29
Kindiijdwaan/iii
brengi Amerika;)use
■christenen in extase
Rotterdams Dagblad
Bijlage van het Rotterdams Dagblad
Donderdag 31 december 1998
-ZJ SS
In de Verenigde Staten ver
wachten veel christelijke
bijbelvorsers dat het Einde
der Tijden nabij Is, al dan
niet In combinatie met het
jaar 2000. Israël lijkt In de
komende tijd een belang
rijk reisdoel te worden, om
op de Olijfberg In Jeruza
lem de Wederkomst van
Christus mee te maken.
Volgens sommige Interpre
taties Is voor de (weder)
komst van de Messias de
herbouw nodig van de Tem
pel, die In het jaar 70 werd
verwoest. Verschillende
diepgelovigen willen God
daarbij een handje helpen.
Zij roepen op tot 'bevrijding
van de Tempelberg van Ara
bische bezetting, zodat hij
kan worden gewijd In de
naam van God'. Millennium-
specialist Richard Landes
uit Boston vreest voor on
gelukken, wanneer de
hooggespannen verwach
tingen niet uitkomen.
Z Door André Horhngs
Z Het 'Jeruzalemsyndroom' was ai
- bekend in Israël Normale, gelovi-
"Z ge toeristen raken zó overweldigd
- door hun bezoek aan het Heilige
Land en de plaatsen waar Jezus
Christus ooit heeft rondgelopen,
dat ze in extase raken; visioenen
krijgen waardoor ze denken dat
ze zelf de Messias zijn. Het Kfar
Shaul-ziekenhuis in Jeruzalem
behandelt jaarlijks gemiddeld
tweehonderd patiënten met deze
verschijnselen, die overigens snel
weer overgaan.
- Meestal hebben ze een streng-
'Z protestantse achtergrond, werden
ze opgevoed met de bijbel als het
C onaantastbare Woord van God, en
- ontwikkelden ze een 'persoonlij-
7 ke' relatie met het Opperwezen.
- Rooms-kathoüeken blijken im-
Z muun; waarschijnlijk omdat hun
w rebgie een strikt hiërarchische
structuur kent, waarin tussen
God en de mens eerst de paus,
kardinalen en vele priesters moe*
ten worden gepasseerd.
- Intussen dient zich in Israël een
nieuwe vloedgolf van gelovigen
- aan en wordt in elk geval een for-
se toename van lijders aan het Je-
ruzalemsyndroom verwacht. Het
T zijn de 'eindtijdtoeristen'; veelal
zeer bijbelvaste christenen die er-
1 van overtuigd zijn dat het Einde
- der Tijden nabij is. Begin dit jaar
berekende Marilyn Agee in een
Z boek,TheEndoftheAge',hetbe-
gin van dat einde op Eerste Pink-
Z sterdag, maar 31 mei ging onge-
merkt voorbij, Intussen draagt de
Z nadering van het jaar 2000 nog
- eens extra bij tot de miliennium-
koorts.
- Hongersnood
j Richard Landes, directeur van het
r Centrum voor Millenniumstudies
l aan de Universiteit van Boston,
- maakt zich daar ernstige zorgen
Z wer. Volgens hem is er een 'eind-
tijdwaanzin' losgebarsten die te
t vergelijken is met de millennium-
- gekte rond het jaar 1000, dat ge*
zien werd als het einde van het
♦- 'duizendjarig rijk' van de bijbel.
He mensheid vreesde toen voor
pest hongersnood en de onder-
7 gang van de wereld.
i Israël verwacht tussen Pasen 1999
en Pasen 2001 ongeveer tien mil
joen toeristen. Volgens Landes
verwacht een deel daarvan niet
meer naar huis terug te zullen ke
ren, omdat ze er de terugkeer van
Jezus Christus op aarde mee zul
len maken. Ze zullen zelfs pas
poort en tickets verbranden, om
dat ze die toch niet meer nodig
hebben. Hij vindt dat Israël het bi
vakkeren op de Olijfberg moet
verbieden en strenge richtlijnen
.yoor pelgrims moet afkondigen.
