Moslimleiders
willen bestand
in Algerije
1
25
Columbus 'ter dood veroordeeld'
Lafontaine wint eerste machtsstrijd in SPD
Van straatrevolutionair tot top-minister
U heeft
makkelijk praten.
I
Telfort
Psychiater: Jeltsin lijdt
aan gevorderde Alzheimer
'Geweld bezoedelt islam'
Rebellen Congo
veroveren basis
'Geen oplossing
verkrachtingen'
Ontdekking Nobelprijswinnaars geneeskunde was basis Viagrapil
Ruzie Bouterse
eriWijdenbosch
'Azerbeidzjan
onrechtmatig'
Marokko: 56
vermisten dood
mtm
Joschka Fischer:
op gympies de
Duitse politiek in
Dinsdag 13 oktober 1998
Parijs Dertig moslimleiders uit de hele wereld, van Marok
ko tot Maleisië, hebben de moslimopstandelingen in Algerije
opgeroepen zich aan te sluiten bij een staakt-het-vuren dat
een jaar geleden is afgekondigd. De ondertekenaars van de
oproep, onder wie de leider van de verboden Egyp' "he Mos
limbroederschap, zeiden dat het brute geweld van de extre
misten de islam bezoedelt.
In de verklaring, van zondag 11
oktober, werd de Algerijnse rege
ring opgeroepen het bestand te
gebruiken om „de basis van natio
nale en wereldwijde verzoening te
versterken".
Afvalligheid
De ondertekenaars noemden de
'blinde moordpartijen' op mede
moslims die door de extremisten
van afvalligheid worden beschul
digd, 'schanddaden'. Volgens de
Ka lima De Congolese rebellen
en hun Rwandese bondgenoten
hebben Kindu, een strategische
vliegbasis die in handen was van
de regeringstroepen, na tien da
gen van gevechten veroverd. Het
is de grootste triomf van de rebel
len in hun inmiddels twee maan
den durende offensief dat gericht
is op het afzetten van de Congole
se president Laurent Kabila.
verklaring staat de islam erop dat
zelfs in oorlogstijd burgers, „voor
al vrouwen, kinderen en oude
ren," worden gespaard.
In Algerije zei een woordvoerder
van het ministerie van Buiten
landse Zaken dat de autoriteiten
„lang hebben gewacht op een ver
oordeling door deze persoonlijk
heden van de terreurdaden die
zijn gepleegd in naam van de is
lam".
FIS
De Algerijnse moslimextremisten
proberen sinds 1992 de door het
leger gesteunde regering ten val
te brengen. In dat jaar brak de re
gering verkiezingen af die vrijwel
zeker zouden zijn gewonnen door
het moslimfundamentalistische
Islamitisch Reddingsfront (PIS).
Het PIS kondigde op 1 oktober vo
rig jaar een bestand af.
Massaslachtingen
De rivaliserende Gewapende Isla
mitische Groep (GIA) ging echter
onverminderd door met haar ge-
weldscampagne, waarbij massa
slachtingen werden aangericht in
dorpen in de wijde omgeving van
de hoofdstad Algiers. Bij het ge
weld zijn sinds 1992 naar schat
ting 75.000 mensen omgekomen.
Lenca indianen hebben gisteren in de Hondurese hoofdstad Tegucigalpa ontdekkingsreiziger Christophe Columbus 'geëxecu
teerd' Columbus werd in een openbaar 'proces' ter dood veroordeeld wegens etnocide en genocide tegen de oorspronkelijke be
volking van Latijns-Amerika, Foto Orlando Sierra/AFP
Stockholm De ontdekking dat stikstofmo-
noxide (NO) een belangrijke stof voor het li
chaam is, leidde sinds de jaren tachtig tot tal
rijke medische onderzoeken en medicijnen op
het gebied van hart- en bloedvaten. Tot dan
ging men ervan uit dat deze stof in het lichaam
een soort gif was.
Uiteindelijk bleek dat stikstofmonoxide onder
meer zorgde voor verwijding van bloedvaten.
Zo ligt NO aan de basis van de erectiepil Via
gra. De pil versterkt de werking van stikstof
monoxide, waardoor de bloedvaten in de penis
beter doorstromen.
