10
Het wonder van Delfshaven'
Morgan Freeman speelt zijn zwaarste rol sinds jaren
Voorvechter vaste
boekenprijs overleden
m
Veiling van 007-memorabiïia
Niet Krabbé, maar Benigni
wint filmfestival Jeruzalem
BB's: spannende hiphop
Rotterdams Dagblad
Maandag 20 juli 1998
Door Canis Zijlmans
Rotterdam - Duizenden bezoekers
genoten zaterdagavond en zon
dagmiddag van het tweede Kolk-
Konsert in Historisch Delfshaven.
Nadat 'publiekslieveling' Wibi
Soerjadi vorig jaar was gepro
grammeerd om het klassieke mu-
ziek-evenement naam te geven,
was het dit jaar de beurt aan vio
list Jaap van Zweden, pianist Da
niel Wayenberg en het Rotter
dams Philharmonisch Orkest
(RPhO) om Toeristisch Delfsha
ven' verder op te stuwen in de
vaart der volken.
Organisator Yvonne Nesselaax
van de Stichting Klassiek Delfs
haven, die het evenement met an
derhalve ton sponsorgeld op po
ten zette, knorde zondagmiddag
als een tevreden kat. Zjj had om
wonenden op het hart gedrukt te
duimen voor mooi weer en 'het
wonder van Delfshaven' ge
schiedde. Na een week van wind
en regen hield bij aanvang van
het Kolkkonsert zaterdagavond
in de Aelbreehtskolk de bewol
king haar druppels vast. Ook de
wind was gaan liggen tot een voor
een broos klassiek openluchtcon
cert aanvaardbaar niveau.
Zondagmiddag, toen twaalf strij
kers van het RPhO hun opwach
ting maakten op het drijvende po
dium, zaten genodigden op de
platbodems,
die als tribune
dienden, te y
puffen van de
hitte. Pro
grammaboek-
Ademloos luisteren naar Daniel Wayenberg, Jaap van Zweden en het RphO: Delfshaven stond dit weekeinde geheel in het teken van klassieke muziek. Foto Nfeisvander
HoeverVT?otterdamsDag&lad
van instrumenten. „De instru
menten zyn inderdaad zeer teer
gevoelig en je moet het ook niet
dagelijks doen. Maar twee of drie
keer per jaar kan het wel. Zeker
als je eens een ander publiek wilt
bereiken, kan je er niet om heen.
Het is iets aparts, maar het moet
kunnen," zei Van Zweden desge
vraagd.
Geheel in sfeer zette het evene
ment zich zondagmiddag zelfs
zonovergoten voort met gospels
en 'negrospirituals' uit onder
meer Pörgy en Bess van de uit
Brits Guyana afkomstige tenor
David Sam. Maar het onbetwist
hoogtepunt van de middag was
het optreden van de twaalf van
het RPhO met als dirigent Hans
Leenders. Het ensemble speelde
werken van Mendelssohn, Bach,
Mozart, Molter, Barber en Grieg.
Charlotte Potgieter en Mieke
Bruijning soleerden wondermooi
in het soloconcert in D. kleine
terts van J.S. Bach. Het nieuwe
concertseizocn van het RPhO in
De Doelen begint op 28 augustus.
Valery Gergiev brengt dan een
programma rond het thema van
de tragische liefde. Hierin worden
stukken uit Mozarts 'Don Giovan
ni', Strauss' 'Don Juan' en 'Sym
phonic Fantastique' van Berlioz
voorgedragen.
jes werden ge-
zonnehoedjes. KolkKonsert trekt dankzij mooi weer duizenden toeschouwers
De brandweer
had de organi
satoren toestemming gegeven
maximaal 7600 bezoekers toe te
laten tot het evenement. Volgens
de politie waren het er verspreid
over de zaterdagavond en zondag
middag zo'n 7000. Het is voor de
organisatoren te hopen, dat de
voor volgend jaar geprogram
meerde winnaar van het Liszt-
concours '97 Igor Roma uit Italië
net zoveel mensen op de been zal
brengen.