Hij vreest een massale teleurstel
len g wanneer de hooggespannen
verwachtingen niet blijken uit te
komen. Psychiaters houden dan
rekening met een toenemend
aantal zelfdodingen.
Extase
In Europa is van 'eindtijdwaan
zin' tot nu toe weinig te merken;
hoogstens van vrees dat het 'mil
lenniumprobleem' in de nacht
van 31 december 1999 op 1 januari
2000 allerlei vitale computers zal
ontregelen. In de Verenigde Sta
ten des te meer. Op het Internet
zijn tientallen websites van chris
telijke groeperingen of predikan
ten gewijd aan de 'eindtijd'. Er is
zelfs een gespecialiseerde uitge-
very' actief: Armageddon Books;
een verwijzing naar Openbaring
16:16: 'Hij verzamelde (de demo
nen die strijden tegen God) op de
plaats, die in het Hebreeuws ge
noemd wordt Harmagedon'. En
kele veelzeggende titels: 'Planet
earth - the final chapter';
TY2K=666' (2000 het getal van
het Beest); 'Bible prophecy made
easy'; 'Jerusalem in prophecy';
'End time visions'; 'When Christ
returns' en 'All about the Second
Coming'.
A1 die boeken zijn het resultaat
van bewonderenswaardig inten
sieve bijbelstudies. De conclusies
worden met grote stelligheid ge
presenteerd, al verschillen de in
terpretaties hemelsbreed. Wel
valt een min of meer gemeen
schappelijke 'rode draad' te ont
dekken naar wat door de Ameri
kanen 'the rapture' wordt ge
noemd; letterlijk vertaald de exta
se. Aan de hand van bijbelteksten
wordt 'aangetoond' dat aan de
meeste voorwaarden die de bijbel
volgens hen stelt aan de voltrek
king van het 'Laatste Oordeel' in
tussen is voldaan
Zo doelt Jezus m zijn 'Rede over
de laatste dingen' volgens veel
bijbelvorsers op de Tweede We
reldoorlog, als hij zegt: 'Gij zult
horen van oorlogen en geruchten
van oorlogen. Ziet toe, weest niet
verontrust; want dat moet ge
schieden, maar het einde is het
nog met. Want volk zal opstaan te
gen volk, en koninkrijk tegen ko
ninkrijk, en er zullen nu hier, dan
daar, hongersnoden en aardbe
vingen zijn' (Matteus 24:6-7). Dat
wordt volgens hen bevestigd door
de vervulling van een andere pro
fetie: de stichting van Israël in
1948; het einde van de balling
schap van de joden buiten Palesti
na: 'Ik zal li voeren uit het midden
der volkeren en u bijeenbrengen
uit de landen waarin gij ver
strooid zyt, met sterke hand, met
uitgestrekte arm en met uitge
storte grimmigheid' (Ezechiël 20).
De wellesonderhandelingen tus
sen Israël en de Palestijnen wor-
V X'
Het middelste deel van het beroemde drieluik Het laatste oordeel van Hiëronymus Bosch. Fotoarchief Rotterdams Daebiad
den m fundair. ïhstische hoek
vrij algemeen gewantrouwd, want
die sussen de mensheid maar in
slaap: 'De Dag des Heren komt als
een dief in de nacht. Terwijl zij
zeggen: het is (alles) vrede en rust,
overkomt hun, als de weeën een
zwangere vrouw, een plotseling
verderf en zij zuilen geenszins
ontkomen' (1 Tessalonieenzen 5:
1-3). Een vrede met de Arabische
volkeren zal trouwens snel temet
worden gedaan door een inval van
niet-Arabieren. aldus de interpre
tatie van het mystieke verhaal
van 'de overwinning over Gog'
(Ezechiël 38 en 39), waarin diverse
volkeren en plaatsen zoals Perzen
(Iran), Ethiopieërs, Puteeërs (Li
bië) en Gomer (Duiteland), Mesek
(Moskou), Tubal (Tubalsk m Sibe
rië) en Togarmah (Armenië) met
name worden genoemd.
