9 15
Europa twijfelt tussen remmen en gasgeven
Pavlov-reacties op EU-omfoepplan
Drieluik Rotterdam
Vluchtelingen
Telefoonkosten
Bedrijfskleding
Bijlmerramp
Zullen we de universiteiten
dan maar afschaffen?
Rotterdams Dagblad
Dinsdag 6 oktober 1998
Onder eindredactie van Annemlek van Oosten, tel.: 010-4004358
■4004358
Ook iets op uw hart? schrijf naar: hoofdredactie Rotterdams Dagblad,
postbus 2999,3000 CZ Rotterdam (E-mail: digitaal@luna.nl).
Houd het kort, lange brieven hebben weinig kans op plaatsing. En:
één onderwerp per brief. Vermeld altijd uw achternaam, voorletter(s),
adres en telefoonnummer (onder uw brief in de krant komen alleen
naam en woonplaats). Plaatsing betekent niet dat het Rotterdams
Dagblad uw mening deelt.
Even een kleine correctie betreffende het middelste
gedeelte van 'Drieluik Rotterdam' op de Rotterdam
Plus pagina.
De leeuwen die hierop zijn afgebeeld, zijn niet van de
Wijnhaven maar van de voormalige Koningsbmg,
alias Vier Leeuwenbrug, welke de verbinding vormde
tu ssen het Bol we rk en Oude HoofdpleinDrie van hen
zijn tegenwoordig te Bewonderen bij de flats aan de
Maasboulevard tegenover 'Tropicana'. De vierde be
vindt zich op de 'Ehas Beekman'-kazeme in Ede.
Op de monumentale 'Regentessebrug' over de Wijn
haven bevinden zich ook vier leeuwen maar dan in een
sta$ide positie.
F. Rovers, Rotterdam
Bisschop Muskens missie,hij wil economische vluch
telingen in NederlaïCd.toelaten, vind ik belachelijk.
Muskens maak al jaren propaganda voor de kerk. Ik
vind dat vluchtelingen die deel uitmaken van deelitie
van hun land (het zijn volgens mij vaak anti-democra
ten) hier met mogen blijven. Veelal hebben zebrute re-
genngslegers gesteund. Je haalt ze er, denk ik, in op-
vangcentra's zo uit. Ze zijn hoog opgeleid en hebben
verwende kinderen. Ik las in een artikel over een me
vrouw die in zo'n centrum werkte, dat zij dergelijke
asielzoekers zo herkend omdat deze mensen vaak wei
geren mee te hei pen met decentra's schoonhouden of
met boodschappen doen. De elite had daar in het land
van herkomst zelf zijn 'onderdanen' voor.
Ik vinddat vluchtelingen veel betergeselecteerd moe
ten worden, zodat de mensen die echt creperen hier
naartoe mogen komen en hier bly ven. Daarvoor moet
Muskens zich als christen inzetten en niet voor econo-
mischeelitevluchtehngen. De nicuwestroom vluchte
lingen hoeft niet te worden ondergebracht in tenten,
er staan in ons land veel kerken bijna de hele week
]angleeg.WaarbIijvendeechtechristenen?Zebidden
toch 'heb je naaste lief en 'wc zijn allemaal een kind
van God'? Nou laat hen dan een paar asielzoekers in
huis nemen. Gelovig zyn met woorden is makkelijk.
Gelovig zijn met daden is moeilijker.
A. van Keeken, Rotterdam
De periodieke abonnementskosten voor de telefoon
u n pi u sm i n us 25 proven t verhoogd, voor m ensen met
een eigen toestel. Wie geen eigen toestel heeft, betaalt
30 procent meer per periode. Nu vraag ik my af of die
prijsverhoging echt nodig is?
Mijns inziens is de telefoon al duur genoeg. Waar ha
len de directeuren van KPN Telecom het recht van
daan? Dit is machtsmisbruik! Deze managers moes
ten zonodig leiding gaan geven aan een geprivati
seerd bedrijf, want dan zouden de telefoonkosten
goedkoper kunnen worden. Welnu, vergeet het maar!
