9 Hoogbouw met beide voeten stevig op de grond T Soeharto-aanhangers domineren Volkscongres Zinloos geweld Pinnen Verwoeste Stad Zwanenzang D66 Geschift iö-i Ufl ib\W- - -,n ui iut li Binnenrotte Rotterdams Dagblad Rotterdams Dagblad Dinsdag 10 november 1998 Onder eindredactie var» Annemlek van Oosten, tel.: 010-4Ö04358 Ook iets op uw hart? schrijf naar: hoofdredactie Rotterdams Dagblad, postbus 2999,3000 CZ Rotterdam (E-mail: digitaal@luna.nl). Plaatsing betekent niet dat het Rotterdams Dagblad uw mening deelt. Zinloos geweld op straat voert nu de boventoon m de kranten. Er wordt weer een platform opgericht en het vergaderen begint weer Rijkelijk laat omdat zinloos geweld al jaren voortkomt uit de maatschappij waarin wij nu verzeild zijn geraakt in ons land. Een probaat middel van afschrikking zou zijn het Singapore-re- cept: stokslagen op je blote achterste zodat je een week lang met kan zitten. Kan by ons niet. Wat absoluut no- dig is is een uitgebreide pohtie-patrouille op de uren waarbij geweld op straat voorkomt. Meer agenten dus en genoeg zyn de viernonderd die onder Paars I uit de hoed zijn getoverd! Daar ik onder geweld ook bedoel het beroven en treiteren van omstanders volgtdat jus titie over een scala van straffen moet beschikken. Werkstraffen zullen veelal worden gegeven dat is de praktijk van nu. Ik ben benieuwd wanneer we wat na der horen, het heeft al zo lang geduurd, het verpesten van ons leefklimaat. JJ. Baidenmann, H.I. Ambacht Even een reactie op wat myn man meemaakte bij de VSB bank Er hing namelijk een bord met daarop de tekst 'vanaf 1 januari I999moetenaIle bedragen onder de 1000 buiten gepind moet worden'. Hy kon zich ge woon niet voorstellen dat de VSB bank de wat oudere mensen hoge bedragen buiten laat pinnen, omdatan- ders de ryen binnen te langworden. Het is met verant woord om mensen hoge bedragen buiten te laten pin nenmaar volgens de bank is het even veilig als binnen geld opnemen. Er hangen buiten camera's en de pin automaat is beveiligd. Maar die mensen van de bankbedenken zich met,dat wanneer je tien meter by de pinautomaat vandaan bent, je niet meertezien bentopdezeeamera's. Endus toch nog overvallen Kunt worden. Zy hebben dan als tegenargument dat ais mensen binnen geld opge haald hebben, ze ook buiten overvallen kunnen wor den. Maar de kans is natuurtyk veel kleiner, omdat een overvaller niet kan zien of je net geld gehaald of gebracht hebt. Omdat alle andere banken deze regeling invoeren zui- fen ook wy dat moeten doen, was het volgende argu ment. Het is toch belaehelyk. Er zyn toch andere mo- gclykheden om de ryen in te korten, neem bijvoor beeld wat extra mensen m dienst. Binnen geld halen geeft de mensen toch een veiliger gevoel. En ik neem aan dat ze toch hun klanten willen behouden. Het be- angnjkste is toch de veiligheid van de klanten van de VSB, of gaat het hen toch alleen maar om geld? mevr. J. Westervoorde, Rotterdam Hieronder enkele gedachten over een mogelijke toe- komstige plaa ts voor het beeld Verwoeste Stad, dat als gevolg van bouwplannen en aanpasingen waarschijn lijk van de huidige lokatiezal moeten verdwijnen, Op zich niet zo'n ramp, want het komt daar toch niet tot zijn recht. Mijn voorstel is het te verplaatsen naar het Schouwburgplein, waar het de ruimte zal krijgen die het nodig heeft. Dit plein, mooi of lelijk, kan worden gezien als een symbool van De Grote Leegte van het naoorlogse Rotterdam en het beeld van Zadkine zou de2e symboliek enorm versterken, waarbij jezeïfs van een dramatise h e impact zou kunnen spreken: plein en - beeld vullen elkaar op een vanzelfsprekende manier aan, direct herkenbaar voor bewoners en bezoekers van de stad. Hoewel een verplaatsing nog helemaal niet terdiscu ssie staat is het met het oogop Rotterdam Culturele Hoofdstad in 2001wanneer