In de verwarring staat een wereld
leider die de tempel overneemt en
zichzelf tot God verklaart (Daniël
7:23-24): de antichrist Dat ge
beurt in een orgie van goddeloos
geweld: 'Eerst moet de afval ko
men en de mens der wetteloos
heid zich openbaren, de zoon des
verderfs, de tegenstander die zich
verheft tegen alles wat God of
voorwerp van verering heet, zodat
hij zich in de tempel Gods zet, om
aan zich te laten zien dat hij een
god is' (2 Tessalonieenzen 2:3).
Wanneer Christus uiteindelijk te
rugkeert, volgt een gericht; eerst
over de doden en daarna over de
levenden. "Wij levenden, die ach
terblijven tot de komst des Heren,
zullen in geen geval de ontslape
nen voorgaan, want de Here zelf
zal .op' een teken, bij het roepen
yan een aartsengel en bij het ge-
klank van een bazuin Gods, ne
derdalen van de hemel, en zij, die
in Christus gestorven zijn, zullen
het eerst opstaan; daarna zullen
wij, levenden, die achterbleven,
samen met hen op de wolken in
een oogwenk weggevoerd wor
den, de Here tegemoet in de lucht,
en zó zullen wij altijd met de Here
wezen' (1 Thessalonicenzen 4:17).
Tempel
De tempel vormt trouwens een
probleem. Hij werd in het jaar 70
verwoest en veel christelijke groe
peringen streven dan ook naar
herbouw. Sommige joodse stro
mingen, die de christelijke inter
pretatie verwerpen dat Jezus
Christus de Messias is, achten
herbouw eveneens noodzakelijk,
als voorwaarde voor de komst van
hun Messias. Magr inmiddels is
op die plaats de Al Aqsa-moskee
verrezen, het derde islamitische
heiligdom, en die laat zich niet
zonder slag of stoot verwijderen.
Hoe gevoelig de kwestie ligt,
blijkt uit de rellen die ontstonden
toen de Israëlische premier Ne
tanyahu in september 1996 de
opening goedkeurde van een tun
nel vlakbij de moskee: bij Pales
tijnse protesten vielen 73 doden.
Want al eerder probeerden religi
euze fanatici God een handje te
helpen. In 1969 stak een Austra
liër de moskee m brand, ter voor
bereiding van de tweede komst
van Christus. In 1982 schoot een
Amerikaan een machinegeweer
leeg op de Tempelberg, ten koste
van een dode en drie zwaargewon
den. Intussen stelt een militante
organisatie, The Temple Mount
Land of Israel Faithful Move
ment' zich ten doel: 'de bouw van
de Derde Tempel op de Tempel
berg in Jeruzalem tijdens ons le
ven, in overeenstemming met het
Woord van God en alle Hebreeuw
se profeten, en de bevrijding van
de Tempelberg van Arabische (is
lamitische) bezetting, zodat hij
kan worden gewijd m de naam
van God'. De militante taal in de
fel pro-Israelische en anti-Arabi
sche website, de grote kennis van
joodse geschriften en het ontbre
ken van iedere verwijzing naar
Jezus Christus, suggereert dat de
samenstellers fanatieke joden
zijn. Maar afgezien van een adres
m Jeruzalem, wordt geen enkele
aanwijzing gegeven voor de religi
euze achtergrond. De site blijkt
echter te zijn ontworpen door
'graphic artist' Rick Scheblin. Hij
werkt ook voor de fundamentalis
tische Amerikaanse bijbelstudie
dub Cavalry Internet Fellowship.
Joden zouden iemand met die
achtergrond nooit voor een eigen
site inschakelen, zodat er achter
de bedreigende taal vermoedelijk
een meedogenloze chnstelijk-
Sontmigen geloven niet In de
wederkomst en menen dat 7
een nucleaire oorlog het einde
der tijden zal inluiden. Fotoar
chief Rotterdams Dagblad
fundamentalistische organisatie
steekt, die het Arabische wantrou
wen tegenover Israël alleen maar
aanmoedigt.
Letterlek
Interpretaties van de Bijbel met
het doel het tijdstip van de weder
komst van Christus te voorspellen
zijn volgens diezelfde bijbel trou
wens tot mislukken gedoemd.
