die moet verdwijnen, Er
ic van Sauers als een collega met
frauduleuze plannen en Roe
land Femhout als de manager.
Rotterdam Het Architectuurin
stituut (NAi) is voor de tweede'
keer beroofd van een kleurige ko
lom schildering onder de arcade.
De twee beschilderde doeken
rond de pilaren zijn met een
scherp mes losgesneden en mee
genomen. Het NAi heeft aangifte
gedaan bij de politie en een extra
verzekering van de tijdelijke bui
tenkunst afgesloten. De vele tien
tallen betonnen kolommen die
met de doeken zijn bekleed, wor
den zo snel mogelijk via beveili
gingscamera's bewaakt.
Een groepje kunstenaars uit
Zuid-Afrika heeft de omstreden
schilderingen enkele weken gele
den in Rotterdam gemaald;. De
kunstenaars zijn daarna naar huis
gegaan. Het NAi is daardoor niet
in staat de twee nu ontbrekende
doeken opnieuw na te laten ma
ken. Bedoeling is de buiten-expo
sitie tot 30 augustus te handha
ven.
De buitenkunst bij het NAi is om
streden sinds kunstenaar Peter
Struycken er hevig bezwaar tegen
maakte. Volgens hem tasten de
beschilderde doeken het effect
van zijn lichtspel onder de lange
arcade aan. Hy heeft via de Stich
ting Beeldrecht een beroep ge-'
daan op schending van zijn au
teursrecht en wil de doeken on
middellijk verwijderd zien. Het
NAi wees die klacht af omdat de
beschilderde doeken slechts een
tijdelijk kunstwerk vormen. De
juristen van het NAi en de Stich
ting Beeldrecht proberen het al
een week eens te worden in deze
kwestie. Verwachting is dat zij
vandaag of morgen tot overeen
stemming komen.
Amsterdam De honderdste ge
boortedag van romancier Simon
Vestdijk (1898-1971) is voor film
producenten Hungry Eye en Eg-~"
mond Film and Televison aanlei
ding drie psychologische romans
van de schrijver te verfilmen:
'Glinsterend Pantser', 'Ivoren
Wachters' en 'De Ziener'. Het is
de bedoeling dat de films, alle drie
negentig minuten lang, in okto
ber op het Nederlands Kim Festi
val Utrecht in première gaan
Daarna komen ze op televisie.
artiest
Francienvart
Tuinen
at I Bi u m
Tuindance'
labo
Via Records
£rlc Vtoefarwns
Hi Yuri Honing
Anton Drukte* "S
Mie hiel Soijflap
In de nog steeds toenemende overvloed van Nederlandse jazz-zangeres-
sen onderscheidt Francien van Tuinen zich door orginaüteit en veelzij
digheid. Veelal maakt zij eigen teksten op bestaande instrumentale
stukken uit het grote jazz-repertoire. Het indrukwekkendst daarvan
vind ik het tweede stuk, Song voor Penelope van Joey Calderazzo, dat
Van Tuinen durft te zingen met alleen begeleiding van pianist Joost
Swart. De zangeres weet trouwens wel het puikje van de jonge Neder
landse jazz aan zich te binden. De parelend spelende pianist Borstlap,
de soevereine tenorsaxofonist Honing en de kwikzüverige trompettist
Vloeimans.
Het titelstuk 'Tuindance' komt aan het slot van de cd. Het kent geen
tekst, wel wel wat sampling-grapjes en lijkt min of meer spontaan ont
staan. Aan het eind draait de cd nog gewoon door zonder geluid af te ge
ven. Na driekwart minuut klinkt een korte onverstaanbare kreet en dan
eventjes een ingehouden gegrinnik van een paar mensen. Inside-grap-
je?
Peter van Eijkelenburg
