Asti#®l 3
'Het is een
probleem
van ons
allemaal'
3
Dader moord in Schiedam voor rechter in Duitsland
'Didie' Chandra mag nu voor de klas
Gemiste kans
JlLj dit,
sscsöi;
l2§§p|. -s
■b¥/
Geweld maakt
geen
onderscheid in
religie, ras of
cultuur
jE
Rotterdams Dagblad
Extraatje schatkist door euro
Djanko
mmmssst
Rotterdams Dagblad I Vrijdag 15 januan 1999 w I ÊÏfT]
Het zomaar aanvallen of doden van on
schuldige mensen Is een complex sociaal
probleem dat niet zomaar valt te verklaren
of oplossen. De daders van zinloos geweld
hebben geen specifiek ras, religie of cul
tuur. Net zomin als het slachtofferschap Is
gebonden aan kleur of afkomst. De dood
van de twee meisjes InGorlnchem schokte
Iedereen in het stadje. Inclusief de twee
duizend Inwoners van Turkse origine, „le
dereen in Gorlnchem had slachtoffer kun
nen zijn, of een dochter, zusje of vriendin
kunnen verliezen. Het Is een probleem van
ons allen. Dat de verdachten Turken zijn,
doet niets af aan het probleem, ledereen
In Gorlnchem voelt de pijn van het verlies,"
aldus Osman Elmacl, woordvoerder van
hetTurks platform In Gorlnchem waarbij al
le Turkse verenigingen In de stad zijn aan
gesloten.
Door Nevin Atici
Gorlnchem Wat in de vroege
uren van zondagochtend in mu
ziekcafé Bacchus in Gonnchem
gebeurde, had nooit mógen ge
beuren. De daders mogen ook ze
ker hun straf niet ontlopen, maar
Osman Elmaci vindt het jammer
dat het schietincident waarbij
twee jonge vrouwen om het leven
kwamen een extra lading heeft
meegekregen door de afkomst
van de vermeende daders.
„Je mag een individueel pro
bleem niet op een heel gemeen
schap afschuiven," meent de
woordvoerder van de Turkse or
ganisaties in Gonnchem die te
vens raadslid is voor het CDA. Al
helemaal met in Gonnchem, want
'als ergens de integratie van Tur
ken goed is verlopen, is het hier
„De mensen maken al dertig jaar
actief deel uit van de Gorinchem-
se maatschappijDe jongeren zijn
hoog opgeleid en de werkloosheid
onder de Turken is laag. Ze willen
zelfs actief deelnemen aan de po
litiek m hun woonplaats. Dat be
wezen ze door vorig jaar bij de ver
kiezingen
twee plaatsge-
noten met
voorkeurs
stemmen m de
raad te kiezen.
Deze goede
voorbeelden
mogen niet te
met worden
gedaan door
de daden van
een individu
of een groepje
dat toevallig dezelfde afkomst
heeft."
Sommige dingen houd je met te
gen, weet ook Elmaci, maar de
CDA'er vertrouwt erop dat de
meerderheid van de maatschappij
de dingen goed kan scheiden en
met in elke Turk een potentiele
crimineel ziet. „Ook de Turken in
Gonnchem zijn, net als ieder an
der mens, kapot van het incident.
Iedereen in Gonnchem had
slachtoffer kunnen zijn, of een
dochter, zusje of vnendin kunnen
verliezen. Het is een probleem
van ons allen. Dat de verdachten
nu Turken zijn doet niets af aan
het probleem. Iedereen in Gonn
chem voelt de pijn van het verlies.
Ik had gisteravond nog een Turk
se vrouw aan de telefoon die be
gon te janken. Zij heeft ook een
dochter in de leeftijd van de
slachtoffers en kan zich niet voor
stellen dat iemand van huis ver
trekt en nooit meer terugkomt."
Volgens Elma-
TTTT ci distantiëren
de Turken in
het stadje zich
van hun crimi
nele landgeno
ten Sterker
nog. ze nemen
de verdachten
hun verwerpe
lijke daden ex
tra kwalijk.
„Zoiets mag
nooit gebeuren
vinden de meeste Turken, maar
zeker nu niet. Hetis de tijd van de
ramadan. De maand van bezin
ning, onthouding, tolerantie en
vrede. Dan kan en mag zoiets ge
woon met gebeuren en zeker met
door iemand die zich voor moslim
uitgeeft,"
De ouders van Marianne Roza -
het 18-jarige slachtoffer dat zon
dagochtend ter plekke stierf -
stelden gisteren bij de begrafenis
van hun dochter geen prijs op de
aanwezigheid van ongenodigden.