Na een voorprogramma van bei
aardier Geert Bieriing op het ca
rillon van de Pelgrimvade rskerk
speelde de 69-jarige pianist Da
niel Wayenberg zaterdagavond
drie van de twaalf Etudes van
Fran2 Liszt. Het waren de door
Liszt zelf herschreven versies van
'Harmony du Soir', 'Chasse Neige'
en 'Feux Foiietes'. „Want de eer
ste kon de componist alleen zelf
spelen," legde presentator Cees
van Drongelen (ook van Kunst
&Kitsch)uit.
Met Wayenberg speelde Jaap van
Zweden vervolgens van C. Franck
diens vioolsonate in A. De pianist
en de violist, die sinds enige tijd
een duo vormen, speelden als so
list in alle belangrijke muziekcen
tra van de wereld. Ook in Delfsha
ven zorgden zij voor ontroerende
momenten.
Omwonenden hingen uit de ra
men van historische panden en
zaten eerste klas. Net als de opva
renden van de binnenvaartsche
pen, plezierjachtjes en vlotten, die
een plaatsje vonden in de Ael
breehtskolk. Eén toeschouwer
raakte te water toen hij van bin
nenvaartschip De Volharding wil
de overstappen op een kleinere
schuit. Tot grote hilariteit van het
publiek hing hij minutenlang aan
de scheepsreling tot zijn middel
in het water zonder dat toegesnel
de helpers erin slaagden hem op
het droge te krijgen. Echte ere
plaatsen hadden twee jongetjes
weten te bemachtigen. Op een
stapel piepschuim voeren zij tus
sen de platbodems door om het
vlot aan een schip vast te binden.
Plastic krukken werden uitge
reikt en met een theelichtje in een
jampotje genoten zy van hun
meegebrachte borrelnootjes.
Iets minder luxe hadden toe
schouwers zit- en leunplaatsen
gevonden op en om de kademu
ren. Dames op leeftijd waren al
een uur voor aanvang met klap
stoeltjes op de brug gaan zitten.
Anderen moesten zich met staan
plaatsen tevreden stellen. Maar
niemand maalde erom.
Tot tevredenheid van het publiek
speelden Van Zweden en Wayen
berg na de pauze losser en laagd-
rempeliger werk met het in 1979
opgerichte Amsterdam Saxopho
ne Quartet, Dit stevig aan de weg
timmerende veelzijdige viertal
speelt, naast voor .saxofoonkwar
tet gecomponeerde werken uit de
klassieke Franse school of de
avant-garde, een veelheid aan
genres. Samengewerkt werd on
der meer met Hans Duifer, The
Nits en Manke Neïis.
Wayenberg, die zelf ballet- en ka
mermuziek, een Triple Concerto
voor drie piano's en orkest en een
symfonie voor groot orkest com
poneerde, bracht met het viertal
werk van Gershwin ten gehore.
Gespeeld werd een medley met
onder meer The man I love'en
'Nice work if you can get it'. Hier-
na volgde 'Rhapsody in blue'.
Dat een viool en vier blazers onge
kende mogelijkheden hebben, be
wees het optreden met Jaap van
Zweden. De violist was 17 jaar
concertmeester van het Konink
lijk Concertgebouw Orkest, is
sinds twee jaar vaste gastdirigent
van het Brabants Orkesten schit
tert inmiddels ook als chefdiri
gent van het Orkest van het Oos
ten. Hij speelde met de koperbla
zers hoogtepunten uit West-Side
Story van Bernstein, die regelma
tig door het publiek werden mee-
geklapt, „Japie, JapieT scandeer
de de menigte uitzinnig na afloop
en scheepshoorns braehtten ge
past een ode. „Is hy een gabber?"
vroeg een jongetje aan zijn moe
der, toen de kaalgeschoren Van
Zweden vlak langs hem liep rich
ting kleedkamer.
Jaap van Zweden toonde zich na
afloop 'zeer gelukkig' met het op
treden. .Dit is echt uniek," sprak
de violist. „Zeker met deze ambi
ance. Ik had veel angst voor het
weer, want dat maakt of breekt
een klassiek openluchtoptreden.
Met regen krijgt het toch niet die
impact, die het verdient. Goed
weer is een vereiste."
