Actueel
3
Beursplicht toch in één klap afgeschaft
rilfiS
'Er is écht een H
Zware hypotheek
Schiedamse zakenman: 'Ik wil die kinderen helpen'
Djanko
/je m°et /Alfred
Wat er ook gebêii0n^dè guide ft.
Rotterdams Dagblad
Vrijdag 27 november 1998
Door Kor Kegel
Rotterdam *Wie maakt er nou in he
melsnaam een lied over Hoogvliet?' zong
Arie van der Krogt in 1993 in zyn be
roemd geworden Hoogvliet-lied. Het was
een parodie op het imago dat Hoogvliet
aankleeft. Het is een afgelegen deelge
meente, ver genoeg van Rotterdam om
zelfstandig te willen worden en veel
mensen komen er terecht omdat ze ner
gens anders een huis kunnen krijgen.
Daar zong Arie van der Krogt over en zijn
satire werd zó populair dat bewoners van
Zevenkamp hem verzochten ook met
hun woonwijk de draak te steken. Dat
hebben ze geweten: 'Het is een ramp,
ramp, ramp, Zevenkamp.'
In Hoogvliet zyn ze nooit boos geweest
om het Hoogvliet-lied. Ze kunnen er wel
tegen een stootje. De deelgemeente
vroeg Arie zelfs om in de Opzoomer-jury
zitting te nemen, wat hij enkele jaren
met plezier deed. Sinds 1991 heeft Hoog
vliet zichzelf bij de kop gepakt. Het wijk
en buurtbeheer kreeg een stevige im
puls. In alle wijken zijn overleggroepen
met bewoners en ambtenaren ingesteld.
En de woningcorporatie, Maasoevers
Hoogvliet, zette een grondige vernieu
wing in, met sloop en nieuwbouw in
Nieuw Engeland en de Digna Johanna-
polder. In de slecht aangeschreven buur
ten is inmiddels het nodige verbeterd,
maar er moet nog veeL De deelgemeente
werkt aan sociaal investeren, wijkecono-
mie en stedelijke vernieuwing.
En hoe! Volgende week knjgen 5500
huishoudens bericht dat er grote veran
deringen op komst zijn: 2500 woningen
worden binnen vijf jaar gesloopt, 1500
binnen tien jaar en 1500 huurders wor
den volgend jaar in de gelegenheid ge
steld hun woning te kopen. Hoogvliet
wordt in het nieuw gestoken. De eentoni
ge, saaie flatwijken veranderen in aan
trekkelijke woongebieden met veel
groen.
Hoogvliethoopt nieuwe groepen woning
zoekenden te interesseren, zodat een
evenwichtiger bevolkingsopbouw ont
staat. De deelgemeente telt verhoudings
gewijs veel minima. De vernieuwing
moet zorgen voor meer koopkracht,
waarvan de winkelcentra profijt kunnen
hebben. Het midden- en kleinbedrijf kan
wel een impuls gebruiken.
Hans Elemans staat vierkant achter de
spectaculaire plannen voor Hoogvliet,
niet uit vernieuwingsdrift, maar uit be
zorgdheid hoe de toekomst zou zijn bij
ongewijzigd beleid. Elemans is voorzitter
van de deelgemeente en zijn partij, de lo
kale IBP, haalde in maart de absolute
meerderheid in de deelraad. In februari
is Elemans in Amsterdam gekozen tot de
beste lokale volksvertegenwoordiger van
Nederland. Hij dankt die faam onder
meer aan de resultaten van het wijkge
richt werken.
Tot op Curasao kennen ze Hans Ele
mans. Al jarenlang spant hij zich in om
de situatie op de Nederlandse Antillen te
helpen verbeteren, zodat de jongeren
ook in die delen van het koninkrijk een
nieuw perspectief vinden. Hoogvliet telt
duizenden Antillianen en Arubanen. Het
opzoomeren heeft ook allochtone jonge
rengroepen geïnspireerd tot positieve ac
ties.
Elemans is echter met het type om gauw
tevreden te zijn. Met wijk- en buurtbe
heer verbeter je de woonomgeving en de
sociale sfeer, maar niet de huizen. Veel
huizen zijn verouderd, voldoen niet aan
de eisen des tijds, het is niet aantrekke-
lykwonen.