Drie Amerikaanse farmacologen. die afzonder
lijk onderzoek deden, werden gisteren voor
hun ontdekkingen van de rol van NO geeerd
met de Nobelprijs voor geneeskunde dit jaar.
Het zijn Robert Furchgott (82) uit New York,
Louis Tgnarro (57) uit Los Angeles en Ferid
Murad (62) uit Houston. Aan de onderschei
ding. die de drie op 10 december krijgen, is 7,6
miljoen Zweedse kronen (1,75 milj(«n lulden)
verbonden. De Nobelprijs voor geneeskunde
was sinds zijn bestaan in 1901 al 76 keer aan
een Amerikaan uitgereikt.
Belangrijkste ontdekker van NO is de inmid
dels hoogbejaarde Furchgott. Hij ontdekte in
de jaren zeventig dat de cellaag aan de binnen
kant van bloedvaten (endotheel) een stofje
afgaf. „Furchgott onderzocht als eerste waar
die stof vandaan kwam en wat die deed. Hij
ontdekte dat NO zorgde voor de bloeddruk en
•verwijding van de bloedvaten. Ook werkte de
stof als een soort chemische signaalover
dracht. zoals adrenaline ook doet," zegt M. Pf-
affendorf, universitair docent van de vakgroep
farmacotherapie van het AMC in Amsterdam.
Na deze vondst van Furchgott duurde het nog
bijna tien jaar voordat zijn collega Ignarro be
greep dat deze stof, een soort gas, de stikstof-
monoxiode in het lichaam was, zegt Pfaffen-
dorf. Murad ontdekte hoe NO precies werkt.
„Hij keek hoe NO een cel raakt, die wordt op
gevangen en hoe NO het signaal weer door
stuurt."
Furchgott en Ignarro maakten hun onder
zoeksresultaten bekend op een congres medio
1986, Daarna zijn wereldwijd vele onderzoe
kers ermee verder gegaan. De werking van de
stof blijkt belangrijk bij veie ziektes en de be
handeling daarvan, onder meer hoge bloed
druk, diabetes, infecties en kanker.
Volgens Pfaffendorf is Furchgott „uitzonder
lijk" geweest voor het inzicht in hart- en bloed
vatenstelsel. „In de wereld van de farmacolo
gie geldt hij als een paus." Hij vindt de prijs
zeer verdiend. Een beetje laat, „maar dat is al
tijd het geval bij dergelijk onderzoek. Er zijn
gewoon te weinig prijzen."
Jakarta De kans dat de daders
van de systematische verkrach
ting van 168 voornamelijk Chi
nees-Indonesische vrouwen tij
dens de rellen in mei in Indonesië
worden gestraft, is vrijwel nihil.
Tot die conclusie komt Bambang
Widjojanto, voorzitter van men
senrechtenorganisatie LBH in Ja
karta. Na maandenlange intimi
datie en dreigtelefoon tjes werd
vorige week vrijdag een hulpver
leenster aan de slachtoffers, de ze
ventienjarige Martadinata, in
haar huis doodgestoken. Na deze
moord durft volgens Widjojanto
zeker niemand meer te vertellen
wat er is gebeurd.
Paramaribo In Suriname is een
machtsstrijd aan de gang tussen
president Jules Wijdenbosch en
adviseur van staat Dési Bouterse.
Wijdenbosch zou hebben gezegd
„niet naar het pijpen van Bouter
se te zullen dansen". De adviseur
van staat, die tevens voorzitter is
van de grootste coalitiepartij, de
Nationale Democratische Partij
(NDP), wil dat er wijzigingen ko
men in het kabinet. Bouterse
vindt dat „corrupte figuren" en
..lichtgewichten" aan de dijk moe
ten worden gezet.
Bakoe Bij de zondag gehouden
presidentsverkiezingen in Azer
beidzjan hebben zich 'zeer ernsti
ge' onrechtmatigheden voorge
daan. Deze verkiezingen, die vrij
wel zeker zijn gewonnen door zit
tend president Gejdar Alyev (75),
zyn niet verlopen op een wijze die
internationaal als democratisch
en eerlijk wordt gezien. Dit heb
ben de internationale waarne
mers die zondag toezicht hebben
gehouden op de gang van zaken,
gisteren gezegd. Of door de bevin
dingen van de waarnemers de uit
slag ongeldig wordt verklaard, is
nog niet duidelijk.