Voor een vier man/vrouw sterke
Turkse delegatie werd een uitzon
dering gemaakt. Het viertal greep
de kans aan een krans te leggen
bij het graf van het meisje. Ook de
ouders van het tweede slachtof
fer, de 17-jarige Froukje Schuit
maker die morgen wordt begra
ven, hebben volgens Elmaci in
middels aangegeven dat de
schietpartij geen specifiek Turks
probleem is. „Gelukkig zien ook
zij dat daders niet gebonden zijn
aan kleur of religie, net zomin als
de slachtoffers,"
Zaterdagavond tijdens de stille
tocht ter nagedachtenis van de
meisjes zullen de Turken in Go
nnchem nog iets speciaals doen.
Wat precies, wil Elmaci nog niet
kwijt. „Denk maar aan vrede en
zinloos geweld." Vast staat dat de
Turken zich met zullen manifes
teren met vlaggen of dergelijke.
De opkomst onder de Turken voor
de stille tocht zal groot zijn, ver
wacht het raadslid. De Turkse or
ganisaties hebben geen oproep
gedaan om massaal aanwezig te
zijn. Dat is niet nodig, meent El
maci. „Elk mens dat een hart
heeft en meevoelt met de ouders
van de slachtoffers, zal er bij zijn
zaterdagavond. Zulke mensen
hebben geen uitnodiging nodig."
Aanpakken
Hoe gebeurtenissen als die van
zondagochtend vroeg voorkomen
moeten worden, weet ook Elmaci
met. „Als mens kan ik alleen zeg
gen dat ik dit niet goedkeur en ho
pen dat het nooit meer gebeurt
Osman Elmaci: 'Daderszijn niet
gebonden apn kleur of religie,
zomin ais slachtoffers'.
Foto Cftos Kuiper/Rotterdams DagWad
De samenleving moet voor ieder
een leefbaar zijn Maar ik heb niet
de illusie dat je als raadslid het
probleem van zinloos geweld kunt
oplossen Het is geen probleem dat
toevallig in Gorinchem speelt, het
gebeurt helaas overal in het land.
Kok kan nog zo vaak zijn afschuw
uitspreken, dat betekent niet dat
mensen er mee ophouden. Het
staat boven ons. Het is een com
plex sociaal probleem dat te ma
ken heeft met opvoeding, karak
ter en waarschijnlijk ook genen,
Anders snap ik niet hoe je iemand
zomaar kunt doden. Met politiek
alleen lossen we dit probleem dus
niet op."
Schiedam werd vorig jaar mei
opgeschrikt door een gruwelijke
moord. In de Boerhaavelaan
werd de 37-jarige Duitse Sonja
Jacobs door twee landgenoten op
buitengewoon sadistische wijze
om het leven gebracht. Dat ge
beurde volgens Justitie omdat
zij haar drie kinderen wilde be
schermen voor een rol in een kin-
derporaofilm. De daders moeten
zich nu verantwoorden voor de
rechtbank in Duisburg.
Door Carel van der Velden
Duisburg De schouders hangen,
de neus is diep weggedoken in de
kraag Vanuit het beklaagden
bankje in het Landesgericht van
Duisburg klinkt de stem breek
baar als porcelein. Zijn enige hou
vast is de rozenkrans, die Meik-
Steffen T. (25) urenlang werktui
gelijk beroert. De gedachte komt
onwillekeurig op. Deze man vindt
zichzelf geen dader, maar een
slachtoffer. Een slachtoffer van
het beest in zichzelf.
Meik-Steffen T. uit Duisburg
sloeg 30 mei van het vorig jaar toe.
Op die datum hielp hij Jürgen F.
(33) bij het vermoorden van diens
vriendin Sonja Jacobs. Dat ge
beurde in een leegstaande woning
aan de Boerhaavelaan in Schie
dam. Eerst probeerde het duo de
nek van de vrouw te breken. Toen
dat met lukte, poogden ze haar te
wurgen met een elektriciteits
draad. Ook daarna was de dood
strijd niet ten einde. Uiteindelijk
verdronken ze de vrouw in een
emmer water. Het lijk werd in een
niet aangesloten vrieskist gelegd.
Door het misdrijf was Schiedam
Oost geschokt. Het medelijden
ging uit het trieste lot van de
vrouw en haar drie kinderen
(twee meisjes van elf en twaalf en
een jongen van vier), bekenden
van veel buurtbewoners,
De oorzaak leek aanvankelijk een
uit de hand gelopen familieruzie
te zijn. Binnen een week bekende
Jürgen F. bij de Schiedamse poli
tie. De uit Mönchengladbach af
komstige man verklaarde zijn
vriendin te hebben vermoord om
dat hij haar 'zo lastig vond'.