„Veel mensen komen vanuit een nega
tieve woonkeus naar Hoogvliet," zei Ele
mans onlangs. „Hoogvliet staat onder
aan de verlanglijst. Dat is niet echt be
vorderlijk voor het woon- en leefkli
maat." Veel jonge gezinnen zijn elders
gaan wonen, maar met de bouw van de
nieuwe wijk Tussenwater keerden veel
voormalige Hoogvlieters terug naar de
plek waar ze opgroeiden. „Er is dus wel
degelijk een Hoogvliet-gevoel," zegt Ele
mans. Hij is daar blij om. Te vaak werd
Hoogvliet geassocieerd met smog, stank
en herrie van raffinaderijen en chemi
sche industrie. Het is tijd om op de voor
delen te wijzen: veel parken, de ligging
langs de Oude Maas, de nabijheid van de
Rhoonse Grienden en Voome-Putten.
Met een marketingplan alleen kom je er
echter niet. Daarom steunt de deelge
meente de fysieke ingrepen, die Maasoe
vers aankondigt in een strategisch be
leidsplan. Als Maasoevers nu maar zorgt
dat de huurders niet schrikken en onno
dig ongerust raken, dan vertrouwt de
deelgemeente erop dat de ingrijpende
plannen goed aan de bevolking zijn uitte
leggen. Als er niets gebeurt, gaat het na
melijk mis met Hoogvliet Dat kan ieder
een zien. De inwoners weten het Er
wordt geklaagd over achteruitgang. Dus
bij de eerste berichten die Maasoevers
stuurde aan de bewoners van een aantal
complexen, was de reactie niet afwij
zend. Er was begrip. Dat wil wat zeggen.
Volgende week starten Maasoevers-di
recteur Martien Kromwijk en Hans Ele
mans een voorlichtingsoffensief. Ze heb
ben zich erop voorbereid dat ze heel vaak
het waarom uit de doeken zullen moeten
doen. Ze verwachten dat veel Hoogvlie
ters met een modaal inkomen zullen ver
huizen naar Portland en Carnis:,elanden,
de nieuwe wijken tussen Barendrecht en
Albrandswaard. Dat zou een bedreiging
vormen als Hoogvliet niet grondig ver
nieuwt. Het gevolg zou zijn dat nog meer
mensen in een sociaal-economisch zwak
ke situatie naar Hoogvliet komen, wat de
doodssteek zou zijn voor de wijken.
„Wie maakt er nou in hemelsnaam een
lied over Hoogvliet?" zong Arie van der
Krogt. De deelgemeente hoopt dat Hoog
vliet eens zo aantrekkelijk ad zijn, dat ie
dereen een lied over Hoogvnet wil ma
ken.
De schippers
noteren voor
de laatste
keer de aan
geboden
vrachten.
Foto Jaap Rozema/
Rotterdams Dag
Door Onno Buiter en
Juliette Schneijderberg
RotterdamHet was de bedoeling de beurzen pas op
31 december 1999 te sluiten. Maandag zou slechts de
eerste stap worden gezet. De tonnagecontracten
(voor grote hoeveelheden lading) en timecharters
(verhuur van schepen voor langere tijd) zouden als
eerste worden vrijgesteld van de beursplicht. Omdat
dan echter een ondoorzichtige en oncontroleerbare
situatie zou ontstaan, hebben de minister van Ver
keer en Waterstaat en de Tweede Kamer deze 2omer
besloten de beursplicht toch maar m één klap af te
schaffen.
Het bestaan van de schippers-
beurzen gaat terug tot de jaren
dertig. Met de beurs wilde de
overheid in de crisisjaren voorko
men dat de bevrachters de schip
pers het vel over de neus zouden
halen. Met de beursplicht voor de
Nederlandse wateren en de
Noord-Zuid-verbindingen naar
Belgie en Frankrijk wisten de
schippers zich gegarandeerd van
een inkomen.
Op de beurs kregen sehippers met
een vervoersvergunnmg een vas
te prijs voor eeivtochti'Als zijizieh
'leeg' bjj een beurs meldden,
moesten zij op hun beurt wachten
om opnieuw lading te kunnen
vervoeren; de 'evenredige vracht
verdeling'. Het was in feite een re
geling om de armoede te verde
len.
Die gold niet voor het vervoer
over de Rijn. Daar was het vervoer
sinds 1868 door de Akte van
Mannheim vrij voor alle schippers
uit de aangrenzende landen.