Van Zweden deelt niet de weer
zin, die een aantal vertolkers
heeft tegen spelen in de open
lucht uit vrees voor het wegwaai
en van het geluid er. beschadiging
Door Pieter van Lierop
Los Angeles In de actiefilm
'Hard Rain' wordt tijdens een
overstroming een stadje ont
ruimd. Christian Slater speelt een
chauffeur die de voorraad cash
van een bankfiliaal in veiligheid
moet brengen en in een hinder
laag loopt van plunderaars- Hij
weet met een grote zak geld te
ontkomen en de rest van de film
wordt er jacht op hem gemaakt
Aanvoerder van de overvallers is
Morgan Freeman, de zwarte ac
teur die wereldberoemd werd met
'Seven'.
Sinds die superieure psyehothril-
ler is de rijzige, aristocratisch
ogende Freeman een veel ge
vraagd acteur geworden die in
zijn eentje een matige actiefilm
meerwaarde verschaft door de in
telligente subtiliteit van zijn spel,
het vermogen desnoods alleen
met zijn ogen te acteren zoals ook
een Gene Backman dat kan.
Morgan Freeman speelt dus een
bankrover. Niet het meest geme
ne type crimineel, maar meedo
genloos genoeg om zijn doei te
kunnen bereiken. In het oor
spronkelijke script werd hij in de
finale dood geschoten. Dat werd
ook zo opgenomen. Maar zoals
wel vaker gebeurt met dit type
films: er werden proefvoorsteüin-
gen georganiseerd en het publiek
mocht zeggen wat men mooi vond
of minder kon waarderen. Het
sterven van Freeman bleek moei
lijk te verteren. Dus werd een
nieuwe versie gemaakt, waarin de
overleving mogelijk werd voor de
ze acteur, die blijkbaar op veel
sympathie van het publiek kan re
kenen.
Morgan Freeman kan erom grin
niken: ,.Ik vond dit een aantrek
kelijk personage om te spelen. En
ik zeg in zo'n geval niet: 'Ik wil die
rol wel doen, maar ik vind dat de
vent niet dood moet.' Van mij
mocht hy dood. En ais men ver
volgens bedenkt dat hij alleen
maar een beetje gewond hoeft te
raken, dan vind ik het ook best.
Toch vond ik het in dit geval iets
om over te twisten. Dit soort films
vindt zyn weg voornamelijk naar
een jeugdig publiek. En wat er nu
gebeurt is dat het kwaad onge
straft blijft. Dat is een slechte
boodschap. Als we willen weten
Morgan Freeman: 'Als we willen weten waarom jongeren doen wat ze doen, dan moeten we eerst
maar eens kijken naar hoe we hen informeren over de gang van zaken in de wereld'. FotoGPD
waarom jongeren doen wat ze
doen, dan moeten we eerst maar
eens kijken naar hoe we hen in
formeren over de gang van zaken
in de wereld."
Daar maakt u zich zorgen
over?
„Natuurlijk doe ik dat."
Hoe zat dat dan met Seven, uw
meest fameuze film tot dus ver?
Daar beleefde het absolute
kwaad de totale triomf. Toen zei
u dat het maar entertainment is.
„Het is ook entertainment. Voor
jou. Maar voor, zeg jouw zoontje
van elf, ligt dat anders. Ik houd se
rieus rekening met dat soort ef
fecten en kijk op dat punt heel
kritisch naar scripts. Niet dat er zo
veel gewelddadige scripts op mijn
bureau terechtkomen. Maar is er
sprake van bijzondere geweldda-
uigheiu, dan £<u zo n scrip* erg
helder verklaard moeten worden
vanuit de karakters, zoals by Se
ven het geval was. Maar als ik
denk dat het geweld alleen maar
bedoeld is omwille van het geweld
zelf, dan hoeft men op mijn deel
name niet te rekenen. Een film ais
Last Man Standing vind ik ver
foeilijk."
—Je gaat akkoord met de morele
lading van een script en achteraf
wil men er toch iets heel anders
van maken, omdat de film dan
beter verkoopt. Wat doe je dan
als acteur?
„Praten met de regisseur en de
producent. Maar uiteindelijk zijn
we allemaal nog altyd de slaven
van de studio die niet alleen de
geïnvesteerde miljoenen terug
wil zien maar er het liefst ook nog
een paar miljoen extra aan over
houdt. En als die lui zeker menen
te weten dat de film zo? Ij hij is ge
worden niet zal verkopen, wie ben
jij dan om ze te verplichten het
toch te laten zoals het is? Het is
hun geld. Niet het jouwe. Dus je
probeert tot een compromis te ko
men. Maar dat gaat ten koste van
je eigen gevoel voor2o'n film en je
eigen integriteit en het is zeker
niet zo dat we daarmee een dienst
bewijzen aan het jeugdige pu
bliek."