Rabat Zeker 56 van de ruim
honderd Marokkanen die tussen
1960 en 1980 verdwenen, zijn
dood. Dat heeft de Adviesraad
voor de Mensenrechten (CCDH)
bekend gemaakt. De adviesraad
werd in 1992 door koning Hassan
II ingesteld. De organisatie be
loofde eind september dat zij op
heldering zou geven over 112 per
sonen die vaak al tientallen jaren
worden vermist. Over de overige
56 vermisten deed de raad giste
ren geen mededelingen. Er doen
geruchten de ronde dat sommi
gen nog in leven zijn.
Door Peter van Nuijsenburg
Berlijn Ook wie nog twijfelde
aan de machtsverhoudingen bin
nen de partij die twee weken gele
den weken de Duitse Bondsdag
verkiezingen heeft gewonnen,
moet na de gebeurtenissen van
gisteren weten hoe de kaarten ge
schud zijn. Gerhard Schroder
mag dan de toekomstige kanse
lier zij n, SPD-voorzitter Oskar La
fontaine is de man die bepaalt hoe
er gespeeld wordt, wie er spelen
en, vooral, wie er niet speelt.
Eén man in het bijzonder heeft
moeten ondervinden dat een
machtswoord van Lafontaine uit
gewapend beton bestaat. Rudolf
Seharping, fractievoorzitter in de
Bondsdag, moet minister van De
fensie worden. Hij was veel liever
fractievoorzitter gebleven, per
slot van rekening de derde plaats
DoorlmreKaraes
Bonn Geen intrigerender man
dan de beoogde Duitse minister
van Buitenlandse Zaken, Joschka
Fischer. Aan linkse etiketten
geen gebrek in zijn geval: anar-
cho-paciilst, gezworen vijand van
de NAVO, fel tegenstander van
het imperialisme en van alle an
dere 'ismen'. De afgelopen maan
den heeft de 50-jarige Fischer, die
de buitenland-portefeuille nauwe
lijks meer kan ontgaan, bezoeken
afgelegd bij buitenlandse ambas
sades in Bonn -niet zozeer om
wat te leren over de betrokken
landen als wel om zijn 'bestanden'
bij te werken. Want de voormalige
straatvechter is de afgelopen tien
jaar onherkenbaar veranderd. Zo
als Gerhard Schroder, de aan
staande bondskanselier, afgelo
pen week zei: „Ik denk dat Josch
ka Fischer zich heeft ontwikkeld
tot een ongewoon rationele politi
cus."
Ooit was er een
tijd dat Fischer
om die uit
spraak een
proces zou
hebben aange
spannen. Zelfs zijn moeder, een
etmsch-Duitse immigrante uit
Hongarije, omschreef de jonge Jo
seph als „een moeilijk kind". Er
was niets rationeels aan hoe hij
van huis wegliep, zijn school en
leercontract afbrak, de kerk de
rug toekeerde, vanuit zijn geboor
tedorp in de zuidelijke deelstaat
Baden-Württemberg naar Frank
furt trok en de uiterst linkse poli
tiek indook.
Meester-slager
Hij werd een halve eeuw geleden
geboren in een conventioneel ge
zin. Zijn vader was meester-sla
ger. Het grootste deel van zijn le
ven heeft Fischer tegen conven
ties gestreden. In de jaren zestig
in de sociaal-democratische pi
korde, maar dat stuitte op het on
verbiddelijke nee van Lafontaine.
De sterke mannen horen in het
kabinet, zei Schröder na de verga
dering van het partijbestuur waar
het vonnis over Seharping was ge
veld. Deze incasseerde een paar
concessies, verklaarde datje „de
wens van een bondskanselier niet
kunt afwijzen" en lachte alsof zijn
hele gebit was ontstoken.
Drie uur eerder was hij er nog van
uit gegaan dat hij de toekomstige
rood-groene regering als fractie
voorzitter op het doornige pad van
de coalitiepolitiek zou begeleiden.
Hij leek als winnaar uit de
machtsstrijd te voor schijn te zyn
voegde hij zich bij een groep die
de 'Revolutionaire Strijd' heette,
vocht aan de kant van de Frank-
furtse krakers tegen de politie,
vulde zijn brein met Marx en He-
gel en leefde voornamelijk van
losse baantjes. Hij maakte krijtte
keningen op straat voor een paar
grijpsÉuivers, sloot zich uit revolu
tionaire hartstocht aan bij de ar
beiders aan de lopende band bij
Opel en was in zijn stabielere pe
riodes taxichauffeur.