de stad vele be zoekers zal ontvangen toch wel nuttig nu al over één en ander na te denken. G. Wenink-Peltenburg, Rotterdam Staatssecretaris vluchtelingbeleid Elisabeth Schmitz liet zich onder Paars I verkeerd voorlichten door haar vertegenwoordigers in Iran. Het 'ambtsbericht' bleek 'onjuist te zijnDe onthulling van het onvermogen om adequate informatie uit het buitenland te krijgen via "de ambassade werd gedoogd. Zij mocht haar ambts termijn uitdienen. Alleen al de open grenzen van Eu ropa maken het onmogelijk om een nationaal vluchte lingenbeleid te voeren, Onze ambassades, met ander halve man en een paardenkop, zijn absoluut niet ge- 1 schikt zich objectief te verdiepen in de politieke toe stand van hun vestiging. Al veel te lang ontberen we een Europees vluchtelingenbeleid. We zijn niet het land dat de meeste vluchtelingen opvangt, we zyn al lang niet meer het land met de uitstekende sociale voorzieningen. Nationaal vluchtelingenbeleid houdt het gevaar in zich dat een politieke partij zich het ima go gaat toeëigenen van vreemdelingenhaat. Vroeger heeft DS'70 haar tanden stuk gebeten op het vraagstuk van de buitenlanders. Die partij bestaat niet meer. Het lijkt erop dat D66 diezelfde weg wil in slaan. Het gebruik maken van een ambstbericht uit Bosnië duidt, gezien de voorgeschiedenis, op dilet tantisme. De voortvarendheid waarmee de mensen riie al enkele jaren in Nederland wonenen erkendzyn met een A status' moeten worden teruggestuurd duidt op politieke paniek. .Ik hou van de vasthoudenheid van D66 om de Neder landse politiek meer democratische inhoud te geven. De gekozen burgemeester en het referendum zijn de parels van de d emocatieMaar wat moeten we metD66 als ze zichzelf onmogelijk maken? Hans Goo sen, Rotterdam Als nuchter (en dus logisch denkend) mens, heb ik mij verbaasd en geërgerd bij het zien van in mij n ogen de biele handelingen van de veeg-ploeg van de Roteb: in een storm van winkracht 10 dwarrelende boomblade ren op een hoop vegen. Om dat te bedenken, dan zit het toch niet best in je'bovenkamer'. Want hoe is het in godsnaam mogelijk, dat men mensen op pad stuurt met de opdracht om deze doldwaze handelingen te verrichten. En dit is geen Incident Het zal de stuctuur wel zijn van bovengenoemde instelling, men kan dit elk jaar opnieuw (weer!) waarnemer.. Zijn wij Rotter dammers (Nederlanders?) dan zo geschift, dat wij dit doodnormaal vinden want 'wy verbazen ons er toch niet over?!'. John Maliepaard, Rotterdam Tekening TTwo Gootjes Door Herman Moscoviter Het Witte Huis viert dit jaar zijn eeuwfeest mede waarom het opeens het jaar van de hoogbouw werd. Mogelijk herinnert u het zich niet meer, maar het begon met twee hoog- bouwdiscussies die kortstondig de vlam in de pan deden slaan. Naast het gebouw van de Neder landse Bank aan de Boompjes moest volgens een ontwikkelaars combinatie een gebouw komen van 200 meter (Nationale Neder landen is 151 meter) en de Euro mast moest van eigenaar Media- max worden vervangen door een opvolger van 350 meter. Dat alles onder het motto: Rotterdam is toe aan superhoogbouw. Op basis van die uitdagende slo gan toog architect-stedenbouw kundige Jan Hoogstad aan het te kenen en spiegelde ons allen voor hoe er aan de oever van de Maas boulevard en Boompjes super hoog kon worden gebouwd, Alsof het zo zou gaan gebeuren. Maar de incidentele gedachtespinsels werden door de dienst Stedebouw en Volkshuisvesting (dS+V) sa- mengeveegd met de prangende vraag: Is Rotterdam wel toe aan superhoogbouw? En zo ja, waar .ISLIJlUXLL'... söIZ Do Kracht van het Groothandelsgebouw is zijn multifunctionali teit, ofwel zijn meervoudig gebruik: er zit een garage onder, win kels, kantoren, woningen kun je er in huisvesten al naar gelang de vraag van de markt is. Foto Ben Blumers/archlef Rotterdams Dagblad