Schippers hadden daardoor de
keus de ene keer op de vrije Rijn
te varen en zich een andere keer
aan te melden op de beurs, bij
voorbeeld als de tarieven op de
Rijn wegens de economische om-
Met het plan voor een gefaseerde uitbreiding van de Rot
terdamse haven hebben EOT, Ballast Nedam en ING de
discussie over de aanleg van de Tweede Maasvlakte een
verrassende wending gegeven. Het idee om voor de kust een bin
nenmeer te creëren van 4000 hectare, dat vervolgens volgens de
eerder beproefde inpolderingsmethode van de Zuiderzee kan wor
den gedempt, is even briljant als slim. De verleiding om het voor
stel te omarmen is des te groter, omdat de plannenmakers er direct
bij hebben verteld dat ze drie miljard gulden willen steken in de
groei van de Rotterdamse haven. De betrokkenheid van de grote za
kenbank ING bij het plan is een verzekering dat de mede-financie
ring geen loze belofte is.
Het plan geeft ook een antwoord op de vragen die nog leven over de
noodzaak van de Tweede Maasvlakte. Tot nu toe spitst de discussie
zich vooral toe op de vraag hoeveel hectaren er nu wel nodig zijn.
Het havenbedrijf heeft een toekomstige behoefte van 2000 ha becij
ferd, volgens het Centraal Planbureau is 800 ha meer dan toerei
kend en de milieu-organisaties zien brood in het opvullen van 'lege'
plekken in de haven en in onder meer Zeeland.
Het plan van de drie bedrijven gaat uit van een stapsgewijze aan
pak, waarbij de Rotterdamse haven eerst bescheiden met enkele
honderden hectaren groeit, maar uiteindebj met 4000 ha zal uitdij
en: tweemaal zo groot als de huidige Maasvlakte. De voorgestelde
'inpolderingsmethode' garandeert ook dat er pas haventerreinen bij
komen als er echt behoefte aan is. Kortom, een in economisch op
zicht verstandig groeiscenario. Onnodige uitgaven blijven uit, maar
de Rotterdamse haven kan wel tot ver in de volgende eeuw vooruit
Wie tegenwoordig met geld en een goed plan komt, lijkt een gelo
pen race te lopen. Toch stelt de milieubeweging terecht dat het plan
een zware wissel op de toekomst trekt. Een extra stuk land van 4000
hectare voor de kust zet de natuur- en recreatiegebieden op Voome
en Goeree letterlijk in de schaduw. Mocht de overheid besluiten om
met ING, ECT en Ballast Nedam in zee te gaan dan zullen eerst de
gevolgen van de 'vrijbrief voor de haven goed en gedegen in kaart
moeten worden gebracht. Dat kost geld én tijd. De mening van de
milieubeweging, die zich vanaf het allereerste begin als een mee
denkende partner in de discussie heeft gemengd, is daarbij zeker
van belang.
Het is daarom jammer dat de in ConSept verenigde milieu-organi
saties het plan al bij voorbaat, als zijnde 'absurd', naar de prullen
bak hebben verwezen. Door de gefase* aanleg als onbespreek
baar af te doen, zet de milieubeweging _>h onnodig buitenspel.
Daardoor verspeelt zij een grote kans om haar invloed op een toch
kansrijk plan uit te oefenen. Recente ervaringen als bij de vernieu
wing van de raffinaderij van Shell, waarbij de milieubeweging als
belangrijke gesprekpartner aan tafel zat en haar ideeën zag verwe
zenlijkt, tonen juist aan dat economie- en milieubelangen kunnen
uitmonden in evenwichtige ontwikkelingen.
standigheden slecht waren. In dat
"geval waren 'de wachttijden dp de
beurs erg lang en moesten de
schippers ook maar zien hoezjj fi
nancieel rondkwamen.
Acties
De evenredige vrachtverdeling
heeft na de heropbouw in de jaren
vijftig en zestig steeds onder druk
gestaan. Het heeft tot felle acties
van de schippers geleid, met blok
kades, vechtpartijen, enteringen
van schepen en massale demon
straties. In 1975 leidde het voorne
men van staatssecretaris Van
Huiten (Verkeer en Waterstaat)
tot afschaffing tot een massale
schippersstaking, waarbij de
Nieuwe Maas in Rotterdam da
genlang werd geblokkeerd.
In 1988 ging hef weer mis. Vee
voederhandelaar Granaria kreeg
een vergunning voor eigen ver
voer en maakte veel schippers
brodeloos. Wekenlang voerden de
schippers actie, totdat Granana
het zelf maar opgaf. In 1993 ble
ven de schippers nog voor een
laatste maal aan de kant uit pro
test tegen het opheffen van de
beurs. Daarna gaven de zeven
honderd schippers die nu nog ge
bruik maken van de evenredige
vrachtverdeling hun verzet op.