Dit waren de dagen van de stads-
guerrüia. Fischer was nauw ge
noeg verbonden met een terroris
tische groepering, aangevoerd
door 'Carlos de Jakhals', om te
worden betrokken bij de diefstal
van wapens uit een Amerikaanse
barak en het vervolgens liquide
ren van een vooraanstaande poli
ticus. Het moordwapen werd in
zijn auto vervoerd, maar hij over
tuigde de politie ervan dat hij
niets van de zaak afwist. Hij werd
van verden
king gezui
verd, maar zijn
telefoon werd
afgeluisterd.
De dossjers in
het CIA-hoofd-
kwartier moeten wel uitpuilen.
Wat zijn rol by de ondergrondse
beweging ook was. het is duidelijk
dat Fischer walgde van terroris
tisch geweld. Toen de uiterst link
se beweging aan het einde van de
jaren zeventig uit elkaar viel,
voegde hij zich bij de Groenen, de
jonge beweging die zich tot doel
stelde de West-Duitse samenle
ving met democratische midde
len te ondermijnen.
Gympen
Deze aanstormende politici waren
zo succesvol dat ze weldra werden
gekozen. Fischer betrad in 1983
de Bundestag als een van de
Groene 'mede-parlementariers'
Twee jaar later werd hij de eerste
gekomen, die de SPD bijna een
week in haar ban heeft gehouden
en nog geen twee weken na de
historische overwinning op Hel
mut Kohl de harmonie in de partij
dreigde te verstoren.
Lafontaine had zijn vertrouwe
ling Franz Müntefering, de leider
van de succesvolle verkiezings
campagne, voor de sleutelpositie
in het parlement naar voren ge
schoven. Hij had zich daarbij ver
zekerd van de steun van Schrö
der, die eerder een Lafontainse
aanslag op zyn zelfstandigheid
had weten te pareren. De partij
voorzitter had zijn pion graag als
minister zonder portefeuille in de
kanselarij van Schróder neer ge-
Joschka Fischer in zijn nieuwe
'uniform'. Foto MarkWilson/Reuters
functionaris van Duitsland bij
zijn beëdiging als minister van
Milieu in de deelstaat Hessen, be
roemd omdat hij gympen droeg.
Fischers veranderde kiedingstyl
is het mc-est opvallende aspect
van zijn vele veranderingen. Te
genwoordig draagt hij echte
schoenen, nette, donkere pakken
en vrijwel altijd een trendy zwart
T-shirt. Bij belangrijke debatten
in de Bundestag trekt hij nu zelfs
een overhemd met een donkere
stropdas aan. Dit wordt waar
schijnlijk zijn uniform als minis
ter van Buitenlandse Zaken. Ver
geet de clichés over de sandalen
maar. De Groenen (vooral de man
nen) zijn de netst gekleden van
Bonn.
Als leider van zijn partij die vaak
is beschuldigd van autoritair op
treden. zet Fischer de toon inzake
kleding en probeert een voor
beeld te geven door er goed uit te
zet, waar hij de eigenzinnige kan
selier in de smiezen had kunnen
houden. Maar Schröder had een
eigen kandidaat voor deze positie,
zijn economische adviseur Bodo
Hombach, die sociaal-democrati
sche heilige huisjes graag met de
slopershamer benadert. Tegen de
wens van Lafontaine om Sehar
ping in te ruilen voor Müntefering
had hij echter geen bezwaar.
Napoleon
Maar Seharping weigerde mee te
spelen. Hij was drie jaar geleden
door Lafontaine tijdens een pa-
leiscoup onttroond als partijvoor
zitter en was niet van plan zich
een tweede maal door de 'Napole-
zien. Na de scheiding van zijn der
de vrouw, twee jaar geleden, ging
bij joggen en begon aan een radi
caal dieet van groenteen fruit. Hij
viel 35 kilo af, rent nu marathons
en propt er zelfs op de drukste dag
nog 8 kilometer rennen tussen.