moet die dan komen? En levert dat de meerwaarde voor de stad op waar we op zitten te wachten? Bij de dS+V waren er wel ideeën over maar men achtte het toch be ter om een extern bureau zo'n on derzoek te laten doen. Die kijken op een heel andere wijze naar Rot terdam. En in het verleden had DEGW uit Londen gekeken hoe het moest met hoogbouw aan de Coolsingel, wat naar behoren was opgelost Dus waarom niet nog eens John Worthington van DEGW gevraagd7 Sommige onderzoeken die de ge meente presenteert gaan voor de niet-betrokkenen, de niet-inge- wijden en de buitenwacht in een flits voorbij. Een keer een bericht in de krant en nooit meer enig verder gerucht. Alsof ze een stille dood zijn gestorven. Vreemd ge noeg is kortstondigheid soms om gekeerd evenredig met het be lang van zo'n bericht. Niemand herinnert zich de oplossing die Worthington te samen met ambte naren van de dS+V aandroeg in 1988. Een zonering van de hoog bouw die deze extreme bouwvorm alleen toestond op bepaalde plek ken in de stad en dan liefst met pal aan de stoep, maar in de twee de lijn. Inmiddels is een aantal ge bouwen op die manier neergezet (onder andere WTC, MeesPier- son). Lage vallei Wrat nu te doen met die roep om. superhoogbouw? Worthington maakte desgevraagd een tweede rapport, tien jaar na het eerste. Hij hield vast aan de zonering van hoogbouw, vond dat Rotterdam moest voJdoen aan hoogtebeheer- sing per project. Deze steden bouwkundige is daarmee de laat ste die tegen Rotterdams politici zegt: omarm de superhoogbouw, want dan pas word je een stad die meedoet op het internationale to neel. Worthington staat wat dat betreft dichter bij de realiteit. Zyn suggesties: bouw hoogbouw- verzamelingen bij het CS en bij het Hofplein en, wanneer de Kop van Zuid aan zyn taks zit, by het meuwe Varkenoordse Viaduct, of wel op de zuidgrens van de Kop van Zuid, het oude zuid en de noordgrens van de Veranda (het voormalig Piet Smit-terrein). Hou de Nieuwe Maas als 'een lage val lei tussen de hoogbouwciusters van noord en zuid. Accepteer in die hoogbouwzone torens van 100 tot 150 meter, maar stimuleer in het bijzonder gebouwen van 25 tot .100 meter hoog en daar weer de middelhoge klasse is. John Worthington noemde die gebou wen van zo'n 50 meter grounds- crapers ('grondkrabbers') als te genhanger van de skyscrapers (wolkenkrabbers). Hij ziet voor een middelgrote stad als Rotter dam daar veel meer in, mede om dat zijn voorbeeld het Groothan delsgebouw is, Vijftig jaar na dato een eerbetoon voor de gebruiks waarde van dit wederopbouwmo- nument, Worthington is verliefd geworden op dat gebouw. De kracht van het Groothandelsge bouw is zijn multifunctionaliteit, ofwel zijn meervoudig gebruik; er zit een garage onder, winkels, kantoren, woningen kun je er in huisvesten al naar gelang de vraag van de markt is. Het kun nen grote zowel als kleine ruim ten zijn. Alles is mogelijk. Kort om: altyd kans op effectief ge bruik. De flexibiliteit van dit ge bouw staat lynrecht tegenover veel gerealiseerde hoogbouw waar één eigenaar-gebruiker het gebouw helemaal naar zijn hand heeft gezet. De inwendige op bouw is dan zo star dat tweede ge bruik altyd moeilijkheden ople vert en hoge kosten meebrengt. 16-uurs stad Daarnaast reikt het rapport nog een beleidsonderwerp aan: maak in de stad 16-uurs gebieden waar verschillende activiteiten elkaar overlappen. Dat is zijn pleidooi voor levendigheid op de begane grond. Een stad waar de winkels en kan toren om vyf uur dichtgaan, loopt op dat moment leeg en verandert in een zee van troosteloze en dode gebouwen. Een stad waar het uit gaansleven, de recreatie, het toe risme, het buiten de geijkte uren werken, het middag- en avond- gebruik uitnodigend is, houdt de mensen vast. Zorg daarvoor en de stad oogt voller, aangenamer, le vendiger en dient daarbij