Ik hoop en wens daarom dat eruiteindelyk een bedrijf
komt dat rekeningzal houden met mensen die afhan
kelijk zijn van de telefoon, maar die de kosten niet
kunnen dragen!
L, Maaieveld, Vlaardingen
Naar aanleiding van een artikel in uw krant van 26 sep-
tember onder de kop 'Bedryfsimago in een gekleurd
biesje' delen wij u mede dat wij dit artikel met meer
dan grote belangstelling hebben gelezen. Reden hier
voor is dat ons bedrijf 'Kansas Workwear' de grootste
fabrikant in Europa is van bedrijfskleding in de meest
brede zin van het woord. Enkele voorbeelden vandoor
ons 'aangekleede' bedrijven zijn de Noorse Politie,
Deense Post, SAS. (Scandinavian Airline Services),
Stena Line en, een beetje dichterbij huis, de Gemeen
te Reiniging van 's-Gravenhage,
Echter lot onze verbazing lezen wij in uw artikel dat de
'Haagse vuilnismannen'door Frans Molenaar zouden
zijn aangekleed. Dit is dus geheel in strijd met de
waarheidDe reinigingsdienst van de gemeente Den
Haag wordt door ons (in dit geval FRISTADS als on
derdeel van Kansas Workwear Group) al gedurende
tenminste vier jaar geleverd. De huidige kleding
(goedgekeurd vogens de Europese Norm EN-471voor
signaaikleding) is geleverd in juli van dit jaar, waarbij
geen Frans Molenaar betrokken is geweest.
D, De Graaf, Fristads International in Breda
Zelfs voor apolitieke mensen moet het nu wel duide
lijk zij ndatje een gekozen regering niet zonder meer
kunt vertrouwen. Een regering en volksvertegen
woordiging moeten de waarheid hoog in het vaandel
houden en ten dienste staan van staat en volk. Maar
dat dit laatste zo langzamerhand een misvatting is,
laat het huidige1 wegwuifsysteem' van de kabinetten-
Kok duidelijk zien. Erwordt wat om de feiten heen ge
walst. Het 'mijn naam is haas' wordt steeds meer het
uitgangspunt van beleid.
Hoeveel Boeings van de Israëlische luchtvaartmaat
schappij, komend uit de VS en met mogelijk nog ge
vaarlijker stoffen aan boord, hebben er ai niet vóór de
Bijlmerramp in Nederland een tussenlanding ge
maakt? Is er wel controle op de werkzaamheden van
het onderzoeksinstituut in de Israëlische Negevwoes-
tijn? Hebben de controle-ambtenaren op het vervoer
van gevaarlijke stoffen via Nederland wel eens in op
dracht van de Nederlandse overheid zaken verzwe
gen? Heeft de Rijksluchtvaartdienst haar verant
woordelijkheid genomen of is in opdracht van de be
trokken minister gehandeld? Wat is de leidraad ge
weest? Israël behoort immers niet tot de NAVO-bond-
genoten. Zijn de door de overheid ingestelde onder
zoekscommissies wel vry om hun gegevens wereld
kundig te maken?
De enige oplossing voor het terugwinnen van het ver
trouwen van de bevolking zou het instellen van een
buitenparlementaire commissie zijn, die alle feiten
boven tafel haalt. Vervolgens zou zo'n commissie de
mogelijkhed moeten krijgen om de politieke kopstuk
ken, eventueel ook de minister-president, de wacht
aan te zeggen. Laat verantwoordelijken voor fouten
maar een andere broodwinning zoeken.
L. v.d. Berg, Ridderkerk
Door Paul Koopman
Na maanden van rustig voorthob
belen is de uitbreiding van de Eu
ropese Unie met nieuwe lidstaten
plotseling op een gevaarlijk kruis
punt terechtgekomen. De minis
ters van Buitenlandse Zaken van
de EU, gisteren in Luxemburg bij
een, twijfelen net als een onzeke
re automobilist tussen remmen
en gasgeven. Europees commis
saris Hans van den Broek heeft
intussen de ergernis van de lid
staten gewekt doordat hij te ge
heimzinnig doet met zijn 'exa
menpapieren'.