„De man die ik speel is geen door
trapte crimineel maar iemand die
zich buiten de wet heeft geplaatst.
Hij is een vrijbuiter. Het romanti
seren van outlaws heelt een lange
traditie. Iemand die wordt betrapt
bij het stelen van iets kleins,
krijgt een tik op zijn vingers. Ie
mand die erin slaagt om zich met
18 miljoen uit de voeten te maken,
wordt heimelijk bewonderd. Toch
vind ik dat dit verhaal op een be
langrijk punt een lijn trekt. Ieder
een in deze film, op Slaters perso
nage na, wordt gedreven door
hebzucht. Dan wordt hem ge
vraagd: 'Wil jij werkelijk beweren
dat jij al die tijd op die hoop geld
zit, zondereen moment te hebben
overwogen om er zelf mee tussen
uit te knijpen?' De implicatie van
die vraag is niet dat we in wezen
allemaal slecht zouden ^jn, maar
da*, we allemaal fantasieën heb
ben over 2owel goede als kwade
dingen. Maar wat je bent wordt
uiteindelijk uitsluitend bepaald
door wat je doet en niet door wat
je fantaseert. Ik kan fantaseren
over bungeejumpen, maar het is
uitgooien dat ik dat ooit zal
doen."
Nacht en ontij
U bent meer een zeiltype
schijnt het. U houdt van water.
Maakte dat het gemakkelijker
om in een film te spelen ais Hard
Rain?
„Niet echt. Er zit nogal wat ver
schil tussen zeilen en twee maan
den opnamen in een gigantisch
bassin met water waar je aldoor
wordt nat gespoten en probeert
om niet te verzuipen. Ais ik zeil
blijf ik meestal droog. Ik heb een
nogal grote boot. Eerst had ik er
een van negen meter, nu een van
dertien. Ik zit veel tussen de Cari
bische Eilanden. Heerlijk! Ik lig
ook graag in het water; warm Ca-
ribisch water, in de volle zon.
Zwemmen met alleen vliezen aan
je voeten, dat is groots. Dan ben ik
Esther Williams. Maar de opna
men voor Hard Rain, in dat bas
sin, dat was anders."
Duikpakken
„Om te beginnen speelt de film
zich hoofdzakelijk af bij nacht en
ontij. En de temperatuur van dat
water was ook niet lekker. Ik kan
slecht tegen kou, heb een pro
bleem met mijn bloedcirculatie.
Vanwege die kou hadden we duik
pakken aan en daar overheen ge
wone kleren. Maar dat beweegt
waanzinnig zrwaar. Ik ben niet
zwak gebouwd, maar dit was uit
puttend. Ik ben nog nooit zo ge
lukkig geweest als op de dag dat
deze opnamen voltooid waren."
Iii een paar maanden tijd za
gen we u in vier films. U bent erg
druk de laatste tijd.
„Dat valt mee. Het punt is dat
Kiss The Girls en Hard Rain vee!
later zijn uitgebracht dan de be
doeling was en daardoor bovenop
Amistad terecht zijn gekomen, op
de voet gevolgd door Deep Im
pact. In werkelijkheid heb ik al
een half jaar geen steek uitge
voerd. Maar ik kan goed wachten
op een script dat me ligt en pro
beer te vermijden dat mijn rollen
te veel op elkaar gaan lijken, want
ik ben geen John Wayne. Soms
maak ik een verkeerde keuze zo
als iedereen. Chain Reaction heb
ik aangepakt om het geld, op een
moment dat er nog geen behoor
lijk script op tafel lag. Deep Im
pact is een ander verhaal. Ik had
voor Spielberg net Amistad ge
daan en toen zei hij: 'Ik heb hier
nóg een script voor je liggen!' Dat
was Deep Impact. Ik zou de eerste
zwarte president van de Verenig
de Staten moeten spelen en het
was amper een week werk. Dat
sprak me aan, daar is verder niet
lang over nagedacht."