een ho ger economisch doel. Laat zo de vicieuze ciikel van de verdichting beginnen. Het idee van de com pacte stad, zegt dit rapport, ligt niet alleen in meer bouwen in het centrum, maar minstens even zeer in de 16-uurs economie. Hoogbouw kan daarbij helpen, maar vernieuwende middelhoog- bouw als het Groothandelsge bouw nog veel beter. Hoogbouw met de voeten stevig op de grond. Door Paul van de Laar Het hoogste staatsorgaan in Indonesië, het Volkscongres, begint vandaag een spe ciale sessie van vier dagen om afspraken te maken over de verkiezingen. President Habibie spreekt van 'een mijlpaal op de wegnaar democratisering'. De oppositie verwijt de grotendeels door Soeharto be noemde volksvertegenwoordigers alles weer onder elkaar te bekokstoven. Het le ger is op oorlogssterkte om rellen te voor komen. Door Theo Haerkens De spanning in de Indonesische hoofdstad Jakarta stijgt met de dag. Voor de kust krui sen vijftien oorlogsbodems en er zijn vlieg tuigen en helikopters paraat. In totaal staan 30.000 militairen en nog eens 125.000 leden van de burgermilitie klaar om ongeregeld heden de kop in te drukken. Het parlementsgebouw is beveiligd als nooit tevoren, want een nieuwe bezetting van het complex waar president Soeharto onder druk van studenten zijn politieke einde vond, wordt niet getolereerd. Het hekwerk dat twee maanden geleden nog 'per ongeluk' werd omgeduwd is van stalen steunen voorzien die dat onmogelijk ma ken. Daarachter is een tweede barricade aangebracht van gemeen prikkeldraad. Ook belangrijke verkeersknooppunten, overheidsgebouwen en zakencentra wor den streng bewaakt om desastreuze rellen zoals in mei te voorkomen. De duizend leden van het Volkscongres kunnen in alle rust hun werk doen, verze kert legerleider en minister van de defensie en veiligheid, generaal Wiranto. Demon stranten die zich niet aan de onlangs nog aangescherpte regels houden, riskeren een confrontatie met de harde hand van het ge zag. Studentenleiders hebben al laten we ten niet uit te zijn op botsingen. Niettemin blijft het risico op onlusten groot omdat ook Habibiegezïnde moslim-jongeren massaal de straat op gaan. Het is niet duidelijk wat er gebeurt als die twee partyen elkaar tegen het lijf iopen. De financiële markten heb ben zich in de afgelopen week ingedekt te gen narigheid: de roepia verzwakte flink en ging ondanks interventie van de centrale bank van 7500 naar bijna 9000 voor een dol lar. Studenten en oppositionele politieke party- en hebben grote moeite met de vergadering van het Volkscongres, omdat nu al duide lijk is dat voorbij wordt gegaan aan 'de ver langens van het volk'. Zo staat al vast dat er geen eind komt aan de fel omstreden aan wezigheid van het leger in het parlement. Tien procent van de parlementariërs zal ge üniformeerd zal zijn. En vergeefs hebben de studenten gevraagd Soeharto te berech ten wegens corruptie en schending van de mensenrechten. De voorgekookte bijeenkomst plaatst de oppositie voor een groot dilemma. Ze wil de vergadering beïnvloeden, maar niet versto ren. Zonder de speciale sessie komen erin mei of juni geen verkiezingen, zo conclu deerde Amien Rais de afgelopen week. Ook het verdnjven van Habibie kan alleen maar leiden tot uitstel. "Uit vrees voor chaos en anarch ie besloot hij zij n aan hang niet in het geweer te brengen. Ook Megawati Soekam- oputn - „Wij zyn tegen geweld" - wil zo snel mogelijk verkiezingen om zo, volgens de regels, aan de macht te komen. Presidents verkiezingen staan voor december volgend jaar op de agenda. Het Volkscongres dat tot en met vrijdag bij een is, zal twaalf wetten aannemen. Onder meer wordt geregeld dat er meer dan drie partijen aan de verkiezingen kunnen deel nemen. Tot nu toe was dat slechts voorbe houden aan Golkar, de PDI en de moslim partij PPP. Verder wordt het