Op 31 maart dit jaar gingen de ge
sprekken over toetreding van Po
len," Tsjechië, Slovenië, Estland,
Hongarije en Cyprus officieel van
start. Met een monnikengeduld
vlooide de Europese Commissie
een dik pak verordeningen met
deze kandidaat-lidstaten door, te
beginnen met de minst omstre
den onderwerpen zoals onder
wijsbeleid en bedryfswetgeving.
De overige vier kandidaatianden
(Roemenië, Letland, Litouwen en
Bulgarije) worden op het moment
nog 'gescreend'. Slowakije moest
vanwege zijn gebrekkige demo
cratie in de wachtkamer plaatsne
men.
Maar dit delicate onderscheid tus
sen elf landen, die allemaal staan
te trappelen om zo snel mogelijk
tot de EU te behoren, is onlangs
op de helling komen te staan. Re
den: de komst van een nieuwe
kandidaat -Malta- en de ver
kiezingsoverwinning van de op
positie in Slowakije, Malta eist op
grond van oude toezeggingen een
plaats in de 'kopgroep'. Slowakije
vindt dat het gezien de democrati
sche hervormingen die op stapel
staan, weer mag aanschuiven.
Alsof dat nog niet genoeg is, zorgt
ook de positie van Cyprus -nog
steeds een etnisch kruitvat in Eu
ropa- voor kopzorgen. Een ak
koord tussen het Griekse en
Turkse deel van het eiland is niet
in zicht en dus dringt de vraag
zich op of de onderhandelingen
met Cyprus op een laag pitje moe
ten worden gezet.
Malta
De hernieuwde aanvraag van Mal
ta voor het EU-lidmaatschap is
met gemengde gevoelens be
groet Het microstaatje in de Mid
dellandse Zee kreeg al twee jaar
geleden van de Commissie de uit
nodiging te gaan onderhandelen
over toetreding, maar zette zelf
De nieuwe Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Van Aartsen wordt in Luxemburg begroet door zijn Italiaansecollega DInl.
De ministers van Buitenlandse Zaken van de EU spraken gisteren in Luxemburg over de situatie in Kosovo en over uitbreiding van de
Europese Unie. FotoAItllaSereiVEPA
zijn aanvraag in de ijskast. Met
verkiezingen achter de rug en een
nieuwe regering in het zadel,
heeft Malta plotseling weer be
langstelling. „Het is koud en
warm blazen met die jongens. Wat
moet je daar nu mee?" verzucht
een diplomaat in Brussel.
De Europese Commissie stelt zich
op het standpunt dat Malta, ge
zien zijn relatief hoge welvaart en
moderne wetgeving, welkom is bij
de onderhandelingen. Maar dit
'voordringen' in de ry zal door de
overige kandidaten, zoals Roeme
nië en Letland, niet op prijs wor
den gesteld. „We lopen het risico
dat vanaf november alle kandida
ten onderhandelingen eisen en
dan loopt het hele proces muur
vast," verzucht een van de betrok
ken functionarissen. De Europese
Commissie wil al vóór november
een 'avis' (standpunt) over de kan
didatuur van Malta gereed heb
ben, maar Nederland, Frankrijk
en andere EU-landen hebben ge
waagd niet te veel haast te ma
ken.
Op 10 november wil Oostenrijk,
huidig voorzitter van de EU, offi
cieel de onderhandelingen over
toetreding beginnen met de zes
kandidaten uit de eerste groep.
Europees Commissaris Van den
Broek, coördinator van het uit
breidingsproces, vindt eveneens
dat de 'zes' daar klaar voor zijn.
Behalve het ongeduld van de be
trokken landen is er nog een re
den om haast te maken: de roebel
crisis die de voormalige Sovjetsta
ten Polen, Hongarye en Tsjechië
zwaar in problemen brengt.