„Zo'n gastrolletje in Deep Impact,
een boef als in Hard Rain, of die
rol in Amistad, ik neem ze in gelij
ke mate serieus. Want Amistad
mag dan een film zijn die een be
langrijk historisch verhaal te ver
tellen heeft, dat maakt mijn acte
ren daarin niet moeilijker of mak
kelijker. Want ik hoef als acteur
niet de hele ballast van het histo
risch belang, de ambities van de
regisseur en het totale concept
van zo'n film op mijn rug mee te
sjouwen. Het enige dat telt is wat
je moet doen in iouw scène Wat
dat betreft werden aan mij in
Hard Mn zwaardere eisen ge
steld dan in Amistad. En meen
niet dat, omdat Amistad veron
dersteld werd een meer serieuze
film te zijn, de sfeer daar anders
was dan normaal. Het is gewoon
werk. En daar werd meer bij gela
chen en gedold dan op menige set
waar ze een komedie maken."
Marihuana
„Ik ben geen zwaartillend mens.
Je moet zorgen zo veel mogelijk
stress bij je vandaan te houden,
want daar krijg je maar kanker
van. Of ik rook? Nee! Dat wil zeg
gen: alleen marihuana. Jazeker,
waarom daar moeilijk over doen?
Nee, niet elke dag. Er is niets, als
ik het vermijden kan, dat ik elke
dag wildoen. Nou, bijna niets. Ma
tigen en weten te doseren, dat is
de kunst van het leven. Nee, ik
rook nooit marihuana op de set. Ik
zou niet eens op het idee komen
een biertje te drinken als ik ver
volgens moet acteren."
,Wat ik denk van vrij beschikbare
soft drugs in Holland? Ik snap
niet waar men zich druk over
maakt. De meest gemene drug in
de wereld is alcohol. Het is alcohol
die de meeste levens, carrières en
families kapot heeft gemaakt,
niet marihuana. Maar onze cul
tuur is daar heel huichelachtig in.
Herinner je je The Last Boy
Scout? Daar zit bijna geën scène
in zonder Bruce Willis met een
glas in zijn poten. Hij zuipt zich
klem. Dan gaat hij een keer zijn
badkamer in en betrapt gabber
Damon Wayons die een lijntje co
ke snuift. Bruce wordt furieus,
grijpt die vent, scheldt hem ver
rot, rammelt hem door elkaar en
smijt hem het huis uit. Ik denk
dan: Hallo, wat is de boodschap
hier?"
Barcelona - Aan het begin van zijn
vakantie in Barcelona is afgelo
pen week op 51-jarige leeftijd Ton
Hulskamp overleden. Als direc
teur van dc boeken brancheorga
nisatie Koninklijke Vereenïging
ter bevordering van de belangen
des Boekhandels (KVB), heeft hij
de afgelopen jaren als een leeuw
voor behoud van de vaste boeken-
prys gevochten
Dit systeem, waarbij Nederlandse
boeken slechts tegen een door de
uitgever vastgestelde prijs ver
kocht mogen worden, ligt met
grote regelmaat onder vuur Te
genstanders gruwelen van het
door de overheid gesanctioneerde
prijskartel. Hulskamp liet geen
gelegenheid onbenut om vol vuur
uitte leggen dat het mechanisme
een breed titelaanbod garandeert,
boekhandelaren kunnen met een
gerust hart langzaam lopende ti
tels inslaan: uitgevers kunnen de
winst op bestsellers gebruiken om
ook minder commerciële boeken
te lanceren.
Hulskamp moest op verschillen
de fronten aan de bak Hij proce
deerde tot aan het Europese Hol
tegen ontduikers van dc boeken
prijs (Free Record Shop. Belgisch
Boekhuis) en vocht tegelijkertijd
een stevig robbertje met Euro
pees Commissaris Van Miert (Me
dedinging). die de boekenprijs ke
ver vandaag dan morgen zou af
schaffen Hulskamp wist zich ge
steund door staatssecretaris Nuis
van Cultuur.
Behalve als KVB-directeur was
Hulskamp ook in andere functies
actief m het boekenvak Hij werk
te voor uitgeverij Bosch Keu-
nmg en was dertien jaar lang com
missaris bij het Centraal Boek
huis.