president schap beperkt tot maximaal twee periodes van vijf jaar. Eerder wilde Golkar daar niet aan onder het motto dat het volk te allen tij de het recht heeft zijn eigen president te kiezen. De speciale volmachten voor de pre sident worden geschrapt. De overgrote meerderheid van het Volks congres bestaat uit voormalige Soeharto- aanhangers die hem in maart nog unaniem voor vijfjaar herkozen. De onlangs tot een politieke partij getransformeerde organisa tie Golkar, die intern ruziet over excuses wegens tientallen jaren jaknikken, heeft in de aanloop tot deze sessie een aantal libera le leden vervangen. Van overleg met oppo sitionele groepen is geen sprake geweest. Slechts werd te elfder ure geopperd de lei ders van drie belangrijke politieke groepe ringen - Amien Rais, Megwati Soekamo- putri en Gus Dur - aan de beraadslagingen mee te laten doen. Maar het trio voelde wei nig voor de rol van democratische schaam lap. „De leden willen de status» quo handha ven," verklaart de woordvoerder van het Volkscongres onomwonden. Tegelijkertijd tekent hij aan dat de demonstranten niet al leen buiten het gebouw staan, maar ook buiten het systeem. „Zij willen invloed, maar dat kan niet, want ze maken nog geen deel uit van het systeem." De oogm open. Wordt Rotterdam een goed gebouwde stad? Zo luidde de titel van een in 1926 verschenen brochure die was bedoeld om Rotter dam wakker te schudden. Vol gens de schrijver was dat hardno- dig. Door zyn onstuimige groei was de vermaarde koopmansstad m eenhalve eeuw uitgegroeid tot het lelyke eendje van de Hollandse steden. De brochure riep de stad op om zich te bezinnen op zijn toekomst Nietalieen door vooruit te kijken, maar ook naar het verleden. Tenslotte waarschuwde hij zijn stad om voort te ma ken. Rotterdam moest zijn taak als woon- en cul tuurstad serieus nemen. Want steeds vaker trokken ontevreden Rotterdammers uit de stad weg en dat feit kon Rotterdam toch niet negeren. Het vertrekpatroon geldt nog altijd als een betrouw- *- bare graadmeter om de aantrekkingskracht van Rot terdam te beoordelen. Het Centrum voor Onderzoek en Statistiek doet bijvoorbeeld regelmatig onderzoek naar de motieven van mensen om uit Rotterdam te vertrekken. Uit een recente studie blijkt dat Rotter dam nog niet tevreden kan zijn. Want het is nog steeds moeilijk om koopkrachtige stedelingen aan de stad te binden. Rotterdam kan alleen investeren in grootstedelijke voorzieningen wanneer voldoende groepen in de stad of regio er gebruik van maken. Dus Rotterdam schiet er niets mee op wanneer ex- Rotterdammers naar Amsterdam of Den Haag ver huizen. Ook stelden de onderzoekers vast dat wie de stad eenmaal heeft verlaten er vermoedelijk niet te rugkeert. En dat is natuurlijk zuur voor een stad die zijn uiterste best doet om zich als woon- en cul tuurstad sterker te profileren. Rotterdam kan niet worden verweten dat het te wei nig overzijn toekomst nadenkt. Het ene stadsge sprek volgt op het andere en inmiddels ligt ereen nieuwe ambtelijke discussienota, "Meer stad. Meer toekomst', waar deze krant al het nodige over heeft geschreven. Mij interesseerde vooral of Rottergam voor zijn toekomstplannen en vergroting van zijn - aantrekkingskracht gebruik maakt van de voor beeldfunctie van het verleden. Eén duidelijk thema sprong er wat dat betreft uit. De relatie tussen stad, 1 haven en rivier. De nota roept bewust het havenbeeld op van de zwoegende, gezellige, nostalgische, drukke en stoomfluitende haven. Dit is de haven die we ken nen van schilderijen, ansichtkaarten, tekeningen en vooral uit de herinneringen van de Rotterdammers zelf. Deze sympathieke haven is niet alleen uit het stadsbeeld verdwenen; hij bestaat niet meer. Een modern, anoniem, industrieel en gerobotiseerd ha vencomplex is er voor in de plaats gekomen. De pro motie