Nieuw debat
De haast die Van den Broek wil
maken met de EU-uitbreiding, is
echter bij een aantal lidstaten
slecht gevallen. Met name dat hij
een voortgangsrapport achter
hield voor de vijftien huidige lid
staten heeft volgens een diplo
maat irritaties gewekt. Het uit
breidingsproces is volgens veel
hoofdsteden in de eerste plaats
een zaak van de nationale rege
ringen, en niet van een ambte
naar in Brussel. Frankrijk dringt
mede om die reden sinds kort aan
op een nieuw 'politiek debat' over
de gevolgen van het uitbreidings
proces. Frankrijk wil daarbij voor
al het probleem Cyprus aankaar
ten, dat volgens het Elysée door
Van den Broek nogal wordt gemi
nimaliseerd.
Remmen of gasgeven: de Europe
se Unie weet niet goed welke pe
daal te gebruiken nu de westerse
wereld door valutacrises en nieu
we politieke spanningen met Rus
land wordt getroffen. En er is nog
een reden waarom de Unie aarzelt
by het uitbreidingsproces. Een
snelle toetreding van nieuwe lid
staten drijft de EU-uitgaven op,
en daar zitten met name Neder
land en Duitsland niet op te wach
ten. Of, zoals een diplomaat het
uitdrukte: „De roebelcrisis is een
serieus probleem. Maar lidstaten
opnemen die nog niet rijp zijn,
schaadt uiteindelijk iedereen."
Door prof.dr. J, Spema Weiland
Het gaat deze keer over de «t, A
universiteit. Dat is een
vervelend onderwerp,
een van de vervelendste die je jL
kunt bedenken. Zullen wij ze maar
afschaffen? De rijksoverheid is 1
daar druk mee bezig. Bij de vorige sL 1
kabinetsformatie, in 1994, is een
miijard gulden bij de universiteiten weggehaald (en
Jo Ritzen, die voor die tijd had geroepen dat de grens
nu echt was bereikt, werd weer minister), bij de laatste
kabinetsformatie is daar nog eens een korting van 300
miljoen, in werkelijkheid zal het wel zo'n 500 miljoen
worden, aan toegevoegd. En denk erom, dat jullie niet
gaan zeuren, dit is een uitdaging, daar moetje dyna-
mischen flexibel,vooral hetlaatste, op ingaamerblij ft
altijd nog 2,2miljardover en dat is heelveel geld. Hetis
een procent van de rijksbegroting.
Waarvoor hebben vrij in Nederland eigenlijkuniversi
teiten? Voor het wetenschappelijk onderzoek en voor
onderwijs. Ik laat het wetenschappelijk onderzoek
buiten beschouwing en beperk mij dus, omdat ik met
de ruimte moet Woekeren, tot het onderwijs. Wij heb
ben de universiteiten nodig, omdat wij straks goede
artsen, leraren, ingenieurs, architecten, psycholgen
en zelfs filosofen willen hebben, die bij benadering
weten wat wetenschap is, die ook buiten hun weten
schap wat om zich heen hebben gekeken en hebben
nagedacht over hun maatschappelijke verantwoorde
lijkheid.
Het is misschien wel waar, dat de wetenschap het laat
ste is wat de meerderheid van de studenten interes
seert en dat zij de universiteit beschouwen als een ei
genaardige 'rite de passage' op weg naar een goeie
baan met een aardig inkomen (waarom zou je anders
nog gaan studeren?), maar daar moeten de universi
teiten zichnietdoor van de wijsiaten brengen, zij moe
ten eisen stellen. Een inspectie op het wetenschappe
lijk onderwijs, die een jaar of tien geleden in het leven
is geroepen, en een Raad van Toezicht, die ze een paar
jaar geleden is opgedrongen, hebben zij daar niet voor
nodig; ze zijn mans genoeg om hun werk consciënti
eus te doen, en dat doen ze.
De universiteiten moeten duszorgen voorgoed onder-
wij s aan grote aantallen studenten. Voor 'kwalitatief
goed onderwijs' zeggen wij tegenwoordig, want ge
woon goed onderwys staat zo kaal. Dus zetten wij het
geheel overbodige 'kwalitatief erbij. Waarom zou je
even nadenken, wanneer de mooie woorden om je
heen voor het grijpen liggen?
Goed onderwijs dus, maar wat is goed onderwijs? Drs.