Genius
De Duitse justitie wierp een
maand later nieuw licht op de
zaak, op basis van de vanuit
Schiedam ontvangen personalia.
Jürgen F. bleek in zijn geboorte
land bekend te staan als lid van
een kinderpomonetwerk. Net als
Mike L., vorig jaar in Schiedam
een huisgenoot van Jürgen, Sonja
en haar drie kinderen, die vorige
week in Duisbur* werd veroor
deeld tot vier jaar gevangenisstraf
wegens seksueel misbruik van de
12-jarige dochter van de ver
moorde vrouw. Ook was er een
straf voor de 73-jarige G., die
wordt gezien als kwade geniufi op
de achtergrond. De man bracht
Jürgen F. in contact met hoofd
verdachte Meik-Steffen T. toen
hij hoorde dat Sonja van plan was
het kinderpomonetwerk te ver
linken.
Rechtbankpresident Henziehau-
seri poogde gisteren een vinger
achter de rol van F. in het kinder
pomonetwerk te krijgen. F, die op
de derde zittingsdag van zijn pro
ces voor het eerst het stilzwijgen
doorbrak, ontkende. „De moord
had niets te maken met kinder
porno. Eerlijk gezegd had ik geen
motief, zelfs in de isoleercel ben
ik er niet achtergekomen. Vol
gens de psychiater zou de oorzaak
in mijn jeugd kunnen bggen. Als
kind werd ik geminacht, Sonja be-
Fiïm/ioirio haar kinds**0" net zo Ge
welddadig, de laatste tijd herken
de ik mijn moeder in haar. Ik heb
de kinderen willen redden
Toch erkende F. dat er ook andere
spanningen waren. „Met Meik-
Steffen was ik van plan auto's te
stelen en te verkopen in het Oost
blok. Verder was er sprake van
drugssmokkel. Sonja moet dat op
enig moment gehoord hebben. Ze
dreigde bij me weg te gaan en de
politie in te schakelen." Recher
cheur A. Hendriks van de Schie
damse politie vuldp als getuige
het relaas aan. „De dader heeft
ons verteld dat Sonja commen
taar had dat de 29-jarige huisge
noot haar dochters uitkleedde."
Sociale stoornis
Bij een bijeenkomst in een zee
manshuis in Rotterdam vertelde
Jurgen F. 'soms te wensen dat zij
dood was'. Hendriks: „T. liet toen
weten dat die wens in vervulling
kon gaan. Later die dag ontston
den hevige ruzies tussen Sonja cn
Jürgen F. Ze heeft het niet over
leefd." Een psychiater vulde het
beeld van F. verder in. „Hjj is ie
mand met moordfantasieën, een
man met een sociale stoornis in
zijn persoonlijkheid. Het is een
i nareist met een lage frustratieto
lerantie."
De rechtbankpresident begreep
weinig van de beweegredenen
van Meik-Steffen T. „U heeft de
vrouw slechts een paar keer ont
moet. Dan is het toch moeilijk om
antipathie te ontwikkelen?" Jk
heb geen idee," reageerde de be
duusde man die door de Duitse
justitie wordt gezien als een gewe
tenloze huurmoordenaar. Pas na
het drinken van een glaasje water
kreeg hij zijn stembanden weer
een beetje aan de praat. „Ik ben
een gemakkelijk beïnvloedbaar
persoon. Ik doe wat andere men
sen zeggen. Ik was niet van plan
te doden."
Onbedoeld gaf rechercheur Hen
driks een mogelijke verklaring
voor de huidige gemoedstoestand
van de mededader. „Na afloop
van de moord vertelde T. dat hij
'niets voelde', blijkt uit de getui
genverklaringen. Hij stortte ech
ter volledig in toen hij de kinde
ren wat later terugzag."
Chandra Is van plan na haar studie een baan te zoeken als leer
kracht in een achterstandsbuurt. 'Het is moeilijk werk, maar ik
vi nd het leuk om die kinderen wat bij te brengen en zo een steen
tje aan hun toekomst bij te dragen.' Foto John van Hoek/CorVos
Door John Verweij
Rotterdam De Maasstad is mul
ticultureel, maar het onderwij
zend personeel niet. Dat wringt.
Autochtone leerkrachten zijn te
weinig bekend met de achter
gronden van hun leerlingen en
weten bij problemen vaak niet
hoe te communiceren met het
kind en zijn ouders.