Het ministerie van Buitenlandse
Zaken zal aanpassingen moeten
regelen als hij de portefeuille gaat
overnemen. Niets mag het hard
loopschema van Fischer dwarsbo
men.
Fanatisme
Alles wat Fischer aanpakt, doet
hij goed, misschien zelfs met enig
fanatisme. Hij is een briljant spre
ker en wint vaak de interne debat
ten van de partij met slechts de
kracht van zijn argumentatie. De
avonden die werden gevuld met
discussies over Hegeliaanse jJia-,
lectiek zijn niet voor niet/ «J-,-
weest. Niets maakt meer
op de 'Fundis' dan een pier^rej
ideoloog. Ze mogen dan klagen en
hem beschuldigen van verraad,
maar interne vijanden hebben Fi
scher herkend ais hun grootste
aanwinst. Zonder hem zou er mis
schien nog wel een Groene Partij
bestaan, maar met in de regering.
Hoewel Fischer continuïteit in de
Duitse buitenlandse politiek na
streeft, zijn veranderingen onver
mijdelijk. Een ecologist die een
van de machtigste landen ter we
reld vertegenwoordigt, zal beslist
het milieu hoger op de internatio
nale agenda weten te krijgen.
Vanuit Bonn en Berlijn zal het
nieuwe denken zich verspreiden
aangaande de schuld van de Der
de Wereld, hulp aan het buiten
land, mensenrechten en die vage
kwestie: moraliteit. Het cocktail
partycircuit h gewaarschuwd- de
ze afvallige revolutionair koestert
in het geheim nog steeds ambities
om de wereld te veranderen.
(c) The Independent'
Rotterdams Dagblad
on van de Saar' te laten ringelo
ren. Hij had zijn verdediging deze
keer beter georganiseerd en de
meerderheid van de fractie achter
zich weten te scharen. En via zijn
woordvoerders liet hij 'discreet'
uitlekken dat hy voet bij stuk zou
houden. Lafontaine kon paaien,
koeioneren en dreigen zoveel hij
wilde, Seharping gaf inderdaad
geen krimp. Gistermorgen zag
het er zelfs naar uit dat hy de
machtige voorzitter met succes
had getrotseerd. Müntefering liet
weten zijn kandidatuur in te trek
ken.
Tijdens de vergadering van het
partijbestuur bleek dit een ver
keerde taxatie van de verhoudin-
Door Hans Hoogendijk
Moskou Artikel 92. punt twee,
van de Russische grondwet be
paalt dat de president van de Rus
sische Federatie zijn functie moet
neerleggen als hij wegens gezond
heidsredenen zijn ambt met meer
kan uitoefenen.
Heeft de Russische president Bo
ris Nikolajevits Jeltsin (67) dit sta
dium bereikt? Voor de meeste
Russische media luidt het ant
woord: ja. In steeds meer kranten
en tv-uitzendingen wordt sinds
enkele dagen alleen nog maar
over de opvolging gepraat, Jeltsin
is afgeschreven.
De liberale krant Segodnja: „Hij
is oud en ziek. Hij lijdt, omdat hij
korte tijd de vader van het land
was en nu de vyand van het volk
is geworden." De populaire Mos-
kovski Komsomoljets schrijft:
„Indien net als in de VS de kandi
daten voor het presidentschap
een strenge medische controle
zouden moeten ondergaan, was
Boris Nikolajevits nooit president
geworden."
De vooraanstaande Russische
psychiater Michael Vinogradov in
een gesprek met de Britse Tele
graph: „Jeltsin lijdt aan progres
sieve seniele dementie, de ziekte
van Alzheimer. Hij is zich niet
meer bewust van zijn eigen daden
en kan ze ook niet meer controle
ren. In het verleden struikelde hij
vaak over zijn antwoorden, maar
maakte daar dan nog een grap
van. Nu schijnt hij vragen niet in
eens meer te begrijpen." Vinogra
dov bepleit een geestelijk onder
zoek van Jeltsin onder supervisie
van de Russische Constitutionele
Raad, die toeziet op naleving van
de grondwet. Krachtens de Russi
sche grondwet, die Jeltsin in 1993
heeft laten opstellen, kan hij na
melijk alleen zelf bepalen of hij af
treedt. Impeachment is grondwet
telijk vrijwel onmogelijk.