CAJ. Herkströter RA, die zijn sporen heeft verdiend
bij Shell en die dus heel geschikt was om voorzitter
van de Raad van Toezicht van de Erasmus Universi
teit Rotterdam te worden zoals Annemarie, die van
economie geen verstand heeft maar daarom toch best
minister van Economische Zaken kan zijn), drs. Herk-
strötergeeft het antwoord.Hij pleit voor'marktgerich
te onderwyskwaliteit'.datis detitei vanzijn rede by de
opening van het academisch jaar 1998-1999 van de
Erasmus Universiteit Rotterdam.
Hij zegt letterlijk: „Het wetenschappelijk onderwijs is
kwalitatiefvan hoog niveau indien deafgestudeerden
zodanig zijn opgeleid dat zij probleemloos op de ar
beidsmarkt kunnen worden ingezet." Drs. Herkströ
ter ontkent niet dat 'een grondige wetenschappelijke
scholing' erbij hoort, maar 'marktgerichte onderwijs
kwaliteit houdt ook, 'tevens' in dat deafgestudeerden
(tegenwoordig heten de doctorandussen afgestudeer
den) „zodanige beroepsgerichte kennis en vaardighe
den hebben opgedaan dat zij nu en in de toekomst een
nuttige bijdrage kunnen leven aan de doelstellingen
van het bedrijfsleven". Datzal,merktdrs. Herkströter
in het voorbijgaan op, „het bedrijfsleven tot een actie
ve bijdrage stimuleren," en dat ligt goed in het gehoor
van universiteitsbestuurders, die door de overheid
naar de markt worden gejaagd.
Waar drs. Herkströter voor iy kt te pleiten is de veran
dering van het wetenschappelijk onderwijs in een
soort hoger beroepsonderwijs. Nu is er niets tegen ho
ger beroepsonderwijs, integendeel, het is een van de
vormen van hoger onderwijs die wij hard nodig heb
ben, maar wetenschappelijk onderwijs is het niet en
dat wü het ook niet zijn. Waar drs. Herkströter voor
lijkt te pleiten is, anders gezegd, de afschaffing van de
universiteit.
Wie dat overdreven vindt, leze met aandacht wat hij er
later nog aan heeft toegevoegd - „Universiteiten moe
ten veel meer gebruik maken van docenten afkomstig
uit he* bedrijfsleven. Diezijn beter in staatom studen
ten voor te bereiden op de eisen van de markt dan we
ten schappelijk opgeleide docenten."
Zo keert de Erasmus Universiteit Rotterdam, na een
tijdje te hebben rondgedoold in de contreien van de
wetenschap, terug naar wat zij eens is geweest. Wij
noemen haar voortaan deNederlandsche Handelsho
geschool.
Misschien moeten deuniversiteitennogeens goed na
denken over hun taak in het rijkgeschakeerde onder
wijsbestel van dit land, voordatzij zich 'enthousiast,
dynamisch, flexibel' (zo staat het toch in de adverten
ties) door het bedrijfsleven laten omarmen.
(Prof.dr. J. Spema Weiland is emeritus-hoogleraar
wijsgerige antropologie enfpiomenologische methode
aan de Emsmus Uniuemteit Rotterdam)
Door Mare Peeperkom
Staatssecretaris Van der Ploeg (Me
diazaken) gaat door het leven als een
onconventioneel politicus. Nooit te
beroerd om een heilig huisje plat te
trappen, is juist daarom zijn reactie
op het vorige week uitgelekte Euro
pese omroep-discussiestuk zo teleur
stellend. As het hondje van Pavlov
piepte Van der Ploeg om het hardst
mee met -altijd verongelijkt- Hil
versum. Staatssecretaris Benschop
van Buitenlandse Zaken deed er nog
een schepje bovenop: hij noemde het
„ondenkbaar" dat Europa de Neder
landse publieke omroepen zou ver
bieden sport en amusement uit te
zenden.
Let wel: het gaat hier om een ambte
lijk discussiestuk, waar bevoegd Eu
ropees Commissaris Van Miert abso
luut nog geen standpunt over heeft
ingenomen. Laat staan de gehele Eu
ropese Commissie. As verzachtende
omstandigheid voor de blinde paniek
bij de bewindslieden kan worden
aangevoerd dat zij beiden tot de
PvdA behoren. Een partij waar het fe
nomeen 'open discussie' pas sinds
een paar jaar schoorvoetend geaccep
teerd wordt.