Van die dag en van die ure weet
niemand, ook de engelen der hé
melen niet, ook de Zoon (Jezusj
niet, maar de Vader (God) alleen1
(Matteus 24:36), is maar één van
de verzen die de zinloosheid van
dergelijke berekeningen aanto
nen. Ze zijn trouwens alleen mo
gelijk wanneer de bijbel, met al
zijn tegenstrijdigheden, van voor
naar achter volstrekt letterlijk ge^
nomen wordt als het 'onaantast
bare Woord van God', de teksten
dwars door elkaar heen worden
gebruikt en aan elk fragment het
zelfde gezag wordt toegekend. De
uitleg verschilt dan ook per gods
dienstleider en per groepering.
Inderdaad biedt de bijbel op tal
van plaatsen aanknopingspunten
voor het Einde der Tijden. Dé
christelijke mensheid heeft door
de eeuwen heen voortdurend ver:
wacht dat het einde van zijn 'lij
den' in zicht was. Volgens R. Kra
nenburg OEindtijdbewegingen',
1996, VU Uitgeverij) waren de
voorwaarden voortdurend aanwet
zig. Altijd waren er angstaanja
gende bedreigingen en voorbeel
den van onderdrukking, werd het
leven als 'slecht' ervaren en kop
het alleen maar nog slechter wor-"
den. Steeds waren er 'tegenstan
ders' die pasten in het boosaardi
ge plan, dat ze
de wereld in,
hun macht wil
den krijgen en
de gelovigen
verleiden of
j uitroeien; de
duivel^de jo-,
den, Philips H j
sjfitler,# Stalin.
c*^W*antichrist; S
soms in combinatie. De-ramp-
{Openbaring l^^rahneCTdê;
Messias uiteindelijk afrekent mei
de Satan. Wie goed oplet riet aan
de 'tekenen des tijds' dat het ein
de nabjj is.
Code a
Kranenburg tekent daarbij echter
aan dat de symboliek en de allego
rie in de bijbelboeken van duizen
den jaren geleden in de loop van
de tijd uit de christelijke westerse
cultuur rijn verdwenen. „Wat de
boeken Daniël en Openbaring be
schrijven, wordt als een reeks vari
nissen gezien, maar het ^"eel
duiding van de geschiedenis
dens de Makkabeeên of Johanp
nes. Ook ziet men niet meer pè
werkelijke bedoelingen van
getallenspeculatie, maar wordt.de
getallensymboliek gezien als éfcn
soort code waaruit men op kan
maken wanneer de eindtijd pn*
des zou beginnen. Zodoende is er
een apocalyptisch geloof ont
staan, dat vooral in. fundamental
listische en evangelische kringen
sterk aanwezig is, Bestudering
van de geschiedenis en de tijd
waarin de apocalyptiek ontstaat is
broodnodig, om niet te vervallen
in misleidende speculaties."
Internet
Het is ondoenlijk om alle websites
te vermelden die die tijdens het
schrijven van dit artikel ter onder
steuning dienden. Hieronder wor
den drie adressen gegeven van si
tes die elk vanuit een andere op
tiek een overzicht geven van der
gelijke bronnen.
Het Center for Millennial Studies
geeft onder "Millennial Sites' een
omvangrijke verzameling van al
dan niet religieus geïnspireerde
websites over het millennium.
Veel van de religieuze pagina's
kondigen de Wederkomst van
Christus aan; op sommige alge
mene sites gaat het op aarde als
nog mis door atoomoorlogen,
ufo's of andere oorzaken,
wwwjnille.org/sites
Todd Strandberg is een Ameri
kaanse christen die heilig gelooft
in de spoedige Wederkomst van
Christus. Op zijn informatieve en
lezenswaardige site behandelt hij
het onderwerp echter met veel ge
voel voor humor en met goedmoe
dige spot voor medechristenen
die hun sombere visioenen maar
al te serieus nemen.
www.no viame t/-t odd
The Skeptic's Dictionary voorziet
verschijnselen tussen acradabra-
ba en zombies van kritische no
ten. Een speciaal onderdeel is
The New Millennium', waarin ve
le sites over de periode rondhei
jaar 2000 aan de orde komen.
www.scepüic/contents