van de herontwikkeling van de oude havenge bieden (Kop van Zuid, Katendrecht enSchiehaven/ Müllerpier) zou echter geen kans'van slagen hebben wanneer het moderne havenbeeld als logo van de nieuwe stad werd gebruikt. Maar het ontwikkelen van nieuwe woongebieden buiten het centrum is niet voldoende..Roftardam moet meer stad worden, gezelliger, interessanter, aantrekkelijker, drukker en er moeten meermensen in het centrum gaan wonen. En dat kan best want Rotterdam heeft daar voldoende ruimte voor. Wan neer de discussienota over de aantrekkingskracht van het centrum spreekt, wordt het beeld van histo risch Rotterdam niet benut. Dat is opvallend want veel oud-Rotterdammers vergelijken de saaiheid van hun huidige stad met de gezelligheid van toen. Steevast keren in de beeldvorming van het oude Rot terdam terug de pantoffelparade op de Hoogstraat, het flaneren voor de gezelligheid en deavondlyke binnenstadswandeling. Kortom aspecten die wijzen op een intiemere stadsbeleving. Het Rotterdam van vóór 1940 kan natuurlijk niet te rugkeren, En dat is ook zeker niet mijn bedoeling. Ik pleit niet voor een centrum opgevuld met replica's van gebouwen die vóór 1940 het stadsbeeld domi neerden. De binnenstad is geen museum. Ook een experiment zoals het Heliportcomplex van Jan Ver-r hoeven lijkt niet voor herhaling vatbaar (Om boze in- gezonden brieven te voorkomen; ik Woon er zelf). Maar is het niet mogelijk om de aantrekkelijke kan-'" ten van historisch Rotterdam tot uiting te laten ko- men in een moderne stadscentrum? Als het met de oude havens kan, waarom dan niet met de binnen stad? Laat ik een voorbeeld geven dat ik aan de nota 'Meer stad. Meertoekomst' ontleen. Daarin wordt gewezen op de mogelijkheid om de Binnenrotte onderhanden te nemen. De Binnenrotte is in de vorige eeuw ge dempt voor de aanleg van het spoorviaduct. Toen dat werd gesloopt gingen er stemmen op om de rivier weer te voorschijn te toveren. Het lijkt me nog altijd een goed idee om de Rotte, waar Rotterdam zijn naam aan dankt, een prominente plaats in het mo derne stadsbeeld te geven.Technisch schijnt het geen probleem te zyn, alleen de marktmeester vindt het vermoedelijk niet leuk. Maar daar vinden we wel wat op. Ik geef er graag de dinsdag- en zaterdag- markt voor op, want de rest van de week kijk ik aan tegen een leeg plein. Dat is toch geen reclame voor - een stad met grootstedelijke allures. is vast een ar chitect die met de Binnenrotte raad weet. De broehu-: re uit 1926 kan hij misschien nog aisbron van inspira tie gebruiken. Ik leen hem graag uit. 's (Prof. dr. P.Th. mn de Laar is bijzonder hoogleraar geschiedenis uanRotterdam aan de Erasmus Uniuer- sited Rotterdam, ingesteld door het Historisch Ge- nootschap Roterodamum.) Opgericht 2 april 1991 Uit de statuten: Het Rotterdams Dagblad is een onafhankelijke regionale krant, zonder binding met enige levensbeschouwelijke organisatie, politieke partij of belang engroepering. De krant ste/t zich ten cfoel door middel van berichtgeving In woord en beeld, analyse en achtergrondartikelen haar lezers zo actueel, objectief en veelzijdig mogelijke Informatie te verschaffen. Hoofdredactie; S. Prins en LP. Pronk, Chef Central Desk: F J. Eckhardt. Rubriekschefs: Eind rod actie Vormgeving; R.LJ. van Zeelst, Stadsredactie Rotterdam: J.S. Boolster, Editie Voome- Putten: C.G. Buitendijk, Editie Waterweg: J A Rozendaaf, Editie Usselen Lek: M.E. Verwaaijen, Editie Regio Zuid: C.H.Soeters, Nieuwsdienst/Binnen/buItenland: B.V. Verkade, Cultuur Leven: MJ.F. Maas, Economie: N,P. de Vries, Sport: P, Ouwerkerk, Illustratie: F. van Someren, Informatiebeheer G J. van den Hit.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Rotterdamsch Nieuwsblad / Schiedamsche Courant / Rotterdams Dagblad / Waterweg / Algemeen Dagblad | 1998 | | pagina 1