Het Sprong-project van de
Ichthus Hogeschool Rotterdam,
dat hoog opgeleide allochtonen
omschoolt en klaarstocmt om op
een basisschool voor de klas te
staan, moet uitkomst bieden. Gis
teren kregen de eerste elf studen
ten hun diploma van staatssecre
taris K. Adelmund (Onderwijs).
De 32-jarige Chandra Soek-
dewsing is nog niet helemaal
klaar met Sprong. Naar verwach
ting krijgt zij in april haar diplo
ma. Soekdewsing is van Suri-
naams-Hindoestaanse komaf en
kwam in 1992 naar Nederland toe.
Ze had een vergelijkbare oplei
ding afgerond in Suriname.
Toen ze hier kwam, verkeerde ze
in de veronderstelling direct als
leerkracht aan de slag te kunnen.
Niet dus. Suriname üep aan het
eind van de jaren tachtig leeg.
Toenmalig minister van Onder
wijs J. Ritzen kwam met Surina
me overeen dat onderwijzers hier
de opleiding helemaal over moes
ten doen om weglopen van ge
kwalificeerd personeel uit Surina
me te voorkomen.
Tegenslag
Het was een tegenslag voor
Chandra die dolgraag voor de klas
wilde staan. Twee jaar geleden
hoorde ze van het project Sprong,
dat het diploma in twee jaar aan
bood. Ze greep haar kans.
Chandra loopt nu voor de tweede
maal stage en is bijna klaar voor
het echte werk. Haar eerste stage
was op de Koningin Wilhelmina-
school in Crooswijk, waar alle na
tionaliteiten aanwezig zyn.
De Surinaamse kwam daar voor
"net eerst in aanraKing met net fe
nomeen 'zwarte school'. Ze kon
haar culturele achtergrond goed
gebuiken. „Een Hmdoestaans
kind voelde zich meteen op z'n ge
mak en noemde me 'didie' wat
'moeder' betekent. Een Marok
kaans jochie was blij dat ie einde
lijk een juf met zwart haar had.
Surinaamse en Turkse ouders
stapten eerder naar mij toe dan
naar andere leraren."
Het voordeel van haar afkomst is
volgens Chandra duidelijk. Het
allochtoon-zijn deelt ze met de ou
ders en de kinderen in de klas.
Volgens haar heeft zij met hen ge
meen dat ze van de Nederlander-
se cultuur verschillen: „Wij leven
in een 'wij-cultuur' en de Neder
landers m een 'ik-cultuur'. Daar
om begrijp ik die Marokkaanse
ouders ook beter."
Praktisch
Het andere voordeel voor de Suri
naamse is vooral praktisch van
aard: „Wij kunnen de leerlingen
helpen de vertaalslag van hun ei
gen taal naar het Nederlands te
maken. Dat geldt zowel voor reke
nen als voor Nederlands."
Chandra schroomt niet de leerstof
m het Surinaams uit te leggen als
de kinderen het in het Neder
lands niet begrijpen.
Bij het project Sprong sneed het
mes aan meer kanten. Liefst der
tien nationaliteiten deden mee
aan de verkorte lerarenopleiding.
Chandra: „Leraren zaten te sprin
gen om Sprong. Iedereen gaf een
presentatie over een onderwerp
dat tekenend was voor de eigen
cultuur. We leerden van elkaar.
De leerkrachten van de leerlingen
en andersom."
Ook de studenten staken onder
ling wat van elkaar op: „Een Ma
rokkaans en een Turks meisje in
de klas losten heel anders som
men op. Dat kun je weer meene
men naar de praktijk. Als een
leerling zoiets doet, begrijp je dat
en kun je het vanuit zijn oogpunt
anders uitleggen."
Chandra is van plan na haar stu
die een baan te zoeken als leer
kracht in een achterstandsbuurt.
„Het is moeilijk werk, maar ik
vind het leuk die kinderen wat bij
te brengen en zo een steentje aan
hun toekomst bij te dragen."
Haar advies aan autochtone leer
krachten is simpel: „Verdiep je in
de cultuur van de kinderen, dan
snap je ze ook beter."
Het Europees Parlement heeft een historische kans om
volwassen te worden gemist. Na maanden van scherpe
kritiek op het mismanagement van de Europese Com
missie, en weken waarin nieuwe affaires van fraude en vriendjespo
litiek over elkaar heen duikelden, kwam het parlement gisteren
niet verder dan een kort, nijdig gekef. Koortsachtig overleg achter
gesloten deuren ten spijt, bleef toen het er op aan kwam een daad
krachtig optreden uit. De verlekkerd aangekondigde belofte van
een nieuw, zelfbewust parlement bleek een slechte pakjespudding:
het oogt aardig, maar wat blijft hangen is de kleffe nasmaak.