Met zijn stellingname heeft Vino
gradov een belangrijk taboe in
gen te zijn. Schröder probeerde
na afloop de uitkomst van het be
raad, Lafontaine, Müntefering en
Seharping worden alle drie minis
ter, nog te verkopen als een com
promis, dat dank zij zijn wysheid
tot stand was gekomen; het 'com
promis' had een duideJyke win
naar: de partijvoorzitter. Zijn kan
didaat mag dan geen fractieleider
zijn geworden, Seharping is het
niet gebleven en de nu meest
waarschijnlijke fractievoorzitter.
Peter Struck, staat bekend als een
Lafontaine-aannanger.
'Superdepartement'
De gebeurtenissen van de afgelo
pen dagen onderstrepen wat som-
Rusland doorbroken. Hij acht dit
nodig, omdat het aftakelingspro
ces naar zijn mening zeer snel
verloopt. Vinogradov zegt dat dit
geen diagnose is maar een oor
deel gebaseerd op het observeren
van televisiebeelden.
De tv-optredens van Jeltsin zijn
voor de meeste waarnemers de
enige bron om zich een beeld te
vormen van de toestand van het
staatshoofd. De opnames zijn ech
ter zeldzaam geworden en meest
al zonder geluid. Schokkend wa
ren zondag de tv-beelden uit Oez
bekistan die een oude, wankelen
de man toonden. Het bezoek aan
Kazachstan, daags erna. werd me
teen afgebroki n en Jeltsin keerde
terug naar Meskou.
Eind vorige week by een ont
vangst in het Kremlin van een
aantal generaals, was Jeltsin ook
te te horen. Het was ontluiste
rend. Eer, ding kwam nog duide
lijk uit zijn mond: de hoogste ster
rendragers van het land zijn en
blijven hen, het staatshoofd, on
voorwaardelijke trouw verschul
digd. De generaals knikten braaf,
maar mogelijk kwam bij een aan
tal de herinnering op aan de laat
ste dagen van Leonid Brezjnev
die, hoewel volstrekt dement, for
meel de machtigste man bleef.
Opmerkelijk was vorige week het
antwoord van mevrouwNaina Jel- -
tsin op de vraag hoe het met haar
man is: „De artsen zeggen ons dat
het wel gaat."
Fysiek is Jeltsin aan zijn einde,
maar dat is met knap regiewerk
nog wel te camoufleren. Indien hij
echter inderdaad aan een agres
sieve vorm van Alzheimer lijdt, -
valt er binnenkort niets meer tel
verbloemen. Veel duidt overigens
in die richting. Nog maar kort ge
leden herkende hy, op bezoek in H
een fabriek, niet eens meer zijn
woordvoerder en adviseur Jaz-
terzjemski. De man was tot zijn
ontslag, vorige maand, ruim tweei
jaar Jeltsins steun en toeverlaat'
geweest.
mige sociaal-democraten vrees
den, andere voorzagen en de'
meeste hoopten. Lafontaine heeft
zich op zjjn minst ontpopt als
Schröders co-kanselier. Tijdens"
de coaiitie-onderhandelingen met.
de Groenen heeft hij het hoogste'
en vaak het laatste woord, hij is*,
van plan zijn ministerie van Fi-"
nanciën uit te bouwen tot een 'su-
perdepartement' en zijn positie in
de partij is onaantastbaar.
De machtsstrijd met Seharping
heeft de kabinetsformatie over
schaduwd, die zijn beslissende fa
se is ingegaan. De onderbande-"
laars werden het het afgelopen
weekeinde eens over een hervor
ming van het belastingstelsel,-
maar 'knelpunten' als verhoging*
van de benzineaccijns en sluiting'
van de kerncentrales zyn nog niet.
opgelost.
1
INUiu
Telfort Pak&Belt Mobiel bellen voor 25 cent per minuut
Mobiel bellen is nu voordeliger dan ooit. Met Telfort Pak&Bel:
Cet-n uanbluittngskoateii Cïeen ingewikkelde piek- en dal-
tarieien Abonnement 50 gulden per maand Inclubtef uw eerste
ZOU binnenlandde belminuten per maand (exclusief 0900-nummers)
Vervolgens. 25 cent per minuut l>it iruroductienanbod ia geldig
l m -'11 december 1998 Bel 0800 1771 voor de verkooppunten.
Dal praal 'n stuk maikeitjker