Dat sehippersbeurs nu bijna ge
ruisloos verdwijnt heeft alles te
maken met het Europese beleid
om kartelafspraken te verbieden.
In 1995 viel het besluit de beurzen
af te schaffen; de schippers heb
ben zich daarbij neergelegd. De
economische opleving maakte de
zure appel verteerbaar.
„Niet dat we er blij mee zijn," zegt
G. Kester van de Onafhankelijke
Schippersvakbond (ONS), die in
de jaren zeventig is ontstaan op
de golven van het actiewezen. „In
meerderheid vinden de schippers
het geen goede zaak. Ze hebben
het lijdzaam aanvaard. Er bestaat
nog onzekerheid over de taneven,
die ze dadelijk voor hun vrachten
krijgen. Een aantal schippers is m
afwachting van de afschaffing
gaan samenwerken. Anderen
gaan individueel verder."
Volgens de vakbondsman is er in
middels een redelijk evenwicht in
de markt, waardoor de schippers
toch goede prijzen kunnen knj
gen. „Er zjjn door de slooprege-
hng veel kleinere schepen ver
dwenen. Er zijn grotere schepen
voor teruggekeerd. Een aantal
schippers heeft gebruik gemaakt
van speciale fiscale maatregelen
oir. eerder te stoppen, vanaf 55-ja-
rige leeftijd. Daarvan hebben
sinds 1996 zo'n honderdvijftig
schippers gebruik gemaakt. Ver
der zijn flink wat schippers met
pensioen gegaan. In dat ticht is de
situatie m de binnenvaart licht
verbeterd. Maar als de schippers
dadelijk twee keer zo hard moe
ten werken voor hetzelfde inko
men, is dat ook geen prettig voor
uitzicht."
Door Edwin Cornelisse
Schiedam Voor de Schiedamse
zakenman George Toth is het
doodeenvoudig. Politiek, dat is
het pakkie an van die mensen in
Den Haag. Daar houdt de Schie
damse onroerendgoed-bezitter
zich verre van. Maar hulp aan kin
deren in nood, dat is een heel an
der verhaal. Daar bemoeit George
Toth zich wel degelijk mee.
Vooral als het gaat om kinderen
die de dupe worden van omstan
digheden waar ze zelf geen in
vloed op hebben Kinderen van
uitgeprocedeerde asielzoekers
bijvoorbeeld. Die wil Toth alle
hulp bieden. Dat doet hij dan ook.
Op zijn eigen, in Schiedam over
bekende, manier en daarbij wor
den nogal eens geldende gebrui
ken geschonden. „Het is gewoon:
geen woorden maar daden."
Het voormalige sportfondsenbad
aan de Burgemeester Knappert-
laan is de plek waarde Schiedam
mer vorm geeft aan zijn hulp aan
de kinderen van uitgeprocedeer-
GeorgeToth:
Die kinderen
zijn niet weer
baar, kunnen
hun omstan
digheden met
veranderen.
Hen moet
warmte en
een dak bo
ven het hoofd
worden gebo-
röto Roe! Dijkstra
de asielzoekers. Afgelopen dagen
is hij met zo'n dertig man dag en
nacht in touw geweest om de spo
ren van vandalisme weg te wer
ken. Ingegooide ruiten rijn ver
vangen, ingetrapte deuren her-
-SpiEkEM rJEEaAT ToE
STRAF FE P'E
MAAST me 2'T
steld en in het gebouw zijn cv-
radiatoren geplaatst Verder wor
den komende dagen een grote
keukenruimte ingericht en dou
ches, slaapzalen en kleedkamers
op orde gebracht. Het bassin van
het binnenzwembad wordt een
kinderspeelplaats, waar toezicht
houden een peulenschil is.
George Toth betaalt alle kosten
uit eigen zak Dat loopt na een
paar dagen werk gestaag richting
honderdduizend gulden. Daar zal
het met bij blijven, want ook de
rekeningen voor gas, elektra en
water worden naar de zakenman
gestuurd. Deze goedgevigheid
heeft hem al de typering 'het
Schiedams kerstmannetje' opge
leverd van directeur John van Til*
borgh van INLIA, de interkerke
lijke organisatie die zich bekom
mert om het lot van asielzoekers
die tussen wal en schip vallen.