Christopher Lee alias Scaramanga (uit The Man with the golden
gun', 1974) met enkele Bond-memorabilia. foioEpa
Londen - Veilinghuis Christie's is
van plan ongeveer 250 curiositei
ten uit James Bond-films te vei
len. De bekendste stukken zyn
vier auto's waarin ïan Flemings*
007 de slechterikken achtervolg
de en vrouwen verleidde en de do
delijke bolhoed met stalen rand
uit 'Goldfinger'. Christie's ver
wacht met de veiling die eind de
ze maand wordt gehouden onge
veer 660.000 gulden op te halen.
De bolhoed uit 'Goldfinger' (1964)
heeft een geschatte waarde van
66.000 gulden. Eén van de auto's
die geveild worden is de Lotus Es
prit SI die in The Spy Who Loved
Me' (1977) verandert in een onder
zeeër.
Jeruzalem - De Italiaanse film 'La
Vita Bella' van Roberto Benigni
heeft op het vijftiende Jeruzalem-
se Filmfeslivai zaterdagavond de
Jewish Experience Award gewon
nen'La Vita Bella' (Het Leven is
Mooi) versloeg Left Luggage, het
eveneens genomineerde regiede
buut van Jeroen Krabbé.Zowel La
Vitaé Bella" als Left Luggage" de
den veel stof opwaaien in Jeruza
lem. De film van Benigni. die het
leven in een concentratiekampen
fascistisch Italië met veel humor
weergeeft, werd door sommige
van de links-liberale bezoekers
van hel Jeruzalemse festival al
woedend als 'revisionistisch' be-
stempeld.'Left Luggage', die over
de relatie tussen een seculier-
joods meisje en een chassidisch
gezin in Antwerpen handelt,
kreeg ïr, Jeruzalem vooral een po
litieke lading mee. Hoewel veel
orthodoxe joden in Krabbe een
soort verlosser zien die voor het
eerst in 2000jaar een goed en eer
lijk beeld van het charedjsche jo
dendom heeft durven geven, was
er uit dezelfde hoek felle kritiek
op de twee door hen als aanstoot
gevend beschouwde naaktscènes
m de film. Nederland was dit jaar
met zes films in Jeruzalem verte
genwoordigd. Mel name 'All
Stars' van regisseur Jean van de
Velde en 'De Poolse Bruid' van
Kanm Traidia kregen na de eer
ste vertoning een overdonderend
applaus. 'Left Luggage' viel eer
der wel in de prijzen. Óp het film
festival van Berlijn werd de film
vier ketri under scheiden cr, ir,
Emdenéén keer.
anrsfin hr».5t talie nsste
bum
Hello Nasty'
labo
Grand Royal/
EM!
d u u
67:28 min.
De Beastie Boys hebben een merkwaardig verleden. Ze beginnen ooit
als punkband, maar verdiepen zich gaandeweg in de New Yorkse hip-
hop-seene, waar ze naar verloop van tijd zelfs de dienst gaan uitmaken.
En dat vooral omdat ze experimenteren met hardrock en later vooral
funk, dub. jazz en ander moois. Dat geèxperimenteer is op 'Hello Nasty
bepaald niet voorbij, maar wel is duidelijk gekozen voor hiphop als be
langrijkste ingrediënt. Gelukkig is dat geen reden om andere stijl
bloempjes links te laten liggen.
'Song for the man', met z'n jaren-zestig-tic, is eerder Beach Boys dan
Beastie Boys, 'And me' is pure drum 'n bass, het instrumentale 'Song for
junior staal ooi van ue saisc. ei ia ieggae mti Ltrc SmculL Po rj, ,n Br.
Lee, PhD' en er is een eenvoudig en mooi liedje als 'I don't know'. Maar
hiphop maakt de dienst uit, met voortreffelijke oldschool-nummers als
Three MC's and one DJ' en 'Unite'. Alleen de hardrock-elementen van
weleer keren op 'Hello Nasty' niet meer terug. Wie wel helemaal terug
keren zijn de Beastie Boys zelf. Terwijl de activiteit van andere hiphop
crews vooral bestaat uit het elkaar naar het leven staan, bewijzen de
Beastie Boys dat het mogelijk is om hiphop louter op muzikaal gebied
spannend te houden.
Gert Meijer