Geen excuus bestaat er echter voor
het feit dat Van der Ploeg en Ben
schop kennelijk de moeite niet heb
ben genomen om het discussiestuk
goed te lezen De ambtenaren van
Van Miert schryven namelijk hele
maal niet dat publieke omroepen be
paalde programma's niet meer mo
gen uitzenden. Sterker nog: zij on
derstrepen het grote belang van deze
door de slaat betaalde omroepen als
tegenwicht voor de oprukkende com
mercialisering. De NOS'envan Euro
pa worden dan ook expliciet aange
moedigd de concurrentie met de
RTL's en SBS 6'en aan te gaan.
Reclame
Maar dan wel op basis van gelijke
kansen, daar gaat het discussiestuk
over. Financiering door de overheid
van omroepen is namelijk staats
steun en dat kan de andere zendge
machtigden ernstig benadelen. Ze
ker als die publieke omroepen tege
lijkertijd ook inkomsten halen uit de
reclamemarkt, waar de eommerciele
concurrentie geheel op is aangewe
zen. Geholpen immers door de
staatsdonatie zijn deze omroepen in
staat programma's en adverteerders
binnen te halen tegen tarieven waar
de commerciële broeders niet aan
kunnen tippen. Het zo verkregen
grotere marktaandeel geeft de pu
blieke omroepen vervolgens weer
een sterkere positie in de stryd om
nieuwe succesformules en reclame
boodschappen.
Om deze concurrentievervalsing bin
nen de perken te houden, staan de
ambtenaren van Van Miert een genu
anceerde aanpak voor. Omroepen die
geen enkele reclame uitzenden en al
leen geld van de overheid krijgen,
wordt geen strobreed in de weg ge
legd. Zij verstoren de advertentie
markt immers niet. De BBC, ook bin
nen de PvdA zeer gewaardeerd, kan
dus gewoon doorgaan met wal zij nu
doet: goede programma's maken.
Omroepen die zowel staatssteun als
reclame-inkomsten genieten - het
merendeel van EU-zendgemaehtig-
den - zouden hun boekhouding net
jes moeten scheiden. Het overheids
geld mag alleen gebruikt worden
voor informatieve, culturele en edu
catieve programma's. Ook de uitzen
dingen van nationaal belangrijk ge
achte grote sportevenementen (be
kerfinales, Olympische Spelen, WK-
voetbal) mogen uit deze pot betaald
worden. Datzelfde geldt voor sommi
ge series, docudrama's, fictie, speel
films en verantwoorde quizzen.
Noodzakelijk
Gewone sport-, spel- en amusements
programma's zijn voor de publieke
omroepen hiermee zeker geen verbo
den terrein. Alleen moeten zij die be
talen uit hun reclame-inkomsten,
precies zoals de commerciëlen dat
doen. De ambtenaren van Van Miert
kunnen namelijk geen goede argu
menten verzinnen waarom dit soort
programma's, die net zogoed of beter
door de commerciële omroepen ge
maakt worden, de Europese burger
belastinggeld zou kosten. En naar
goed gebruik binnen de EU komt er
voor de 'gedupeerde' publieke om
roepen natuurlijk een overgangsre
geling.
A met al een lezenswaardig én nood
zakelijk discussiestuk. Noodzakelijk
omdat openlijke staatssteun in het
bedrijfsleven allang verboden is.
Maar ook omdat de Europese Com
missie zowel door het Verdrag van
Amsterdam als door het Hof van Jus
titie gedwongen wordt regels voor de
publieke omroepen op te stellen.
Over twee weken buigen de EU-cul-
tuuxbewindslieden zich voor de eer
ste keer over de ideeën. Hopelijk
heeft Van der Ploeg dan wel de tijd
gevonden om het stuk door te lezen.
Zodat hy een wat minder benauwde
blik op de Brusselse omroepplannen
ten beste geeft.