Terwijl toch de kansen voor het Europarlement nooit eerder zo gun
stig waren, Eindelijk verlost van de eigen 'declaratie-perikelen',
dienden zich harde bewijzen aan van. misbruik en slecht beheer van
belastinggeld door de Europese Commissie. Onderzoek door de par
lementariërs zelf. maar ook door de Europese Rekenkamer, maakte
zonneklaar dat er heel wat mis gaat bij de besteding van de miljar-
densuusidies. Samen met de zeer onhandige reactie van de com
missie - schorsing ambtenaar, stugge ontkenning misstanden -
ontstond het ideale klimaat voor een straf optreden. Met nog vijf
maanden te gaan voor de Europese verkiezingen, waande menig
europoliticus zich bijna in de hemel.
Heel even tenminste, want na enkele dagen van zware politiek
druk waren in het parlement gisteren alleen nog maar verliezers
aan te wijzen. De christen-democraten en liberalen, die vroegen om
het vertrek van de Eurocommissarissen Cresson en Marin, kregen
het deksel op hun neus. De Groenen, die het vertrek van heel de
Commissie eisten, zagen hun wens eveneens in rook opgaan. En
het absolute vertrouwen in commissievoorzitter Santer waarop de
socialisten aandrongen, werd evenmin gehonoreerd: 42 procent van
de Europarlementariërs stemde tegen. Ook de Commissie kan niet
tot overwinnaar worden uitgeroepen. Een forse minderheid van de
Europarlementariërs ziet haar liever gaan dan komen. De hautaine
Franse commissaris Cresson - steeds meer de verlate erfgenaam'-
van een absoluut vorstendom - kan al helemaal niet meer op enig
vertrouwen rekenen. En wie neemt haar Spaanse collega Marin fftfg
serieus, de man die onomwonden toegeeft 'heel veel fouten' te heb
ben gemaakt? Aan zo'n commissaris sta je niet meer één-twee-drie
het nationale belastinggeld af.
Santer heeft voortdurend gewaarschuwd dat heenzenden van de
Commissie de EU in een diepe crisis zou storten. Aan de start van
moeizame onderhandelingen met de lidstaten over ingrijpende wij
zigingen van het landbouwbeleid, de steunfondsen en de financie
ring van de Unie, was een sterke positie van de Commissie meer
dan noodzakelijk. Nu gaat zijn club echter beschadigd en verzwakt
de gesprekken in. Het enige wapen van het Europees Parlement
was het heenzenden van de complete Commissie. Juist om wat ver
fijnder machtsmiddelen af te kunnen dwingen voor de toekomst
hadden de parlementariërs nu dat enige allesvernietigende wapen
moeten inzetten. Natuurlijk zou het wegzenden van de totale Euro
pese Commissie tijdelijk tot wat chaos hebben geleid, maar er zou
ook in een keer schoon schip kunnen worden gemaakt. Een parle
ment dat serieus genomen wil worden moet ook doorbijten als dat
nodig is. De positie van een parlement wordt niet alleen bepaald
door rechtstreekse verkiezingen, maar vooral door de mate waarin
het lastig durft te zyn als dat nodig is.
Den Haag Minister Zalm van Fi
nanciën gaat ervan uit dat de
schatkist m 2003 extra gespekt
kan worden doordat veel oude
munten en bankbiljetten niet
worden ingeleverd bij de vervan
ging van de gulden door de euro.
Dat blijkt uit antwoorden van de
bewindsman op vragen van het
CDA. De gulden verdwijnt in 2002
om plaats te maken voor de Euro
pese munt. Iedereen kan zijn ou
de munten en bankbiljetten daar
na nog geruime tijd inleveren te
gen euro's. Met bankbiljetten kan
dat zelfs nog tot 2032.
Zalm verwacht dat veel oude
munten en biljetten niet meer te
rugkeren, omdat ze zijn zoek ge
raakt of doordat burgers zijn ver
geten dat ze ergens nog een ge
vulde oude sok hebben liggen.
Dommeisch bokbier
Een fonkeling in uw glas.
6-Pack, G flesjes i 30 cl
Met Klantenkaart
50% korting 6^9
30 c)
ji-etc cLcij^ O-
"HAA&Se PRosTiT«Ti£ STraTw DficR Poi\Ti£
AtTiES op STeRvE" nA Ï>ocD
/TSlA. DAT li AUESY^/EEN
WAT u r\ o}>BiAASHo£R
B.EDEfJ:-,p_.