„Ik las die verhalen in de krant en
dacht: dit kan niet, dit is niet aan
vaardbaar," vertelt Toth, „Kinde
ren die op straat staan, geen dak
boven het hoofd. Dat geloof je
toch met. In Nederland. Die kin
deren zijn niet weerbaar, kunnen
hun omstandigheden met veran
deren, Hen moet warmte en een
dak boven het hoofd worden ge
boden Ook al is het in dit geval
maar tijdelijk. Kijk, dat politieke
spel rond de asielzoekers interes
seert me niet. Dat vechten ze in
Den Haag maar uit en ondertus
sen bied ik ze deze hulp."
Reputatie
George Toth heeft, zacht gezegd,
een reputatie in Schiedam. Als hij
een plan heeft, bewandelt hij alle
wegen om zijn doel te bereiken.
Hij weet daardoor vaak zijn zm te
krijgen, Is het met links- of
rechtsom, dan wel dwars door het
midden. De gemeente heeft dit
meermalen mogen ervaren. Ge
meentelijke regels worden soms
door Toth aan de laars gelapt Het
spel volgens Toth kent ruime
bandbreedtes en de zakenman is
de laatste om dit te ontkennen.
De INLIA-directeur was op de
hoogte van deze reputatie, al ruim
voor zijn organisatie besloot met
de Schiedammer in zee te gaan.
„Toth heeft me het zelf verteld,"
zegt Van Tilborgh. „Hij heeft ge
zegd hoe hij zaken doet en hoe
sommige partijen in Schiedam
overhemdenken Maar dat is niet
belangrijk. Het gaat ons er alleen
om of we warm en veilig onderdak
kunnen bieden."
Dat werd eerder bestreden door
de gemeente Schiedam. In een
brief is gisteren gemeld dat het in
gebruik nemen van het, voormali
ge sportfondsenbad als opvang
ruimte niet is toegestaan, omdat
het gebouw met voldoet aan de ei
sen van de brandweer. In een ge
sprek van burgemeester Scheeres
met Toth en vertegenwoordigers
van INLIA is het gemeentelijk
standpunt afgezwakt.
De brandweer zal deze week een
nieuwe inspectie uitvoeren en
aan de hand van de resultaten
wordt een lijst met voorschriften
en regels opgesteld. Als de zwem
badruimte hieraan voldoet, kan
de opvang beginnen. Volgens bur
gemeester Scheeres is het niet
aan de gemeente om een stand
punt in te nemen over de opvang
in het voormalige zwembad. Het
is een particulier pand en een par
ticulier initiatief, zegt hij. Als aan
alle vergunmngregels wordt vol
daan, heeft de gemeente geen re
den de opvang te verbieden.
Toth, die een gebruiksvergun
ning heeft aangevraagd voor 'tij
delijke huisvesting van kinderen
met ouders', verwacht geen pro
blemen van de tweede inspectie
ronde. „Een paar aanpassingen
en de zaak is rond. En als dat met
lukt, is er nog geen man over
boord. Ik bezit genoeg panden m
Schiedam. Dan splitsen we de
groep kinderen gewoon op en
brengen we ze apart onder in de
Hoogstraat, de Emmastraat of de
Overschiesestraat."
-66EN EURO TEVEEL HOOR-
i n
«V
J.~'u «1 .t "v
Met de komst van de euro zullen we niet alleen ons -.goed voor te bereiden óp "de nieuwe immtetiiteiaaid^<%
taalgebruik een beetje moeten aanpassen. Natuurlijk i jtfl Na&nale^Jederlanden U,hierbij op,veezeken
- gaarer ookrfinandéel een en ander wijzigen. BTdaC fgeWed 'tetó^Staan. Door steeds op 4e
gaat sneller dan u wellicht denkt. Want al perijanuari houden van. de'meest actuele ontwikkelingen.
t999 zal de koers definitief bekend zijn en behoren? een Sdei^voorsprongetje té'nemen,0$
de wisselkoersen tot 't Vriledén.Vanaf'diezdfde ötihim^ Natioi^e Nederlandenziet deiomst vztzdeeuraMet^«|l
zullen de aandelenkoersen al in euro's worden geno» vprtrmrèpn
teerd. En met ingang van het nieuwe jaar wordtt al moge- ''1 Nationale-Ni^ei^den^héllimpl.
lijk om giraal in euro's, te betalen. Het duurt echter, ..v Uw
tct 2002 .voor de gulden definitief döpr dt eun> zal bHjrai.dus c»kjna de gulden^
worden vervangen Eï c»leiendu» nógdu^Iaar oïrfu1? Vraaguwverzckcringsa^semft^
4 -1,^3 ik 1
Uw geld blijft bijonsjngoeié^^0^
